امام زمان شریک قرآن است!؟

[فلفل نمك]

شاید شما هم این تعبیر را شنیده باشید که امام عصر عجل الله فرجه شریک قرآن گفته می‌شود. این تعبیر واقعا به چه معناست؟ و چرا به ایشان «شریك القرآن» گفته مى‌شود؟ پاسخ این سوال و معنای این اصطلاح را همراه ما بیاموزید:



1. خواندن?امام زمان،علیه?السلام، با تعبیر زیبا و گرانسنگ «شریك‌القرآن» برگرفته از سخنان ائمه معصومین، علیهم‌السلام، است. این تعبیر در چند زیارت معتبر خطاب به امام حسین و حضرت مهدى،علیهماالسلام، وارد گردیده است:

«السلام علیك یا امین الرحمان، السلام علیك یا شریك‌القرآن» (1) «السلام علیك یا صاحب‌الزمان، السلام علیك یا خلیفة الرحمان، السلام علیك یا شریك القرآن، السلام علیك یا قاطع البرهان» (2)

از طرفى چون تعبیر «شركاء القرآن» در زیارت مجموعه ائمه معصومین، علیهم‌ السلام، مورد استفاده قرار گرفته، یقینا مفرد آن «شریك‌القرآن» در مورد شخصیت ممتاز این سلسله، یعنى حضرت مهدى،علیه‌السلام، صادق خواهد بود:

«السلام علیك ائمة?المؤمنین... و عباد الرحمان?و شركاءالفرقان و منهج‌الایمان» (3) «السلام علیك ائمة المؤمنین و سادة المتقین... و شركاءالقرآن» (4)



2. علاوه براین، اگر «شریك‌القرآن» بودن به معناى «همپا و همراه بودن با قرآن» باشد، كلام جاودانه پیامبر،صلى‌الله علیه وآله، بر آن دلالت دارد كه فرمود: «انى تارك فیكم الثقلین كتاب‌الله و عترتى ما ان تمسكتم بهما لن تضلوا ابدا» (5) «من كتاب خدا و خاندان خودم را به عنوان دو ودیعت گرانبها در بین شما باقى مى?گذارم، تا زمانى كه به آن دو چنگ?زده باشید، هرگز گمراه نخواهید شد.»

اگر عترت و خاندان معصوم پیامبر، صلى‌الله‌علیه‌وآله، قرین قرآن و همراه و همپاى آن شمرده شده‌اند، به یقین در روزگار ما این عنوان در وجود شریف تنها باقیمانده آنان امام زمان،علیه‌السلام، تجلى مى‌یابد.

تنها اوست كه در این دوران همیشه با قرآن و در كنار قرآن بوده و خواهد بود. اگر قرار باشد امت اسلام به حفظ امانتهاى پیامبر بزرگوار خویش پایبند باشند باید در ضمن تمسك به قرآن، همواره به ولاى شریك القرآن، حضرت مهدى، علیه‌السلام، نیز متمسك باشند.

[فلفل نمك]

3. اگر «شریك‌القرآن» بودن امام، علیه‌السلام، در تلازم‌ با «شریك‌الامام» بودن قرآن قرار گیرد و مشاركت هر دو را در ابعاد مختلف اعجاز و هدایت‌برساند، باز هم همان سخن پیشین پیامبر،صلى‌الله علیه وآله، بر آن دلالت دارد كه فرمود:

«تا زمانى كه به هر دو ودیعه چنگ زده باشید، هرگز گمراه نخواهید شد.»

تمسك به قرآن در كنار تمسك به امام زمان،علیه‌السلام، است كه اثربخش و حیات آفرین است، چنانكه تمسك به امام زمان علیه‌السلام، دركنار تمسك به قرآن است كه از ضلالت و سرگشتگى باز مى‌دارد.

قرآن و امام علیه‌السلام، اگر هر دو با هم در زندگى فرد یا ساختار جامعه‌اى مورد توجه و اقتدا قرار گرفتند، هدایت آن فرد یا جامعه تضمین شده خواهد بود، چنانكه امام و قرآن اگر هر دو با هم مورد بى‌توجهى?و غفلت واقع شدند، ضلالت و سقوط آن?فرد وجامعه قطعى خواهد بود.

حال اگر امام بدون قرآن، یا قرآن بدون امام،علیه‌السلام، در حیات فرد یا جامعه‌اى مطرح گردید، نقش هدایتى هر دو عقیم خواهد ماند و دیگر رشد و حركت و پویایى را به ارمغان نخواهند آورد.

مثال چنین شراكتى را در مشاركت آب و آفتاب براى رشد گیاه مى‌توان جست، گیاه با بهره‌گیرى از آب و آفتاب است كه رشد مى‌كند و به برگ و بار مى‌نشیند.

با توجه به همین مشاركت طرفینى بین «قرآن و امام» است كه مى‌توان گفت در منطق پیامبر،صلى‌الله علیه وآله، كه منطبق بر وحى است - قرآنى كه شریك امام معصوم نباشد، قرآن هست، اما «معجزه جاودانه اسلام» و «كتاب هدایت» و «یگانه قانون سعادت» نیست و نیز امامى كه شریك قرآن نباشد، امامت مى‌كند، اما «امام معصوم» و «یگانه پیشواى راه نجات» نیست. در همین راستاست كه پیامبر،صلى‌الله علیه وآله، مى?فرماید: «على مع?القرآن و القرآن مع على» (6) «على،علیه‌السلام، با قرآن است و قرآن با على،علیه?السلام»و اگر بپذیریم كه على،علیه‌السلام، و حضرت مهدى، علیه‌السلام، به عنوان آغازگر و پایان‌بخش سلسله وصایت و امامت هر دو یك نورند و دو جلوه یك حقیقت ناب به شمار مى?آیند، مى‌توان سخن پیامبر،صلى‌الله علیه وآله، را عمومیت داد و گفت: «مهدى،علیه‌السلام،با قرآن است و قرآن با مهدى،علیه السلام» كه این بیانى دیگر از همان تعبیر شریف و شگفت «شریك القرآن» بودن امان زمان،علیه السلام، است.



4. اگر «شریك?القرآن?» بودن، ناظر به نقش امام زمان،علیه?السلام، در استمرار و ادامه حیات قرآن باشد، باز هم شواهدى در روایات و زیارات وجود دارد، كه از آن جمله است: «اللهم جدد به ما امتحى من دینك و احى به ما بدل من كتابك» (7)

خدایا آنچه از دینت?به نابودى گراییده، به وسیله او تجدید فرما و آنچه از كتابت دگرگونى و تبدیل پذیرفته به وسیله او احیا كن. «... و احى بولیك القرآن?» (8)

و قرآن را به ولى خویش - امام زمان،علیه‌السلام حیاتى دوباره بخش. «و احى به میت الكتاب والسنة» (9)

خداوندا! امام زمان،علیه?السلام، را احیاگر قرآن و سنت پیامبر،صلى الله‌علیه‌وآله، قرار ده.

با توجه به اینكه این زیارتها و دعاها برگرفته از كلام معصومین، علیهم?السلام، و حتى برخى از آنها وارد شده از ناحیه مقدسه خود امام زمان،علیه‌السلام، است، نشانگر نقش قطعى آن بزرگوار در حیات قرآن و آثار حیات?بخش آن است، كه خود مى?تواند جلوه?اى دیگر از «شریك?القرآن?» بودن به شمار آید.



5. تعابیرى دیگر همچون:

«الناطق عن?القرآن» (10) كسى كه از قرآن و بر پایه قرآن سخن مى‌گوید.

«تالى كتاب?الله و ترجمانه» (11) تلاوت كننده و بیان كننده معارف قرآن.

«ملقن احكام القرآن» (12) تلقین و تعلیم دهنده احكام قرآن.

«اولى?الناس بكتاب?الله» (13) شایسته‌ترین و سزاوارترین مردم به كتاب خدا.

«الحاكم بین اهل القرآن?بالقرآن» (14) كسى كه بین اسلامیان كه اهل قرآن‌اند بر اساس قرآن حكومت مى‌كند.

«القائم بكتاب جدید» (15) كسى كه قیامش بر پایه قرآنى تازه و تجدید شده صورت مى‌گیرد.

كه همگى آنها در ضمن روایات و زیاراتى مخصوص امام زمان، علیه‌السلام، وارد شده‌اند، بیانگر كیفیت عملكرد قرآنى امام زمان، علیه?السلام، و جلوه‌هاى گوناگون قرآن در سیرت و سنت آن بزرگوار هستند و از طرفى تلاوت و ترجمه و تعلیم قرآن و حاكمیت و پیاده شدن آن در زندگى انسانها را وابسته به امام زمان،علیه‌السلام، مى‌شمارند.

دقت در اینگونه تعابیر نیز مى‌تواند در راستاى فهم «شریك القرآن» بودن امام زمان،علیه‌السلام، به گونه‌اى دیگر ما را یارى دهد.