بوشهر


تبار :
استان بوشهر از آغاز رهگذر‌ی محل سکونت نژادهایی گوناگونی بوده است.
پیش از ورود آریائیان در منطقه بوشهر، نژادهایی بومی در این سامان می‌زیسته اند.

و علاوه بر نژاد مدیترانه‌ای نژاد‌های دیگری مانند: دراویدی،سیاه‌پوست،سامی،ع �لامی� �سومری،نوردیک،کرد و لر، بهبهانی و عرب در سرزمین بوشهر سکونت داشته و یا به مرور به این منطقه مهاجرت کرده اند.(1)


در استان بوشهر ،کردها،لرها و عربهاو طوایف مخلوط همانند بهبهانی‌ها ساکن هستند که اثر اختلاط،یک نوع نژاد خاصی را به وجود آورده‌اند و به بوشهری معروف شده اند.(2)


بوشهر از هزاره‌ی سوم ق.میلاد شهری آباد بوده و از مراکز مهم امپراتوری عیلام به شمار می‌رفته است. از آجر نوشته های عیلامی به دست آمده معلوم شده که بوشهر در آن دوره، شهری به نام لیان بوده است.



زبان


تقربا تمام مردم این استان به زبان فارسی با گویش‌های‌محلی سخن می‌گویند. لهجه‌ها در روستاها بیشتر از شهرها متنوع و مشهودندو بین آنها اختلاف‌هایی نیز به چشم می‌خورند .برخی از اهالی جزیره شیف و بنادرکنگان و عسلویه نیز به زبان عربی سخن می‌گویند.


لهجه های فارسی به گویش‌ بردستانی،دشتی،تنگستانی و کازرونی در استان بوشهر رواج دارد که کاملاً با لهجه های شمال سرزمین فارس مانند،لهجه‌های لری‌ فارس وسیوندی ارتباط دارد.


علاوه برآن،زبان مردم این منطقه از نفوذ لهجه‌های بلوچی و شبانکاره‌ای قدیم به زبان سغدی و ایجی که خود از متفرعات گویش‌های شبانکاره‌ای عصر اتابکان فارسی بوده برکنار نمانده است و هریک از این لهجه ها با لهجه‌های گیلکی،کردی،خراسانی و دیگر لهجه های ایرانی هم ریشه و مرتبط است.


بنابراین می‌توان گفت که زبان‌های مردم کرانه‌های خیلج فارس و جزایر آن،بازمانده‌ی لهجه‌ها و زبان های شبانکاره‌ای،بلوچی،کردی و ... است و مفدات انگلیسی،هلندی،پرتغالی ، هندی و زنگباری، حبشی و آفریقایی و ...در آنها دیده می شود، ولی استخوان بندی و ریشه‌ی آنها فارسی است.(3)





تاریخچه بوشهر:


بوشهر در دوره‌های سه گانه‌ی تمدن عيلام از هزاره‌ی سوم تا هزاره‌ی اول قبل از ميلاد،مورد توجه بوده و از کاوش‌های باستان‌شناسی چنين بر می‌آید که نام اوليه‌ی این بندر ليان بوده است.(4)


ظاهرا این شهر (لیان باستانی)از هزاره‌ی سوم قبل از میلاد و احتمالا پیش از آن به لحاظ موقعیت خاص جغرافیایی خود، از نقاط ارتباطی تمدن‌های شرق و غرب دنیای قدیم بوده است .


به گفته‌ی گریشمن، بوشهر کنونی در روزگار سلوکیان احداث گردیده است،وی می گوید:


"سلوکیان کمتر از نُه شهر در سواحل خیج فارس بنا نکردند و از آن جمله است: انطاکیه در پارس، بوشهر امروزه که جانشین شهر کهن عیلامی (شهر لیان) گردید".(5)


در زمان اردشیر بابکان سر دودمان ساسانی، شهررام اردشیر در حدود 12 کیلومتری بوشهر بنا شده که اکنون خرابه های آن به نام ریشهر معروف است.


عرب هایی که از این محل به داخل ایران نفوذ کردند آن را زي‌ضهر نام‌گذاری کرده اند.(6)


نام بوشهر برای نخستين بار در کتاب معجم ابلدان یاقوت حموی (621 ه.ق) آمده است.


گُی لسترنج،مؤلف کتاب جغرافیای تاریخی سرزمین های خلافت شرقی نیز آن را یادآور شده و یاد کرده است.(7)


در زمان نادرشاه افشار، بوشهر آباد شد و ريشهر از اهميت افتاد. بندر جديد بوشهر را نادرشاه در محل يک روستای ماهيگيری ايجاد کرد. اين بندر مرکز بازرگانی معتبری می‌شد و از آن‌جا با بنادر هندوستان را بطه‌ی مستقيم برقرار گرديد. از مسقط و بنادر عربستان،کشتيهای بادی و لنج‌های بزرگ به بوشهر می‌آمد.

نادر شاه افشار که متوجه وضع نامطلوب خیلج فارس شده بود در صدد ایجاد نیروی دریایی برای تامین ارتباط جزایر با سواحل خلیج فارس برآمد و عبداللطیف یا لطیف خان را در سال 1147 ه.ق (1735 م) به ایالت دشتستان و شولستان و قبودانی(کاپیتانی)کل سواحل و بنادر خیج فارس انتخاب و اعزام کرد.

از ایمن رو آبادی ری‌شهر به بوشهر امروزی انتقال یافت و به تدریج آباد شد.(9)