علوم دامی و طیور- طیور-بانك مقالات طيور

[فلفل نمك]

در اين بخش بهترين مقالات مربوط به طيور را خواهيد خواند

لطفا از ارسال هرگونه تاپيك نظر و تشكر خودداري كنيد

[فلفل نمك]

توده هاي مرغ خانگي بومي ايران

پراكنش: واريته هاي گوناگون اين نژاد را مي توان به طور خالص در نواحي مختلف ايران به خصوص در تهران، خراسان و اردبيل يافت• تعداد كمي از اين نژاد نيز در ناحيه لار، چابهار و كنارك وجود دارند• معمولاً خالص ترين نوع اين نژاد در اردبيل پرورش داده مي شود• در خراسان و به خصوص در نواحي مرزي تعدادي از اين نژاد يافت مي شود• (در افغانستان و در مجاورت مرز ايران نژادي با خصوصيت نژاد لاري پرورش داده مي شود كه به نژاد افغاني معروف است، ولي دلايل موجود نشان مي دهد كه نژاد افغاني نژاد مستقل نبوده و بلكه نوعي از لاري مي باشد كه در افغانستان پرورش داده مي شود و از نژاد لاري سنگين تر است)• خصوصيات ظاهري:
شكل عمومي بدن نژاد لاري با تمام نژادهاي ديگر متفاوت است و به طور كلي بدن بلند و كشيده، سينه پهن و عميق و پرگوشت، گوشت سينه سفت و پر، پشت پهن و داراي شيب از جلو به عقب مي باشد• بالها محكم و به بدن چسبيده و پرهاي دم با زاويه 45درجه بالاتر از امتداد پشت قرار گرفته است• ساق پا با زاويه ملايمي به ران متصل شده است و از اين رو به طور كلي شكل ويژه اي به بدن اين نژاد مي دهد•
رشد سر نسبت به بدن كوچك به نظر مي رسد و فرم سر به اصطلاح ماري شكل مي باشد• تاج اغلب در انواع اصيل توت فرنگي شكل و گردويي است• چشم ها درخشان، عقابي و نارنجي رنگ بوده و رشد تاج و ريش اغلب كم است• تاج در خروس ها، قرمز تيره و در مرغ ها قرمز معمولي و لاله گوش در تمام انواع اين نژاد قرمز رنگ است• منقار كوتاه، بسيار محكم و زرد رنگ است و در بعضي انواع، لكه هاي قهوه اي رنگ در منقار بالايي وجود دارد• گردن نسبتاً بلند و استوانه اي و انتهاي آن تقريباً در بدن فرو رفته است•
قلم پا كلفت و بلند بوده و رنگ آن اغلب در واريته هاي اصيل زرد مايل به قهوه اي و در برخي انواع قهوه اي پررنگ وحتي تيره مي باشد• پنجه ها پهن و داراي چهار انگشت است•
انواع نژاد لاري:
واريته هاي مختلفي از نژاد لاري در ايران مشخص شده است• شكل بدن در تمام اين واريته ها تقريباً شبيه هم بوده و فقط از نظر رنگ پر و بال با هم فرق دارند• به طور كلي از نظر رنگ پر و بال واريته هاي مختلف نژاد لاري كه در ران وجود دارد به شرح زير مي باشد:
لاري قرمز:
مهمترين و اصيل ترين واريته اين نژاد را تشكيل مي دهد• رنگ پر و بال خروس درخشنده و با درخشندگي زرد رنگ و لكه هاي سياه در پر و بال و مخصوصاً در زير شكم و بالهاست• پرهاي دم در قاعده قرمز و در انتها سياه است و به طوركلي رنگ مرغ ها روشن تر از رنگ خروس ها مي باشد•
لاري قهوه اي:
منظره عمومي پرها قهوه اي و اغلب، رگه هاي سياه در آنها ديده مي شود و رنگ پرهاي سينه سياه تر از رنگ قسمت هاي ديگر بدن است• در اين نوع معمولاً بر عكس نوع قبلي، رنگ خروس ها روشن تر از رنگ مرغ ها مي باشد•
لاري سفيد و گل باقلايي:
رنگ پرو بال در بعضي از انواع لاري ها سفيد است• رنگ سفيد به ندرت ديده مي شود، چون اغلب داراي نوارها و لكه هاي سياه، طوسي و زرد مي باشد• اين نوارها بيشتر در پرهاي پشت، بالا، شانه و گردن وجود دارد•
- واريته هاي مختلف از مرغ لاري علاوه بر موارد فوق الذكر وجود دارد كه معروف ترين آنها عبارت است از لاري ابرش، لاري صابوني، لاري زيره اي و لاري سفيد و سياه•
خصوصيات توليدي:
- مرغان نژاد لاري از نظر كلي جزو نژادهاي سنگين مي باشند• سرعت رشد و رويش پرها در بين افراد اين گروه نژادي در ابتدا كند مي باشد، ولي از سن سه ماهگي به بعد از سرعت رشد نسبي خوبي برخوردار مي شوند•
- وزن مرغان بالغ يكساله حدود 3 تا 4 كيلوگرم و وزن خروس ها در همين سن 4 تا 5 كيلوگرم و بيشتر مي باشد• در خروس هاي مسن، وزن گاهي به 6 تا 5/6 كيلوگرم و بيشتر هم مي رسد•
- سن بلوغ جنسي و تخمگذاري اغلب در 7 ماهگي (27 تا 28 هفتگي) بوده و تخمگذاري با تخم مرغ هاي ريز شروع مي شود•
- توليد تخم مرغ ساليانه بين 60 تا 80 عدد (حدود 18درصد) با وزن متوسط هر تخم مرغ 50گرم مي باشد•
- تخم مرغ به رنگ كرم تا قهوهاي تيره و به شكل بيضي كشيده و با پوسته اي نسبتاً ضخيم است•
- ضريب تبديل غذايي بسيار نامطلوب مي باشد• به طوري كه در مقابل حدود 20 كيلوگرم غذاي مصرفي 1كيلوگرم تخم مرغ توليد مي شود• گوشت و تخم مرغ آنها داراي طعمي مطلوب بوده ولي در سنين پايين از گوشت خوبي برخوردار نمي باشند•
- دفعات كرچي در اين نژاد زياد است و معمولاً در سال 2 تا 3 بار كرچي در بين اين مرغان ديده مي شود• (به طوري كه بعد از توليد هر 20 تا 25 عدد تخم مرغ حالت كرچي پديدار مي شود)•
- مرغان لاري معمولاً مادران خوبي نسبت به تخم مرغ هاي خوابانيده شده در زير آنها و جوجه هاي خود نمي باشن

[فلفل نمك]

نقش پرتئينها در طيور
نقش پروتئينها در جيره طيور

سر فصلها

پروتئينها (Proteins)

1- پروتئينها و اسيد آمينه

2- طبقه بندي پروتئينها : پروتئينهاي كروي ، پروتئينهاي ريشه اي ، پروتئينهاي مركب

3- تقسيم بندي پروتئينها از نظر منشأ و منبع : گياهي و حيواني

4- ساختمان شيميايي اسيدهاي آمينه و پروتئينها

5- ساختمان پروتئين و پروتئين سازي

6- خواص پروتئينها و اسيدهاي آمينه

7- تجزيه اسيدهاي آمينه

8- هضم و جذب پروتئينها تعادل نيتروژن

9- مقايسه پروتئينهاي گياهي و حيواني در تغذيه طيور

10- گياهان به عنوان منابع اصلي پروتئينها

11- نيازحيوان به اسيدهاي آمينه (احتياجات اسيد آمينه اي مرغ )

12- عوامل مؤثر بر احتياجات اسيدآمينه اي

13- اسيدهاي آمينه مصنوعي

14- اثر ازدياد اسيدهاي آمينه در جيره

15- ارزش بيولوژيك پروتئين براي مرغ

16- تغذيه پروتئين و اسيدهاي آمينه در طيور

17- تنظيم ميزان پروتئين جيره در رابطه با انرژي آن

18- پروتئينها و خاصيت جوجه درآوري

19- عوارض و علائم ازدياد و كمبود پروتئين يا اسيدهاي آمينه ضروري

20- احتياجات روزانه پروتئين جوجه هاي در حال رشد

21- احتياجات روزانه پروتئين و اسيدهاي آمينه به كمك مقادير ذخيره شده يا استفاده شده توسط مرغ در روز

22- احتياجات پروتئيني نيمچه هاي در حال رشد لگهورن سفيد

23- احتياجات پروتئيني مرغان تخمگذار و اثرات فاكتورها جهت مصرف خوراك و پروتئين مورد نياز

24- دلايل ممكن براي پايين آمردن راندمان استفاده از پروتئين بوسيله مرغان تخمگذار

25- احتياجات روزانه پروتئين يك مرغ لگهورن تاج ساده در دو مرحله تخمگذاري

26- احتياجات اسيد آمينه اي جيره هاي جوجه گوشتي

27- احتياجات اسيد آمينه اي مرغ

28- پروتئين در جيره هاي جوجه هاي گوشتي

29- احتياجات اسيدآمينه اي مرغ







مقدمه:پروتئينها واسيدهاي آمينه



نام پروتئين از كلمه يوناني پروتيوز ، به معني اول يا اهميت اوليه ، توسط برزليوس پيشنهاد شد . اين كلمه ، كلمه مناسبي است زيرا اين تركيب پيچيده ، مركب از اسيدهاي آمينه در تمام سلولها يافت شده و در اغلب واكنشهاي شيميايي حياتي موجود در سوخت و ساز گياه و حيوان دخالت دارد .

گرچه غالباً به تمام پروتئينهاي يك حيوان يا ماده غذايي روي هم رفته پروتئين گفته ميشود هر پروتئيني با پروتئينهاي ديگر متفاوت است . توالي خاص اسيدهاي آمينه و چگونگي ارتباط رشته هاي آنها به يكديگر ، خصوصيات فيزيكي و شيميايي هر پروتئين و در نتيجه عمل بيولوژيكي آن را مشخص مي سازد .

قسمتهاي مهم بافتهاي نرم بدن مثل ماهيچه ها ، بافتهاي پيوندي ، كولاژن ، پوست ، مو ، سم ، پرها ، ناخنها و قسمتهاي شاخيمنقار در پرندگان را پروتئين تشكيل مي دهند . پروتئينهاي خون چون آلبومينها و گلوبولينها كه در تنظيم فشار اسنري دخالت دارند منبعي از اسيدهاي آمينه اند و وظايف متعدد ديگري را به عهده دارند .

فيبر ليوژن و ترومبو پلاستين و تعــداد ديگري از پروتئينها در انعقـــاد خون دخالت دارند پروتئينهاي مركب خون مثل هموگلوبين عمل انتقال اكسيژن به سلولها را بر عهده دارند و ليپو پروتئينها عمل انتقال ويتامينهاي محلول در چربي و نيز ساير مواد واسطه چربي را انجام مي دهند . به علاوه ليپو پروتئينها از اجزاي اصلي غشاي سلولي هستند . ساير پروتئينهاي مركب ، مثل نوكلئو پروتئينها و گليكو پروتئينها و آنزيمها در ساسر بدن پراكنده اند .

غشاي زرده تخم مرغ يك فسفر پروتئين است .





1- پروتئينها Proteins :



از نظر ساختمان شيميايي پروتئينها از ازت ، كربن ، هيدروژن ، اكسيژن و گوگرد تشكيل شده اند در عده اي از پروتئينها علاوه بر عناصر فوق فسفر هم وجود دارد . مشخص كننده پروتئينها وجود ازت است بطور متوسط 16% از پروتئينها را ازت تشكيل مي دهد اين امر از نظر تعيين درصد پروتئين مواد غذايي در تركيبـــات شيميايي كمـك مي كند بدين ترتيب كــه ابتدا با روشهــاي شيميايي مقدار ازت مواد غذايي را بدست مي آورندو بعد در مضرب 25/6 ضرب مي كنند .

25/6 = 16 ÷100 نتيجه بدست آمده مقدار پروتئين خام را نشان مي دهد . اين روش اندازه گيري براي تعيين پروتئين حقيقي كافي نيست زيرا بعضي از پروتئينها در حدود 4/13 درصد ازت و بعضي داراي مقدار بيشتري در حدود 3/19 درصد ميباشد . پروتئينها از تركيبات ساده اي بنام اسيد آمينه تشكيل شده اند . تعداد اسيدآمينه هايي كه تا كنون ساخته شده است 35 عدد ميباشد كه ساختمان شيميايي 24- 23 عدد آن بطور قطع مشخص شده است . هر پروتئين از تعدادي اسيد آمينه تشكيل شده است بطوريكه امكان ندارد تمام اسيد آمينه ها در يك پروتئين واحد جمع شوند .



از نظر تغذيه طيور اسيد آمينه ها به سه دسته تقسيم ميشوند:



1-دسته اي كه طيور براي تغذيه احتياجي به آنها ندارند مانند آلانين و اسپارتيك اسيد و هيدروكسي پرولين و سرين

2- دسته اي كه دربعضي شرايط مثلا ً هنگام جمع آوري تخم مرغ جوجه كشي مورد احتياج طيور است مانند تيروزين ، پرولين ، اسيد گلوتاميك ، گليسين و سيستين

3- دسته اي كه وجود آنها براي تغذيه طيور كاملا ً ضروري است و طيور قادر به ساختن آنها در بدن نيستند به اين دسته اسيدآمينه هاي اساسي مي گويند مانند ميتونين ، ليزين ، ايزولوسين ، لوسين ، هيستيدين ، آرژنين ، والين ، تريپتوفان ، ترونين ، فنيل آلانين ، گليسين ، تيروزين و سيستئين در گذشته افزايش ميزان پروتئين جيره در هنگام تنش گرمايي يك امري عادي بود اين عمل درپاسخ به كاهش مصرف خوراك انجام شد و بدين وسيله پروتئين جيره جهت حفظ ميزان دريافت پروتئين خام در حد 17 گرم به ازاي هر پرنده در روز تنظيم ميشد . اكنون مشخص شده است كه چنين تعديلهايي ممكن است مضر باشند . فرآيند متابوسيم مواد مغذي در بدن داراي بازدهي 100 درصد نبوده ومقداري گرما در نتيجه آن توليد مي گردد .

متأسفانه پروتئين در اين مورد كم بازده ترين ماده مغذي است و در نتيجه مصرف آن ، گرماي نسبتاً بيشتري توليد مي گردد .

اين گرماي اضافي ممكن است فشار زيادي را بر مكانيسم هاي دفع حرارتي بدن ( نفس نفس زدن ، گردش خون ) وارد كند . بنابراين با توجه به اينكه استفاده از پروتئين خام بيشتر ممكن است مضر باشد حفظ ميزان دريافت پروتئين در شرايطي كه مصرف خوراك كاهش مي يابد بسيار مشكل به نظر مي رسد . بنابراين توصيه عمومي استفاده از ميتونين و ليزين مصنوعي است بطوريكه ميزان دريافت روزانه آنها به ترتيب در حد تقريبي 360 و 720 ميلي گرم حفظ شود.



پروتئين و اسيد آمينه هاي جيره :



اخيراً به تأثير پروتئين جيره در بروز ناهنجاريهاي پا توجه زيادي شده است . سابقاً بروز معايب پا متعاقب تغذيه با جيره هاي كم پروتئين به كاهش سرعت رشد اوليه نسبت داده ميشد .هرچند كه يافته هاي امروزي نشان داده است كه ناهنجاريهاي پا به شرايط پيچيده تري مانند تداخل مواد مغذي مربوط ميشود . در اين رابطه مازاد پروتئين مصرفي باعث يك نوع تنش ميشود كه به صورت بزرگ شدن اندازه غده فوق كليوي خودنمايي مي كند . جيره غذايي حاوي پروتئين زياد در متابوليسم اسيد فوليك ايجاد اختلال نموده و سبب افزايش ناهنجاريهاي پا ميشود . هرچند كه در مطالعات اخير بااستفاده از جيره هاي ناكافي از نظر اسيد فوليك قادر به نشان دادن اثر آن با جيره حاوي 22 در مقايسه با 30 درصد پروتئين نبوده اند در مطالعه عوامل مؤثر بر رشد استخوانها در گله هاي مادر گوشتي و لگهورن نشان داده شده است كه رشد اوليه استخوانها كمتر تحت تأثير مكملهاي معدني و ويتامينها قرار مي گيرد در صورتيكه طول استخوان پا و استخوان جناغ با استفاده از جيره هاي حاوي پروتئين بالا مي تواند افزايش يابد ( 22 درصد در مقابل 16 درصد پروتئين خام ) . همچنين ممكن است نسبت اسيد آمينه ها به مواد ازته غير پروتئيني نيز در تشكيل مواد آلي استخوانها اهميت داشته باشد . دليل اين ادعا نتايجي است كه از پيش جيره هاي خالص و يا حاوي اسيد آمينه هاي صنعتي بدست آمده است . در برخي مواقع پيچ خوردگي گردن در گله هاي مادر بويژه خروس مشاهده شده است كه ممكن است به واسطه اختلال در متابوليسم اسيدهاي آمينه باشد اين عارضه صرفاً يك اختلال اسكلتي محسوب نشده بلكه با متابوليسم نياسين يا تريپتوفان در ارتباط ميباشد .اين ضايعه در دوره تفريخ تخم به علت كشيدگي بيشترعضلات يك طرف گردن آغاز شده و همراه با فشار وارده از آمينيون نهايتاً سبب غير طبيعي شدن استخوانهاي گردن ميشود.

جيره هاي غذايي فقير از نظر پروتئين و يا ساير مواد مغذي ضروري موجب كاهش سرعت رشد ميشوند . تمام پرندگان يك گله داراي احتيجات غذايي كاملا ً مشابهي نيستند براي مثال كاهش متيونين جيره به ميزان 25 درصد موجب كاهش قابل ملاحظه ميانگين وزن گله ميشود . ولي متأسفانه آن تعداد از مرغان گله كه از نظر توارثي به متيونينبيشتري نياز دارند وزن بسيار كمي خواهند داشت و آنهايي كه داراي احتياجات متيونين پاييني هستند كمتـــر تحت تـــأثير چنين جيره هايي قــــرار مي گيرند و يا با سرعت طبيعي رشد مي نمايند .روش معقول براي پرورش جوجه ها با رشد اوليه بسيار آهسته تري آغاز ميشود ، برنامه محدوديت غذايي متعاقب آن مشكلات كمتري به همراه داشته و بنا براين تنش كمتري نيزايجاد ميشود . مطالعات نشان داده است كه تغذيه نيمچه هاي مادر با جيره غذايي حاوي مقادير خيلي كم پروتئين( 15-13 درصد) در هفته هاي اول زندگي به كنترل رشد كمك خواهد كرد . معمولاً در گله هاي تجاري سطوح پايين پروتئين در حدود 13 تا 14 درصد توصيه نميشود زيرا متعادل نمودن اسيد آمينه ها بسيار دشوار شده ، پر درآوري تحت تأثير قرار گرفته و در برخي موارد تهيه اين جيره ها در مقايسه با جيره هاي با محدوديت كمتر پروتئين هزينه بيشتري خواهد داشت به هر حال هيچگونه مشكلي در استفاده از جيره هاي پيش دان حاوي 15 تا 16 درصد پروتئين ملاحضه نميشود . اگر جيره هاي كم پروتئين بعنوان پيش دان مورد استفاده قرار گيرند انتظارميرود نيمچه هاي چاق تري در سن 3 تا 5 هفتگي حاصل شوند كاهش سرعت رشد بر اثربكارگيري جيره هاي حاوي پروتئين پايين تر منجر به كاهش طول ساق پا شده است .



طبقه بندي پروتئين ها :



اگر چه تمام پروتئين ها از اسيد آمينه ساخته شده اند ، ترتيب قرار گرفتن اسيدهاي آمينه در ساختمان پروتئينهاي موجود در طبيعت متفاوتند و اين اختلافات است كه خصوصيات تك تك پروتئينها رامشخص مي كند . به هر حال گاهي پروتئينها را بر اساس محلول بودن آنها درآب ، در محلول نمكي ، دراسيدها و بازها و اتانول تقسيم بنديمي كنند .

همچنين در طبقه بندي پروتئينها سعي شده كه شكل و تركيب شيميايي پروتئينها در نظر گرفته شود ، اگر چه مشخص كردن تركيب شيميايي پروتئيني نيازمند اطلاعات بيشتري در مورد ترتيب قرار گرفتن اسيدهاي آمينه در مولكول پروتئين است .



پروتئينهاي كروي :



الف )آلبومينها : پروتئينهاي محلول در آب هستند كه در مقابل حرارت منعقد ميشوند مثل آلبومين تخم مرغ .



ب) گلوبولينها : پروتئينهاي غير محلول در آبند يا خيلي كم حل ميشوند ولي در محلولهاي رقيق نمكهاي خنثي مثل نمك طعام كه از تركيب بازهاي قوي يا اسيدهاي قوي تشكيل شده است حل ميشوند .

گلوبولينها بوسيله حرارت منعقد ميشوند ممكن است توسط محلولهاي 5 تا 10 درصد نمك طعام از بافتهاي گياهي يا حيواني جدا شوند و سپس بوسيله رقيق كردن با آب خالص رسوب داده شوند .



ج ) گلوتلينها : غير محلول در آب و حلالهاي خنثي هستند ولي در حلالهاي رقيق اسيدي و بازي محلولند مانند گلوتين گندم و ذرت .



د) گليادينها يا پرولامينها : در اتانول 70 تا 80 درصد محلول هستند ولي در آب ، الكلهاي مطلق و حلالهاي خنثي حل نميشوند ازانواع آن زئين ذرت و گندم .



هـ ) هيستونها : محلول در آب و غير محلول در در محلول آمونياك رقيق هستند جهت رسوب ساير پروتئينهاي محلول از آنها استفاده ميشود . كه همراه با اين پروتئينها منعقد ميشود و در اسيدهاي رقيق حل مي گردند ازجمله خصوصيات آنها دارا بودن اسيد آمينه هاي بازي است .



و ) پروتامينها : پروتئينهايي هستند كه وزن مولكولي آنها كم است اما مقادير فراواني اسيد آمينه باز دارند و از اين جهت مشابه هيستونها هستند . در آب محلول هستند ، بوسيله حرارت منعقد نميشوند و با اسيدهاي معدني نمكهاي پايداري را تشكيل مي دهند .



پروتئينهاي ريشه اي :



- كولاژنها : پروتئينهاي اصلي موجود در بافتهاي پيوندي هستند كولاژنها حدود يك دوم كل پروتئينهاي بدن را تشكيل مي دهند ، در آب غير محلولند و در مقابل آنزيمهاي گوارشي مقاوم هستند ولي بوسيله جوشاندن در آب يا در اسيدها يا بازهاي رقيق به آساني به ژلاتينهاي قابل هضم و محلول تغيير مي يابند .



- آلاستين ها : پروتئينهاي بافتهاي كشدار و ارتجاعي مثل سرخرگها و مفصلها هستند اگر چه مشابه كولاژن هستند ولي به ژلاتين تبديل نمي شوند .

- كراتين ها : پر ، مو ، منقار ، پنجه ها و شاخها داراي اين دسته از پروتئين ها هستند . اين پروتئينها بسيار نامحلول و غير قابل هضم هستند .



- پروتئينهاي مركب : اين پروتئينها داراي مادهاي غير اسيد آمينه اي به نام گروه پروستاتيك هستند .



الف ) نوكلئو پروتئينها : اين دسته شامل نوكلئيك اسيدهاي تركيب شده با يك يا چند مولكول پروتئين است .

ب ) موكوئيد يا موكو پروتئينها : كربو هيدراتهاي اين پروتئينها موكوپلي ساكاريدهاي حاوي آن استيل هگزوز آمين مثل گلوكز آمين يا گالاكتوز آمين و به صورت تركيبي با اسيدهاي يورونيك

مثل گالاكتو يورنيك يا گلو كو يورونيك هستند برخي از آنها اسيد ساليك نيز دارند .

ج ) گليكو پروتئينها : كربوهيدرات موجود در اين دسته كمتر از 4درصد است . آلبومين تخم مرغ كه 7/1 درصد مانوز دارد .

د ) ليپو پروتئينها : پروتئينهاي محلول در آب و همراه با ليستئين ، سفالين ، كلسترول یا ساير ليپيدها يا فسفو ليپيدها هستند .

هـ ) كرومو پروتئينها : تركيباتي هستند كه ازطريق اتخاذ يك پروتئين ساده با گروه پروستاتيك رنگي بوجود مي آيند . شامل هموگلوبين .



4– پروتئينها از نظر منبع و منشأ : گياهي و حيواني :



- پروتئينهاي گياهي از گياهان بدست مي آيند .

2- پروتئينهاي حيواني كه از بافتها يا فرآورده هاي حيواني منشأ مي گيرند .

در تغذيه طيور ارزش پروتئينها بسته به تعداد اسيد آمينه هاي اساسي موجود در آن ميباشد ولي بطور كلي پروتئينهاي گياهي از نظر تغذيه كمتر از پروتئينهاي حيواني ارزش دارند علت اين امرهمان داشتن ويتامين B12در پروتئينهاي حيواني است ولي پروتئينهاي گياهي از اين نظر بسيار فقير ميباشند ديگر آنكه پروتئينهاي حيواني در طيور يك پنجم وزن زنده و يك هفتم تا يك هشتم وزن تخم مرغ را تشكيل مي دهند . علاوه بر ساختن بافتها عمل ديگر پروتئينها ذخيره شدن آن در بدن بعنوان منابع انرژي است . در بعضي اسيد آمينه ها منابع اوليه بعضي ويتامينها را تشكيل مي دهند و نيز در ساختمان هورمون ها و آنزيمها بكار مي روند .

5 – ساختمان شيميايي اسيدهاي آمينه و پروتئين ها :



در جريان پروتئين سازي در سلول اسيدهاي آمينه به ترتيب خاصي و به صورت رشته هاي طويلي به يكديگر متصل ميشوند و سپس اين رشته ها به طريق ويژه اي با يكديگر مرتبط ميشوند و پروتئينها را تشكيل مي دهند . اتصال بين دو رشته اتصال بپتيدي نام دارد . اين اتصالها ، اتصالهاي كوالانسي قوي بين بنيان كربوكسيل (اسيدي) يك اسيد آمينه و بنيان آميني اسيد آمينه بعدي هستند . ساير اتصالهايي كه دو يا چندين رشته پروتئين را جهت ايجاد پروتئين سه بعدي به هم متصل مي كنند ، اتصالهاي يوني با اتصالهاي هيدروفوبيك هستند .

در حال حاضر ، تغذيه علمي طيور بر استفاده از انواع پروتئينهاي قابل دسترس موجود در مواد اوليه به منظور تأمين ازت قابل استفاده و اسيد آمينه هاي ضروري جهت آنابوليسم يا سوخت مطلوب پروتئين در مرغ و در هر مرحله از رشد آن مبتني است . جهت كاربرد صحيح دانش مربوط به تغذيه پروتئين ، آگاهي از خواص پروتئينها ، ساختمان پروتئينها و مصرف پروتئين بوسيله حيوان مؤثر و مفيد است .



6- ساختمان پروتئين و پروتئين سازي :



كشفيات دهه گذشته باعث پيشرفت قابل ملاحظه اي در دانش مربوط به پروتئين سازي توسط سلولهاي گياهي و حيواني شده است . تحقيقاتي كه مكانيزم پروتئين سازي را مورد بررسي قرار مي دهد رابطه اساسي بين ژنتيك بيوشيمي و تغذيه را روشن كرده است.پروتئين سازي درسلولهاي گياهي و حيواني دي اكسي ريبو نوكلئيك اسيد (DNA ) موجود در تقسيم سلولي كه از آن پروتئين و شيره اي ساخته ميشود كنترل مي گردد .

DNA موجود در آن سلول اطلاعات ژنتيكي مربوط به ساختمان دقيق پروتئيني را كه بايد ساخته شود تعيين مي كند و اين حالت را به صورتخواص توارثي از نسلي به نسل ديگر منتقل مي سازد . DNA با كنترل ايجاد ريبو نوكلئيك اسيدهاي (RNA ) موجود در سيتوپلاسم سلول ، توسعه و تكامل پروتئينها را در سلول كنترل مي كند . در پروتئين سازي سه نوع RNA مختلف دخالت دارند .

- RNA ريبــو زومي كـــه قسمتي از ساختمان ريبـــوزوم است ( پروتئيني خاص در ميكروزوم سلول )

- RNA ريبوزومي بــه عنوان الگويي كــه پروتئينها روي آن ســاخته مي شوند عمل مي كند .

- RNA ناقل : اسيدهاي آمينه خاصي را به ريبوزومها انتقال مي دهد .

در حيواني كه خوب تغذيه شده باشد منبعي دائمي از تمام اسيدهاي آمينه براي تمام سلولها فراهم است . اين اسيدهاي آمينه از هيدرولي ز پروتئينهاي موجود در غذا تأمين شده و توسط خون يا به صورت اسيدهاي آمينه آزاد يا به صورت پروتئينهاي خون كه در كبد ساخته شده اند انتقال مي يابند .

- RNA پيامبر : توالي اسيدهاي آمينه موجود در پروتئين را كه ساخته ميشود تعيين مي كند .

شكل اغلب پروتئينها مارپيچ – آلفا ( حلزوني است ) كه در هر پيچش 317 اسيد آمينه موجود است بعضي از پروتئينها همانند لوله هاي سخت ، خميده و در هم آميخته اند .

اتصال دي سولفيد در ميان مولكولهاي سيستئين و اتصالهاي يوني بين بنيان آميني ليزين وجود دارد و حتماً هنگامي كه بنيان غير قطبي پروتئينها با يكديگر تماس حاصل مي كند اتصالهاي هيدروفوبيكي بوجود مي آيد مانند اتصال هيدروفوبيكي اسيدهاي آمينه فنيل آلانين و سيتروزين و لوسين و ايزولوسين ، والين و ...

وزن مولكولي بيشتر پروتئين ها بين 35000 تا 500000 متغير است به خاطر اينكه متوسط وزن يك اسيد آمينه حدود 115 است از تعداد اسيدآمينه هاي موجود در اغلب پروتئينها حدود 30 تا 500 است .



7- خواص پروتئين ها و اسيدهاي آمينه :



خواص پروتئين ها به اسيدهاي آمينه آنها بستگي دارد . بعضي از اين خواص عبارتند از تعداد اسيدهاي آمينه اسيدي و بازي موجود در آنها – گروههاي يوني موجود در آنها – تعداد و اندازه نسبي مراكز هيدروفوبيك موجود در آنها – وجود يا عدم وجود كربوهيدراتها – ليپيدها يا فسفاتها – و اينكه آيا پروتئينها محبوس كننده هستند و قادرند با يك يا چند عنصر معدني چند ظرفيتي قفل شوند و كيلات تشكيل دهند يا خير .

به دليل اينكه اسيدهاي آمينه دا راي يك بنيان بازي ( گروه آميني ) و يك بنيان اسيدي (گروه كربوكسيلي) هستند خاصيت آمفوتر دارند ، يعني بين آنها و اسيدها و بازها فعل و انفعال انجام مي پذيرد .

خواص نسبي اسيدي در مقايسه با خواص بازي يك اسيد آمينه با اسيد آمينه هاي ديگر متفاوت است . اسيدهاي آمينه تك آميني ، تك كربوكسيلي ، يونهاي سويتر يعني يونهاي دوطرفه نام گرفته اند .

پروتئينها به عنوان بافرهاي بسيار خوبي عمل مي كنند و به علت بالا بودن وزن مولكولي و پايين بودن درجه تجزيه شان نقش مهمي را در فشار اسنري ، محلولي كه حاوي پروتئينها ست ايفا مي نمايد . اين خواص بافري و فشار اسنري پروتئينها داراي اهميت اساسي در حفظ حالت يكنواختي بدن است .

بعضي از پروتئينها داراي گروههاي خاصي هستند كه به خودي خود يا موادي كه وارد بدن مي شوند فعل و انفعالاتي كه انجام مي دهند اين پروتئين ها پادزهر يا آنتي بادي و مواد خارجي آنتي ژن نام دارد .



8- تجزيه اسيدهاي آمينه :



بيشتر اسيدهاي آمينه در مرغ ، در كبد و كليه تجزيه مي شوند . بعلت عدم وجود سيكل تشكيل اوره در پرندگان آرژنين در بدن آنها ساخته نميشود بنابراين آرژنين براي مرغها يك اسيد آمينه ضروري است حداقل دو آنزيم مجزا كه براي سنتز آرژنين لازم در كليه طيور وجود ندارد و تقريباً طيور فاقد تمام آنزيمهاي موجود در سيكل تشكيل اوره در كبد خود هستند در پرندگان نيز همانند بيشتر



پستانداران ، اورنتين از اسيد گلوتاميك ساخته ساخته نمي شود . سيترولين مي تواند توسط كليه مرغ به آرژنين تبديل شود و تا حدودي جانشين آرژنين موجود در جيره جوجه ها شود .

مرغها مكانيزم ويژه اي براي دفع اسيدهاي آروماتيك ،مثل اسيد بنزوئيك هستند قبل از دفع از اين آنزيم ميتوكندري هاي كليوي يافت

مي شود . مصرف مقادير زيادي از آرژنين ليزين ، يا ساير اسيدهاي آمينه ديگر مثل هيستيدين ، ايزولوسين ، تيروزين ، و اورينتين ، مقدار اين آنزيم را افزايش مي دهد . اندكي افزايش در مقدار ليزين جيره مي تواند افزايش فعاليت آرژيناز كليوي و در نتيجه تجزيه بيشتر آرژنين را باعث شود اين عمل باعث ايجاد مقاومت ميان آرژنين – ليزين ميشود . كه در آن مازاد ليزين رشد را كاهش ميدهد و اين كاهش رشد را مي توان با افزودن آرژنين جيره برطرف كرد . به همين دليل است كه مقدار ليزين موجود در جيره جوجه هاي در حال رشد نبايستي بيشتر از 2/1 برابر مقدار آرژنين آن باشد . زيادي اسيدهاي آمينه كه باعث افزايش فعاليت آرژيناز كليوي در طيور ميشود ، نياز جوجه ها را به آرژنين بالا مي برد . به هر حال در مقايسه با ليزين مقادير بيشتري از اين اسيدهاي آمينه براي تأثير گذاشتن بر احتياج آرژنين لازم است .

بعضي از اسيدهاي آمينه موجود در جيره قادرند كه فعاليت آنزيم آرژيناز كليوي در پرندگان را به شدت كاهش دهند . تغذيه 5/0 درصد از اسيدهاي آمينه آلفا – آمينو ايزو بوتريك اسيد

( AIB) سبب كاهش فعاليت آنزيم آرژيناز موجود در كليه طيور ميشود . در چنين شرايطي تجزيه آرژنين بشدت كاهش مي يابد و تغذيه جيره اي با مقادير كم آرژنين همراه با افزودن AIB ممكن است باعث بهبود رشد شود . ازدياد تريونين و گليسين اثرات مشابه AIB را دارد . مكانيزم رابطه فراواني اسيدهاي آمينه و فعاليت آرژيناز كليوي در جوجه ها مشخص نشده است . مكانيزمي كه در بالا از آن ياد شده در كليه و كبد پستانداران اتفاقي نمي افتد ، اما به نظر مي رسد كه حداقل در بعضي از پرندگان كه مورد مطالعه قرار گرفته اند منحصر به فرد باشد .طريق ادرار اين تركيب با اورنتين تركيب ميشود و دي بنزوئيل – اورنتين ايجاد ميكند چون اورنتين بايستي از آرژنين گرفته شود ، مصرف مقادير زياد اسيد بنزوئيك مي تواند منجر به كمبود آرژنين در جوجه شود . آنزيم اصلي در تجزيه آرژنين در مرغ آرژيناز است كه تشكيل اوره و اورنتين را از آرژنين باعث مي شود .



9- هضم و جذب پروتئينها :



پروتئينها پس از ورود به دستگاه گوارش بوسيله تعدادي از آنزيمهاي هيدرولتيك كه به طريق زنجيره اي عمل مي كند مورد حمله قرار مي گيرند . پروتئينهاي خام طبيعي در مقابل آنزيمها مقاومند ، لذا بايستي قل از هضم شكل سه بعدي آنها شكسته شود و به رشته هاي ساده ، كه هر اتصال پپتيدي را در معرض حمله آنزيمها قرار دهد ، تبديل شوند . انسان بيشتر از غذاي پخته و تغيير شكل يافته مصرف ميكند ولي طيور غذاي خود را به طور طبيعي و تغيير حالت نداده دريافت ميكنند و تغيير حالت در غذا بايستي در پيش معده و سنگدان انجام پذيرد . تعداد اتصالهاي مولكولهاي موجود در پروتئين خام ممكن است معدود باشد كه در اين صورت براي فعاليت پروتئازها قابل دسترس است شرايط اسيدي پيش معده و سنگدان سبب شكسته شدن اتصالها ميشود به طوريكه اغلب اتصالهاي پپتيدي حساس و پپسين در معرض فعاليت اين آنزيم قرار مي گيرند . به محض شروع هضم پروتئين توسط پپسين ، افزايش چشمگير در دسترسي به اتصالهاي پپتيدي براي هيدروليز بوسيله آنزيمهاي روده اي بوجود مي آيد . پلي پپتيدي هاي حاصل از هضم پپسين بوسيله تريپسين ، كيموتريپسين ، و آلاستاز روده اي شكسته ميشوند . در اثر فعاليت اين آنزيمها ، تعداد زيادي اتصالهاي پپتيد انتهايي آزاد ميشوند و توسط آمينو پپتيدازها ،كربوكسي پتپيدازها و ساير پپتيدازهاي موجود در مجرا يا مخاط ديواره روده كوچك مورد حمله قرار مي گيرند . هرآنزيم بايد فعاليت خود را در هيدروليز تواتري پروتئين انجام دهد . دراغلب شرايط ، ماده هيدروليز شده در اثر فعاليت يك آنزيم ، ماده فعال كننده آ‹زيم بعدي است . توقف فعاليت هر يك از آنزيمهاي هيدروليز كننده ، بخصوص آنزيمهاي شروع كننده پپسين و تريپسين كاهش قابل ملاحظه اي را در هضم پروتئينهاي جيره بوجود مي آورد .پس ازصرف غذا ، انعكاس عصبي از طريق اعصاب مخاط دستگاه گوارش باعث شروع ترشح شيره گوارشي در پيش معده ميشود . اين شيره حاوي اسيد كلريدريك ، پروتئازها ، موسين است . از سلولهاي پتپيدي پيش معده پپسينوژن ترشحح ميشود . افزايش غلظت پپسينوژن سبب افزايش توليد اسيد كلريدريك ميشود . قبل از ورود غذا به پيش معده و سنگدان ، PH ترشحات موجود در اين اعضا از 15-2 كمتر است ولي به دليل اثرات بافري غذا PH به حدود 5/3- 5 مي رسد . هنگامي كه كيموس نيمه هضم شده وارد روده كوچك ميشود . كاهش حالت اسيدي و احتمالاً مكانيزمهاي ديگري باعث ترشح هورمون گاسترين ميشود . كه اين هورمون ترشح بيشتر اسيد كلريدريك را باعث مي گردد . اسيد كلريدريك پيش معده را در PH كمتر از 5 باعث تبديل پپسينوژن به پپسين ميشود . اين تبديل به علت جدا نشدن زنجيره پلي پپتيدي و اجزاي پپتيدي ، كه مانع ازفعاليت پپسينوژن ميشود است . پپسين تعداد زيادي ازاتصالهاي پپتيدي را هيدروليز ميكند . مقدار لترين آنها والين و لوسين ، تيروزين و لوسين يا بين اسيدهاي آمينه آروماتيك مثل فنل آلانين – تيروزين است .

هدف از تجزيه پروتئينها در پيش معده و سنگدان فراهم ساختن رشته هاي پپتيدي براي هيدروليز بعدي توسط آنزيمهاي روده اي است . مقدار پروتئين جيره در سرعت تخليه معده در موشهاي صحرايي مؤثر است . جيره هاي كم پروتئين باعث ميشوند كه غذا به سرعت از معده بگذرد . درصورتيكه جيره هاي پر پروتيئن با ايجاد مكانيزمي برگشتي سرعت تخليه غذا را كاهش مي دهند در نتيجه پروتئينهاي خام مصرف شده بهتر تغيير حالت مي يابند و حل ميشوند . چون مرغ به طور مداوم غذا ميخورد تصور ميشود كه مكانيزمي متفاوت با آنچه در موش صحرايي و ساير حيوانات تك معده ايانجام مي پذيرد ، تخليه پيش معده و سنگدان را كنترل مي كند . به هر حال هنكامي كه ورود اوليه غذا به چينه دان مورد بررسي قرار مي گيرد اين احتمال بوجود مي آيد كه تخليه متوالي غذا از چينه دان به پيش معده و مكانيزم موجود در ترشح شيره گوارشي و تخليه معده در مرغ ، تفاوت چنداني با آنچه در پستانداران از جمله موش صحرايي اتفاق مي افتد وجود ندارد .



10- تعادل نيتروژن :



هنگامي كه تعداد پروتئين جيره بتدريج افزايش يافت ، مقدار پروتئين از دست رفته كاهش پيدا مي كند تا هنگامي كه مقدار پروتئين مصرفي دقيقاً برابر مقدار پروتئين از دست رفته بدن شود كه در آن نقطه تعادل نيتروژن بدست مي آيد . اين روش امروزه براي تعيين مؤثر بودن جيره داده شده براي حفظ و نگهداري حيوانات در خالت تعادل نيتروژن مورد استفاده قرار مي گيرد .



11- مقايسه پروتئينهاي گياهي و حيواني در تغذيه طيور :



گرچه بعضي از حيوانات گياهخوار و بعضي ديگر گوشتخوارند ، پاره اي از آنها مثل طيور همه چيز خوارند . اين دسته بندي بر اساس نوع غذاي مصرف شده توسط حيوانات مختلف و بر حسب عادت طبيعي آنها انجام شده است و ارتباطي با اختلافات ويژه ارزش پروتئينهاي گياهي در مقايسه با پروتئينهاي حيواني ندارد . هنگام افزورن منابع پروتئين حيواني ، نظير پودر ماهي ، پودر گوشت و پس چرخ خشك ، به جيره طيور نتايجي حاصل شده كه نسبت به جيره هاي مشابه حاوي پروتئينهاي گياهي برتري كامل داشت .

رمز برتري ارزش پروتئين هاي حيواني كي پس از ديگري روشن شد . در حال حاضر مشخص شده است كه پروتئينهاي گياهي از قابليت هضم بالايي برخوردارند و غالباً حرارت داده ميشوند تا عوامل بازدارنده رشد در آنها از بين برود و در صورت لزوم اسيدهاي آمينه ضروري نيز به آنها افزوده ميشود كه در اين صورنتايجي يكسان و گاهي بهتر از نتايج بدست آمده با مكملهاي پروتئين حيواني ايجاد خواهند كرد . عوامل مؤثر در برتري پروتئينهاي حيواني در مقايسه با پروتئينهاي گياهي عبارتند از 1- تأمين كلسيم و فسفر بوسيله استخوان در پروتئنيهاي حيواني 2- ويتامينهاي گروه B بخصوص ريبو تلادوين موجود در پس چرخ خشك 3- ويتامين 12B كه فقط در مواد حيواني موجود است و در گياهان وجود ندارد 4- اسيدهاي آمينه متيونين و ليزين كه در ماهي ، تخم مرغ و پنير فراوانتر از منابع پروتئين گياهي است .



12- گياهان بعنوان منابع اصلي پروتئينها :



هر قسمتي از گياه ( دانه ، برگ ، ساقه ) داراي پروتئينهاي خاصي هستند گياهان با استفاده از نور خورشيد و كربن در جريان عمل فتوسنتز قالب اصلي پروتئينها را مي سازند و بنيان آميني حاصل از آمونيومهاي معدني و يا نمكهاي نيترات موجود در آب را وارد ساختمان پروتئين مي كنند . 22 اسيد آمينه اي كه به عنوان سنگهاي



ساختمان تمام پروتئينها شناخته شده است به آساني توسط گياهان ساخته ميشود . به هر حال حيوانات مي توانند فقط 12 اسيد آمينه بسازند بنابراين براي تأمين اسيدهاي آمينه اوليه كه به اسيدهاي آمينه ضروري معروفند به گياهان متكي هستند .

گياهان انواع مختلف پروتئينها را ميسازند و در قسمتهاي مختلف خود به مقادير متفاوتي ذخيره مي كنند . بعضي گياهان بيشتر ازسايرين پروتئين مي سازند . دانه هاي دو لپه اي مثل دانه هاي روغني ، در مقايسه با غلات منابع غني تري از پروتئين هستند ، به عنوان مثال دانه خشك سويا 43 درصد پروتئين دارد در صورتيكه ذرت خشك تنها 10 درصدپروتئين دارد . قسمتهاي سبز گياهان ، علفهاي جوان تازه ، برگها در مقايسه با ساقه و برگهاي مسن تر كه سلولز بيشتري دارند حاوي مقدار زيادتري پروتئين هستند. (20 تا 25 درصد ماده خشك )



13- نياز حيوان به اسيدهاي آمينه :



همانند گياهان ، حيوانات پروتئنيهايي را كه داراي 22 اسيد آمينه هستند مي سازند اما برعكس گياهان ، حيوانات قادر نيستند تمام اسيدهاي آمينه را بسازند . اسيدهاي آمينه اي كه در بدن حيوانات ساخته نميشود بايد از طريق غذا تأمين شود از اين رو اسيدهاي آمينه ضروري نام دارند و آنهايي كه توسط حيوان ساخته ميشود ،



اسيدهاي آمينه غير ضروري نام دارند از ميان آنها برخي به اندازه اي كه حداكثر رشد را تضمين كنند ساخته نميشود ، بنابراين بايستي توسط غذا تأمين شود .

اسيدهاي آمينه ضروري شامل : آرژنين – ليزين – هيستيدين – لوسين – ايزولوسين – والين – متيونين – تريونين – تريپتوفان – فنيل آلانين

- اسيدهاي آمينه غير ضروري شامل : آلانين – اسيد اسپارتيك – اسپارژين – اسيد گلوتاميك- هيدروكسي پرولين – گليسين – سرينن – پرولين

- اسيدهاي آمينه نيمه ضروري شامل : تيروزين كه از فنيل آلانين ساخته ميشود و سيستئين از متيونين و هيدروكسي ليزين از ليزين ساخته ميشوند .

و در بعضي شرايط سرين و گليسين به اندازه نياز بدن ساخته نميشود و بايد به جيره اضافه كرد هنگاميكه جيره هاي متشكله از اسيدهاي آمينه مصنوعي به كاربرده شود براي رسيدن به حداكثر رشد افزودن پرولين ممكن است ضروري باشد .



14 -عوامل مؤثر بر احتياجات اسيد آمينه اي :



علاوه بر نياز بيشتر به تمام اسيدهاي آمينه ب هنگام افزايش انرژي جيره عوامل ديگري كه ممكن است احتياجات اسيد آمينه بخصوصي



را تغيير دهند عبارتند از 1- پراكسيد شدن چربيهاي غير اشباع ، آلدئيدهايي توليد مي كنند كه ممكن است ليزين را غير فعال كند 2- كنجاله سوياي خام باعث هيپرتروفي لوزالمعده ميشود . تريپسينوژن خروجي افزايش مي يابد كه داراي مقدار متيونين بيشتري است سپس احتياج به متيونين جيره اي افزايش مي يابد . 3- بعضي از آنتي بيوتيكهـــا با كاهش تخريب اسيدهـــاي آمينه به آنها كمك مي كنند 4- لاسالوسيد نياز به اسيدهاي آمينه گوگرد دار را تا حدود 1/0 درصد كاهش مي دهد و افزايش وزن پـــر در جوجه هاي گوشتي را در بستر به دنبال خواهد داشت 5-ازدياد يك يا چند اسيدهاي آمينه



ضروري نياز به اولين اسيد آمينه محدود كننده رشد را افزايش خواهد داد .

كمبود جزئي پروتئين يا يكي از اسيدهاي آمينه ضروري در مرغان تخمگذار سبب كاهش اندازه تخم مرغ ميشود . با افزايش شدت كمبود ، توليد تخم مرغ كاهش مي يابد ، مرغها كاهش وزن خواهند داشت و در شرايطي كه كمبود نسبتاً شديد تر باشد مرغها قادر به جانشيني تعداد پرهايي كه به طور طبيعي در روز از دست مي دهند نخواهد بود . كمبود شديد پروتئين يا يكي از اسيدهاي آمينه ضروري منجر



به پرريزي كامل و توقف تخمگذاري ، همراه با تحليل ماهيچه و كاهش شديد وزن بدن خواهد شد .



15- اسيدهاي آمينه مصنوعي :



خوشبختانه دو اسيد آمينه بسيارمهم يعني ليزين و متيونين براي جيره نويسي تجارتي به صورت نسبتاً خالص در دسترس است .



16- اثر ازدياد اسيدهاي آمينه در جيره :



گاهي در شرايط خاص ممكن است افزودن مقدار ناچيزي از يك اسيد آمينه باعث كاهش رشد جوجه ها شود . هارپر اثر اين گونه اسيدهاي آمينه را به سه صورت ، نامتعادلي اسيد آمينه اي ، رقابت اسيدآمينه اي يا سموميت اسيد آمينه اي مشخص كرده است . حالت نامتعادلي اسيدآمينه اي زماني به خوبي روشن ميشود كه ازيك جيره كم پروتئين استفاده شود . در اين شرايط وقتي اسيدآمينه اي كه از نظر محدوديت رشد در درجه دوم

قرار داشته باشد به جیره افزوده شود سبب کاهش رشد میشود .و این کاهش رشد باافزودن اولین اسید آمینه محدود کننده رشد بر طرف میشود . کاهش رشد به دلیل عدم تعادل اسید آمینه ای به خوبی مشخص نیست اما به نظر میرسد که بعضی جهات با کنترل مصرف غذا در ارتباط باشد . در اغلب اوقات ممکن است با تغذیه اجباری ، تزریق انسولین یا نگهداری حیوانات در هوای سرد اثرات



عدم تعادل اسیدآمینه از بین برود . هنگامیکه جیره حاوی مقادیر حاشیه ای از تریونین باشد ازدیاد سرین فعالیت تریونین در هیدروژناز و تریونین آلدولاز را افزایش می دهد ، اما به نظرمیرسد قسمت اعظمی از کاهش رشد به کاهش مصرف غذا ، که از خصوصیات سایر نامتعادلهای اسیدآمینه ای است مرتبط باشد زمانی که جوجه های تغذیه شده باجیره های کم تریونین و تریپتوفان یا سایر اسیدهای آمینه باز منشعب متعادل شده خورانده شود ، نامتعدلی تریونینحاصل میشود .

در حال رقابت کاهش رشد ناشیاز از ازدیاد یک اسیدآمینه ساده با افزودن اسیدآمینه ای که از نظر ساختمانی مشابه با آن اسیدآمینه است بر طرف میشود . زیادی لوسین سبب کاهش رشد میشود مگر اینکه ایزولوسین و والین به جیره اضافه شود . همچنین ازدیاد ایزولوسین یا والین رشد را به شدت کاهش میدهد و مصرف لوسین بیشتر در جیره این اثرات را از بین میبرد .

افزایش لیزین در جیره طیور نیاز به آرژنین رابه شدت افزایش میدهد . نسبت لیزین به آرژنین قبل از اینکه افزایش مقدار جزیی لیزین بتواند رشد را کاهش دهد نمیتواند بیشتر از 1: 2/1 باشد .

جیره های حاوی کازئین به عنوان یک منبع پروتئینی برای جوجه های جوان نسبت سرین به آرژنین 1: 2/1 دارا هستند . احتیاج به

آرژنین در جیره های حاوی کازئین بیشتر از جیره های حاوی منابع پروتئینی کم لیزین است مازاد آرژنین بجز در مواقعی که کمبود لیزین وجود داردتأثیری در نیازبه لیزین ندارد احتمالاً به دلیل پایین بودن سوخت و ساز لیزین غلظت آن در پلاسما و مایع میان بافتی افزایش می یابد . آرژنین به این شدت تجمع نمی یابد به نظر میرسد سریعاً توسط جوجه ها تجزیه میشود . ممکن است این امر عاملی در تأثیر ناچیزآرژنین در سوخت و ساز لیزین به حساب آید .

مصرف بیش از حد بعضی از اسیدهای آمینه سمی میباشد این سمیت تا اندازه ای ولی نه به طور کامل ، با افزودن بعضی اسیدهای آمینه دیگر برطرف میشود . به خصوص متیونین در مقادیربالا نقصان دهنده رشد است .

تیروزین ، فنیل آلانین ، تریپتوفان و هیستیدین اگر از حد 2 تا 4 درصد بیشتر باشند سمی خواهند بود در صورتیکه جیره از نظر تیاسین یا اسید فولیک فقیر باشد ، گلیسین برای جوجه ها سمی میشود . با تأمین این فاکتورهای موثر در سوخت و ساز گلیسین ، جوجه ها می توانند مقادیر بالاتری از گلیسین را تحمل کنند . اثراتزیانآور ازدیاد اسیدهای آمینه بیشتر در جریان تحقیق در مورد احتیاجات اسیدهای آمینه یا تنظیم جیره های خاص مشاهده میشود .

اما در شرایط معمولی و عملی ، جیره ها بیشتر با شکل کمبودهای اسید آمینه مواجه هستند .



17- ارزش بیولوژیک پروتئین برای مرغ :



مشخصه هر پروتئین دارا بودن ترتیب اسیدآمینه ای خاصی است که دقیقاً از دانه اصلی یادانه مادر به نسل بعد منتقل میشود بعضی از پروتئینهای ساده منابع خوبی از تمام اسیدهای آمینه ضروری هستند . بعضی از پروتئینها از لحاظ یک یا چند اسیدآمینه فقیر یا فاقد آنند .

به هر حال اگر حتی یک اسیدآمینه ضروری وجود نداشته باشد ، ارزش بیولوژیکی پروتئنی ناچیز است . ترکیب کلی اسیدآمنیه ای یک دانه به ترکیب نسبی انواع مختلف پروتئینهای موجود در دانه بستگی دارد . ارزش بیولوژیکی ذرت میتواند با تغییر نسبی مقادیر انواع مختلف پروتئینهای دانه ذرت بهبود یابد . هیپرید معمولی ذرت نه تنها به عنوان منبع فقیری از پروتئین شناخته شده ، بلکه همچنین به دلیل فقر بعضی از اسیدهای آمینه ضروری ، به خصوص لیزین ، پروتئین آن برای حیوانات ازارزش بیولوژیکی پایینی برخوردار است . کمبود لیزین ذرت به دلیل وجود مقدار زیادی پروتئین زئین است ، که دراین پروتئین دارای مقادیر کمی لیزین و تریپتوفان است .

بایستی دانه ای از ذرت را که دارای مقدار کمتری زئین و درصد بیشتری ازگلوتلین است را در جیره طیور منظورداشت چون گلوتلین دارای مقادیر زیادتری لیزین و تریپتوفان است . ذرت اوپاک – 2 دارای ارزش بیولوژیکی بالاتری برای طیور سایر حیوانات است زیرا لین واریته دارای لیزین و تریپتوفان و سایر اسیدهای آمینه ضروری به حدکافی است که تقریباً احتیاجات حیوانات را تأمین می کند .

تمام پروتئینهای موجود در مواد گیاهی برای حیوانات مفید نیستند برای مثال سویا که فراونترین منابع پروتئینی برای مصرف در غذای طیور است معایبی دارد . علاوه بر دارابودن مقدار زیادی پروتئین گلیسین که از لحاظ اسیدهای آمینه بجز متیونین بسیار متعادل است سویا حاوی مقداری پروتئین است که برای جوجه ها زیان آور است این پروتئینها رشد را متوقف می سازند ، در هضم پروتئینها دستگاه گوارش ایجاد اختلال می کند وباعث بزرگ شدن لوزالمعده میشوند و در جذب چربیها در جوجه جوان نیز اختلال ایجاد می کند . خوشبختانه با حرارت دادن سویا یا کنجاله آن پروتئینهای مضر آن از بین میرود .



18- تغذیه پروتئنی و اسیدهای آمینه در طیور :



تغذیه علمی پروتئین در طیور بر اساس پروتئین خام جیره نیست بلکه بر اساس مقدار اسیدهای آمینه در جیره و قابل استفاده بودن بیولوژیکی هر اسیدآمینه ضروری همراه با مقادیری از ازت غیر پروتئینی برای تأمین نیاز جوجه ها به اسیدهای آمینه غیرضروری در سطح سلولی و همراه با سایر عناصر لازم برای ساخت موثر و اقتصادی پروتئینهای بافتهای بدن و تخم مرغ است .

مرغ میتواند مصرف غذای خود را به منظور بدست آوردن مقدار کافی انرژی جهت نیل به حداکثر رشد در حدودی از انرژی قابل سوخت و ساز موجود در جیره تقریباً بین 2800 تا 3400 کیلوکالری در نوسان است ، تنظیم کند . در اواخر سال 1970 دو پیشرفت جدید حاصل شد که توصیه های لازم در مورد مقادیر مقادیر پروتئین مورد نیاز نیمچه های جانشین و جوجه های گوشتی را تغییرداد .

ایندو پیشرفت عبارتند از : 1- درک بهتر اهمیت تعادل جیره های متداول از لحاظ متیونین و سیستین که منجر به کاربرد جهانی این اصل در کاربرد تجارتی شد . در نتیجه پروتئین موجود در جیره

نیمچه های جانشین که به نحو مطلوبی متعادل شده بود ، با راندمان حدود 61 درصد در مقایسه با میزان 55 درصد جیره های نامتعادل ، مورد استفاده قرار گرفت . به طور مشابهی جیره هایمتعادل برای جوجه های گوشتی باراندمان حدود 67 درصد در مقایسه بامیزان 64 درصد جیره های نامتعادل مورداستفاده قرار گرفتند . این پیشرفت علمی جدید نیاز به پروتئین جیره را کاهش میدهد .

2- به دلیل پیشرفتهای ژنتیکی به دست آمده توسط اصلاح کنندگان نژاد ، امروز سرعت رشد به خوبی در دو هفته اول دوره رشد در سویه های لگهورن سفید و نژادهای گوشتی افزایش یافته است . این پیشرفت نیاز به پروتئین را فقط در دو هفته اول رشد افزایش داده است .

برای بهره گیری از این دو مزیت، مصرف پیش دانه برای نیمچه های جانشین و جوجه های گوشتی در دو هفته اول مطلوب به نظر میرسد .



19- تنظیم میزان پروتئین جیره در رابطه با انرژی آن :



مرغ لگهورن سفيد مي تواند مصرف خوراك خود را زماني كه جيره مرغ تخمگذار حاوي تقريباً 2500 تا 3000 كيلو كالري انرژي قابل سوخت و ساز را دريافت مي كند تنظيم كند اگر انرژي جيره كاسته شود مصرف خوراك بالا ميرود و هنگاميكه انرژي جيره افزايش

يابد مصرف خوراك كاسته ميشود . پس ضروري است كه ميزان پروتئين جيره بر اساس مقدار انرژي آن تنظيم شود . نسبت انرژي قابل سوخت و ساز به پروتئين براي تأمين حداقلل پروتئين لازم بايستي 10 درصد كاسته شود . اين نسبتها بايستي روزانه 17 گرم پروتئين را براي مرغ تأمين كند . احتياجات پروتئيني و انرژي مرغهاي لگهورن سفيد همراه با خوراك مصرفي پيش بيني شده در راندمان استفاده از غذا براي هواي سرد و گرمك كه درصد پروتئين جيره مي تواند از 15 درصد در هواي سرد و با جيره اي حاوي 2600 كيلوكالري انرژي قابل سوخت و ساز ، تا 21 درصد هواي گرم با استفاده از جيره اي حاوي 3350 كيلوكالري انرژي قابل سوخت و ساز متغير باشد .

20- پروتئينها و خاصيت جوجه در آوري :



اگر پروتئين جيره غذايي كمتر از12 درصد باشد سبب كاهش خاصيت جوجه درآوري ميشود . كيفيت پروتئين نيز درامرجوجه درآوري اثرفراواني دارد. پروتئينهايي كه منشأ حيواني دارند سبب افزايش اين خاصيت ميشود بدليل داشتن ويتامين B12 ( عامل APF ).



21- عوارض و علائم ازدياد و كمبودهاي پروتئين يا اسيدهاي آمينه ضروري :



كمبود خفيف پروتئين يا يكي از اسيدهاي آمينه ضروري در جوجه هاي در حال رشد منجر به كاهش رشد كه متناسب با درجه كمبود است ميشود به دليل اينكه مقدار پروتئين در جيره بايد بر حسب انرژي جيره بيان شود كمبود پروتئين ممكن است زيادي انرژي ناميده شود .

كمبود پروتئين سبب ذخيره چربي در بافتها ميشود ، زيرا در حالت كمبود ، جوجه به علت عدم كفايت پروتئيني يا اسيد آمينه براي رشد قادر به استفاده از انرژي نخواهد بود بنابراين حيوان بايستي زيادي انرژي را به چربي تبديل كند . كمبود شديد پروتئين يا حتي يك اسيدآمينه ساده منجر به كاهش شديد و شهود رشد ميشود مقدار كاهش رشد تقريباً 6 تا 7 درصد وزن بدن در روز است .

ازدياد پروتئين ، حتي هنگاميكه جيره از لحاظ تمام اسيدهاي آمينه ضروري متعادل باشد منجر به كاهش رشد ، كاهش در ذخيره چربي ، افزايش مقدار اسيد اوريك خون ميشود .

ازدياد مصرف آب ، به منظور دفع ازدياد اسيد اوريك ممكن است منجر به مرطوب شدن بستر شود همچنين ازدياد پروتئين در حيوان ايجاد استرس مي كند كه شواهد آن بزرگ شدن غدد فوق كليوي و افزايش توليد آدرنو كورتيكو استروئيدها است .



22- احتياجات روزانه پروتئين جوجه هاي در حال رشد :



پروتئين مورد لزوم براي جوجه هاي در حال رشد به سه دسته تقسيم ميشوند :

1- پروتئين لازم براي رشد بافتها

2- پروتئين لازم براي نگهداري بدن

3- - پروتئين لازم براي رشد پرها .





رشد بافت : لاشه مرغ حدود 18 درصد پروتئين دارد با رضب افزايش وزن روزانه ( بر حسب گرم ) در 18/0 (درصد پروتئين بافتها ) تقسيم بر 61/0 (راندمان استفاده از غذا ) پروتئين لازم براي رشد بافت محاسبه ميشود .

نگهداري : مرغ روزانه 250 ميلي گرم نيتروژن با منشأ داخلي به ازاي هر كيلوگرم وزن بدن از دست مي دهد . ضرب مقدار نيتروژن در عدد 25/6 نشان ميدهد كه مقدار پروتئين از دست رفته بازاي هر كيلوگرم وزن بدن 1600 ميلي گرم در روز است . بنابراين مقدار پروتئين جهت نگهداري با ضرب وزن بدن (بر حسب گرم) در 0016/0 و تقسيم اين عدد بر 61/0 محاسبه ميشود .

رشد پر : در سه هفتگي 4 درصد وزن بدن را پرها تشكيل مي دهند كه اين مقدار در هفته چهارم به 7% ميرسد و بعد از آن نسبتاً ثابت است پر حدود 82% پروتئين دارد بنابريان با ضرب 4 يا 7 درصد در ميزان رشد روزانه بدن ( بر حسب گرم )سپس ضرب اين عدد در 82/0 (درصد پروتئين پرها ) و تقسيم آن بر 61/0 ميتوان مقدار پروتئين لازم جهت رشد پرها را محاسبه كرد .

با استفاده از فرمول زير مقدار پروتئين مورد لزوم جوجه هاي تخمگذار بدست مي آيد:











*براي اندازه گيري نياز روزانه پروتئين جوجه هاي گوشتي با جانشيني 67/0 به جاي 61/0 راندمان استفاده ميشود .

* مقدار پروتئين نيمچه ها از سن 8 تا 12 ماهگي حدود 16 تا 17/0 از اسيدهاي آمينه ليزين و متيونين با جيره حاوي 3200 كيلوكالري انرژي كه مقدارش به ترتيب تقريباً 68/0 و 32/0 درصد است .

جيره هايي كه به آنها متيونين اضافه شده و حاوي 3200 كيلوكالري انرژي در هر كيلوگرم غذا براي مرغان گوشتي بايد در دو هفته اول رشد 5/26 درصد پروتئين داشته باشد بعد از 2 هفتگي جيره رشد حدود 22 درصد پروتئين از 2 تا 6 هفتگي و مصرف جيره خاتمه دهنده با 5/19 درصد پروتئين از 6 هفتگي تا موقع كشتاري كه داراي

3300 كيلوكالري انرژي قابل سوخت و ساز در كيلو باشد اقتصادي است .

23 – احتياجات روزانه پروتئين و اسيدهاي آمينه به كمك مقادير ذخيره شده يا استفاده شده توسط مرغ در روز :



از جيره هاي متعادل ، راندمان مصرف پروتئينها براي مرغان تخمگذار فقط در خدود 61 درصد است . بنابراين مقدار پروتئين مصرفي در روز تقريباً 61 درصد ميتواند براي رشد بافتها ، پرها و جانشيني دفع روزانه ازت داخلي در بدن نگهداري ميشود . مقايسه پروتئين نگهداري شده توسط سويه هاي گوشتي در حال رشد با احتياجات پروتئيني آنها نشان ميدهد كه راندمان نگهداري پروتئين در اين سويه ها 67 درصد است . ئلي راندمان بعضي از اسيدهاي آمينه ضروري به خصوص آنهايي كه در ساير واكنشهاي بدن غير از پروتئين سارس بكار نمي روند چنانچه به مقدار حداقل مورد احتياج در جيره تأمين شوند حدود 85 درصد است .



24- احتياجات پروتئيني نيمچه هاي در حال رشد لگهورن سفيد :



بدليل اينكه رشد سريع در مورد اينگونه جوجه ها حياتي و مد نظر نيست ، مقدار انرژي موجود درجيره آنها كمتر از جوجه هاي گوشتي است . شروع سن بلوغ كه در لگهورن سفيد در سن حدود 18 هفتگي است ، نيمچه ها بايستي جيره هاي مرغان تخمگذار را دريافت كنند .

پروتئين براي دوره پيش رشد از ده تا دو هفتگي براي HBW و LBW از 20 تا 2/22 گرم مورد نياز است پروتئين براي دوره پيش رشد از (2 تا 8 هفتگي ) براي LBW 18 تا 4/21 گرم و براي HBW از 5/17تا 9/20 گرم مورد نياز است .

پروتئين براي مرحله تكامل نيمچه ها از 8 تا 18 هفتگي براي LBW 5/13 تا 1/14 و براي HBW از 5/14 تا 2/16 گرم پروتئين البته در شرايط متغير انرژي از 26000 تا 31000 مورد نياز ميباشد .

تغذيه جوجه خروسها با همان شرايط غذاي مصرف شده بوسيله نيمچه باعث رشد رضايتبخش در آنان خواهد شد البته جوجه خروسها غذاي بيشتري مصرف مي كنند . چون نيمچه ها قادرند خود را با حد وسيعي از مقادير انرژي و پروتئين در جيره تطبيق دهند ، لذا مقادير پروتئين و اسيدآمينه مورد نياز روزانه را بر اساس مصرف روزانه غذا به مقدار اسيدهاي آمينه ضروري و مقدار پروتئيني كه روزانه در بافتها ذخيره ميشود به اضافه مقدار لازم براي نگهداري بدن در روز محاسبه مي كنند .

25- احتياجات پروتئيني مرغان تخمگذار :

عوامل مختلفي بر مصرف خوراك و پروتئين مورد نياز مرغان تخمگذار اثر دارد 1

- اندازه و نژاد مرغ

2- حرارت محيط

3- مرحله توليد

4- سيستم پرورش ( زمين در مقايسه با قفس )

5- دانخوري براي هر مرغ

6- عمق غذا در دانخوريهاي اتوماتيك

7- نوك چيني مناسب يا نامناسب مرغ

8- تراكم مرغها در قفس و در بستر

9- فراهم بودن آب تميز و مناسب

10- امراض در گل

11- انرژي جيره



اندازه و نژاد مرغ : نژادهاي ستگين نسبت به نژادهاي سبك غذاي بيشتري مصرف مي كنند زيرا نياز مرغهاي سنگين به انرژي براي نگهداري بيشتر است . همچنين نژادهاي سنگين روزانه پروتئين بيشتري بريا نگهداري نياز دارند و كل مصرف پروتئين آنها بيشتر از لگهورن سفيد است ( فرضاً يك مرغ از نژاد سنگين روزانه 150 گرم غذاي حاوي 16 درصد پروتئين مصرف ميكند اين مقدار غذا روزانه 24 گرم پروتئين براي او تأمين ميكند .



اثر حرارت محيط : يك مرغ لگهورن سفيد (LBW ) در زمستان از جيره اي كه 3000 كيلوكالري انرژي قابل سوخت و ساز در كيلو دارد روزانه حدود 110 گرم مصرف مي كند ( در شرايطي كه سالن عايق بندي حرارت بالاي 13 درجه تنظيم شده باشد ) در زمستان و تحت همان شرايط جيره اي كه داراي 5/15 درصد پروتئين است روزانه 17 گرم پروتئين را تأمين مي كند در صورتيكه در تابستان مقدار پروتئين جيره براي تأمين 17 گرم پروتئين در روز بايد 19 درصد باشد

[فلفل نمك]

فواید استفاده از زئولیتها در جیره غذایی طیور

1- رزان تمام شدن قیمت دان ( بعلت گرانتر بودن قیمت اکثر مواد اولیه تهیه دان بویژه ذرت نسبت به آن ) .

2- تسهیل در جذب حداکثر مواد مفید و انرژی زا در خوراک مورد مصرف طیور و تقلیل ضایعات مواد غذایی جذب نشده در فضولات .

3- صرفه جویی در مصرف خوراک روزانه طیور و کاهش هزینه های مواد خوراکی .

4- جذب رطوبت فضولات و تسهیل در جمع آوری آنها و تقلیل بوهای سمی از جمله آمونیاک در محیط زیست و بستر طیور .

5- کاهش هزینه های مربوط به خشک نمودن کود و فضولات طیور .

6- کاهش خطر ابتلا به کوکسیدیوز بدنبال کاهش رطوبت کود و کاهش هزینه های مربوط به خریداری و استفاده از کوکسیدیو استات ها .

7- ازدیاد قابل توجه در وزن طیور گوشتی .

8- کاهش ضریب تبدیل غذایی .

9- تنظیم سرعت عبور غذا در دستگاه گوارش طیور .

10- افزایش توانایی دستگاه گوارش طیور در جذب مواد مغذی از جیره .

11- کاهش حساسیت طیور نسبت به برخی از بیماریهای دستگاه گوارش مانند اسهال .

12- افزایش کیفیت پوسته تخم مرغ ، کم کردن میزان شکستگی و ازدیاد وزن تخم مرغ و افزایش کیفیت داخلی تخم مرغ .

13- جذب برخی عناصر سنگین و مسمویت زا از جیره مانند سزیم و سرب .

14- جذب گروهی از سموم قارچی مانند آفلاتوکسین و ...

15- عدم ایجاد عوارض سمی و تقلیل میزان باکتریهای مضر .

17- امکان جانشینی زئولیتهای طبیعی به جای برخی از آنتی بیوتیکهای محرک رشد مانند زینک باسیتراسین که با توجه به قیمت نازل زئولیتها به صرفه تر است .

18- امکان ایجاد کارخانه های خالص سازی گاز متان از کود و تامین انرژی حرارتی بسیار ارزان قیمت در مرغداریها

[فلفل نمك]

کلسيم مورد نياز مرغهاي تخمگذار


بر اساس تحقيقات به عمل آمده کلسيم مورد نياز گله هاي تخمگذار طي هشتاد و پنج سال اخير مرتبا تغيير يافته است در صورت تغذيه گله هاي تخمگذار با دان حاوي کلسيم ناکافي بيش از 150 نوع علايم کمبود کلسيم بروز مينمايد که مي توانند موجب کاهش توليد شوند . مهمترين مانع در زمينه تعيين مقدار کلسيم تغييرمقدار مورد نياز کلسيم است که به نظر مي رسد مرتبا تغيير مي يابد به طوري که بر اساس تحقيقات به عمل آمده از سال 1944 تا سال 1984 مقدار کلسيم 65 درصد افزايش يافته و از روزانه 27/2 به 75/3 گرم براي هر مرغ رسيده است طبق گزارش هاي موجود ميانگين کلسيم مورد نياز روزانه در دهه سالهاي 1940 ، 1960 ، 1970 ، 1980 به ترتيب 44/3 ، 14/4 ، 44/4 و 07/5 گرم براي هر مرغ بوده است . اين تغييرات نشانگر مشکلات و اهميت تامين ميزان کلسيم مورد نياز گله هاي تخمگذار مي باشد در حقيقت با توجه به اطلاعات فوق اين سوال پيش مي ايد که آيا احتياجات دام مرغ براي کلسيم تغيير نموده يا اينکه عقايد متخصصين تغذيه تغيير پيدا کرده است زيرا حتي در طول سالهاي 1960- 1940 تعداد زيادي از متخصصين روزانه بيش از چهار گرم کلسيم را براي هرمرغ توصيه مي نمودند در اينجا متذکر مي گردد که مقادير توصيه شده براي کلسيم در اين مقاله براساس تفسير مولف از تحقيقات گذشته تجربيات عملي و تحقيقي که اخيرا در دانشگاه صورت گرفته استوار مي باشند .



تغيير فرمول دان نيمچه هاي پولت به دان مرغ تخمگذار

هر گاه تغيير فرمول دان نيمچه ها يا دان پيش تخمگذاري که داراي 1 تا 2 درصد کلسيم مي باشد به دان مرغ تخمگذار که بايد داراي 75/3 درصد کلسيم باشد مدت 7 روز بعد از توليد اولين تخم مرغ تاخير بيفتد مقداردان مصرفي و چربي بدن و چربي کبد مرغ به طور معني داري افزايش يافته ، کيفيت پوسته در تخم مرغ پولتهايي که زودتر رسيده اند کاهش مي يابد . همچنين آزمايشهاي بيشتر نشان داده اند که وزن استخوان و قدرت شکنندگي آنها تا 40 درصد کاهش مي يابد با توجه به اينکه جبران کمبود کلسيم در مرحله پيک توليد براي پولت هايي که در چنين وضعيتي به مرحله توليد تخم مرغ مي رسند حتي پس از دريافت مقادير کافي کلسيم مشکل است بنابراين تاخير در تغيير فرمول دان پولت ها به دان مرغ تخمگذار حتي براي چند روز ميتواند علل وقوع برخي از اختلالات استخواني وتلفات غير طبيعي را که گاهي درست قبل از توليد تخم مرغ و در مرحله توليد حداکثر تخم مرغ مشاهده مي شوند توجيه نمايد .



زمان تغيير جيره پولت به جيره تخمگذار

به منظور آنکه پولت ها قادر به ذخيره مقادير کافي ازکلسيم درمغز استخوانهاي خودباشند تقريبا 14-7 روز قبل از گذاشتن اولين تخم مرغ به مقادير بالاي کلسيم نياز دارند بلوغ جنسي مرغ معمولا در 18 هفتگي ظاهرمي شود به هر حال با توجه به ادامه تمايل صاحبان گله هاي مرغ تخمگذار براي ايجاد بلوغ زود رس توليد کنندگان بايد به منظور حصول اطمينان ازتغيير جيره پولتها به جيره تخمگذاري قبل از شروع تخمگذاري گله را به طور مستمر مورد بازديد قرار دهند شرکت هاي لاين پيشنهاد مي کند استفاده از جيره پيش تخمگذاري حاوي 2% کلسيم از سن 17-16 هفتگي و جيره تخمگذار از سن 18 هفتگي آغاز شود .



مقدار کلسيم دان مرغ از شروع انتقال به سالنهاي تخمگذار تامرحله توليد حداکثر تخم مرغ

با شروع تخمگذاري مقدار مصرف غذا سريعا تغيير مي يابد ولي تغيير فرمول دان براساس ميانگين دان مصرفي معمولا تا مرحله حداکثر توليد ضروري نمي باشد به عنوان مثال زماني که پولتهاي داراي تخم مرغ سفيد به مرحله توليد مي رسند مقدار دان مصرفي ممکن است روزانه فقط 80 گرم باشد که در اين صورت مقدار کلسيم جيره قاعدتا بايد به 69/4 درصدافزايش يابد تا روزانه به طور متوسط 75/3 گرم کلسيم به هرمرغ برسد با اين حال افزايش ميزان کلسيم جيره به 69/4 درصد ضروري نمي باشد زيرا در اين مرحله بسياري از مرغهاي گله هنوز توليدي نداشته و مرغهايي نيز که شروع به توليد کرده اند دان بيشتري نسبت به ساير مرغها مصرف خواهند نمود . بنابراين حتي اگر ميانگين مصرف روزانه کلسيم کمتر از 75/3 گرم براي هر مرغ باشد مرغهاي جوان در حال توليد هنوز مي توانند احتياجات خود را تامين کنند مقدار ذخيره کلسيم پوسته تخم مرغ پيش از رسيدن به مرحله حداکثر توليد تقريبا 5 درصد کمتر از مقدار آن در بعد از مرحله حداکثر توليد مي باشد در اکثر موارد جيره حاوي 75/3 درصد کلسيم براي گله هاي تخمگذار قبل از رسيدن به مرحله پيک توليد کافي است .



مقدار کلسيم مورد نياز مرغ از مرحله حداکثر توليد تا پايان دوره تخمگذاري

براي حصول اطمينان از داشتن تخم مرغهايي با بهترين کيفيت پوسته توصيه مي شود که پس از رسيدن به مرحله پيک توليد مرغهاي تخمگذار تا سن 36 هفتگي روزانه حداقل 75/3 گرم از 52-37 هفتگي روزانه 4 گرم و از 53 هفتگي 25/4 گرم کلسيم مصرف کنند درمرغهاي مسن تر يا مرغهايي که پوسته تخم مرغهاي آنها دچار نقص مي باشد ميتوان بر حسب سن مرغ و شدت ونوع نقص پوسته ، ميزان دريافت کلسيم را روزانه تا يک گرم بيش ازمقادير توصيه شده افزايش داد . زماني که درصد توليد در فواصل ماهيانه را در مقدار کلسيم موجود در پوسته تخم مرغ ضرب کنيم ميتوان ديد که ميانگين مقدار کلسيم ذخيره شده روزانه در پوسته تخم مرغ درمرحله حداکثر توليد بيشتر از ساير مراحل است ميانگين مقدار کلسيم ذخيره شده روزانه در پوسته تخم مرغ برحسب سن مرغ کاهش مي يابد بنابراين به صورت منطقي مقدار کلسيم مورد نياز گله مرغ تخمگذار و هر مرغ به طور انفرادي در مرحله پيک توليد تخم مرغ در بالاترين سطح بوده وسپس به تدريج کاهش مي يابد با اين حال در حقيقت کلسيم مورد نياز هر مرغ براي هر تخم مرغ مشخص عملا باافزايش سن مرغ کاهش نمي يابد توانايي مرغ جهت ذخيره سازي کلسيم براي تشکيل پوسته تخم مرغ محدود مي باشد همچنين مقدارکلسيم ذخيره شده در پوسته تخم مرغ به تدريج با بالا رفتن سن مرغ تا حدکمي افزايش يافته و ممکن است کارايي و جذب و بکارگيري کلسيم در بدن مرغ کاهش يابد بنابراين بابالا رفتن سن مرغ مقدار کلسيم مورد نياز مرغها عملا افزايش مي يابد در نتيجه مي توان بر اين نکته تاکيد کرد که حتي با وجود اينکه کلسيم يکي از ارزانترين مواد تشکيل دهنده جيره مرغهاي تخمگذار مي باشد در صورت استفاده نامناسب از آن مي تواند پرهزينه ترين مواد محسوب گردد تغذيه مرغهابا کلسيم ناکافي مي تواند هزنيه دان ، ميزان دريافت غذا ، وزن بدن مرغ ، مقدار وزن و چربي کبد و چربي بدن ، نقايص پوسته تخم مرغ و اختلالات استخوان بندي را افزايش دهد تمام اين موارد مي توانند تاثيرنامطلوبي درتوليد تخم مرغ ومقدار سود توليد کننده داشته باشند

[فلفل نمك]

دستكاريهاي تغذيه اي براي افزايش پاسخهاي ايمني در جوجه هاي گوشتي


مقدمه:
در حال حاضر، هدف از پرورش طيور تجارتي، رسيدن به بالاترين وزن نهايي و حداكثر توليد تخم مرغ به ازاي هر واحد مصرف خوراك مي باشد. بهر حال بين صفات توليدي و پاسخهاي سيستم ايمني و صفات مربوط به مقاومت به بيماريها همبستگي منفي وجود دارد. به عنوان مثال اين همبستگي منفي بين توليد و ايمني باعث مي شود كه در در سويه هاي پرتوليد عملكرد و تكامل سيستم ايمني ضعيف تر باشد. شايد يكي از عوامل ايجاد كننده همبستگي منفي بين صفات توليدي و پاسخهاي ايمني در طيور، تامين همه احتياجات فيزيولوژيكي از طريق مصرف اقلام خوراكي محدودي مانند مواد مغذي و ميزان دسترسي آنها، باشد. ژنوتيپهايي با وزن نهايي حداكثر نسبت به سويه هايي با وزن نهايي پايين تر، پاسخهاي ايمني ضعيف تري را در برابر آلودگي هاي ناشي از اي كولاي و تيتراسيون آنتي بادي سلولهاي ايمني از خود نشان مي دهند. بنابراين امروزه درآميخته هاي حاصل از سويه هاي تجارتي احتمال بروز هر نوع اختلال در پاسخهاي ايمني بيش از هر زماني احساس مي شود. علاوه بر انتخاب ژنتيكي، بعضي از عوامل غير ژنتيكي مانند غلظت مواد مغذي جيره، قادر است كه تظاهر ژنهاي مسئول پاسخهاي ايمني را از طريق ايجاد تعيير در ميزان بلوغ سيستم ايمني و همچنين ميزان آنتي بادي توليد شده در برابر عفونتها تعيير دهد.
مكانيزمهاي دفاعي در جوجه هاي گوشتي:
محيط سالن در شرايط پرورش متراكم جوجه ها، همواره شامل طيف وسيعي از ميكروارگانيزمهايي مي باشد كه بطور مستمر با سيستم ايمني در حال رقابت هستند. بطور كلي عوامل بيماريزاي مهاجم از طريق آنتي باديهاي مترشحه از نوتروفيلها و يا حاصل از ميكروبهاي غيرفعال و ضعيف شده(واكسنها) سركوب شده و نهايتا اين لاشه سلولي اين مهاجمين از طريق عمل بيگانه خواري حذف مي شوند. اين مكانيزم دفاعي براي كنترل پاوتوژنهاي خارج سلولي مانند باكتريها و همچنين در برابر عوامل بيماريزاي داخل سلولي مانند ويروسها بازدهي كاملا موثري را از خود نشان داده است. براي مقابله بر عليه عوامل بيماريزاي داخل سلولي همانند ويروسها، مكانيزم ايمني بواسطه سلول(CMI) نقش كليدي را بر عهده دارد. در اين مكانيزم با توجه به اينكه امكان از بين بردن عوامل پاتوژن از طريق ترشح آنتي بادي وجود ندارد فلذا به كمك تزريق سيتوتوكسين لنفوسيتهاي نوع تي به داخل سلول آلوده، نتيجتا تخريب سلول و از بين رفتن ويروسها امكان پذير مي گردد. سيستم ايمني در برابر ورود عوامل بيماريزا، تركيبات متنوعي را مانند پروتينهاي فاز حاد، آنزيمهاي پروتئوليتيك و هيدروليتيك، راديكالهاي اكسيژن و مشتقات نيتروژن را براي از بين بردن پاتوژنهاي مهاجم يا سلولهاي آلوده توليد مي كند.
نقش تغذيه در تعيير پاسخها سيستم ايمني:
جيره نويسي در طيور عمدتا بر اساس شاخصهاي توليدي مانند رشد، توليد تخم و بازده مصرف خوراك انجام مي شود فلذا غالبا از توجه به معيارهاي لازم براي پاسخهاي سيستم ايمني چشم پوشي مي شود چرا كه مواد مغذي همچنين بر روي تكامل سيستم ايمني و حجم آنتي بادي توليدي تاثير گذار مي باشد. در طول فاز حاد سيستم ايمني، بيشترين احتياجات تغذيه اي متوجه سنتز و آزاد شدن پروتئين فاز حاد (APS) از كبد مي گردد. براي تامين عملكرد مناسب لكوسيتها احتياجات انرژي و اسيد آمينه در اين مرحله بيش از احتياجات غذايي معمول مي باشد. اثر متقابل بين مواد مغذي متنوع و عدم توازن نسبتها و سميت اين مواد مغذي منجر به اختلال در فيزيولوژي طبيعي جوجه و متعاقبا اختلال در عملكرد سيستم ايمني مي گردد.
انرژي:
تفاوتها موجود در غلظت انرژي جيره غذايي طيور، ميزان پاسخهاي سيستم ايمني را تعيير مي دهد كه اين تعييراحتمالا از طريق تعيير در مصرف مواد مغذي موجب تاثير بر سيستم ايمني مي گردد. انرژي مصرفي موجب تنظيم فعاليت سلولهاي ايمني ، فعاليت هورمونهاي خاص مانند تيروكسين، كوتيكواستروئيدها، هورمون رشد، گلوگاگون، كاتكولاميدها مي گردد و نتيجتا تعيير در فعاليت اين عوامل بر سيستم ايمني تاثير گذار مي باشد. همچنين تفاوت در سطوح و ساختار و نوع اسيدهاي چرب جيره از طريق تعيير در ساختار غشاء سلولي و تغيير در سنتز پروستاگلندين بر روي عملكرد سيستم ايمني موثر است. با افزايش سطح چربي جيره از 3درصد به 9 درصد ميزان تلفات ناشي از آلودگي اي كولاي و مايكروباكتريوم توبركلوزيس كاهش مي يابد. هنگام افزودن 6 درصد پيه به جيره طيور، تيتر آنتي بادي بر عليه آنتي ژن گلبولهاي قرمز گوسفندي بطور قابل توجهي افزايش مي يابد. گنجاندن سطوح بالايي از اسيدهاي چرب غير اشباع در جيره از طريق تحريك فعاليت ماكروفاژها باعث بهبود عملكرد سيستم ايمني مي گردد.
پروتئين:
رشد غدد بورس و تيموس تسبت به ساير اندامهاي بدن طيور سريعتر انجام مي شود و بنابراين اين نكته خيلي مهم است كه در اوايل رشد سطوح مناسبي از پروتئين مورد نياز در اختيار طيور قرار گيرد. گمبود پروتئين در اين مرحله موجب رشد و توسعه نامناسب اندامهاي لنفوئيدي مي شود. چندين مقاله تحقيقاتي پيشنهاد كردند كه براي حصول به عملكرد مناسب سيستم ايمني ،در اين مرحله بايد ميزان اسيد آمينه هاي جيره بيش از حد معمول توصيه شده براي رشد باشد. بهر حال تاثير سطوح پروتئين بر تخفيف علائم بيماري بستگي به عامل و ميكروارگانيزم بيماريزا دارد. هنگام افزايش سطح پروئتين جيره از 18 يا 20 درصد به 23 درصد ميزان ابتلا به آلودگي اي كولاي به طور معني دار كاهش مي يابد. همچنين با كاهش سطح پروتئين جيره جوجه هاي مبتلا به كوكسيديوز، ميزان تلفات از 32 درصد به 8 درصد در مقايسه با تيمار شاهد كاهش مي يابد. سطوح بالاي پروتئين جيره فعاليت تريپسين دستگاه گوارش طيور را افزايش مي دهد. افزايش سطح ترشح تريپسين دستگاه گوارش متعاقبا موجب آزاد شدن سريع گوكسيدياها از اووسيت شده و باعث تشديد علائم بيماري مي گردد.
سطح مناسب ميتونين جيره باعث افزايش رشد شده و براي ايجاد حداكثر پاسخ ايمني ضروري است. متيونين همچنين براي افزايش عملكرد سلولهاي تي توليد شده از تيموس مورد نياز مي باشد. كمبود ميتونين باعث كاهش فعاليت لنفوسيتها و تحليل غده بورس و همچنين افزايش حساسيت به بيماريهاي نيوكاسل و كوكسيديوز مي شود. افزودن سيستئين باعث تحريك ايمني هورموني و سلولي مي گردد. كمبود اسيد هاي آمينه شاخداري (50-16%) مانند ايزولوسين، لوسين و والين در جيره جوجه هاي گوشتي باعث كاهش تيتر آنتي بادي بر عليه آنتي ژن گلبولهاي قرمز گوسفندي مي شود. با توجه كه در ساختمان ايمنوگلوبولينها مقادير بالايي از والين و ترئونين بكار رفته است فلذا كمبود هر كدام از اين اسيد هاي آمينه پاسخهاي ايمني در جوجه هاي گوشتي را كاهش مي دهد. در جيره هاي حاوي نسبت بالاي لوسين/ والين+ ايزولوسين، به علت ايجاد اثرات آنتاگونيست بين ساختارهاي اين سه اسيد آمينه عملكرد سيستم ايمني كاهش مي يابد. سطوح بيش از حد لوسين در جيره غذايي از جذب والين و ايزولوسين ممانعت مي كند. افزايش غلظت اسيد آمينه ليزين جيره باعث بهبود هماگلوتيناسيون و تيترآگلوتينين و همچنين افزايش ايمينوگلوبينهاي جي و ام مي شود. اسي آمينه آرژنين سوبستراي مسير سنتز اكسيد نيتريك مي باشد . اين تركيب يك محصول سمي است كه در فعاليت فاگوسيتيك ماكروفاژها نقش كمكي داشته و باعث از بين رفتن باكتريها و عوامل بيماريزاي داخل سلولي مي شود.
ويتامينها:
ويتامينها به عنوان كوفاكتور مورد نياز براي فعاليتهاي متابوليكي مربوط به پاسخهاي ايمني مي باشد و بنابراين كمبود ويتامينها موجب اختلال در فعاليت سيستم ايمني مي شود. بطور كلي افزايش مقادير ويتامينها جيره غذايي طيور ميزان عملكرد سيستم ايمني را بهبود مي بخشد.
رتينول:
ويتامين رتينول نقش عمده اي در محافظت اندامهاي لنفوئيدي و همچنين بافتهاي اپتليال دارد و موجب افزايش ايمني هورموني و سلولي در طيور مي گردد. و يتامين A با فراهم كردن محيطي سالم به محافظت از غشاهاي موكوسي و منافذ طبيعي در برابر تهاجم پاتوژنها كمك مي كند. ويتامين A باعث تمايز و توسعه لنفوسيتهاي نوع B مي شود. افزايش غلظت ويتامين A در جيره باعث تغيير در تظاهر گيرنده هاي اسيد رتيونيك موجود در لنفوسيتهاي طيور مي گردد. با افزايش سطح ويتامين A ميزان عوامل سركوب كننده ايمني( هيدروكورتيزونها) كاهش مي يابد. علاوه بر اين كمبود ويتامين A موجب كراتينه شدن سلولهاي بازال( پايه اي) غده بورس و اختلال در عملكرد لنفوسيتهاي تي مي شود. بنابراين كمبود ويتامين A از طريق كاهش توليد سلولهاي لنفوسيت نوع BوT و اختلال در فاگوسيتوز و كاهش مقاومت به عفونتها منجر به عكلكرد پايين سيستم ايمني مي شود. در جيره هاي با كمبود ويتامين A افزايش احتمال شيوع و گسترش بيماريهاي مرتبط با ويروس نيوكاسل گزارش شده است. احتياجات ويتامين A در جهت به حداكثر رساندن فعاليت سيستم ايمني و به عنوان مثال افزايش وزن اندامهاي لنفوئيدي خيلي بيشتر از احتياجات همين ويتامين براي حصول به حداكثر وزن نهايي مي باشد. افزايش ميزان ويتامين A از 12850 واحد بين المللي به ميزان 42850 يا 740451 واحد بين المللي منجر به كاهش تلفات ناشي از اي كولاي و CRD در جوجه ها شده و همچنين پاكسازي عوامل بيماريزا در خون را بطور قابل توجه افزايش مي دهد. بهر حال دستيابي به اثرات مفيد سطوح بالاي ويتامين A وابسته به غلظت ساير ويتامينهاي محلول در چربي جيره غذايي مي باشد. سطوح بيش از اندازه ويتامين A در جذب ويتامينهاي Dو E تداخل ايجاد مي كند. در طي شيوع بيماري كوكسيديوز افزايش 60 واحد ويتامين A به ازاي هر جوجه در روز، ميزان تلفات را از صد در صد به صفر درصد تقليل داده است. بهر حال در جيره هاي كاربردي جوجه هاي گوشتي و مرغان مادر جوان به ترتيب بايد مقادير 4000 تا 2000 IU/kg گنجانده شود. براي به حداقل رساندن آسيبهاي ناشي از استرس و همچنين ممانعت از كاهش عملكرد ايمني، سطح ويتامين A 10 برابر مقدار معمول بايد افزايش يابد. تركيب ويتامين A(14000IU/Kg) و روي(65mg/kg) باعث افزايش رشد و ايمني سلولي و همورموني در جوجه ها مي شود.
كوله كلسيفرول:
گيرنده هاي ويتامين 1و 2 دي هيدروكسي D3 در مونوسيتهاي پريفرال شناسايي شده است. ويتامين D3 براي تمايز مونوسيتهاي اوليه و مونوسيتها به ماكروفاژها و فعاليت مناسب فاگوسيتوز و فعاليت سيتوتوكسيك سلولهاي ماكروفاژ ضروري مي باشد. در جيره هاي كه فاقد مكملهاي ويتامين D3 مي باشد به ميزان قابل ملاحضه اي عملكرد سيستم ايمني كاهش مي يابد.
توكوفرول و سلنيوم:
با بروز عفونت و يا تزريق واكسن به ويژه در شرايط استرس كه آسيبهاي ناشي از پراكسيدازها و سوپراكسيدها را به همراه دارد، فعاليت سيستم ايمني تحريك مي شود. در چنين مواقعي ويتامين E و سلنيوم جيره باعث بهبود عملكرد سيستم ايمني مي شود. ويتامين E ضمن كمك به ايجاد يكپارچگي بخشهاي ليپوپروتئيني غشا سلولي باعث كاهش تعييرات اكسيداتيو و توسعه پاسخهاي ايمني سلولي مي شود. ويتامين E همچنين از طريق بهبود تكثير و افزايش لنفوسيتهاي T باعث افزايش ايمني هورموني مي گردد. سلنيوم موجود در گلوتاتيون پراكسيداز به همراه ويتامين E به عنوان يك سيستم آنتي اكسيداني باعث كاهش غلظت راديكالهاي آزاد در سلول مي شود. ويتامين E و سلنيوم نقش مهمي را در توليد لنفوسيتهاي بلاستوسيتها برعهده دارند. كمبود اين مواد مغذي باعث كاهش فعاليت فاگوسيتوزي ماكروفاژها مي شود.
علي رغم توصيه هاي NRC براي تامين ميزان 20mg/kg ويتامين E جيره، مقادير 300mg/kg ويتامين E باعث افزايش عملكرد سيستم ايمني و كاهش مرگ و مير ناشي از ابتلا به آلودگي هاي اي كولاي و بيماريهاي نيوكاسل و بيماري بورس عفوني و كوكسيديوز مي شود. افزودن مكملهاي ويتامين E به ميزان250mg/kg منجر به جلوگيري از افت توليد تخم در مرغان مادر تحت شرايط استرس گرمايي مي شود. نفش مفيد سطوح بالاي ويتامين E( بالاتر از 300mg/kg) در افزايش رشد لنفوسيتهاي T به اثبات رسيده است. در سطوح بالاي ويتامين E ميزان غلظت پروستاگلندينهاي اندامهاي لنفوئيدي كاهش يافته و موجب توقف پاسخهاي ايمني سلولي شده و متعاقبا ميزات توليد آنتي بادي را بهبود بخشيده است. در جيره هاي حاوي مكمل ويتامين E ( 200 mg در برابر 80mg) يا تركيب 300 mg ويتامين E و 1mg/kg سلنيوم افزايش يافته است. افزودن ويتامين E به ميزان 30/0 درصد جيره مرغان مادر يا تزريق 3-5/2 mg/egg به تخمهاي بارور منجر به افزايش پاسخهاي ايمني جوجه مي شود. مشابها تركيب ويتامين E در واكسن روغني نيوكاسل و بورس عفوني باعث كنترل سريعتر و همچنين تيتر آنتي بادي بالاتر نسبت به جيره هاي شاهد شده است.
اسيد اسكوربيك:
سنتز ويتامين C در جوجه هاي يكروزه و طيور بالغ تحت استرس به مقدار مناسب انجام نمي پذيرد. ويتامين C باعث افزايش پاسخهاي هورموني و سلولي و همچنين افزايش مقاومت پرندگان نسبت به آلودگيهاي ناشي از اي كولاي و مايكروباكتريوم آويوم، نيوكاسل و بيماريهاي عفوني بورس و مارك مي گردد. ويتامين C در ايفا نقش آنتي اكسيداني خود باعث استحكام غشاهاي لكوسيتها مي شود و همچنين وجود مقادير مناسب اين ويتامين باعث افزايش فعاليت فاگوسيتوزي نوتروفيلها مي گردد. در شرايط استرس گرمايي اين ويتامين از طريق تاثير بر روي كاهش سنتز گلوكوكورتيكوئيدها باعث تخفيف اثرات استرس مي گردد. با افزودن يك درصد از ويتماين C كاهش عملكرد سيستم ايمني ناشي از كوتيكواسترون و استرس گرمايي تقليل مي يابد . تفاوت در اثرات مفيد ناشي از افزودن ويتامين C در جيره را مي توان به ناپايداري اين ويتامين در بعضي از شرايط نگهداري آن مربوط دانست.
ويتامينهاي ب كمپلكس:
ويتامينهاي گروه ب بعنوان كوفاكتور آنزيمي نقش مهمي را مسيرهاي متابوليكي بر عهده دارند. از ميان ويتامينهاي گروه ب، نقش ويتامين B6 در سيستم ايمني به طور گسترده مطالعه شده است. ويتانين B6 در توسعه و حفظ بافتهاي لنفوئيدي موثر است. كمبود اين ويتامين
(95/0-48/1 mg/kg) پاسخ آنتي بادي را نسبت به آنتي ژن گلبولهاي قرمز گوسفندي و توليد ايمنوگلوبينهاي IgG وIgM كاهش مي دهد. در شرايط استرس گرمايي، افزودن ويتامي B2 و B6 و أB12 اثرات مثبتي را بر عملكرد سيستم ايمني جوجه هاي گوشتي دارد.
عناصر معدني:
عناصرمعدني نقش مهمي را در عملكرد سيستم ايمني از طريق تاثير بر روي تنظيم فشار اسمزي و به عنوان كوفاكتور و كاتاليزوز آنزيمي برعهده دارد و همچنين از طريق بهبود عملكرد هورموني اعمال سيستم ايمني را تنظيم مي كند. غلظت سديم، كلر، روي، سلنيوم، منگنر، مس ، آهن و كبالت جيره پاسخهاي ايمني را تحت تاثير قرار مي دهد. بطور كلي فرمهاي معدني اين عناصر كمتر از فرمهاي آلي جذب مي شوند فلذا زماني كه عناصر معدني در جيره به فرم كليت باشد پاسخهاي ايمني بيشتر است.
سديم و كلريد:
سديم و كلر به همراه پتاسيم نقش كليدي را در ثبات توازن اسمزي مايعات داخل و خارج سلولي بر عهده دارد. كمبود نمك جيره باعث كاهش عملكرد سيستم ايمني مي شود. بطوريكه در سطوح 14/0 درصد سديم و يا 21/0 كلر تيتر آنتي بادي افزايش مي يابد. در جيره هاي حاوي مقادير كمتر از 14/0 سديم و 17/0 كلر پاسخهاي هومورال كاهش مي يابد. افزودن مقادير مناسب نمك تيتر آنتي بادي را بهبود مي بخشد. راهكار افزودن كلر به عنوان يك تعيير دهنده ايمني تحت شرايط استرس گرمايي در شرايط كنترل شده قابل توصيه مي باشد.
روي:
نقش روي در ايمني از طريق افزايش تيموسيتها و تعداد سلولهاي لنفوسيت تي و فعاليت سلولهاي دفاعي و توتروفيلها و همچنين توليد ماكروفاژها و آنتي بادي و توليد اينترفرون و كاهش نفوذپذيري سلول در مقابل ويروس مي باشد.روي همچنين براي بهبود عملكرد تيموميلين و تكثير لنفوسيتها و توليد متا آنزيمهايي مانند DNA و RNA پلي مرازها مورد نياز مي باشد. كمبود روي جيره علاوه بر كاهش توليد اينترلوكين –2 باعث حفاظت از يكپارچگي اندامهاي لنفوئيدي و عملكرد سلولهاي تي مي گردد. كمبود روي در جيره مرغان مادر، تيتر آنتي بادي نسبت به آنتي ژن گلبولهاي قرمز گوسفندي را در نسل بعدي حاصل كاهش مي دهد. برعكس پس از افزودن روي به جيره پاسخ به آنتي بادي در نسل بعد افزايش مي دهد. چندين مطالعه محدود نشان داد كه با افزودن مقادير بالاتر روي(220mg/kg) در جيره هاي مرغ مادر هيچ تاثير معني داري بر روي عملكرد ايمني سلولي و هورموني وجود ندارد. تفاوت در گزارشات اينچنيني ممكن است در نتيجه تفاوت در غلظت هاي به كار رفته روي و يا اثر متقابل بين ساير مواد مغذي موجود در جيره هاي پايه مورد استفاده در آزمايشات تغذيه اي باشد. در جيره مرغ مادر افزودن روي به فرم كليت شده با ميتيونين باعث بهبود عملكرد سيستم ايمني و افزايش تيتر آنتي بادي و ايمني در نسل بعد و مقاومت بر عليه سالمونلا انترويتيدس و اي كولاي خواهد گرديد.
منگنز:
منگنز نقش مهمي در توسعه و ترميم و حفاظت از بافتهاي اپيتيليال دارد. آنزيم سوپراكسيدسموتاز وابسته به منگنز در ميتوكندري موجب غير فعال شدن راديكالهاي آزاد توليد شده در داخل سلول مي گردد. فرم آلي اين مواد معدني پاسخ آنتي بادي را نسبت به عفونتهاي بيماري بورس، برونشيت عفوني و نيوكاسل در مرغان مادر افزايش مي دهد.
مس:
در طي فاز حاد سيستم ايمني، سلولهاي كبد توليد و ترشح پروتئين فاز حاد را برعهده دارند كه باعث افزايش مقاومت جوجه بر عليه آلودگيهاي عفوني مي گردد. سروپلاسمين يكي از پروتئينهاي مهم از اين گروه مي باشد كه به عنصر مس به عنوان كوفاكتور نياز دارد. سروپلاسمين از طريق از بين بردن راديكالهاي آزاد توليد شده در فاگوسيتوز باعث حفاظت پرنده مي شود. بنابراين در شرايط ابتلا به آلودگيهاي عفوني احتياجات مس افزايش مي يابد. سوپراكسيد دسموتاز وابسته به مس و روي واقع در سيتوزول باعث غير فعال شدن راديكالهاي آزاد مي شود. بطور كلي نياز به مس در هنگام بروز عفونتها نسبت به حالت معمولي افزايش مي يابد. معمولا به منظور افزايش ايمني و سلامتي جوجه ها افزودن سطوح 250-125mg مس را توصيه مي كنند. فرم كلريد مس در مقايسه با سولفات مس نقش موثرتري را براي افزايش سلامتي روده بر عهده دارد و به عنوان يك ماده ميكروب كش بر عليه آلودگيهاي اي كولاي و سالمونلا تجويز مي شود. فراهم كردن مس به فرم كليت همراه با اسيدهاي آمينه تاثيرات مثبتي را در بر دارد.
آهن:
نقش آهن در ايمني مي تواند از طريق كاهش ناگهاني در غلظت اهن در سرم در حين فاز اوليه عفونت ارزيابي شود. افزودن آهن به جيره نشان داه است كه باعث افزايش فعاليت ضد باكتريايي ماكروفاژها در كبد و طحال جوجه هاي مبتلا مي شود. ميزان سرزندگي در جوجه هاي آلوده با سالمونلا گاليناريوم همراه با افزودن 100 mg/kg آهن در جيره حاوي 200mg/kg آهن افزايش مي يابد.
كبالت:
اثرات مفيد كبالت بر روي سيستم ايمني عمدتا مربوط به اثرات مثبت آن در سنتز پروتئين و عملكرد اندامهاي لنفوئيدي مي باشد. افزودن مكمل 10/0 يا 5/0 mg/kg (وزن بدن) عملكرد سيستم دفاعي ميزبان بر عليه عفونت يا واكسيناسيون بيماري نيوكاسل در جوجه هاي گوشتي را افزايش مي دهد

[فلفل نمك]

اثر بتائين در كاهش استرس گرمايي




بتائين، يك عصاره گياهي طبيعي است كه ميتواند اثرات منفي استرس گرمايي را در طيورجبران كند. در جديد ترين تحقيقات انجام شده توسط بخش تغذيه دامي شركت دانيسكو نشان داده شد كه اضافه كردن بتائين به جيره طيور ميتواند ضريب تبديل غذايي را به ميزان% 5/6 بهبود دهد.
آزمايشات انجام شده در يونان و خاور ميانه در شرايطي كه پرنده در معرض دماي 26 درجه تا 42 درجه سانتيگراد قرار داشت نشان داد كه خوراك حاوي بتائين بطور معني داري ضريب تبديل غذايي و افزايش وزن بدن را به وسيله جلوگيري از دهيد راتاسيون (از دست دادن آب) و حمايت از تداوم مصرف خوراك بهبود مي بخشد.فرايندي كه طيور براي كنترل ميزان آب مصرفي طي ميكنند، مقدار انرژي بالايي مصرف ميكند.در اين زمينه بتائين كه يك عامل اسموليت است طيور را براي نگهداري آب كافي حمايت ميكند.بنابراين با استفاده از بتائين پرنده قادر به نگداري آب ميگردد و انرژي بيشتري را صرف رشد مي نمايد.در جريان يك آزمايش دانشگاهي در يونان،هنگامي كه دماي محيط به 40 درجه رسيده بود با استفاده از بتائين در جيره،
ضريب تبديل غذايي به ميزان 6% كاهش يافت(كنترل =84/1در مقابل بتافين=73/1 )همچنين وزن بدن اين پرندگان به ميزان 6/3% افزايش يافت(كنترل=92/1kg در مقابل بتائين=99/1 kg)
در يك آزمايش فارمي در فلسطين اشغالي در يك دوره 41 روزه در دماي 34 درجه و رطوبت 70% ضريب تبديل غذايي جوجه هاي تغذيه شده با بتائين به ميزان 9/2% بهبود يافت (كنترل=77/1 در مقابل بتائين=72/1)و وزن بدن به ميزان 2% افزايش پيدا كرد(كنترل95/1kg در مقابل بتائين=99/1).
بتائين همچنين به عنوان يك عامل متيل دهنده عمل ميكند كه ميتواند جايگزين بخشي از متيونين جيره گردد.در هر دو آزمايش فوق با استفاده از بتائين مقداري از متيونين جيره كاهش يافته بود،به طوري كه يك فرصت مناسب جهت كاهش قيمت تمام شده خوراك را در كنار پرورش بهتر به دنبال داشت.
در يك تحقيق دانشگاهي ديگر در كشور مصر دماي سالن بين 26 درجه تا 42 درجه متغير بود و جوجه گوشتي سطوح مختلف بتائين را مصرف نمودند.بعد از 49 روز نتايج نشان داد كه خوراك حاوي بتائين ضريب تبديل غذايي را بيش از 11% بهبود بخشيد (كنترل 01/2در مقابل بتائين 81/1)و وزن نهايي بالاي 2/12% افزايش پيدا نمود (كنترل =05/2kgدر مقابل بتائين =3/2 kg) زمانيكه از دكتر ميلان هرابي از بخش تغذيه دامي شركت دانبسكو درباره دست آوردهايش سوال كردند ايشان اظهار داشت :خسارات و صدمات وارده بر عملكرد طيور در طي استرس گرمايي موجبات سود و زيان توليدكننده را فراهم ميكند به طوري كه استرس گرمايي يك مرز اقتصادي است كه مقابله با آن باعث سود آوري خواهد شد و اين ضرر هايي كه به توليد كننده ميرسد ناشي از درجه حرارت هاي بسيار بالاي محيطي است و شواهد دال بر اين مطلب است كه در چنين شرايط بحراني بتائين ميتواند يك محصول بسيار استراتژيك باشد.

[فلفل نمك]

كاربرد آنزيم در جيره غذايي طيور


تهيه غذاي طيور يكي از مهمترين بخش هاي هزينه اي را به خود اختصاص مي دهد . قسمت اصلي اين غذا غلات مي باشد . با وجود اين كه ذرت داراي ميزان قابل توجهي پلي ساكاريد غير نشاسته اي (nsp) محلول است ، ولي ماده غذايي ايده آلي است كه قابليت زيادي در جيره مرغ دارد . ديگر غلات نيز داراي مقدار زيادي (nsp) مي باشند كه باعث كاهش و محدوديت آنها در جيره مي شوند . تحقيقات نشان ميدهد كه ميزان (nsp) مواد خام مورد نظر همراه با آنزيم هاي ميكروبي كاهش يافته و كيفيت غذا بهبود مي يابد . يك برنامه خطي با حداقل كردن هزينه ها براي تنظيم جيره تدوين شده است . بعضي از غلات به علت داشتن (nsp) كه منجر به افزايش اثرات منفي و ناسازگاري در پرندگان مي شوند ، در جيره طيور كمتر استفاده مي شوند . جو يكي از ابتدايي ترين مثال هاست . به كاربردن بيش از 10 درصد جو در جيره طيور ، سبب چسبندگي و رطوبت مدفوع و از طرفي كاهش رشد مي شود ، اين اثرات منفي جو در نتيجه ويسكوزيته بالاي محلول (nsp) (بتاگلوكلن) ديواره سلولي دانه جو مي باشد اما افزودن آنزيم ميكروبي به غذاي حاوي جو باعث كاهش (nsp) و بهبود خصوصيات ظاهري و قابليت استفاده و هضم غذا مي شود . عمده تركيب جيره مرغ از مواد گياهي ، غلات و پروتئين هاي گياهي به انضمام مقدار كمي از پروتيئن هاي حيواني است . از آنجايي كه مرغ يك پرنده تك معده اي است ، همه اين تركيبات قابل هضم و استفاده نيستند ولي با افرودن آنزيم هاي خارجي به غذا اكثر آنها قابل استفاده و هضم پيدا مي كنند . انرژي بسياري از غلات به علت ذخيره شدن به صورت (nsp) براي حيوانات تك معده اي قابليت هضم نداشته اما بعضي از تركيبات هيدرات هاي كربني باعث آزاد شدن (nsp) ذخيره اي مي شوند كه در دسترس پرندگان قرار مي گيرند . ضمناً حذف (nsp) باعث آزاد شدن نشاسته و پروتئين از ساختمان سلولي غلات مي شود كه در نتيجه انرژي متابوليسمي و پروتئين قابل استفاده ، افزايش قابل توجهي مي يابد. در بعضي از غلات ميزان قابل توجهي (nsp) محلول وجود داشته كه در حيوانات تك معده اي باعث افزايش ويسكوزيته و كاهش هضم در روده كوچك مي شود . افزودن آنزيم هاي ميكروبي باعث كاهش ميزان (nsp) و در نتيجه كاهش ويسكوزيته روده و افزايش قابليت استفاده از غذا مي گردد .هم چنين بعضي از منابع پروتئين گياهي نيز داراي (nsp) مي باشند . به طور مشابه افزودن آنزيم هاي ميكروبي (nsp) را آزاد و پرندگان قابل استفاده مي كند . با به كار بردن تركيب صجيح كربوهيدرات ها و نگهداري مناسب آن ها براي منابع پروتئين گياهي ، انرژي متابوليسمي و پروتيئن قابل استفاده افزايش مي يابد . براي همه غلات و پروتيئن هاي گياهي افزودن آنزيم هاي خارچي قابل استفاده غذا را نسبت به گذشته آن افزايش مي دهد ، اما براي غذاهاي اصلي و با كيفيت بهتر ، اين افزايش كمتر است پس در مجموع يك پيشرفت قابل انتظار در نتيجه وارد كردن آنزيم هاي خارجي به غذا مي توان انتظار داشت . تقريبا در همه منابع گياهي كه به عنوان غذاي حيوانات استفاده مي شوند ، يك بخش مهمي از فسفر معدني به شكل اسيد فيتيك ، ذخيره شده كه براي حيوانات تك معده اي قابل استقاده نمي باشند . با اضافه كردن فيتاز ميكروبي قسمتي از اين پيوندهاي فسفري شكسته و ممكن است تا 30 درصد سطح فسفر مورد نياز جيره را كاهش دهد . به طور كلي طيفي از آنزيم هاي ميكروبي بر روي ديواره سلول هاي گياهي ، اسيد فيتيك و مواد غذايي چون نشاسته و پروتيئن مؤثر مي باشد كه به موجب آن قابليت استفاده و هضم غذا افزايش يافته و مواد دفعي حاصله كاهش مي يابد . با وجود آن كه آنزيم ها بر روي تركيبات غذايي اثر مي كنند ، ولي بر روي باكتري ها روده اي اثري نداشته و مقاومتي در برابر آن نشان نمي دهند ، زيرا آن ها موجود زنده نبوده و هيچ رابطه اي براي رشد و قدرت زيست و يا آلودگي عفونت نشان نمي دهند . آنزيم ها تركيبات پروتئيني بوده و لذا به آساني و با توجه به شرايط موجود زنده ، غلظت آن ها تغيير پيدا مي كند . آنزيم هاي درون ريز در هضم تركيبات غذايي نقش اصلي داشته ولي آنزيم هاي خارجي كه به طور مستقيم به غذا اضافه مي شوند ، نقش مكملي را براي هضم طبيعي آنزيم هاي درون ريز دارند; زيرا آنزيم هاي خارجي فعاليتشان را روي مواد غذايي خام موجود در اندام گوارشي انجام مي دهند . افزودن آنزيم هاي خارجي به غذاي حيوانات بيانگر افزايش سيستم هضم آنزيمي پرندگان مي باشد.

[فلفل نمك]

اقتصادي ترين روش توليد پروتئين در خوراك دام ، طيور و آبزيان
استفاده از ضايعات كشاورزي ، اقتصادي ترين روش توليد پروتئين افزودني به خوراك دام ، طيور و آبزيان است . با توجه به موضوع امنيت غذايي و به خصوص پروتئين ، در دنيا روش هاي مختلفي براي توليد پروتئين به روش ميكروبي ايجاد شده است . اين روش ها عمدتاً به ماده اوليه اي بستگي دارد كه به عنوان سوبسترا مورد استفاده قرار مي گيرد . امروزه دو ماده اوليه متانول و ضايعات كشاورزي به دليل ايمني و سلامت غذايي ، براي توليد پروتئين ، به صورت (( ضايعات غني شده پروتئين )) يا ((پروتئين تك ياخته ( مطرح هستند.در خصوص توليد پروتئين تك ياخته (SCP) ، فعاليتهاي بسيار زيادي در دانشگاه تربيت مدرس صورت گرفته است كه مي توان به توليد scp از متانول ، غني سازي پروتئين ضايعات و محصولات فرعي كشاورزي نظير سبوس گندم ، تفاله چغندر قند ، پساب كارخانه الكل سازي و آب پنير اشاره كرد . لذا با توجه به انتشار مقالات متعدد در اين زمينه و كسب تجارب لازم اطلاعات كامل و لازم براي صنعتي شدن توليد اين محصول حياتي وجود دارد.
Scp و ضايعات غني شده ، از مواد اوليه مختلف از قبيل تركيبات نفتي ، گازوئيل ، متان (گاز طبيعي )، متانول و ضايعات كشاورزي توليد مي شوند . در بين اين مواد اوليه ، توليد scp از متانول و ضايعات كشاورزي از نظر سلامت با توجه به نوع ميكروارگانيزم كاملاً ايمن هستند . اما در مورد استفاده از گاز طبيعي (متان ) براي توليد scp به دليل وجود گازهاي اكسيژن و متان ، طراحي مشكل است و ايمني كار بايد بالا باشد ، چون در اينجا با باكتري سروكار داريم ، ايمني خاص خود را لازم دارد .
مزيت استفاده از ضايعات كشاورزي
با اين حال در شرايط فعلي، اقتصادي ترين روش براي توليد اين پروتئين افزودني ، استفاده از ضايعات كشاورزي مي باشد . با توجه به اينكه توانايي اصلاح محصولات كشاورزي خصوصاً اصلاح ژنتيكي وجود دارد ، ضايعات كشاورزي و حتي خود محصولات كشاورزي تجديد پذير در مقياس وسيعي قابل استفاده هستند . مزيت هاي استفاده از ضايعات كشاورزي عبارتند از:
1- ايمن و سالم بودن سوبستراي مورد استفاده
2- ايمن بودن قارچ مورد استفاده نسبت به باكتري
3- تجديد پذير بودن و فراوان بودن ماده خام
تنها مشكل در اين روش ، رشد قارچ ها نسبت به باكتري كمتراست و البته مي توان بر روي بهبود آن نيز كار كرد.عليرغم اينكه استفاده از فراورده هاي نفت و گاز براي توليد Scp در دنيا منسوخ است ، متاسفانه ديده مي شود به دليل عدم اطلاعات كافي ، برخي بخش ها يا سازمان ها طرح توليد scp از متان يا نفت را مطرح كرده اند . با توجه به تجربيات 7 يا 8 ساله اي كه ما با وزارت جهاد كشاورزي در اين خصوص داشته ايم ، اين روش را كاملاً غيراقتصادي و غيرايمن مي دانيم .
نكته : استفاده از ضايعات كشاورزي علاوه بر محاسن بالا، يك حسن ديگر نيز دارد و آن اينكه از نقطه نظر زيستي مي توان تا حدي مشكلات محيط زيست را كم كرد و اين روش هر دو موضوع توسعه پايدار يعني استفاده از منابع تجديدپذير و سازگاري با محيط زيست را دارا مي باشد .

[فلفل نمك]

درباره شترمرغ
مي‌توان گفت كه پرورش شترمرغ يكي از صنعت‌هاي نوين است كه در قرن حاضر توجه سرمايه‌گذاران و پرورش‌دهندگان بسياري را به سوي خود جلب كرده است. پرورش‌دهندگان شترمرغ در ابتداي پرورش و سرمايه‌گذاري در اين صنعت متوجه سودآوربودن آن و افزايش سرمايه اوليه خود شدند كه اين افزايش در برخي مواقع حتي تا چند برابر سرمايه اوليه نيز مي‌رسيد و اكنون با توجه به جاافتادن اين صنعت در كل جهان، آينده بسيار خوبي را براي آن مي‌توان متصور بود. ورود شترمرغ به ايران در حدود هفت سال پيش انجام گرفته و در اين مدت نتايج بدست آمده از تحقيقات بر روي نحوه زيست اين پرنده در كشور همگي مؤيد اين هستند كه پرورش شترمرغ به عنوان يك صنعت بسيار سودآور و با آينده درخشان مي‌تواند مورد توجه قرار گيرد.

شترمرغ‌ها از بزرگ‌ترين پرندگان موجود در جهان هستند كه از لحاظ تاريخي بومي آفريقا بوده واز زمانهاي دور استفاده ازمحصولات آن در ميان اقوام گوناگون اين قاره رواج داشته است. اين پرنده قادر به پرواز نيست اما باداشتن پاهاي بسيار قوي خود توانايي بالايي براي تند دويدن دارد البته بال‌هاي آنها نيز به طرز شگفت‌آوري قوي هستند و در نمايش‌هاي تهاجمي و مانورهاي جنسي و توليد مثلي مورد استفاده پرنده قرار مي گيرد. طول بدن يك شترمرغ نر در حالت بلوغ به ft ٩-٦ مي‌رسد. در حالي كه پرنده ماده طيفي حدود ft ٥/٦-٥/٥ خواهد داشت. جوجه‌هاي شترمرغ در هر ماه حدود INCH ١٠رشد مي‌كنند و در پايان سال اول وزني حدود ١١٥-١١٠ كيلو پيدا خواهند كرد(١٢ ماهگي) كه در اين هنگام جهت كشتار به مراكز ويژه اعزام مي‌گردند.

شترمرغ‌هاي اهلي شده در سن ٣-٢ سالگي به بلوغ مي‌رسند. در اين ميان جنس ماده حدود ٦ ماه زودتر از جنس نر به بلوغ خواهد رسيد. پس از بلوغ كامل با توجه به تفاوت‌هاي ظاهري به راحتي مي‌توان پرندگان نر وماده را از يكديگر تميز داد. در اين هنگام نرها با پرهاي سياه درخشان و نيز پرهاي بزرگ به رنگ سفيد در انتهاي دو بال و دم از جنس ماده كه داراي پرهايي خاكستري رنگ است مجزا مي‌گردند. همچنين در فصل توليد مثل پوست ساق پا و نوك پرنده نر به رنگ صورتي مايل به قرمز در مي‌آيد كه اين تغيير رنگ نشان‌دهنده آمادگي پرنده نر جهت انجام عمل جفت‌گيري مي‌باشد، جالب است.

شترمرغ‌ها به طور كلي پرندگاني اجتماعي محسوب مي‌شوند كه در حيات‌وحش به صورت گروهي زندگي مي‌كنند و تنها در فصل جفت‌گيري هر گروه توليدمثلي در قلمرو خود جدا از ديگران زندگي و توليد مثل مي‌نمايد. به طور كلي شترمرغ‌ها پرندگاني ترسو هستند كه با كوچكترين صداي ناگهاني با سرعتي بسيار زياد شروع به دويدن مي‌كنند كه در اين هنگام سرعت آنها حتي به حدود ٦٠ كيلو متر در ساعت نيز خواهد رسيد كه مي‌توانند اين سرعت را براي مدت ٣٠-١٥ دقيقه حفظ كند. شترمرغ‌ها پرندگاني مبارزه‌طلب هستند و به همين دليل تقريباً مي‌توان گفت كه هيچ حيواني ياراي مقابله با آنها را ندارد. لگد شترمرغ‌ها يكي ازخطرناك‌ترين و كشنده‌ترين لگدها بوده كه از قسمت جلوي بدن و از بالابه پايين بر سر حريف نگون‌بخت فرود مي‌آيد و در مواقعي، منجر به مرگ جانور مورد تهاجم خواهد گشت. همچنين جالب است بدانيد شترمرغها بطور نرمال عمري معادل ٦٠-٣٠ سال دارند.

يكي ديگر از خصوصيات اين پرنده حس كنجكاوي شديد آنها مي‌باشد كه در بسياري از موارد و در صورت عدم رعايت مسايل ايمني در مزارع مي تواند خسارات غير قابل جبراني در نتيجه بلع اشياي نظير ميخ، پيچ، تكه‌هاي چوب، آهن وابزارآلات بجامانده از كارگران و…… بوجود آورد كه اين مسأله گاه منجر به ضايعات دروني و حتي مرگ پرنده مي‌گردد.