تاریخچه تاسیس و اهداف :
مرکز ترجمه قرآن مجید به زبان های خارجی در سال 1373 به وسیله سازمان اوقاف وامور خیریه و با همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تأسیس گردید. هدف از تأسیس این مرکز ارائه ترجمه هایی گویا و به دور از تحریف قرآن مجید به زبان های زنده دنیاست . برای تحقق این هدف ، مرکز اقداماتی را انجام داده که ذیلا به آنها اشاره می شود.

الف : تهیه ترجمه های چاپی قرآن
برای اطلاع از محتوای ترجمه های چاپ شده ، و به منظور جلوگیری از اشتباهات گذشتگان ، مرکز نخست به تهیه قرآن های ترجمه شده به زبان های مختلف اقدام نمود که تاکنون تعداد آنها به 3731 جلد می رسد که توسط 912 مترجم به 93 زبان ترجمه شده است.

ب : آرشیو مقالات و بحث های نظری ترجمه قرآن
بدون شک ، اطلاع از نقد و نظرها در مورد ترجمه های قرآن و کیفیت آنها، یکی از اقدامات لازم در این زمینه است. به همین جهت تحقیق و جست و جو در مطبوعات داخلی و خارجی پیرامون نقطه نظرهای ارائه شده در رابطه با ترجمه های چاپ شده قرآن و مباحث نظری ترجمه برای اطلاع از محتویات ترجمه ها و کیفیت آنها انجام گرفته، که روی هم رفته تعداد مقالات آرشیو شده در این زمینه بالغ بر 800 مقاله به زبان های : انگلیسی ، آلمانی ، ایتالیایی ، اردو ، ترکی استانبولی ، ترکی آذری ، عربی ، چینی و فارسی است.

ج : ایجاد کتابخانه تخصصی ترجمه
در کنار گنجینه قرآن های ترجمه دار ، کتابخانه ای تخصصی تشکیل شده است که بیش از 3500 جلد اثر را در زمینه فرهنگ های زبان شناسی ، دائره المعارف ها ، فهرست های کتاب شناسی ، تاریخ و جغرافیای کشورهای مختلف در 55 زبان در خود جای داده است.
این زبان ها عبارتند از : آلبانیایی ، آلمانی ، اردو، ارمنی، ازبکی، اسپانیایی، اسپرانتو، انگلیسی ، ایتالیایی، ایرلندی ، بلغارستانی، پالی، پرتغالی، تامیلی، ترکی آذری، ترکی استانبولی، تلوگو، بنگالی، تیبیتان، چک ، چینی، دانمارکی ، دری، روسی، رومانیایی، ژاپنی ، سانسکریت، سریانی ، سوئدی، سواحلی، سومالی، عبرانی، عبری، عربی، فارسی، فرانسه، فنلاندی، قرقیزی، قزاقی، کردی، کرواتی ، کره ای، کنری، کونکانی، گیلکی ، لاتین، لهستانی، مالایالام ، مجاری، مراتی ، نروژی ، هلندی، هندی و یونانی.

د: تهیه شناسنامه اجمالی ترجمه ها
برای شناسایی ترجمه ها ، چه از نظر صحت و اتقان و چه از نظر شیوایی و رسایی و چه از نظر ویرایش و نگارش، برای هر قرآن شناسنامه ای مجزّا تهیه شده که در آن محورهای مختلفی مورد ارزیابی قرار گرفته است، از جمله : سوابق مترجم ، کیفیت ترجمه ، میزان آگاهی مترجم از زبان مبدأ و مقصد ، منابع مورد استفاده در ترجمه ، تعریف و تقریظ دیگران بر آن ترجمه ، نقطه نظرها و دیدگاه های مترجم ، کیفیت چاپ از نظر بی غلط بودن و مسائل دیگر.

ه : ترجمه های در دست انجام
مرکز هم اکنون ترجمه قرآن را به پنج زبان : انگلیسی ، فرانسه ، چینی ، ترکی آذری و ترکی استانبولی در دست انجام دارد ، که برخی از آنها به اتمام رسیده و چاپ شده است.

و: انتشار مجله تخصصی ترجمان وحی
برای اطلاع و استفاده همگان از ترجمه های مختلف قرآن در سطح جهان ، و به منظور نقد و بررسی آنها، همچنین برای استفاده از نظرات و تجربیات محققان ، مترجمان و متخصصان در فن ترجمه ، مرکز اقدام به انتشار مجله ای تخصصی پیرامون مباحث نظری ترجمه قرآن نموده، که این مجله هر شش ماه یکبار منتشر می شود و تاکنون 9 شماره آن انتشار یافته است.

ز: تدوین کتاب شناسی جامع ترجمه های فارس مخطوط
به شهادت اسناد و مدارک تاریخی، اولین ترجمه قرآن مجید، به زبان فارسی انجام گرفته است و ایرانیان با عشق و علاقه وافری که به دین مبین اسلام و کتاب آسمانی قرآن داشته اند، همواره به این امر مقدس همت گمارده اند، اما متأسفانه تاکنون آمار جامعی نسبت به نسخه های خطی ترجمه فارسی که در سراسر جهان و در موزه ها و مراکز مختلف علمی و فرهنگی نگهداری می شود ارائه نشده است. اکنون در مرکز ترجمه قرآن مجید طرحی در دست انجام است که حاصل آن شناسایی کلیه نسخه های موجود از ترجمه قرآن به زبان فارسی است که در نقاط مختلف جهان نگهداری می شود.

ح : تدوین کتاب شناسی توصیفی ترجمه های چاپی
خوشبختانه آمار ترجمه های چاپی قرآن در مرکز به حدی رسیده است که می توان برای زبان های مختلف، کتاب شناسی توصیفی تألیف و مخاطبین آن زبان را با کیفیت ترجمه های چاپ شده از آن زبان آشنا نمود.این کار برای زبان های فارسی ، انگلیسی و اردو که از آمار بیشتری برخوردارند در دست انجام است.


آمار اجمالی قرآن های مترجم به زبان های خارجی موجود در مرکز ترجمه قرآن مجید تا آبان ماه 1380
مترجمین
مجلدات
زبان
ردیف
3
5
اسامی
1
4
13
آلبانیایی
2
17
109
آلمانی
3
1
1
آواری
4
177
915
اردو
5
2
6
ارمنی
6
2
4
آریا
7
3
25
ازبک
8
14
29
اسپانیایی
9
1
6
اسپرانتو
10
1
1
افریکنز
11
1
2
امهاری ( حبشه)
12
13
124
اندونزیایی
13
1
1
انکو
14
118
494
انگلیسی
15
1
2
اویغوری
16
14
34
ایتالیایی
17
1
5
ایرانوئی
18
1
1
ایگبو
19
3
17
براهویی
20
2
3
برمهای
21
1
1
بسایا
22
1
4
بلتی
23
4
9
بلغاری
24
1
4
بلوچی
25
32
147
بنگالی
26
7
19
بوسنیایی
27
1
2
پرتغالی
28
11
63
پشتو
29
2
6
پنجابی
30
1
1
تاتاری
31
3
3
تاگالوگ
32
12
27
تامیل
33
4
32
تای
34
2
4
تاوسوگ
35
3
5
ترکمن
36
8
28
ترکیآذری
37
93
508
ترکیاستانبولی
38
4
18
تلگو
39
1
2
جاوی
40
1
1
چک
41
1
2
چیچوا
42
15
51
چینی
43
4
11
دانمارکی
44
1
1
درگا
45
9
41
روسی
46
2
2
رومانی
47
2
2
زولو
48
9
19
ژاپنی
49
1
2
سرائیکی
50
1
2
سریانی
51
8
20
سندی
52
6
11
سوئدی
53
10
28
سواحلی
54
1
4
سومالی
55
1
3
سینهالی
56
1
5
شونا
57
1
1
عبری
58
130
423
فارسی
59
42
156
فرانسه
60
2
3
فنلاندی
61
1
1
فولانی
62
2
5
قرقیزستانی
63
4
18
قزاقستانی
64
6
31
کردی( بهدینی)
65
3
18
کردی( سورانی)
66
2
2
کرهای
67
1
2
کریول
68
5
8
کشمیری
69
3
12
کنری
70
1
1
کیکویو
71
10
28
گجرنی
72
1
1
گرجی
73
1
1
لاتین
74
1
4
لوگاندا
75
3
4
لهستانی
76
1
1
لینگالا
77
1
2
مالاگاشی
78
4
5
مالایایی
79
2
10
مجاری
80
2
19
مراتی
81
2
11
مرانائو
82
1
1
مقدونیه
83
1
1
ملایو
84
6
7
ملیالم
85
1
1
منده
86
3
5
نروژی
87
1
3
ویتنامی
88
6
11
هلندی
89
8
26
هندی
90
4
19
هوسا
91
3
4
یوروبا
92
2
2
یونانی
93
912
3731
جمع