-
مدیر بازنشسته
« انّا لله و انّا إليه راجعون » ( سير زندگي پس از مرگ ...
بسم الله الرّحمن الرّحیم
« إنّا لله و إنّا الیه راجعون »
« ما همه از خداییم و به سوی خدا باز می گردیم .»
بحث مرگ و معاد و سرای جاویدان اخروی ، بحثی است که در آیات و روایات بسیار به آن پرداخته شده و جزء اصول دین اسلام است که هر
فرد مسلمانی موظف است خود با مطالعه و تحقیق در این مورد به یقین برسد و امری است که حتی با عقل ناقص انسان هم کاملا اثبات می شود .
اما ،این سفر عظیم و طولانی ، عقبات ( گردنه های ) بسیاری را به همراه دارد که ان شاء الله طی چندین مبحث تا حد امکان به هر یک خواهیم پرداخت
و آیات و روایات ذکر شده در ذیل هر مورد را بیان خواهیم کرد .
و امّا ...
عقبه اول :
« مـرگ و سکرات آن »
عقبه اول ، سکرات (1)موت و شدت جان کندن است ؛
« و جاءت سکرة الموت بالحق ذلک ما کنت منه تحید » (2)
و این عقبه ایست بسیار دشوار که شدائد و سختیها از هر طرف به محتضر (3) رو می کند ؛
_ از طرفی شدت درد و مرض ، و بسته شدن زبان و رفتن قُوا از اندام ؛
_ و از طرف دیگر گریستن اهل و عیال و وداع آنها با او ، و غم یتیمی و بی کس شدن بچه های خود ؛
_ از طرف دیگر ، غم جدا شدن از مال و منزل و املاک و اندوخته ها و چیزهای نفیس خود که عمر عزیز خود را صرف آنها کرده و به سختی آنها را به دست آورده
و بلکه بسا شده که بسیاری از آنها مال مردم بوده و به ظلم و غصب آنها را مالک شده و آنگاه چقدر بر اموال او حقوق تعلق گرفته و نداده ، حال زمانی متوجه
خرابیهای کار خود شده که کار از کار گذشته و راه اصلاح آنها بسته شده ؛
فَکان کَما قال أمیرالمؤمنین (ع) :
« یَتَذَکَّرُ اَموالاً جَمَعَها اَغمَضَ فی مَطالِبِها وَ اَخَذَها مِن مُصَرَّحاتِها وَ مُشتَبِهاتِها
قَد لَزِمَتهُ تَبِِعاتُ جَمعِها وَ أشرَفَ عَلی فِراقِها تَبقی لِمَن وَراءَهُ یَنعَمُونَ بِها فَیَکوُنُ المَهنَأُ لِغَیرِه وَ العِبءُ عَلی ظَهرِه .» (4)
« به یاد مالهایی می افتد که فراهم کرد و ننگریست که از حلال و یا از حرام به دست آورد ،
از هر جای گرفت که توانست ، و حلال آن را از شبهه ناک ندانست . وبال گردن آن مالش در گردن ، و هنگام جدایی و ترک آن کردن ؛
مانده برای وارثان تا خوش زیند و بهره گیرند از آن . برای جز او گورا و نوش ؛ و او را سنگینی بار گرد آوردن بر دوش . »
_ از طرفی هول ورود به نشئه ای که غیر از این نشئه است و چشمش چیزهایی را می بیند که پیش از این نمی دید :
« فکشفنا عنک غطائک فبصرک الیوم حدید » (5) ؛
می بیند حضرت رسول (ص) و اهل بیت طهارت ( ع ) و ملائکه رحمت و ملائکه غضب را حاضر شده اند تا درباره او چه حکم شود و چه سفارش نمایند ؛
و از طرف دیگر ابلیس و یارانش برای اینکه او را به شک بیندازند جمع شده اند و می خواهند کاری کنند که ایمان او از او گرفته شود و بی ایمان از دنیا بیرون رود ،
و از طرفی هول آمدن ملک الموت که آیا به چه هیئت خواهد آمد ؟ و به چه نحو جان اورا قبض خواهد نمود ؟
و ...
قال امیرالمؤمنین (ع) :
« فَاجتَمَعَت عَلَیهِ سَکَراتُ المُوتِ فَغَیرُ مَوصُوفٍ ما نَزَلَ بِه . » (6)
_ شیخ کلینی از حضرت صادق (ع) چنین روایت کرده است :
حضرت امیرالمؤمنین (ع) را درد چشمی عارض شد . حضرت رسول (ص) به عیادت آن حضرت تشریف بردند .
حضرت (ص) ،امیرالمؤمنین (ع) را دیدند که صیحه و فریاد می کشد . فرمودند : آیا این صیحه از جذع و بی تابی است یا از شدت درد است ؟
امیرالمؤمنین (ع) عرض کردند : یا رسول الله ، من تا به حال دردی نکشیده ام که سخت تر از این درد باشد .
حضرت (ص) فرمودند : یا علی ، چون ملک الموت برای قبض روح کافر نازل شود ، با خود سیخی از آتش بیاورد و سپس روح او را با آن سیخ بیرون کشد ،
پس صیحه کشد جهنم !
حضرت امیرالمؤمنین (ع) چون این سخن را شنیدند ، برخاستند و نشستند و فرمودند : یا رسول الله این حدیث را برای من تکرار فرما ؛ زیرا که درد مرا فراموشی داد ،
سپس فرمودند : آیا از امت شما کسی به این نحو قبض روح می شود ؟
فرمودند : بله ، حاکمی که جور کند و کسی که مال یتیم را به ظلم و ستم بخورد و کسی که شهادت دروغ دهد . (7)
-
-
مدیر بازنشسته
« بسم الله الرحمن الرحیم »
[size=184]« اعمال و کارهایی که موجب کاهش سکرات مرگ برای انسان می شود »
حال که سکرات و سختی های هنگام مرگ را شناختیم بهتر است بدانیم که در روایات ائمه اطهار (ع) اعمال نیک و شایسته ای ذکر شده اند که در صورت عمل انسان به آنها موجب
آسانی سکرات مرگ برای محتضر می شود که در ذیل این بحث این روایات را بیان خواهیم کرد.
1.حدثنا أحمد بن محمد بن يحيى العطار( ره ) قال حدثنا أبي قال حدثني محمد بن عبد الجبار عن الحسن بن علي بن أبي حمزة قال أخبرني داود بن كثير الرقي قال سمعت
أبا عبد الله الصادق (ع) يقول :
« من أحب أن يُخَفَّفُ الله عز و جل عنهُ سَكَراتِ الموتِ فليكن لِقَرابَته وَصُولاً وَ بِوالِدَيه بارّاً ،
فإذا كانَ كذلكَ هَوَّنَ اللهُ عَلَيه سَكَراتِ المَوتِ وَ لَم يُصِبه في حَياتِه فَقرٌ أبداً .»
شیخ صدوق از حضرت صادق (ع) طبق سند فوق روایت کرده که فرمودند :
« هر کس می خواهد خداوند بر او سکرات مرگ را آسان کند ، صله ارحام (1) و خویشان انجام دهد و به پدر و مادر خود نیکی و احسان نماید ؛
پس هرگاه چنین کند ، خداوند بر او دشواریهای مرگ را آسان کند ، و هرگز در حیاتش به او فقر نرسد . » (2)
روایت شده : حضرت رسول اکرم (ص) نزد جوانی در وقت وفات او حاضر شدند ، سپس به او فرمودند : بگو « لا اله الا الله » ، اما زبان جوان بسته شد و نتوانست بگوید .
هر چه حضرت تکرار کردند ،او نتوانست بگوید ؛ سپس حضرت (ص) به آن زنی که نزد سر آن جوان بود فرمودند : آیا این جوان مادر دارد ؟
عرض کرد : بلی ، من مادر او هستم .
فرمودند : آیا تو از او ناراحت وخشمناک هستی ؟
گفت : بلی ، الان شش سال است که با او صحبت نکرده ام !
حضرت فرمودند : از او راضی شو .
آن زن گفت : « رضی الله عنه برضاک یا رسول الله » و چون این کلمه را که دلالت بر رضایت او از پسرش می کرد ، گفت ، زبان آن جوان باز شد .
حضرت (ص) به او فرمودند : بگو « لا اله الا الله » .
سپس حضرت (ص) فرمودند : چه می بینی ؟
جوان گفت : مرد سیاه قبیح المنظری را می بینم که با جامه های چرک و بوی گندیده و بد نزد من آمده و گلو و راه نفس من را گرفته .
حضرت (ص) فرمودند : بگو « یا مَن یَقبَلُ الیَسیرَ وَ یَعفُو عَن الکَثیرِ إقبَل مِنّی َالیَسیرَ وَاعفُ عَن الکَثیرَ إنَّکَ أنتَ الغَفُورُ الرَّحیمُ .»
آن جوان این کلمات را گفت . آن وقت حضرت (ص) به اوفرمودند : نگاه کن چه می بینی ؟
گفت : می بینم مردی سفید رنگ ، نیکو صورت ، خوش بو ، با جامه های خوب نزد من آمده و آن سیاه پشت کرده و می خواهد برود .
حضرت (ص) فرمودند : این کلمات را تکرار کن و او تکرار کرد .
حضرت (ص) فرمودند : چه می بینی ؟
عرض کرد : دیگر آن سیاه را نمی بینم و آن شخص سفید نزد من است . پس در آن حال آن جوان وفات کرد . (3)
_ خوب در این حدیث تأمل و تفکر کنید . ببینید اثر عقوق و عدم رضایت والدین تا چه اندازه است که این جوان با آنکه از صحابه شمرده می شود و پیغمبر رحمت (ص)
به عیادت او آمده و بر بالینش نشسته و خود آن جناب کلمه شهادت (4)تلقین او فرموده اند ، نتوانست آن کلمه را تلفظ کند مگر وقتی که مادرش از او راضی شد ؛
آن وقت زبانش باز شد و کلمه شهادت را گفت .
****************************
2- مهمترین و مؤثرترین وسیله برای راحت جان دادن ، محبت امیرالمؤمنین علی (ع) است :
قال النبی (ص) :
« أَلَا وَ مَنْ أَحَبَّ عَلِيّاً هَوَّنَ اللَّهُ عَلَيْهِ سَكَرَاتِ الْمَوْتِ وَ جَعَلَ قَبْرَهُ رَوْضَةً مِنْ رِيَاضِ الْجَنَّةِ » (5)
رسول خدا (ص) فرمودند :
«آگاه باشید هر کس علی (ع) را دوست بدارد ، خداوند سکرات مرگ را بر او سبک گرداند . و قبرش را باغی از باغهای بهشت گرداند .»
****************************
3- قرار دادن محتضر در مصلی و محل نمازش ، موجب آسانی جان دادن او می شود :
قال ابی عبد الله (ع) :
« إذا عَسَرَ عَلَی المَیِّتِ مَوتُهُ وَ نَزَعُهُ ، قَرُبَ اِلی مُصلاّهِ الّذی کانَ یُصَلّی فیهِ .» (6)
حضرت صادق (ع) فرمودند :
« هر گاه مردن بر میتی سخت شد و جان دادنش دشوار گردید ، او را نزدیک محل نمازش ، جایی که در آن نماز می خوانده ببرید . »
***************************
4- مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ عُمَرَ بْنِ عَبْدِ الْعَزِيزِ عَنْ جَمِيلِ بْنِ دَرَّاجٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ :
« مَنْ كَسَا أَخَاهُ كِسْوَةَ شِتَاءٍ أَوْ صَيْفٍ كَانَ حَقّاً عَلَى اللَّهِ أَنْ يَكْسُوَهُ مِنْ ثِيَابِ الْجَنَّةِ
وَ أَنْ يُهَوِّنَ عَلَيْهِ سَكَرَاتِ الْمَوْتِ وَ أَنْ يُوَسِّعَ عَلَيْهِ فِي قَبْرِهِ وَ أَنْ يَلْقَى الْمَلَائِكَةَ إِذَا خَرَجَ
مِنْ قَبْرِهِ بِالْبُشْرَى وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فِي كِتَابِهِ وَ تَتَلَقَّاهُمُ الْمَلائِكَةُ هذا يَوْمُكُمُ الَّذِي كُنْتُمْ تُوعَدُونَ. » (7)
طبق سند فوق از حضرت صادق (ع) نقل شده که فرمودند :
« هر کس به برادر مؤمنش جامه زمستانی یا تابستانی بپوشاند ،
بر خداوند تعالی حق است که از جامه های بهشتی بر او بپوشاند ، سکرات مرگ او را آسان کند و قبرش را گشاد نماید . »
*****************************
5- از حضرت رسول اکرم (ص) نقل شده است :
« هر کس برادر خود را حلوائی بخوراند ، حق تعالی از او تلخی مرگ را بر طرف سازد . »
(8)
******************************
5- از چیزهای دیگری که برای راحت و سریع جان دادن محتضر مفید است
_ خواندن سوره یس (9)
_ سوره الصّافات (10)
_ سوره واقعه (11)
_ سوره ق (12)
_ سوره نازعات (13)
_ و کلمات فرج (14) نزد او است . (15)
قال ابی جعفر (ع) :
« إذا أدرَکتَ الرَّجُلَ عِندَ النَّزعِ فلَقِّنهُ کَلماتِ الفَرَجَ :
لا اِلهَ اِلّا اللهُ الحَلیمُ الکَریم ، لا اِلهَ اِلّا اللهُ العَلیُّ العَظیمُ
سُبحانَ اللهِ رَبِّ السَّمواتِ السَّبع وَ رَبِّ الاَرَضینَ السَّبعِ
وَ ما فیهِنَّ وَ ما بَینَهُنَّ وَ ما تَحتَهُنَّ وَ رَبِّ العَرشِ العَظیم
وَ الحَمدُ للهِ رَبِّ العالَمینَ . »
-
-
مدیر بازنشسته
ادامه مبحث « اعمالی که موجب کاهش سکرات مرگ می شود »
7- شیخ صدوق از امام صادق (ع) روایت کرده است :
« هر کس یک روز از آخر ماه رجب را روزه بگیرد ، حق تعالی او را از شدت سکرات مرگ و از هول بعد از مرگ و از عذاب قبر ایمن گرداند . » (16)
*************************
8- برای روزه گرفتن بیست و چهار روز از ماه رجب ، ثواب زیادی نقل شده است ؛ از جمله اینکه ملک الموت به صورت جوانی با لباسی خوب
و با قدحی از شراب بهشتی می آید و هنگام قبض روح او حاضر می شود و آن شراب را به او می آشاماند تا « سکرات مرگ » بر او آسان شود . (17)
**************************
9- ذكر السيد رضي الدين علي بن طاوس في كتابه مصباح الزائرين أن هذه الصلوات رواها سلمان الفارسي عن النبي ( ص ) :
« ... السابعة أربعا بالحمد و التوحيد و المعوذتين ثلاثا فإذا سلم صلى على النبي و آله عشرا
و قرأ الْباقِياتُ الصَّالِحاتُ عشرا أظله الله تعالى في ظل عرشه و أعطاه ثواب من صام رمضان الخبر... » (18)
« هر کس در شب هفتم ماه رجب چهار رکعت نماز به جا آورد ، به این ترتیب که در هر رکعت یک مرتبه سوره حـَمد
و سه مرتبه سوره توحید و فلق و ناس را بخواند و بعد از پایان نماز ، ده مرتبه صلوات بفرستد و ده مرتبه تسبیحات
اربعه (19 ) بخواند ، حق تعالی او را در سایه عرشش جای دهد و به او ثواب روزه دار ماه رمضان را عطا کند و ملائکه تا
زمانی که از این نماز فارغ شود برای او استغفار کنند ، و جان دادن و فشار قبر را بر او آسان کند ، و او ا ز دنیا بیرون
نرود تا جای خود را در بهشت ببیند و حق تعالی او را از فَزَع اَکبَر (20) ایمن گرداند.»
*************************
10- شیخ کفعمی از حضرت رسول (ص) روایت کرده است (21): هر کس هر روز این دعا را بخواند ، حق تعالی چهار هزار گناه کبیره او را بیامرزد و
او را از سکرات مرگ و فشار قبر و صد هزار هول قیامت نجات دهد و از شرّ شیطان و لشکرهای او محفوظ گردد و دینش ادا شود و غـمّ و هـمّش زایل گردد :
« أعدَدتُ لِکُلّّ هَولٍ لا اله الا الله ، وَ لِکُل هَـمٍّ وَ غـَمّ ما شاءَ الله ،
وَ لِکُلّ نِعمَةٍ الحَمدُ للهِ ، وَ لِکُلِّ رَخاءٍ اَلشُّکرُ للهِ ، وَ لِکُلِّ اُعجُوبَةٍ
سُبحانَ الله ، وَ لِکُلِّ ذَنبٍ اَستَغفِرُ الله ،وَ لِکُلِّ مُصیبَةٍ إنّا للهِ وَ إنّا
إلَیهِ راجِعُونَ،وَ لِکُلِّ ضیقٍ حَسبیَ الله،وَ لِکُلّ قضاءٍ وَ قَدَرٍ تَوَکّلتُ
عَلَی الله وَ لِکُلّ عَدُوّ اعتَصَمَت بِاللهِ ، وَ لِکُلِّ طاعَةٍ وَ مَعصیَةٍ لا
حَولَ وَ لا قوَّةَ إلا بالله العَلیِّ العَظیمِ . » (22)
-
-
مدیر بازنشسته
ادامه مبحث « اعمالی که موجب کاهش سکرات مرگ می شود »
11 - هفتاد مرتبه خواندن این اذکار ، موجب رسیدن بشارت در هنگام مرگ است :
امام صادق (ع) فرمودند : « هر کس هفتاد مرتبه بگوید :
یا أسمَعَ السّامِعینَ وَ یا أبصَرَ النّاظِرینَ وَ یا أسرَعَ الحاسِبینَ وَ یا أحکَمَ الحاکِمینَ
من در دنیا و آخرت برایش ضمانت می کنم که هنگام مرگ خداوند او را با بشارت پذیرا شود ، و در مقابل هر کلمه ، بیت و حجره ای در بهشت به او داده شود. » (23)
******************************
12- شیخ کلینی از حضرت صادق (ع) روایت کرده است که فرمودند :
مَلول نشوید از قرائت سوره « إذا زُلزِلَتِ الأرضُ زِلزالَها » (24) (سوره زلزال ) ؛ زیرا که هر کس این سوره را در نوافل (25) خود بخواند ،خداوند هرگز به او زلزله نرساند
و نمیرد بوسیله زلزله و نه بوسیله صاعقه و نه به آفتی از آفات دنیا تا مرگش فرا رسد و در وقت مردن او ، ملکی کریم از نزد خداوند متعال بر او نازل شود و نزد سر او بنشیند
و بگوید : ای ملک الموت ، با « ولی الله » (26) رفق و مدارا کن ؛ زیرا او مرا بسیار یاد می کرد . (27)
******************************
13- یاد کرد مصائب امام حسین (ع) و گریه کردن بر آن حضرت باعث سرور در هنگام مرگ است . (28)
******************************
14- زیارت قبر امام حسین (ع) آسان کننده سختی های هنگام مرگ است . (29)
-
-
مدیر بازنشسته
11 - هفتاد مرتبه خواندن این اذکار ، موجب رسیدن بشارت در هنگام مرگ است :
امام صادق (ع) فرمودند : « هر کس هفتاد مرتبه بگوید :
یا أسمَعَ السّامِعینَ وَ یا أبصَرَ النّاظِرینَ وَ یا أسرَعَ الحاسِبینَ وَ یا أحکَمَ الحاکِمینَ
من در دنیا و آخرت برایش ضمانت می کنم که هنگام مرگ خداوند او را با بشارت پذیرا شود ، و در مقابل هر کلمه ، بیت و حجره ای در بهشت به او داده شود. » (23)
******************************
12- شیخ کلینی از حضرت صادق (ع) روایت کرده است که فرمودند :
مَلول نشوید از قرائت سوره « إذا زُلزِلَتِ الأرضُ زِلزالَها » (24) (سوره زلزال ) ؛ زیرا که هر کس این سوره را در نوافل (25) خود بخواند ،خداوند هرگز به او زلزله نرساند
و نمیرد بوسیله زلزله و نه بوسیله صاعقه و نه به آفتی از آفات دنیا تا مرگش فرا رسد و در وقت مردن او ، ملکی کریم از نزد خداوند متعال بر او نازل شود و نزد سر او بنشیند
و بگوید : ای ملک الموت ، با « ولی الله » (26) رفق و مدارا کن ؛ زیرا او مرا بسیار یاد می کرد . (27)
******************************
13- یاد کرد مصائب امام حسین (ع) و گریه کردن بر آن حضرت باعث سرور در هنگام مرگ است . (28)
******************************
14- زیارت قبر امام حسین (ع) آسان کننده سختی های هنگام مرگ است . (29)
-
-
مدیر بازنشسته
15- خواندن و یاد دادن سوره یوسف ، موجب آسانی سکرات مرگ می گردد .
رسول خدا (ص) فرمودند :
« به بردگان خود سوره یوسف را تعلیم دهید ، زیرا هر مسلمانی که این سوره را بخواند و به اهل و خانواده اش
و کسانی که تحت سرپرستی او هستند بیاموزد ، خداوند متعال سکرات مرگ را بر او آسان کند . » (30)
******************************
16- خواندن این 6 رکعت نماز در شب چهاردهم ماه مبارک رمضان موجب سهولت سکرات می گردد :
امام علی (ع) می فرمایند :
« هر کس در شب چهاردهم ماه رمضان شش رکعت نماز بخواند
که در هر رکعتی حمد یک مرتبه و « إذا زُلزِلَتِ الأرضُ زِلزالَها » (سوره زلزال ) سی مرتبه ؛
خداوند سکرات مرگ و نکیر و منکر را بر او آسان و سبک گرداند . » (31)
*****************************
17- طول دادن قنوت نماز موجب آسانی سکرات مر گ می گردد :
قال رسول الله (ص):
« طُولُ القنوتِ فی الصَّلاة یُخفّفُ سَکَراتِ المَوتِ . »
« طول دادن قنوت در نماز موجب سبکی و سهولت سکرات مرگ می شود. »
-
-
مدیر بازنشسته
بسمِ اللهِ الرّحمنِ الرّحیم
« عدیله عند المـوت »
عقبه (گردنۀ) دوم از منزلگاه اول مرگ ، « عدیله عند الموت » است .
عدیله عند الموت یعنی عدول کردن ( بیرون رفتن ) از حق به باطل در وقت مردن ؛ و آن چنان است که شیطان نزد محتضر حاضر می شود و
او را وسوسه می کند و در شک و گمان می اندازد تا او را از ایمانش بیرون کند و به همین دلیل است که در دعاها از آن استعاذه شده و به
خداوند پناه برده شده است.
قضیه « عاقبت بخیر شدن » هم دقیقا همین مطلب است . زمانی که دعا می کنیم « ان شاء الله عاقبت بخیر بشوی » یعنی إن شاء الله
در لحظه مردن و جان دادن ، مسلمان و مؤمن از دنیا بروی و وسوسه های شیطان تو را از مسیر حقی که در آن بودی منحرف نسازد .
بهتر است ابتدا ریشه و اصل این مطلب را از قرآن بیان کنیم :
آیه اول :
« رَبَّنا لا تُزِغْ قُلُوبَنا بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَنا وَ هَبْ لَنا مِنْ لَدُنْكَ رَحْمَةً إِنَّكَ أَنْتَ الْوَهَّابُ . » (1)
« بار الها ، دلهای ما را از حق بر مگردان پس از آنکه ما را هدایت نمودی
و به ما از لطف خویش رحمتی عطا فرما که همانا توبسیار بخشنده ای . »
ا زاین آیه معلوم می شود که ممکن است دل انسان دچار زیغ و اعوجاج و کژی و انحراف از حق گردد و به باطل عدول نماید .
در بیان این آیه شریفه دو حدیث بسیار ارزنده ذکر است :
حدیث اول :
قال ابو عبدالله (ع) :
« أکثروا من أن تقولوا : رَبَّنا لا تُزِغْ قُلُوبَنا بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَنا و لا تأمنوا الزیغ . » (2)
حضرت صادق (ع) فرمودند :
« فراوان بگویید : پروردگارا دلهای ما را از حق باز مگردان ، پس از آنکه ما را هدایت نمودی ، و از زیغ و انحراف دل ایمن نباشید . »
حدیث دوم :
قال موسی بن جعفر (ع) :
« ... یا هشام ، أنَّ الله عَزّوجلّ حَکی عَن قومٍ الصّالِحینَ أنَّهُم قالُوا :
رََبَّنا لا تُزِغْ قُلُوبَنا بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَنا وَ هَبْ لَنا مِنْ لَدُنْكَ رَحْمَةً إِنَّكَ أَنْتَ الْوَهَّابُ ،
حینَ عَلِمُوا أنَّ القلوبَ تَزیغُ وَ تَعُودُ إلی عَماها وَ رَداها . » (3)
« ای هشام ، بدرستی که خداوند عزوجل از جمعی صالح این دعا را حکایت نمود که آنها می گفتند :
پروردگارا دلهای ما را پس از هدایت دچار زیغ و انحراف منما و از جانب خودت به ما رحمتی ببخش . بدرستیکه تو بسیار بخشنده ای .
زمانی اینگونه دعا کردند که دریافتند دلها دچار زیغ و میل به باطل می گردد و به کوری و پستی می گراید . »
در هر حال باید به خدا پناه برد و از او کمک خواست تا به انسان کمک کند که پس از سالها زندگی در شاهراه هدایت به منجلاب ضلالت نرسد .
-
-
مدیر بازنشسته
آیه دوم :
« وَ هُوَ الّذی أنشَأکُم مِن نَفسٍ واحِدَةٍ فَمُستَقَرًّ وَ مُستَودَعٌ قد فَصَّلنا الآیاتِ لِقومٍ یَفقهونَ .»
« اوست خدایی که همه شما را از یک تن آفرید و ( شما دو گروه هستید : ) بعضی پایدار و بعضی نا پایدار ؛
( یعنی در جمعی ایمان ثابت و استوار قرار داده شده و در جمعی عاریت نهاده شده است )
ما آیات را برای کسانی که می فهمند تفصیل نمودیم . » (1)
در بیان این آیه شریفه روایات متعددی رسیده که مضمون آنها این است که مقصود از « مستقر » ایمان ثابت در قلب است تا دم مرگ .
و مقصود از « مستودع » ایمان ودیعه ای و عاریتی است که از آدمی گرفته می شود و صاحب چنین ایمانی در حالی که فاقد ایمان است از دنیا می رود .
احادیث نقل شده در این مورد :
حدیث اول :
ابی بصیر می گوید :
این آیه را به امام محمد باقر (ع) گفتم . ایشان فرمودند : مردم شهری که در آن هستی چه می گویند ؟ گفتم : می گویند : مفهوم آن ، قرار در رحم و
ودیعه در صلب است و حضرت (ع) فرمودند : دروغ گفتند ، « مستقر » کسی است که ایمان در قلبش جا گرفته و هیچ گاه از او جدا نمی شود ، و
« مستودع » کسی است که ایمان برای زمانی به او ودیعه داده شده و آنگاه از او گرفته می شود . زبیر از چنین افراد است . » (2)
حدیث دوم :
حضرت صادق (ع) فرمودند :
« همانا شیطان هنگام مرگ به سراغ دوستان ما می آید ، از چپ و راست روی می آورد تا او را از اعتقادی که دارد باز دارد و خداوند برای دوستان ما چنین حالی
را روا نمی دارد و او خود چنین فرموده : خداوند ثابت و پابر جا نگهدارد آنان را که به قول و عقیده ثابت در زندگی دنیا و آخرت ایمان آوردند . » (3)
حدیث سوم :
امام صادق (ع ) فرمودند :
« هیچ کس مرگس فرا نرسد ، جز اینکه ابلیس یکی از شیاطینش را بر او بگمارد تا او را به کفر ورزیدن و شک در دین وادار نماید تا هنگامی که جان از کالبدش بیرون رود .
پس هر کس مؤمن باشد _ شیطان _ بر او قدرت پیدا نکند ( نتواند او را گمراه کند ) . پس هر گاه نزد کسانی که مشرف به موت هستند حاضر شدید ، شهادت دادن به
وحدانیت خداوند و رسالت حضرت محمد (ص) را به آنان تلقین نمایید تا آنگاه که از دنیا برود . » (4)
حدیث چهارم :
امام صادق (ع) از پدر بزرگوارشان نقل نمودند که امام علی (ع) می فرمودند :
« بدرستیکه حقیقت سعادت این است که انسان کارش به سعادت ختم شود و همانا حقیقت شقا این است که آدمی کارش به شقاوت ختم شود . » (5)
-
-
مدیر بازنشسته
2- خواندن دعای یازدهم صحیفه کامله سجادیه که دعای امام سجاد (ع) برای
عاقبت بخیری است : « یا من ذکره شرف للذاکرین ..... » (2)
______________________________
3- شیخ طوسی از محمد بن سلیمان دیلمی روایت کرده است :
« به خدمت امام صادق (ع) عرض کردم که شیعیان شما می گویند که ایمان بر دو قسم است :
یکی مستقرّ و ثابت و دیگر آنکه به امانت سپرده شده و زایل می گردد ،
پس دعایی را به من بیاموزید که هر گاه آن را بخوانم ایمان من کامل گردد و زایل نشود .؟
حضرت (ع) فرمودند : بعد از هر نماز واجب بگو :
« رَضیتُ بِاللهِ رَبّاً وَ بِمُحَمَّدٍ صَلّی اللهُ عَلَیهِ وَ آله نَبیّاً وَ بِالاِسلامِ دیناً وَ بِالقرآنِ کِتاباً وَ بِالکَعبَةِ قِبلَةَ
وَ بِعَلیٍِّ وَلیّاً وَ اِماماً وَ بِالحَسَنِ وَ الحُسَینِ وَ عَلیّ بنِ الحُسَینِ وَ مُحَمّدِ بنِ عَلی وَ جَعفَرِ بنِ مُحَمّد
وَ موسَی بنَ جَعفَر وَ عَلیّ بنِ موسی وَ مُحَمَّدِ بنِ عَلی وَ عَلیّ بنِ مُحَمَّد وَالحَسَن بنِ عَلی وَ الحُجَّةِ
بنِ الحَسَن صَلَواتُ اللهِ عَلَیهِم أئمة ، أللّهُمَّ إنّی رَضیتُ بِهِم أئمةً فَارضِنی لَهُم إنّک عَلی کُلِّ شَیء قدیر . » (3)
_______________________________
4- همچنین خواندن دعای تمجید که در « کافی » و... نقل شده است . (4)
-
کلمات کلیدی این موضوع
مجوز های ارسال و ویرایش
- شما نمیتوانید موضوع جدیدی ارسال کنید
- شما امکان ارسال پاسخ را ندارید
- شما نمیتوانید فایل پیوست کنید.
- شما نمیتوانید پست های خود را ویرایش کنید
-
مشاهده قوانین
انجمن
پاسخ با نقل قول