اشاره :
در حال حاضر دنياي مرورگرها بين سه نرم‌افزار Internet Explorer ،FireFox و Opera تقسيم شده است. البته هنوز IE به لطف ويندوز در مقام اول قرار دارد، ولي احتمالاً اكثر كساني كه از آن استفاده مي‌كنند، طعم خوش كار با فايرفاكس و امكانات و خصوصياتي كه اين مرورگر در اختيار مي‌گذارد را نچشيده‌اند. يكي از مهم‌ترين مزيت‌هاي فايرفاكس كه توانسته است آن ‌را چند سر و گردن بالاتر از رقبا نگه دارد، Extensionها يا به قولي AddOnهايي است كه براي فايرفاكس نوشته مي‌شوند و هر يك امكانات و خصوصيات جالبي را به آن اضافه مي‌كنند كه شايد بعضي از آن‌ها هم هيچ ربطي به وظيفه ذاتي آن، يعني مرور صفحات وب، نداشته باشند. در واقع سادگيِ ساختن اكستنشن‌ها با ابزارهايي كه موزيلا در اختيار قرار مي‌دهد، باعث شده است بسياري ذوق و سليقه خود را خرج دهند و اكستنشن‌هاي بسياري با توانايي‌ها و كاركردهاي گوناگون بسازند تا در نهايت اين امكان را بيابند كه فايرفاكس خود را به يك برنامه همه‌كاره و نه تنها يك مرورگر صرف تبديل نمايند. در اين مقاله تعدادي از اكستنشن‌هاي مهم و جالب را معرفي مي‌كنيم كه البته شامل همه زمينه‌ها نمي‌شود و احتمالاً خود شما هم مي‌توانيد با اندكي گشت و گذار، موارد مورد نياز خود يا اكستنشن‌هاي جذاب و مفيد را بيابيد.


قبل از معرفي، به چند نكته توجه نماييد:

1- براي پيدا كردن اكستنشن‌هايي كه در اينجا معرفي مي‌شوند، مي‌توانيد در سايت addons.mozilla.orgجست‌و‌جو كنيد. روش راحت‌تر نيز اين است كه نام اكستنشن به اضافه كلمه Extension و Firefox را در گوگل جست‌و‌جو نماييد تا دقيقاً محل آن اكستنشن خاص به شما نشان داده شود.

2- هنگامي كه به صفحه يك اكستنشن خاص در سايت موزيلا‌ مي‌رويد، دكمه سبز رنگي با كلمه Install Now روي آن مي‌بينيد كه با كليك آن مي‌توانيد مستقيماً اكستنشن را نصب نماييد يا روي آن راست‌كليك كنيد و گزينه Save Link as را انتخاب نماييد تا فايل ابتدا روي درايو شما كپي شود و سپس آن‌را نصب نماييد. البته من معمولاً روش دوم را ترجيح مي‌دهم.

3- هميشه سعي كنيد اكستنشن‌هايي را نصب كنيد كه از آن‌ها استفاده مي‌كنيد. چون نصب تعداد زيادي از آن‌ها باعث كند شدن فايرفاكس، به خصوص هنگام آغاز كار آن مي‌شود.

4- اكستنشن‌هايي كه در اينجا معرفي مي‌شوند، تنها مشتي از خروار هستند و شما مطمئناً قادريد نمونه‌هاي جالبي را پيدا كنيد؛ به خصوص كه هر روز نمونه‌هاي جديد ساخته و آماده استفاده مي‌شوند.
Adblock Plus 0.7.5.1 .................................................. .................................................. ...............

اين افزودني كه با شعار Ads were yesterday! روي فايرفاكس نصب مي‌شود، جلوي نمايش تبليغاتي كه در ميان صفحات وب نمايش داده مي‌شوند را مي‌گيرد؛ هرچند در بعضي موارد هم اشتباهاتي در تشخيص تبليغ دارد. با اين حال، عملاً كمك بسيار خوبي در جلوگيري از هدر رفتن پهناي باند مي‌كند.
ChromaTabs 2.0 .................................................. .................................................. .....................

اين افزودني يكي از محبوب‌ترين اكستنشن‌هاي من است كه با رنگي كردن Tab‌هاي فايرفاكس شما را از محيط خشك و خاكستري آن نجات مي‌دهد. البته اين كار را بي‌هدف انجام نمي‌دهد، بلكه تمام Tabهايي كه از يك سايت منشعب مي‌شوند را با يك رنگ نمايش مي‌دهد تا با نگاهي به آن‌ها بتوانيد تشخيص راحت‌تري در انتخاب داشته باشيد.
Download Statusbar 0.9.5 .................................................. .................................................. ......

هنگامي كه با استفاده از فايرفاكس مي‌خواهيد فايلي را دانلود كنيد، پنجره‌اي مجزا باز مي‌شود كه عمليات مرتبط با دانلود در آن قسمت صورت مي‌گيرد، ولي با استفاده از اين برنامه فرايند دانلود فايل‌هاي در حال دانلود را در نواري بالاي StatusBar نمايش مي‌دهد و اطلاعاتي همانند حجم فايل و سرعت دانلود را نيز در اختيار شما قرار مي‌دهد.
ErrorZilla Mod 0.2 .................................................. .................................................. ..................

اين افزودني كار خيلي خاصي براي شما انجام نمي‌دهد و تنها هنگامي كه فايرفاكس نتواند صفحه‌اي را پيدا نمايد، به جاي Error معروف Server not Found يك صفحه گرافيكي را به شما نمايش مي‌دهد كه امكاناتي همانند Ping ،‌Trace و Whois در آن گنجانده شده است و مي‌توانيد با استفاده از آن، اطلاعاتي در مورد آن صفحه خاص كسب كنيد.
Extended Statusbar 1.2.6 .................................................. .................................................. .......

بعد از نصب اين برنامه در StatusBar فايرفاكس، اطلاعاتي همانند سرعت، مدت و حجم اطلاعات دريافت شده مربوط به هر صفحه‌نمايش داده مي شود. البته اگر با اُپرا هم كار كرده باشيد، اين امكان را در آن‌جا هم مشاهده كرده‌ايد.
Fasterfox 2.0.0 .................................................. .................................................. .......................

سازنده اين افزودني ادعا مي‌كند با نصب آن سرعت بارگذاري صفحات شما افزايش خواهد يافت. يكي از روش‌هايي كه اين افزودني براي افزايش سرعت به كار مي برد، بارگذاري لينك‌هاي يك صفحه به صورت نامحسوس است تا اگر روي آن‌ها كليك كرديد، صفحه حاصله با سرعت بيشتري براي شما لود شود.
FlashGot 0.5.99 .................................................. .................................................. ......................

اين افزودني در تركيب با نرم‌افزار FlashGet كه يك برنامه مديريت دانلود رايگان است، به شما قدرت بي‌نظيري در دانلود لينك‌ها و برنامه‌ها مي‌بخشد. كافي است روي لينك يك فايل برويد و با راست‌كليك گزينه FlashGot Link را انتخاب نماييد تا دانلود برنامه شروع شود.

Gmail Manager 0.5.3 .................................................. .................................................. .............

اگر از Gmail استفاده مي‌كنيد و حساب‌هاي ايميل متعددي هم داريد، با استفاده از اين برنامه مي‌توانيد به مديريت آن‌ها بپردازيد. كافي است فهرست حساب‌هاي خود را به برنامه بدهيد تا هر زمان كه نامه جديدي دريافت كرديد، اين برنامه اخطارهاي لازم را به شما بدهد.
Yahoo! Mail Notifier 0.9.9.5 .................................................. .................................................. ....

اين برنامه هم همان‌طور كه از نامش پيدا است، هرچند دقيقه يك بار حساب ايميل ياهو را چك مي‌نمايد و در صورتي كه نامه جديدي دريافت كرده باشيد، به شما اعلام مي‌كند.
Google Browser Sync 1.3 .................................................. .................................................. ......

اگر از كامپيوترهاي متفاوتي در محل كار و منزل استفاده مي‌كنيد، احتمالاً يكي از مشكلات يكسان‌سازي Bookmarkهاي فايرفاكس آن‌ها است تا بتوانيد لينكي را كه به فايرفاكس كامپيوتر محل كار اضافه كرده‌ايد، در كامپيوتر منزل هم ببينيد.

با نصب اين افزودني و داشتن يك حساب Gmail كه از آن به عنوان محل ذخيره تغييرات استفاده مي‌كند، قادر خواهيد بود Bookmark ،Cookie ،History و كلمه‌هاي عبور را در بين كامپيوترهاي مختلف يكسان‌سازي نماييد كه البته همه اين موارد انتخابي هستند و مي‌توانيد فقط Bookmark را انتخاب نماييد.

هر زمان كه شما فايرفاكس را باز كنيد، اين برنامه به طور خودكار كليه تغييرات موجود در Bookmark را به كامپيوتر شما اعمال مي‌كند و تغييراتي را هم كه در حين كار با فايرفاكس در آن مشاهده نمايد براي استفاده ساير كامپيوترها Upload مي‌كند. حتي اگر فقط از يك كامپيوتر استفاده مي‌كنيد با نصب اين افزودني مطمئن خواهيد شد هيچ‌وقت اطلاعات Bookmark خود را از دست نخواهيد داد.
Google Toolbar for Firefox .................................................. .................................................. ....

اين نوارابزار بسيار مشهورتر از آن است كه بخواهيم به شما معرفي كنيم. اگر از گوگل زياد استفاده مي‌كنيد، با نصب اين نوارابزار امكانات بسيار زياد و مفيدي را به دست خواهيد آورد كه در وبگردي به شما بسيار كمك خواهد نمود.
IE Tab 1.3.3 .................................................. .................................................. ............................

اين افزودني هم براي طرفداران IE ساخته شده است تا ديگر هيچ بهانه‌اي براي استفاده از فايرفاكس نداشته باشند. احتمالاً سايت‌هايي را ديده‌ايد كه به علت ضعف در طراحي فقط در صورتي كه با IE باز شوند. به درستي كار خواهند كرد. براي اين‌گونه سايت‌ها، اين افزودني محيط IE را شبيه سازي مي‌كند. كافي است روي Tab مربوط به آن راست‌كليك و گزينه "Switch rendering engine" را انتخاب نماييد تا به طور مجازي وارد IE شويد.
ImgLikeOpera 0.6.15 .................................................. .................................................. ..............

اگر شما هم از سرعت پايين اينترنت رنج مي‌كشيد، اين افزودني بسيار به كار شما خواهد آمد. با نصب آن جلوي نمايش عكس‌ها گرفته مي‌شود. و البته مي‌توانيد آن را فقط براي سايت‌هاي خاصي فعال نماييد تا سرعت بارگذاري صفحات شما افزايش يابد.
IranianCalendar 2.2 .................................................. .................................................. ...............

با نصب اين اكستنشن كه توسط يكي از فايرفاكس دوستان ايراني نوشته شده است، تاريخِ هر روز در StatusBar فايرفاكس به نمايش در مي‌آيد و با بردن ماوس روي آن، مي‌توانيد زمان را هم ببينيد و با كليك روي آن به سايت تقويم راهنمايي مي‌شويد كه تقويم كامل هر سال شمسي در آن موجود است.
به طور معمول‌ افزودني‌هاي فايرفاكس را از سايت کد:
www.mozilla.org
دريافت مي‌كنيد كه سايت اصلي توسعه‌دهنده فايرفاكس است. به جز اين نشاني، وب‌سايت‌هاي ديگري نيز وجود دارند كه افزودني‌هاي فايرفاكس را ارائه مي‌دهند. کد:
www.mozdev.org
يكي از بهترين سايت‌هاي ساخت وتوسعه اكستنشن براي محصولات موزيلا است. براي پيدا كردن يك اكستنشن روي اين سايت، كافي است نام آن را در قسمت Search وارد كنيد. اگر روي لينك Active Projects نيز كليك كنيد، فهرست تمامي پروژه‌هاي فعال اين سايت را مشاهده خواهيد كرد كه در مورد هر يك از آن‌ها يك خط توضيح داده شده است. يك روش استفاده ديگر از سايت، رفتن به قسمت Project Categories است. در اين بخش نيز مي‌توانيد برحسب اين‌كه چه ابزار يا افزودني را مي‌خواهيد، بخش مربوطه را انتخاب و افزودني خود را دريافت مي‌كنيد. تمامي افزودني‌هاي روي اين سايت، رايگان هستند.
ScrapBook 1.2.0.8 .................................................. ....

اين افزودني هم يكي از پرطرفدارترين و مفيدترين AddOnهاي فايرفاكس است كه امكان ذخيره صفحات و دسترسي دوباره به آن‌ها را به راحتي به شما مي‌دهد. امكاناتي مانند ذخيره تمام Tabها، به خصوص براي كساني كه براي دريافت اطلاعات تخصصي از اينترنت استفاده مي‌كنند، بسيار مفيد خواهد بود. به ويژه اين‌كه، صفحات ذخيره شده از طريق منوي ScrapBook قابل دستيابي هستند. لذا ديگر نيازي به گشتن در هارد‌ديسك نداريد.
Tab Mix Plus 0.3.6 .................................................. ...

با نصب اين اكستنشن امكانات زيادي براي كنترل Tabهاي فايرفاكس به دست خواهيد آورد:امكاناتي همانند قفل كردن Tabها، محافظت از Tabها به منظور جلوگيري از بسته شدن آن‌ها، نمايش ميزان لود شدن هر Tab و بسياري از امكانات ديگر را به آساني مي‌توانيد با اين افزودني به دست آوريد.

تنها مشكل اين اكستنشن، عدم سازگاري آن با افزودني ChromaTab است كه قبلا‌ً معرفي شد. البته در صفحه Tab Mix Plus در سايت موزيلا مي‌توانيد راه حل‌هايي را كه براي اين مسئله بيان شده است بيينيد كه تا حدي هم جواب مي‌دهد.
Tab Scope 0.1.3 .................................................. .................................................. .....................

اين اكستنشن هم جزو افزودني‌هاي جالب و البته تا حدي هم كاربردي قرار مي‌گيرد. با نصب آن، هنگامي كه ماوس را روي يك Tab مي‌بريد، نمايي كلي از آن Tab را به صورت يك عكس در زير آن نمايش مي‌دهد.
CLEO 3.0 & FEBE 5.0 .................................................. .................................................. ..............

اين دو اكستنشن كه تقريباً برادر محسوب مي‌شوند، براي پشتيبان‌گيري از اكستنشن‌ها و Bookmark و ساير تنظيمات فايرفاكس به كار مي‌روند. بعد از نصب FEBE مي‌توانيد آن‌را براي پشتيبان‌گيري در زمان‌هاي خاص برنامه‌ريزي نماييد يا هر زمان كه خواستيد از فايرفاكس خود پشتيبان بگيريد.

تمام فايل‌هاي پشتيبان در يك شاخه خاص ريخته مي‌شوند تا بعداً بتوانيد آن‌ها را به آساني برگردانيد. در كنار آن CLEO هم قادر است اكستنشن را با هم در قابل يك فايل با همان فرمت xpi تركيب نمايد كه با اجراي آن تمام اكستنشن‌هاي داخل آن به طور همزمان نصب خواهند شد