نت ورک مارکتینگ چیست؟
از حوالی سال 1930 مفهومی بهنام بازاریابی شبکه ای از کشور آمریکا آغاز شد.در این روش تولید کننده به جای اینکه کالاها ی خود را از طریق عوامل پخش با درصد کمیسیون بالا به فروش برساند از طریق خود مردم و مشتریان این کار را انجام می دهد.بدین طریق شبکه ای از خریداران که تمایل دارنددر کار فرش به تولیدکننده کمک کرده منفعتی برای خود کسب نماید امر بازاریابی و فروش کالا را بر عهده می گیرند. در برخی از ادبیات از بازاریابی شبکه ای به عنوان بازاریابی چند لایه ای نیز نام برده می شود که هر دو عنوان ناظر به یک مفهوم هستند و به طور کلی در این روش فروشنده کالای خودش را به افرای در شبکه بازاریابی و فروش واگذار می کند و آن افراد نیز کالا را به چند نفر زیر دست خود واگذار می کنئ و بازاریابی می کنند و به همین ترتیب کار ادامه پیدا میکند و در نتیجه به صورت تصاعدی تعداد مشتریان و فروشندگان کالا در شبکه اضافه می شود.سازو کار بازاریابی شبکه ای به این شکل است که فرئ ی به یکی از این شرکت های مزبور تقاضای عضویت می دهد تا تبدیل به یک مالک مستقل کسب و کار شود و این فرد با استفاده از مستندات و آموزش های شرکت مورد نظر به عنوان موحود مستقل اقتصادی کارش را آغاز می کند و از طریق گرفتن کمیسیون به کسب در آمد می پردازد.

دسیسه ی هرمی


دسیسه ی هرمی نوعی کلاهبرداری است که شکل کلی آن به این صورت است که افراد با پرداخت مقداری پول عضو شرکتب می شوند تا در آینده با به عضویت در آورن چند نقر دیگر و
رشد زیر مجموعه ی مشتریان به چند برابر حق عضوبت دست پیدا کنند.در این دسیه عده ی زیاد یاز سرمایه گذاران در انتهای هرم به عدهی قلیلی در بالای هرم پول پرداخت می کنند.همچنین در این طرح محصولی فاقد ارزش یا دارا ی ارزش پایین یبه فروش می رسد و معولا در این طرح به مشتریان هیچ سرویسی ارئه نمی شو د. مشکل اصلی در دسیسه ی هرمی این است که علاوه بر این که هیچ فعالیت اقتصادی با وجوه دریافتی انجام نمی شود به علت اشباع سیستم بیش از 90% سرمایه گذاران به علت این که کس دیگری را برای اضافه شدن به هرم پیدا نمی کنند تمامی پول خود را از دست می دهند.در نتیجه پیرامید متلاشی می شود.

اشکال مختلف دسیسه ی هرمی


دسیسه ی هرمی در اشکال مختلفی ظاهر می شود. ولی همه ی آن ها در یک مشخصه ی برچیسته با هم برابر هستند. آن ها اصولا وعده ی سود بزرگی را بر اساس به استخدام در آوردن افراد جدید برای شرکت را (نه یک سرمایه گزاری یا فعالیت اقتصادی حقیقی)می دهند. به عنوان مثال طرح های هرمی ممکن است به شکل نامه های زنجیره ای در بیاید. طرز کار نامه های زنجیره ا ی به این صورت است که نامه ای به صندوق پستی الکترونیکی یا معمولی شخص فرستاده می شود. در نامه از شخص مورد نظر خواسته می شود تا به اشخاصی که در لیست نامشان آمده است مقداری پول(حتی 5 سنت ) داده شود و در عوض شخص می تواند نام خود را یه جای نام نفر اول لیست بگذارد و نامه را به اشخاص دیگری بفرستد و از آن ها هم بخواهد تا این کار را ادامه بدهند.

وجه تسمیه


شبکه ی اعضای این شرکت ها در لایه یای پایین افزای پیدا میکند و از این حهت ساختار شبکه مشتریان شبیه هرم است.ساده ترین صورت این شبکه ها نوع دودویی است که اگر با

یک عضو شروع شود ی از ده مرحله به بیش از هزار عضو جدید ی از بیست مرحله به بیش از یک میلیون عضو جدید پس از سی و سه مرحله به بیش از هشت میلیارد(8589934592 نفر) عضو جدید برای رشد نیاز دارد!

ترفند پونزی


یک عملیات سرمایه‌گذاری کلاه بردارانه است.در این ترفند به سرمایه گذاران سودهایی برگردانده می‌شود که از بهره‌های متعارف به‌طرزی غیر عادی بالاترهستند.البته این سود از
پول سرمایه‌گذاران بعدی تأمین می‌شود و شرکت یا فرد دریافت‌کنندهٔ سرمایه نیازی به انجام کار اقتصادی با پول دریافتی ندارد.نام این ترفند از نام چارلز پونزی گرفته شده است.از شرکت‌هایی که در ایران از این ترفند استفاده می‌کنند می‌توان به گولد کوئست و سوئیس کش نام برد. در سال ۱۳۸۶ خورشیدی۱۶۰ نفر عوامل اصلی و فعالان این‌گونه شرکت‌ها در تهران دستگیر شدند.
در آگوست 1920 پونزی تحت پیگرد قرار میگیرد و بازداشت میشود .او توانسته بود از 17 هزار نفر معادل ده ها میلیون دلار کلاهبرداری کند. سرانجام پونزی گناهکار شناخته می شود. بازپرسان تلاش کردند تا از حساب های پیچیده ی پونزی بفهمند که او چه کلاهبرداری کرده است و در کجا خرج شده است.ولی آن ها هرگز موفق به حل این مسئله نشدند و تنها توانستند تخمین بزنند که میلیون ها دلار توسط پونزی مورد استفاده قرار گرفته است. شگرد پونزی به این صورت بود که او فکر می کرد می تواند از تفاوت دلار با دیگر ارزهای رایج
که برای فروش کپن های پستی مورد استفاده بود سوء استفاده کند.به این ترتیب پونزی به سرمایه گذارن وعده ی سود 40% را تنها در مدت 90 روز (در مقایسهبا سود5% بانک) می داد. او توانست در مدت کوتاهی مبلغی معادل 1 میلیون دلار کلاهبرداری کند.اما او تنها معادل 30$ کپن پستی را به فروش رسانده بود! ترفند پونزی نوع خاصی از دسیسه ی هرمی است که در آن سرمایه گذارن تنهاکاری که انجام می دهند این است که پول خود را بازاریاب بدهد و دیگران را هم به این کار تشویق کند… در ترفند پونزی وعده ی سودی کلان در مدتی کوتاه بدون انجام کاری اقتصادی با پول دریافتی است ترفند پونزی به نام های گوناگونی به کار برده می شود مانند: برنامه ی سرمایه گزاری پر بازده و وام پربازده .خصوصیت معمول آن ها وعده ی سود بالا بدون هیچ گونه تجارت اساسی می باشد.

نمونه های ترفند پونزی


1- طرح نام ساز چارلز پونزی1920 در ظرف 6 ماه پونزی رو از یک فرد ناشناخته تبدیل کرد به یکی از ملیونرهای بوستون.وی مدعی بود با مبادله کپن های پستی سود میبرد.و او
ظرف 45 روز 50 % سود پرداخت میکرد یا طی 90 روز پول شما 2 برابر میشد. 400.000 نفر و معادل 15 ملیون دلار (1920) معادل 150 ملیون دلار فعلی در این طرح سرمایه گزاری شد. ودر آخر فقط یک سوم پول به افراد برگردانیده شد.
2- در سال 1899 شخصی به نام ویلیام میلر طرحی به نام”Franklin Syndicate ” را در نیویورک راه اندازی کرد .وی وعده سود هفته ای 10 % داده بود. او یکی از بنیان گزاران مبانی اصلی طرح های پونزی مانند REINVEST بود.او 1 ملیون دلار کلاه برداری کرده بود که مجبور به باز پس دادن پول ها و تحمل 10 سال زندان شد.پس از ازاد شدن وی به اداره یک بقالی پرداخت.

3- بین سالهای 1970 تا 1984 در پرتقال خانم دونا برنسا که به بانکدار مردم معروف شده بود. یک طرح پونزی ایجاد کرده بود و سود ماهیانه 10 % پرداخت میکرد .وی همیشه ادعا می کرد که قصد او کمک به فقرا و خیر بوده است .پس از دستگیری و در دادگاه مشخص شد وی معادل 85 ملیون یورو امروز پول در اختیار دارد.او به 10 سال زندان محکوم شد .

4 – در سال 1987 در میشیگان طرح A.J. Obie از 1600 نفر معادل 50 ملیون دلار کلاهبرداری کرد و بزرگترین پونزی تاریخ ایالت لقب گرفت
5 – در سال 1992 در نیویورک شرکت لوله کشی جهانی ABC یکی از طرح های پونزی خیلی موفق بود.ولی پس از اینکه یکی از سرمایه گزاران کاراگاه خصوصی استخدام کرد متوجه شد که این شرکت هیچ کار ی انجام نمیدهد.این شرکت تا سال 1999 به کار خود مشغول بود و در سال 2003 مشخص شد محل اصلی این شرکت یک انبار متروکه است.انها از 696,369 نفر مبلغ $232.69 ملیون دلار در طی این مدت کلاهبرداری کردند .مدیر وگرداننده این طرح برای همه ناشناخته میباشد.

6- در پاییز 1994 کلوپ سلطلنتی اروپایی فرو پاشید و 1.1 ملیارد دلار خسارت بر اعضای خود وارد کرد. این کلاه برداری توسط H Güntherans اداره میشد .در بخش های یوری و گلاروس سوییس تقریبا از هر 10 نفر یک نفر در این طرح سرمایه گزاری کرده بود. در این طرح شما 1400 فرانک سرمایه گزاری میکردی و به مدت 12 ماه هر ماه 200 فرانک دریافت میکردید. (مثل سوییس کش) این تشکیلات در آلمان قرار داشتند.

7- در ماه می 1995 دادستان کل پنسیلوانیا دستور توقیف دارایی ها شرکت Philanthtopy Fundation و مدیر عامل آن را صادر کرد. آن ها از 1100 واوطلب از جمله صلیب سرخ مبلغ 500 میلیون دلار پول جمع کردند.

8- در سال 1997 دولت آلبانی رسما تعدادی طرح پونزی و هرمی را مورد تایید قرار داد. و نگامی که پایان اجتناب ناپزیر فرا رسید . مردم آلبانی که 1.2 ملیارد دلار پول از دست داده
بودند شورش کردند و به خیابان ها ریختند و حکومت را از تغییر دادند!

9- در سال 2000 یک طرح پونزی که توسط وزیر Scientology اقای Reed Slatkin اداره می شد لو رفت و هنگامی که افراد شروع به برداشت سرمایه های خود کردند از هم پاشید.اسلاتکین 600 ملیون دلار از 500نفر سرمایه گذار پولدار از جمله ستاره های هالیوود پول جمع کرده بود.
10- در می 2006 شخصی به نام جیمز پاول لوییس به دلیل گرداندن یک پونزی 311 ملیون دلاری به نام Financial Advisory Consultants به مدت 20 سال محکوم به 30 سال زندان شد.

11- در اکتبر سال 2006 در مالزی دو نفر از اعضای عالی رتبه جامعه و چند نفر دیگر به عنوان گرداندن یک طرح پونزی به نام سوییس کش یا سوییس میوچوال فاند 1948 دستگیر شدند انها 300 درصد سود طی 15 ماه پرداخت میکردند.و ادعا میکردند در زمینه ها مختلف مانند اکتشاف نفت و کشاورزی و غیره فعالیت می کنند.آنها بیشتر در مالزی و اندونزی فعالیت داشتند.
12- در جمعه 13 اپریل 2007 شخصی به نام سبته حسن شاه در وزیر آباد پاکستان دستگیر شد.او در ابتدا پول افراد را طی 1 ماه دو برابر میکرد و بعد طی روز90 .وی مظنون به
این است که ظرف مدت کوتاهی مبلغ زیادی پول 1.1 ملیارد دلار پول جمع آوری کرده باشد.

13- در روز ۱۸ آگوست ۲۰۰۷ سایت های سوئیس کش یا سوئیس میوچوال فاند ۱۹۴۸ محو شدند و مقایسه ی ترفند پونزی با دسیسه ی هرمی در دسیسه ی هرمی افراد به صورت تنها به بدست آورن پول با تلاش برای …به هرم می کنند.با اینکه سرمایه گذاران ادعا می کنند که سرویس یا محصولات قانونی به فروش می رسانند ولی روش کار آن ها به این صورت است که آن ها تنها پول از سرمایه گذاران جدبد میگیرند و به سرمایه گذاران قبلی می دهند.ولی سرانجام پبرامید فرو خواهد پاشید و بیش از90% از سرمایه گذارن که در انتهای هرم قرار می گیرند سرمایه ی خود را از دست می دهند.یک طرح پونزی شباهت زیادی به یک دیسیسه ی هرمی دارد.چون در هر دوی آن ها اساس در جذب افرادبه طرح می باشد.اما در یک ترفند پونزی هیچ راهی برای پرداخت وجه به سرمایه گذاران جدید وجود ندارد. در زبان انگلیسی اصطلاح وجود دارد که به زیبایی این ترفند را توصیف می کند:”دزدیدن از پیتر برای پرداخت کردن به پال” به همین دلیل گاهی اوقات به این طرح فریبکارانه طرح “پیتر-پال” گفته می شود.دسیسه ی هرمی و ترفند پونزی هر دو کاملا اغوا کننده هستند.به خاطر اینکه آن قادر هستند تا مقدار بسیار زیادی سود را به اولین سرمایه گذارن برگرداند.هنوز هر دو آن ها غیر قانونی هستند.این دو طرح به ناچار از هم گسسته خواهند شد.چون جمعیت جهان نمی تواند پاسخگوی نیاز جمعیتی این دو طرح باشد.زمانی که طرح متلاشی میشود تعداد بسیار زیادی از سرمایه گذاران در انتهای هرم به این نتیجه می رسند که نمی توانند خسارت خود را جبران کنند

آیا بازاریابی شبکه ای قانونی است؟


بعد از تشکیل کمپانی Amway و فراگیر شدن شیوۀ فروش آن در ایالات متحده آمریکا وکانادا و ادعای دارندگان این کمپانی که 500 هزار دلار تنها در عرض یک سال سود کرده اند بسیاری را متحیر ساخت که چگونه یک کمپانی نوپا توانسته تنها در عرض یک سال به این سود برسد . در همین زمان برای بررسی عملکرد Amway پرونده ای برای آن تشکیل شد و به دادگاه فرستاده شد شاکی پرونده FTC و متهم آن Amway بود ، رسیدگی به این پرونده به مدت چهار سال از سال های 1975 الی 1979 در دادگاه به طول انجامید و در نهایت Amway با دلایلی قانع کننده و بیان این مسئله که فروش در Amway بر مبنای محصول است ونه Pyramid قائله را به نفع خود تمام کرد . بعد از آن کمپانی های دیگری از روش Amway برای فروش محصولات خود استفاده کردند و این روش از فروش به مردم وموسسات و نهادهای دولتی آمریکا معرفی شد . وقتی FTC : Federal Trade Commission در سال 1979 بیانیه ای مبنی بر آن که Amway corporation یک کمپانی قانونی است صادر کرد بازاریابی شبکه ای وجه ای قانونی
به خود گرفت و این دفاعیات Amway بود که باعث شد حالا من و شما و بسیاری از مردم دنیا اهدافی بلند بالا را در بازاریابی شبکه ای جستجو کنیم . چندی بعد در سال های 1995و1994 وقتی بازاریابی شبکه ای به اوج خود رسید FTC و برخی از ارگانهای بسیاری از کشورها بر آن شدند تا قوانین و بیانیه هائی را برای جلوگیری از طرح های هرمی (Pyramid schemes ) و کلاهبرداری هائی که با استفاده از این سیستم به وجود آمده بود را صادر کنند .

بارزاریابی سطحی یا دسیسه ی هرمی؟


بازاریابی شبکه ای دارای اصول و قواعد خاصی است که اگراین اصول رعایت نشوند می تواند یک کمپانی را به یک کمپانی غیر قانونی تبدیل کند . برخی از این اصول از این قرار
است :
1 ) هیچ کمپانی ای نمی تواند بازاریاب های خود را ایجاب کند تا آنها به افراد بگویند اگر شما از این کمپانی خرید کنید سریعاً پول دار یا ثروتمند می شوید (Get Quick Rich) . هیچ
بازاریابی حق ندارد بگوید به طور مثال فلان شخص که از بالا گروهی ها می باشد از این راه به ثروت ، خانه ، اتومبیل و ………. رسیده است.
2) طرح هایی که کالا یا خدماتی درآنها ارائه نمی شود بی شک Pyramidهستند.
3) کمپانی هایی که کالاهای خود را با قیمتی بیش از قیمت معمول بازار می فروشند و کالاهایشان دررقابت بازارقیمت گذاری نمی شوند Pyramid هستند .
4) چنانچه با طرحی از یک کمپانی بازاریابی شبکه ای روبرو شدید که کالاهای آن در بازار بدون استفاده از این روش قابلیت فروش نداشتند بی شک آن را Pyramid تلقی کنید .
5) توجه داشته باشید که برحسب نیاز واقعی خود به کالای یک کمپانی وارد طرح بازاریابی آن شوید .

6) هنگامی که با طرحی روبرو شدید این سوالات را از خود بپرسید : کمپانی چه گذشته ای داشته است ؟ چه کالاهائی را می فروشد ؟ آیا کالاهای آن به مقدار زیادی در بازار فروش
دارد ؟ آیا کمپانی مدرکی برای اثبات ادعاهای خود دربارۀ کالاهای خود دارد ؟ آیا کالا با توجه به رقابتی که در بازار وجود دارد قیمت گذاری شده ؟ چه قدر باید سرمایه گذاری کنید تا به طرح کمپانی بپیوندید ؟ آیا تعهدی برای حداقل فروش های ماهیانه برای کسب یک پورسانت وجود دارد ؟ آیا شما برای جذب کردن توزیع کنندگان جدید برای بدست آوردن پورسانتتان مورد
نیازید یا برای جذب مصرف کنندگان ؟ موارد ذکر شده تنها بخشی از معیارها برای ارزیابی کمپانی های بازاریابی شبکه ای می باشد که بخشی از آنها در بیانیه های سازمان های دولتی موجود است . اگر با شرکتی روبرو شدید که نمی توانستید تشخیص دهید که بازاریابی شبکه ای است یا پیرامید بهترین راه آن است که با یک فرد آگاه در مورد آن مشورت کنید . حتی اگر قیمت کالاهای شرکتی پایین باشد و اینکه مبلغی که پرداخت می کنید برای شما اهمیت نداشت باز هم مراقب باشید اگر این کمپانی Pyramid و غیر قانونی باشد شما به دلیل اینکه افرادی را عضو طرح مورد نظر می کنید وادعای کسب درآمد می کنید و باعث و بانی مال باخته شدن آنها شده اید مجرم هستید . بر طبق قوانین سنگاپور هر فردی که در طرح های pyramid شرکت کند مبلغ 200,000 دلار جریمه می شود و اگر قادر به پرداخت آن نباشد به 5 سال زندان به جرم نشر اکاذیب محکوم می شود .
اثرات مخرب Pyramid بسیار برای کشورها ، مصرف کنندگان و شرکت ها گران تمام می شود . Pyramid در بسیاری کشور ها اثرات مخرب اقتصادی زیادی به جا گذاشته است. یکی از این کشورها که لطمه هائی شدید خورده است آلبانی می باشد که در دهه 90 پس از آزادی از دست کمو نیست ها با این مشکلات روبرو شد واین کشور را فقیرتر از پیش کرد . مرگ راپوش ژافری یکی از مدیران شرکت های کلاهبرداری در ماه مِی سال 2004 در زندان به دلیل سرطان کبد پایانی بر پیرامید در آلبانی بود