كدام گناه بدتر است؟

[MEGAMAN]

به مناسب اول ذيحجه، سالروز ازدواج اميرمؤمنان (عليه السلام) با حضرت فاطمه زهرا (سلام الله عليها)
شايد حكومت نبوي در مدينه النبي در مقايسه با امپراطوري‌هاي پادشاهان در ادوار گذشته و نظام‌هاي مدرن حكومتي امروزي اندازه‌اي بسيار كوچك داشته اما پايه‌هاي نظري آن‌چنان استوار بنا شد كه دگرگوني‌ها و رنگارنگي زمان‌ها و مردمان، فرسايش و خوردگي در آن ايجاد نمي‌كند.
آسماني بودن حكومت اسلامي پيامبر خدا به دور از پيرايه‌هاي بشر ساخته و پندارهاي نارساي قومي و قبيله‌اي است. از اين رو كهنگي نمي‌پذيرد و پا به پاي طراوت فطرت انساني، تازه مي‌ماند.
نمونه‌سازي در اولين دوره حكومت اسلامي با نگاه به ساحت‌هاي فردي و اجتماعي انجام گرفته و همه رفتارها و هنجارهاي پسنديده را فرا مي‌گيرد.
يكي از اين نمونه‌ها، آئين پيوند زناشويي فرزند رسول خدا ـ بالاترين مقام سياسي و معنوي جزيرةالعرب ـ است. زاده پيامبر از چنان جايگاهي در جامعه تازه مسلمان عربي آن روز برخوردار است كه مي‌تواند با شكوه‌ترين آئين‌نامه را با تشريفات كامل طلبه كند. اما تاريخ اين واقعه را به گونه ديگري رقم زده است.
خواستگاري در كمال سادگي، عزت و آزرم، پاسخ مثبت در اوج حيا، وقار و قناعت، خريد وسائل زندگي كه بيشتر آن گلين است با اين كه ظروف آهني، مسي و طلايي در بازار هست، هزينه‌اي پائين كه از فروش زره تأمين شده و مراسم پذيرايي در غايت اخلاص و بي‌ريايي!
اين تمام داستان ازدواج پسر عموي پيامبر خدا كه دلاوري نام‌آور است با نوه عمويش كه جايگاهي به مثابه شاهزادگان دارد!
پيوندي مبارك و آسماني با كمترين رنگ و بوي زميني. اين نمونه يك ازدواج آسان براي پيروان دين اسلام است. مسلماناني كه به كيش خويش پايبندند اما پيرايه‌هاي متعصبانه و آرايه‌هاي جاهلانه آنان را از هرگونه همساني با جامعه اسلامي مدينه واداشته است.
گزارش ازدواج‌هاي ما ايرانيان پر است از گزينه‌هاي خرافي، رسم‌هاي طاغوتي، تشريفات رياكارانه و افراطي و چشم و هم‌چشمي‌هاي خانمان‌برانداز! مهريه، جهيزيه، شيربها، هزينه‌هاي سرسام‌آور عقد و جشن و عروسي و مراسم بعدي كه با عنوان‌هاي گوناگون برگزار و تحميل مي‌شود.
اين همه نه با فرهنگ اسلامي سازگار است نه با جيب ايراني. اسلام آئين تن درستي و راحتي جان است نه آزردن خويش و ديگران. پس عادت‌هاي غلط را چرا تكرار مي‌كنيم. نه شادي‌هايمان بر دل مي‌نشيند نه غم‌هايمان از دل مي‌رود. همه تعارف است و ناهنجاري!
اما گره كلاف سردرگم ازدواج كجاست؟
1 ـ فراگيري عادت‌هاي ناپسند بين مردم
2 ـ كم‌رنگ شدن نقش حكومت در آسان‌سازي امر ازدواج و فرهنگ‌سازي مناسب
3 ـ سكوت ناخواسته مراكز فرهنگي كشور به ويژه حوزه‌هاي علميه به ويژه در بخش الگوسازي
4 ـ تخلف خانواده مسئولان نظام در ساحت زندگي شخصي بدون توجه به نظارت مردم
ناگفته پيداست، معضلي چنين بزرگ و فراگير، نمي‌تواند يك منشأ داشته باشد چه اين كه راه‌حل آن نيز ساده و بسيط نيست.
تشكيل حكومت اسلامي در ايران، اقتضا داشت مسائل فرهنگي چون بپايي نماز، امر به معروف و نهي از منكر، لباس و حجاب و آئين‌هاي ديني و مذهبي را پررنگ‌تر كند. چرا كه هدايت و نظارت امور فرهنگي و مذهبي امت اسلامي يكي از وظايف بايسته حاكمان بوده و هست اما پاره‌اي از كاستي‌ها در حوزه معرفتي اجرايي، مانع از آن شد كه چنين خواسته‌اي در كوره اجتماع، لعاب خوشرنگي بگيرد.
چهار گزينه‌اي كه گفته آمد، به سه ضلع مثلث دولت، مردم و مراكز فرهنگي، منتهي مي‌شود.
الف: ايرانيان
ما چه مردماني هستيم؟ چرا در كنار اعتقاداتمان فضايي را نيز براي خرافات، تعصب‌ها و عادت‌هاي ناپسند قرار مي‌دهيم در حالي كه از رنج‌ها و آسيب‌هاي روحي و مادي آن آگاهيم.
ب: فرهنگ‌بانان
مراكز فرهنگي ما به ويژه حوزه‌هاي علميه در كدام مقطع زماني قرار است معضلات فرهنگي جامعه، به ويژه امر مهم ازدواج را كه در تربيت نسل امروز و فرداي ايران نقش سرنوشت‌سازي را دارد در دستور كار خود قرار دهند و با استفاده از آموزه‌هاي ديني به كار اصلي خود يعني هدايت و نصيحت‌گري پرداخته و الگوهاي امروزي زندگي ديني را معرفي كنند؟
ج: دولتمردان
نظام جمهوري اسلامي ايران حكومتي است برخاسته از آرمان‌هاي اسلامي و توده‌هاي مسلمان. اين نظام بايستي نماد اجتماعي و سامانه حكومتي اسلام باشد و به رعايت تمام شعائر اسلام اهتمام ورزد. در اين ميان جدا شدن شخصيت حقوقي و حقيقي دولت‌مردان در سال‌هاي پس از پيروزي انقلاب، به گونه‌اي ريشه‌اي فرهنگ جامعه را مورد هجوم قرار داده است. دولت مرداني كه زندگي شخصي خود را به گمان خود دور از چشم مردم اداره مي‌كنند، خبر از هزاران چشم نظارت‌گر نامحسوس ندارند كه در اين ساليان، جزئيات زندگي مسئولان را نقل كرده‌اند تا حجتي براي ساير مردم باشد. آئين ازدواج فرزندان مسئولان چيزي نيست كه از نگاه مردم مخفي مانده باشد. اين جاست كه يك دولت‌مرد از ايفاي نقش خود در هدايت جامعه باز مي‌ماند و دهان باز نكرده شرمسار ريشخند اطرافيان مي‌شود.
اكنون راه‌حل را بايد در همان مثلث جست.
ساده‌زيستي همه مسئولان و تلاش در راه اعتلاي فرهنگ غني اسلامي و كنار گذاشتن مواردي كه در مسير خدمتگزاري مردم، اولويتي ندارد و استفاده از رسانه‌ها براي فرهنگ‌سازي ازدواج آسان، نگاه عاقلانه و انديشمندانه‌تر مردم به رفتارهاي فردي و اجتماعي خود و در نظر گرفتن معيارهاي حقيقي، حل معضلات فرهنگي با توليد محصولات فرهنگي رسانه‌اي و الگوسازي مثبت، همه راه‌كاري براي برطرف كردن اين مشكل است اما بديهي است كه پيش قدمي مسئولان فرهنگ‌بان، مي‌تواند از بغرنجي ازدواج بكاهد.
در پايان گزيده‌اي از سخنان رهبري را مرور مي‌كنيم. شخصيتي كه گزارش ازدواج آسان دخترش در ياد رسانه‌ها و افكار عمومي ثبت است.
«عزيزان من! موانع فرهنگي ازدواج را دست‌ِ كم نگيريد. ازدواج براي جوان‌ها لازم است و جوان‌ها هم آن را مي‌خواهند، اما موانعي هم وجود دارد، ولي همه موانع، اقتصادي نيست، موانع اقتصادي بخشي از مشكل است، عمده، موانع فرهنگي است ـ عادت‌ها، تفاخرها، تكاثرها، چشم و هم چشمي‌ها، تجمل طلبي‌ها ـ اينها است كه يك مقدار نمي‌گذارد آن كاري كه بايد، انجام بگيرد، بايد خود شما و خانواده‌هايتان اين گره‌ها را باز كنيد. اگر ازدواج‌ها، ساده، بي‌پيرايه و بي‌تشريفات انجام گيرد، فكر مي‌كنم خيلي از مشكلات حل خواهد شد. اساسِ ازدواج در اسلام بر سادگي است، در اوايل انقلاب هم همين‌طور بود، منتها متأسفانه اين فرهنگ تكاثر و تفاخر و سرمايه‌داري، يك خرده كار را مشكل كرد، متأسفانه بعضي از مسئولان هم با ازدواج‌هاي خانواده‌هايشان، مشكلاتي را درست كردند».