علوم دامی و طیور- طیور-بانك مقالات طيور 2

[فلفل نمك]

استراتژیهایی جهت حداقل سازی وجود مواد غذایی در مدفوع طیور


مقدمه :

دیده شده است که نگرانی هایی در مورد انتشار آلودگی مدفوع طیور بوجود آمده است . یکی از کلیدهای اساسی که سبب کاهش آلودگیهای ناشی از وجود مواد غذایی در مدفوع طیور میشود دستکاری جیره غذایی طیور میباشد . بطور کلی پرندگان پنج نیاز اساسی تغذیه ایی دارند . پرندگان به انرژی نیاز دارند . این انرژی ، با چربی و کربوهیدارات ها تامین میشوند . پرندگان همچنین به پروتئین ، آب ، ویتامینها و مواد معدنی نیازمند هستند .بایستی این نکته را مورد توجه قرار داد که حتی در بهترین شرایط مدیریتی نیز طیور قادر نخواهند بود که 100 درصد از مواد غذایی موجود در جیره خود را بطور کامل هضم کنند . به چهار دلیل ، مواد غذایی ممکن است که از طریق مدفوع دفع شوند :

¨ وجود ضایعاتی در غذا .

¨ اضافه مواد غذایی موجود در جیره .

¨ وجود مواد غذایی هضم نشده .

¨ موجو مواد بیولوژیک مانند سلولهای مرده در بدن .

در مدفوع طیور عمدتا دو ماده وجود دارد که از درجه اهمیت بالایی برخوردار میباشد . یکی نیتروژن که حاصل شکست پروتئین است و همچنین ماده معدنی فسفر .



نیتروژن و فسفر :

وجود نیتروژن در جیره طیور ضروری است . پروتئین ها از آجرهایی از جنس اسیدهای آمینه بوجود می آیند . در این صورت ، نیتروژن را میتوان در نقش سیمان برای چسبیدن این آجرها در نظر گرفت . بنابراین نیتروژن برای ساخت پروتئین ضروری است . از سوی دیگر بایستی توجه داشت که نیتروژن دفعی از پرندگان میتواند به یک معضل محیطی تبدیل شود . علت آن نیز یخش این ماده بصورت آمونیاک در محیط میباشد . این ماده ( آمونیاک ) میتواند سبب ایجاد بوهای نامطبوع در محیط مزرعه شود . نیتروژن همچنین میتواند سبب بروز آلودگی منابع آب شود . این موضوع زمانی اهمیت پیدا میکند که بدانیم که 50 درصد از کل مردم آمریکا و 95 درصد از روستائیان این کشور آب خود را از منابع زیرزمینی تهیه می کنند .

فسفر نیز از مواد ضروری است که بایستی در جیره طیور موجود باشد . این ماده ، کلیدی اساسی در استحکام تخم مرغها و استخوانها میشود . فسفر همچنین قسمت مهمی در غشای سلولی RNA و DNA میباشد . فسفر موجود در مدفوع طیور میتواند با ذرات جامد موجود در هوا باند شده و منابع آبی را نیز تحت تاثیر قرار دهد . وجود مقادیر زیاد فسفر در آب میتواند سبب رشد جلبکها شود .

جدول زیر میانگین غلظت نیتروژن و فسفر را در مدفوع طیور به شما نشان میدهد . جدول ارائه شده در این بخش ، تنها میانگین است . در واقع غلظت نیتروژن و فسفر در مدفوع طیور با توجه به مسائل مدیریتی ، تغذیه ، سن و سایر مسائل در نوسان است .



غلظت فسفر
غلظت نیتروژن

60 lb / ton
34 – 46 lb / ton




استراتژیهایی در جهت کاهش نیتروژن و فسفر :

تا اینجا به زیانهای وجود فسفر و نیتروژن اضافی اشاره کردیم . اما تولیدکنندگان چگونه میتوانند میزان این دو ماده را در جیره طیور کاهش دهند .



1 . کاهش مواد غذایی بیهوده :

یکی از روشهای کاهش مواد غذایی در جیره طیور ، کاهش مواد غذایی بیهوده در جیره طیور میباشد . منظور ما از مواد غذایی بیهوده ، موادی میباشند که در جیره فراهم میشوند اما پرنده عملا توانایی هضم آنها را ندارد . هضم برخی از مواد غذایی در پرندگان میتواند دلایل مختلفی داشته باشد . برخی از این دلایل میتوانند شامل بیماری ، سن و همچنین شرایط محیطی باشند . Van Heugten و Van Kempen در سال 1999 دریافتند که در صنعت طیور آمریکا بین 2 تا 12 درصد مواد غذایی بیهوده مصرف میشود .

پرورش دهندگان و مزرعه داران میتوانند از طریق طراحی مناسب سیستم غذایی مزرعه خود بر اساس سن و نوع پرنده های پرورشی ، مصرف مواد غذایی بیهوده را کاهش دهند . از سوی دیگر تحقیقات نشان داده است که استفاده از غذای پلت شده در طیور ، میتواند وجود مواد غذایی در مدفوع طیور را کاهش دهد .



2 . دقت بیشتر در هنگام تهیه جیره غذایی :

دومین روش پیشنهادی ما جهت کاهش وجود مواد غذایی در مدفوع طیور ، دقت بیشتر در هنگام تهیه غذا میباشد . پرندگان قادرند که تا میزان مشخصی از هریک از مواد غذایی را بطور کامل هضم نمایند . در صورتیکه هر یک از مواد غذایی مورد نیاز پرنده در جیره ، بیش از حد باشد ماده غذایی هضم نشده و از طریق مدفوع دفع خواهد شد . بنابراین تامین مواد مورد نیاز پرندگان به میزان مشخص ، از درجه اهمیت بالایی برخوردار میباشد . بطور مسلم ، پرندگان نر و ماده نیازهای غذایی متفاوتی دارند . همچنین نیازهای تغذیه ایی پرندگان ، از یک فاز تولید به فاز دیگر میتواند متفاوت باشد . بعنوان مثال در مزارعی که پرندگانی با سن های مختلف را پرورش میدهند ، نیازهای Starter ها با نیازهای Finisher ها تفاوت خواهد داشت . بنابراین پرندگان بایستی بر اساس سن ، جنس و نیازهای تغذیه ایی دسته بندی شوند . نحوه غذا دادن به پرندگان بر اساس جنسیت پرنده را Split – Sex Feeding می نامند . همچنین نحوه غذا دادن به پرندگان بر اساس فاز تولید را Phase – Feeding می نامند .

در گذشته ، بسیاری از پرورش دهندگان ، میزان مواد غذایی را بیشتر از میزان مواد غذایی پیشنهاد شده در نظر می گرفتند . ایندسته از پرورش دهندگان این میزان اضافه را بعنوان ( مرز امنیتی ) در نظر می گرفتند . Spears در سال 1996 دریافت که جیره متداول مرغهای دوره Finisher شمال کالیفرنیا در کل ، 0.30 درصد فسفر بیشتری داشته است . بر اساس این تحقیقات ، میزان فسفر اضافی هضم نشده و از طریق مدفوع پرندگان دفع می شده است .

بر اساس ایندسته از تحقیقات ، در حال حاضر بسیاری از پرورش دهندگان طیور از ( مرز امنیتی ) استفاده نمی کنند . علت آن نیز کاهش میزان غذا در مدفوع طیور و حفظ سرمایه آنها میباشد .

راه دیگر افزایش دقت در هنگام تهیه جیره غذایی ، استفاده از آمینواسیدهای سنتتیک در جیره طیور میباشد . آمینواسیدهای سنتتیک منابع تولیدی اسیدهای آمینه و با غلظت بالا میباشند . در تهیه جیره های طیور به روشهای سنتی ، از سویا و سایر مواد برای فراهم ساختن آمینواسیدها و پروتئینها استفاده می کردند . اما نکته ایی که بایستی به آن توجه داشت ، اینست که ایندسته از مواد غذایی اسیدهای آمینه مختلفی را در جیره فراهم می کنند و نه یک نوع اسیدآمینه را . زمانیکه اسیدهای آمینه سنتتیک در جیره فراهم میشوند میزان کمتری از موادی که در جیره نویسی سنتی استفاده می شدند ، استفاده خواهند شد . از سوی دیگر وجود اینگونه از آمینواسیدهای آماده ، امکان استفاده میزان دقیق آنها را در جیره فراهم آورده است . این مواد میزان پروتئین کل جیره و همچنین دفع نیتروژن از طریق مدفوع را کاهش میدهد .

Kerr و Easter در سال 1995 دریافتند که به ازای هر 1 درصد کاهش در پروتئین خام استفاده شده در جیره با توجه به استفاده از آمینواسیدهای سنتتیک ، میزان دفع نیتروژن در کل هشت درصد کاهش می یابد . کاهش نیتروژن دفعی همچنین سبب کاهش آمونیاک شده و سبب کاهش بوی زننده تجیزات و وسایل پرورش میشود .



3 . بهبود وضعیت هضم :

سومین روش پیشنهادی ما جهت کاهش وجود مواد غذایی در مدفوع طیور ، سعی در بهبود هضم جیره توسط پرنده میباشد . زمانیکه جیره ایی با قابلیت هضم بالا توسط پرنده مصرف شود ، میزان کمتری از مواد غذایی توسط پرنده دفع میشود . برخی از مواد غذایی برای پرندگان قابلیت هضم بیشتری دارند . اما از سوی دیگر ، بالانس جیره هایی از ایندست ( با قابلیت هضم بالا ) با مسائل اقتصادی مزرعه داران از اهمیت ویژه ایی برخوردار است .

یکی از روشهای بهبود هضم فسفر در جیره های طیور ، استفاده از محصولی تجاری بنام Phytase در جیره میباشد . بیشتر فسفر در دانه های غلات با ترکیبی بنام Phytate باند شده است . در نتیجه فسفر برای پرنده قابل دسترس نبوده و از طریق مدفوع دفع خواهد شد . Phytase آنزیمی است که ترکیب Phytate را شکسته و از این طریق فسفر قابل دسترس برای پرنده را افزایش میدهد . در نتیجه فسفر موجود در غلات برای پرنده قابل استفاده شده و کمتر در مدفوع دیده میشود . Kornegacy و Verstegen در سال 2001 میلادی دریافتند که میزان دفع فسفر پرندگان زمانیکه در جیره آنها از Phytase استفاده شده است کمتر است .

در اینجا این نکته را اشاره می کنیم که در حال حاضر نوعی ذرت با Phytate کم وجود دارد که همان تاثیر استفاده از Phytase در جیره را دارد . میزان فسفر کل این نوع ذرت همانند سایر ذرت ها میباشد ، ولی میزان کمتر Phytate در این نوع ذرت سبب شده است که میزان فسفر باند شده کمتری را داشته باشد و بنابراین میزان فسفر قابل دسترس آن بیشتر خواهد بود . در حال حاضر استفاده از آنزیم Phytase برای مزرعه دارها اقتصادی تر خواهد بود . البته با پیشرفتهای مهندسی ژنتیک میتوان منتظر ذرت هایی با قیمت پائینتر بود .



نتیجه گیری :

تحقق استراتژیهای غذایی که در این مقاله به آنها پرداخته شد ، بطور علمی دفع مواد غذایی از طریق مدفوع را کاهش خواهد داد . اما باز هم تاکید می کنیم که حتی در بهترین شرایط مدیریتی نیز طیور قادر نخواهند بود که 100 درصد از مواد غذایی موجود در جیره خود را بطور کامل هضم کنند . در واقع رسیدن به این میزان ، غیرممکن است . با نگاهی به آینده مبتوان حدس زد که با روشهایی که در آینده ایی نه چندان دور کشف خواهد شد ، میزان فسفر و نیتروژن در مدفوع پرندگان باز هم کاهش یابد . در هرحال همیشه ، مسائل مالی فاکتور مهمی است که میان دانشمندان و مزرعه داران قرار دارد . بنابراین تحقیق بیشتر در مورد مسائل اقتصادی روشهای ذکر شده تا رسیدن به نتایج قطعی ادامه خواهد یافت .

[فلفل نمك]

بررسی برخی مشکلات در تغذیه مرغهای تخمگذار و پولت ها
یکی از شایع ترین مشکلاتی که امروزه در مزارع پرورش سویه های تخمگذار دیده میشود ، مشکل نرمی استخوان و کیفیت پوسته تخم مرغ میباشد . تمامی این موارد به متابولیسم کلسیم در بدن پرنده باز می گردد . میتوان این تصور را داشت که استفاده بهینه از کلسیم به نژاد مرغهای تخمگذار بستگی داشته باشد . منبع تامین کلسیم و اندازه ذرات فراهم شده ، نقش بسیار مهمی را در توسعه استخوان و همچنین پوسته خواهد داشت . اما در این قسمت ، سوالی مطرح میشود . آیا تولیدات آنزیمی و فیتازها میتوانند در مشکلات یاد شده تاثیرگذار باشد ؟ بایست در این مورد ذکر کنم که بنظر من مشکلی پدید نخواهد آمد . اما در این مقاله سعی خواهیم کرد که برخی مشکلاتی که ناشی از استفاده بی رویه از ایندسته مواد بوجود می آیند را بررسی کنیم .

نرمی استخوان در پولت ها به دلایل مختلفی چون :

¨ کمبود کلسیم .

¨ کمبود فسفر .

¨ کمبود ویتامین D3 .

¨ کمبود برخی از مواد معدنی .

بوجود آید . در برخی از موارد دیده شده است که وجود تمامی این مشکلات در مزارع ، سبب یک فاجعه اقتصادی شده است . عموما میزان یک درصد کلسیم برای دوران رشد طیور تخمگذار تا سن پانزده هفتگی کافی خواهد بود . سطوح فسفر قابل دسترس نیز بهتر است که بشرح زیر باشد :

الف ) 0.5 درصد برای سه هفته اول .

ب ) 0.48 درصد برای هفته سوم تا هفته ششم .

ج ) 0.45 درصد برای دوران قفس .

همچنین میزان 1500 تا 2000 IU به ازای هر پوند از غذا ، ویتامین D3 برای ایندسته از طیور کافی است . حال ، اگر تمامی موارد ذکر شده تا این قسمت را بخوبی در جیره تامین کنیم ، آیا باز هم احتمال بروز نرمی استخوان را خواهیم داشت ؟ بطور حتم "بله" . در واقع امروزه با پیشرفتهایی که در سرعت رشد نژادهای مختلف پدید آمده است ، کوچکترین خللی در جیره غذایی طیور تخمگذار در دو هفته زندگی آنها میتواند سبب بروز نرمی استخوان شود . همچنین با تحقیقات بعمل آمده مشخص شده است که Enteritis میتواند سبب افزایش بروز این ضایعه در جوجه ها شود .

نرمی استخوان در طیور تخمگذار نیز به همان دلایل مشابه پولت ها رخ می دهد . بعلاوه ، در ایندسته از طیور ما بایستی مقداری کلسیم را برای پوسته تخم مرغ در نظر بگیریم . میزان بالای تولید تخم مرغ و سطوح ناکافی کلسیم در جیره طیور تخمگذار میتواند سبب افزایش تخم مرغهای بدون پوسته و همچنین نرمی استخوان شود . این ضایعه میتواند در یک دوره کوتاه مدت سه تا چهار روزه رخ دهد . با تحقیقات صورت گرفته ، مشخص شده است که میزان نیاز به کلسیم در نژادهای مختلف متفاوت است . اما بطور عادی ، میزان 4 گرم کلسیم در جیره طیور تخمگذار نیازهای دوره پیک تولید آنها را تامین خواهد کرد . نژاد W36 مقداری بیشتر و نژاد Bobcock300 مقداری کمتر از میزان ذکر شده ، به کلسیم نیاز خواهند داشت . میزان فسفر دریافتی طیور تخمگذار در اغلب نژادها در دوره پیک ، 500 میلی گرم و پس از آن و تا هفته 55 زندگی ایندسته از طیور بایستی 380 میلی گرم باشد . بنظر من ، منیزیم نقش مهمی را در کاهش میزان مشکل نرمی استخوان در طیور تخمگذار دارد . میزان 1500 IU ویتامین D3 ، به ازای هر پوند از غذا در جیره طیور تخمگذار عادی است .

کیفیت پوسته تخم مرغ به وضعیت ساختمانی طیور تخمگذار بستگی دارد . مرغهایی که مشکل نرمی استخوان دارند در اغلب موارد ( و نه در تمامی موارد ) تخم مرغهایی با پوسته های نازک تری تولید میکنند . میزان ناکافی کلسیم در جیره ایندسته از طیور ظرف مدت سه تا چهار روز ، میتواند سبب ضعیف شدن پوسته تخم مرغ شود . همچنین میزان بالای فسفر در جیره غذایی تخمگذارها میتواند سبب نازک شدن پوسته تخم مرغ آنها شود . این مشکل در طیور با سن بالا ، بیشتر بروز میکند .

امسال نمونه های بسیار زیادی از Gout گزارش شده است . این تعداد ضایعه برای من غیر منتظره بود . ممکن است که یکی از دلایل آن افزایش 1.5 درصدی کلسیم در مواقعی بسیار زودتر از موقع مقرر باشد . این مورد ، سبب ضایعات کلیوی در پولت ها میشود . میزان پائین سدیم و کلسیم در جیره میتواند سبب کاهش جذب آب شود . کاهش جذب آب در بدن پرنده میتواند سبب بروز Gout شود . میزان بالای پروتئین خام در جیره طیور تخمگذار در مراکز بزرگ پرورش طیور میتواند یکی از بزرگترین مقصرهای این جریان باشد .

فسفر در دانه های غذایی گیاهان تحت ساختاری بنام فیتین ذخیره میشود . ذخیره فسفر در این ساختار ، سبب هضم سخت این ماده در مرغها شده است . بنظر ما 30 درصد از فسفر موجود در منابع گیاهی در طیور قابل هضم میباشند . فیتاز آنزیمی طبیعی است که توسط نوعی از باکتریها و یا خود گیاهان تولید میشود . پرنده به تنهایی قادر به تولید این آنزیم نیست . نکته جالب در این بخش آنست که ، اگر در جیره این آنزیم اضافه شود طیور قادر به هضم منابع فسفر گیاهی تا 60 درصد خواهند بود . بنابراین این آنزیم سبب افزایش 30 درصدی در هضم فسفر توسط پرنده میشود . بنابراین ما با این کار علاوه بر افزایش جذب سی درصدی ، سبب کاهش میزان فسفر در کود حاصل از طیور خواهیم شد . آیا فیتاز تاثیری را بر نرمی استخوان و کیفیت پوسته تخم مرغ دارد ؟ جواب مثبت خواهد بود . در اوایل استفاده از فیتاز در اروپا ، این ماده در جیره های مبتنی بر گندم استفاده می شد . گندم منبع بسیار غنی از فیتاز میباشد . میزان فیتاز در جیره های مبتنی بر ذرت بطور حتم ، پائین تر خواهد بود . در پایان نیز لازم بذکر است که فیتاز سبب افزایش 20 درصدی فسفر و کاهش 2.5 درصدی در کلسیم میشود

[فلفل نمك]

پیشرفتهای سالهای اخیر در مواد افزودنی به تغذیه طیور

در روشهای غذادهی مدرن به طیور ، ماده های افزودنی غذا را در جایگاه اول اهمیت قرار می دهند . مواد افزودنی به غذا فقط محرک رشد و بالابرنده بازدهی غذا نمی باشند ، بلکه سلامتی طیور نیز میتواند بواسطه این مواد بهبود یابد . پروبیوتیکها ، آنزیمها ، مکمل های آمینواسید و مواد معدنی موجود ، افزودنی های جدید برای استفاده متخصصان تغذیه در جیره های طیور میباشند که اگر بصورت مناسبی بکار برده شوند ، اثرات مثبتی در بهره گیری از مواد غذایی دارند .



پروبیوتیکها :

پروبیوتیکها مکملهای برجسته زنده میکروبی هستند که اثرات مثبتی را با بالانس کردن روده حیوانات میزبان دارند . ریشه کلمه پروبیوتیک یونانی میباشد که بمعنای زندگی است و نقطه مقابل کلمه آنتی بیوتیک است که بمعنای ضد زندگی میباشد . تقریبا تمامی پروبیوتیکها از فروشگاه ها قابل تهیه میباشند که شامل :

Lactobacilli و Streptococci و مقدار کمی باکتری بیفیت ، مخمر و همچنین قارچ است . افزودنیهای باکتریایی دیگری که در تجارت از آنها استفاده میشوند عبارتند از :

Lactobacillus Acidophilus .
L.bulgaricus .
L.planatarum .
L.casei .
Bifidobacterium bifidum .
Aspergillus oryzae .
Saccharomyces cerevisae .
محصولات و پروبیوتیکهای متعدد تجاری زیادی در مغازه ها موجود میباشد که به برخی از آنها اشاره شد . این مواد در خارج از بدن کارآمد نیستند . پروبیوتیکها پس از ورود به بدن در دستگاه گوارش و بخصوص در روده کوچک شروع به تکثیر کرده و در تعداد زیاد وضعیت خود را به اثبات میرسانند .

استفاده از میکروارگانیسمهای زنده در تغذیه طیور که ممکن است شما آنها را بنام پروبیوتیک بشناسید در سالهای اخیر پیشرفت زیادی کرده است و مقدار زیادی از اینگونه فرآورده ها توسط سازمانهای تجاری مختلفی به بازار عرضه شده است . برای بدست آوردن سودهای بزرگ اقتصادی ، صنعت طیور تحت یک سیستم تولیدی متمرکز و فشرده رشد کرده است . حتی در این سیستم کوتاه و فشرده نیز انواع استرسهای مختلف و مرگ و میرهای گوناگون وجود دارد که بطور نامطلوبی بر روی عملکرد آنها تاثیر می گذارد . استفاده غذایی از پروبیوتیکها قدرت پیشرفت طبق برنامه را به طیور داده است و حتی استرس آنها را خنثی میکند . پروبیوتیکها همچنین اثرات مفیدی در افزایش وزن زنده ، کم شدن تلفات در برویلرها ، افزایش تولید تخم مرغ و تبدیل غذایی در لایرز دارد .



آنزیمها :

آنزیمها کاتالیزورهای طبیعی هستند که واکنشهای بیوشیمیایی را دچار تغییر میکنند ، بدون آنکه خودشان دستخوش تغییری بشوند . آنزیمها در طبیعت بصورت پروتئین میباشند که از آمینواسیدهای متوالی که بدنبال هم آمده اند تشکیل شده اند . فعالیت آنزیمها بستگی به رفتار متغیر و یا یک محل اختصاصی در محلول دارد. آنزیمها زنده نمی باشند ولی محصول ارگانیسمهای زنده ایی مانند : باکتریها ، مخمرها ، قارچها و بافتهای نباتی میباشند . آنزیمهای تجاری مختلف که مورد استفاده قرار می گیرند یک آنزیم را شامل نمی شوند . مقدار زیادی از فرآورده های مولتی ویتامین توسط سازمانهای تجاری مختلفی تهیه و به بازار عرضه شده است . برخی از آنزیمها که در فروشگاه ها قابل تهیه هستند شامل :

· Novozymes Sp243 .

· Beta glucanase .

· Cellulase .

· Lipase .

· Pectinase .

· Nutrizyme .

· Amylase .

· Protease .

· And …

طیور آنزیمهایی مانند : سلولاز ، همی سلوز ، بتاگلوکاناز که برای هضم دیواره سلولی گیاهان لازم دارند را نمی سازند . حدود هشتادوپنج تا نود درصد غذای طیور ، تشکیل شده از غذای گیاهی که شامل مقادیر زیادی فیبر میباشد . بیشترین اثرات امیدبخش آنزیمها در رژیمهایی با ذرت ، گندم و دانه های غلات میباشد زیرا آنزیمها فعالیتهای ضدغذایی آنها را تا حد زیادی خنثی میکند . دلیل فعالیتهای ضدغذایی اینگونه محصولات وجود خاصیت (Non Strach Polysaccarides) در آنها میباشد . اثرات مفید استفاده از آنزیم در جیره هایی که بر اساس جو ، جوی دوسر ، گندم و چاودار میباشند بر اساس NSP این محصولات مشخص میشود . با دقت در انتخاب آنزیم از میان آنزیمهای گسترده و متنوع تجاری قابل دسترس و موجود در بازار میتوان بخوبی عملکردها را در طیور بهبود بخشید . افزایش استفاده از آنزیم در غذا ، گمان میرود که فقط بخاطر منافع اقتصادی صورت نگیرد ، بلکه ویژگیهای محیطی بهبود ذرات غذا توسط آنزیمها مورد نظر میباشد . آنزیمها سبب کاهش دفع کود و کاهش دفع مواد غذایی و بخصوص فسفر ، نیتروژن ، مس و روی میشود .



آمینواسیدهای تجاری :

آمینواسیدهای خاص که در صنعت طیور مورد استفاده قرار می گیرند عبارتند از :

· ال - لیزین .

· دی ال – متیونین .

· ال – ترئونین .

· ال – تریپتوفان .

استفاده از آمینواسیدهای تجاری در فرمول رژیم غذایی طیور به فرمول نویسان این امکان را میدهد که بصورت دقیقتر آمینواسید ایده آل را بالانس کنند تا به این وسیله نیتروژن کنستانتره رژیم غذایی را با کاهش کاتابولیسم آمینواسید کاهش بدهد تا آلودگی ناشی از نیتروژن را کم کند . این محصولات همچنین یک انعطاف پذیری به فرمول رژیم غذایی می دهند و یک پیش بینی منسجم در مورد قابلیت اسید آمینه در جیره را ممکن میسازد . بدین ترتیب میتوان یک عمل منسجم شبیه آنچه در بالا اشاره شد را توسط آنزیمها بخوبی اجرا کرد . موادی شبیه آمینواسیدها نیز میتوانند ساخته شوند ، مانند متیونین هیدروکسیل آنالوگ که تاثیرات کمتری از آمینواسیدها دارد ، ولی مزیت آن اینست که حالت مایع دارد و پوشش بیشتری به غذای پراکنده میدهد .



مواد معدنی با کیفیت بالا :

مواد معدنی با کیفیت بالای قابل دسترس مانند :

· Chelates .

· Proteinates .

· Copper lysine comlex .

· Chelated iron .

· Zinc proteinates .

میتوانند جایگزین منابع طبیعی که نیازهای متخصصان تغذیه را برآورده می کنند بشوند . مواد تشکیل دهنده سلنیوم زمانی که بصورت Seyeast فراهم شده و آماده میشود می تواند اثرات مشخصی را بر روی متابولیسم داشته باشند و بنابراین کمک به افزایش وضعیت سلامتی پرنده می کند .



نتیجه گیری :

بزرگترین دلیل اثرات مثبت بر وضعیت سلامت ، عملکرد رشد استفاده از مواد مغذی و مطلوب میباشد. پس علت استفاده گسترده از مکملهای غذایی و افزودنیها چیست؟ اگرچه آنزیمهای غذایی و آمینواسیدها جنبه تجاری پیدا کرده اند ولی در ناحیه پروبیوتیکها پیشرفت کمتری حاصل شده است . بنظر میرسد که تلاش و ممارست بیشتری برای تاثیرگذاری بر روی کیفیت محصولات طیور لازم است .

به امید آنروز .





منبع :

Featured Poultry Articles At Poulvet.com


تهیه ، تنظیم و ترجمه :



علیرضا گائینی ، دانشجوی رشته دکترای دامپزشکی ، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد گرمسار

[فلفل نمك]

عواقب مصرف بيش از حد غذا در گله هاي مادر گوشتي
وجود يک رابطه منفي قوي بين افزايش وزن بدن و کاهش توانايي توليد مثل در مرغهاي مادر گوشتي يکي از مشکلات عمده توليد کنندگان جوجه يکروزه مي باشد بديهي است که اگر به مرغهاي مادر گوشتي اجازه داده شود که به اندازه دلخواه غذا مصرف نمايند ميزان توليد تخم مرغ در آنها کاهش مي يابد تحقيقات اخير در دانشگاه البرتا نشان داده است که توليد سرانه جوجه در مرغهايي که به صورت آزاد تغذيه شده اند تقريبا نصف توليد سرانه مرغهايي است که تحت محدوديت غذايي قرار داشته اند اين مقاله شرحي از اشکالات ناشي از اضافه وزن بر روي فعاليت توليد مثل طبيعي مرغهاي مادر مي باشد . توليد تخم مرغ نتيجه تنظيم دقيق فعاليتهاي توليد مثل است که شامل رشد و بلوغ فوليکول ها در تخمدان و يک مرکز کنترل مي باشد چنانچه تخم مرغ با توالي زماني مشخصي توليد شود نشان دهنده عمکلرد صحيح در سيستم فوق است که وابستگي زيادي به يکديگر ندارند اولين تخم مرغ از يک کلاچ يک تا دو ساعت بعد از شروع نور گذاشته خواهد شد هرتخم مرغ دريک کلاچ کمي ديرتر از روز قبل گذاشته خواهد شد تا روزي که تواتر به پايان رسيده و مرغ يک روز استراحت نمايد مرغهايي که نسبت بالاي تخمگذاري دارندکلاچ طولاني تري دارند يک مرغ مادر ممتاز مي تواند در زمان پيک به طور پياپي 40 تخم مرغ بگذارد براي مرغ لگهورن اين عدد مي تواند به 80 برسد به طور خلاصه وقتي مرغها تخمگذاري خوب داشته و کلاچ طولاني داشته باشند مي توان مطمن بود که دستگاه توليد مثل به خوبي کار مي کند به طور طبيعي تخمدان مرغ حاوي تعدادي فوليکول مي باشد که مراحل مختلف رشد و بلوغ را مي گذارنند تخمدان طبيعي يک مرغ سالم حدودا 5 تا 7 عدد فوليکول بزرگ داشته و تعداد زيادي نيز فوليکول کوچک دارد که بعدا تبديل به فوليکولهاي بزرگ خواهندشد وقتي که مرغهاي مادربيش از حد تغذيه شوند توانايي قابل توجهي براي توليد فوليکول هاي اضافي پيدا ميکنند که مي تواند به 15 عدد فوليکول بزرگ برسد ممکن است ظاهرا تصور شود که اين پديده خوبي است در صورتي که چنين نيست وقتي که مرغهاي مادر بيش از حد تغذيه شوند شانس زيادي براي توليد تخم هاي دو يا سه زرده دارندچنين مرغهايي حتي مي توانند تخمهاي چند زرده زيادي نيز بگذارند ولي چون چنين تخم مرغهايي غير قابل جوجه کشي هستند تعداد کلي تخم مرغ قابل جوجه کشي راکاهش ميدهند همزمان با افزايش رشد تخمدان کاهشي درميزان طبيعي تخمگذاري به وجود مي ايد مرغهاي مادري که اضافه وزن داشته و فاقد محدوديت غذايي هستند تخم هاي خود را در يک کلاچ طبيعي لگن درشبها مي گذارند نامنظم شدن تخمگذاري بدين صورت يکي از آسانترين راههاي پي بردن به عملکرد نامطلوب تخمدان مي باشد وقتي مرغها در قفسهاي انفرادي نگهداري مي شوند ممکن است مرغهايي ديده شوند که در شبانه روز بيش از يک تخم مي گذارند و اين نيز به خاطر تخمگذاري غير طبيعي ونامنظم مي باشد .وقتي مرغها به طورنامنظم تخم مي گذارند تعداد تخم مرغها ي با پوسته ضعيف وتخم لمبه نيزافزايش مي يابد به نظر مي رسد اين مسئله به علت ايجاد وقفه در عمل ترشح کلسيم در محل طبيعي ترشح آن يعني اوتروس مي باشد که به دليل وجود بيش از يک تخم مرغ در اين محل است همچنين آزاد شدن زرده از تخمدان ممکن است با عمل تخمگذاري تخم مرغ قبلي تداخل نمايد اين امر نيز اثرات منفي دارد زيرا تخم مرغهاي با پوسته ضعيف به دليل از دست دادن آب در داخل انکوباتور و مرگ جنين قابل جوجه کشي نمي باشند مشکل ديگر مرغهاي سنگين وزن پايان تخمگذاري در سنين پايين است قابل ذکر است که فوليکول هاي بزرگ اين مرغها به طور کلي تحليل مي روند اين شبيه وضعيتي است که در زمان پرريزي وجود دارد در نتيجه استفاده از رژيم هاي مخصوص پرريزي تعداد فوليکولها به کمترين حد ممکن مي رسند عدم وجود فوليکول يعني عدم وجود تخم مرغ 10 روز يابيشتر طول مي کشد که توليد تخم مرغ از سطح فوليکول صفر شروع به افزايش نمايد . وقتي مرغها اضافه وزن دارند توليد جوجه نيز همانند ساير عوامل بالا ، که انعکاسي از کاهش توليد تخم مرغ است کاهش مي يابد مطالعات اخير در دانشگاه آلبرتا نشان داده است که باروري درمرغهاي واجد تغذيه آزاد به حد قابل ملاحظه اي کمتر از مرغهايي است که به صورت محدود تغذيه شده اند علت اين امر به طور قطع تعيين نشده است اما ميتواند به اين دليل باشد که افزايش چاقي مرغها سبب کاهش ذخيره سازي اسپرماتوزوئيد مي گردد و يا مي تواند به اين دليل نيز باشد که محل عبور طبيعي اسپرماتوزوئيد ها به انتهاي ديگر اويدوکت مي تواند به وسيله عبور تخم مرغهايي که در راه حرکت به طرف پايين اويدوکت هستند مسدود شوداگر باروري مرغهاي مادر که در روي بستر نگهداري مي شوند پايين آيد اين امر ممکن است ناشي از افزايش جفتگيريهاي ناموفق در اثر افزايش وزن ومشکلات فيزيکي جفتگيري باشد بايد توجه داشته باشيم که همه جفتگيريها کامل نيست و با افزايش سن ، نسبت جفتگيريهاي ناموفق افزايش مي يابد همچنين مشاهده شده است که ماندگاري جنين در مرغهاي واجد تغذيه آزاد کمتر بوده است اولين تخم مرغ يک کلاچ نسبت به تخم مرغهاي بعدي ، احتمال بيشتري براي مرگ و مير در انکورباتور دارد که اين به علت پير شدن اووسيت ماده قبل از باروري مي باشد بايد توجه داشت که تخم مرغ تازه گذاشته شده 24 تا 26 ساعت را در انکوباتور طبيعي طي کرده است لذا تغيير اين زمان در اويدوکت ميتواند يکي از عوامل مرگ جنين باشد مرغهايي که به طور نامرتب تخمگذاري مي کنند نيز وضعيتي مشابه تخمگذاري با کلاچ کوتاه نشان مي دهند تمام مشکلات فوق دررابطه با اضافه وزن مرغهاي مادر گوشتي تاکيدي بر کنترل جدي وزن اين گونه مرغها است اختلافات قابل ملاحظه وزني در گله هاي مرغ مادر بسيار مهم است لذا اگر چه ميانگين وزن گله يک هدف مهم است ولي به تنهايي کافي نيست سوال مهم ديگر اين است که چه درصدي از پرندگان دراطراف ميانگين وزني گله قرار دارند يکنواختي گله يکي از مهمترين و بحراني ترين عوامل مديريتي در گله هاي مرغ مادر مي باشد .



فصلنامه چکاوک – مهندس شاهين ماکويي و دکتر فريد اکرمي

[فلفل نمك]

کلسيم مورد نياز مرغهاي تخمگذار

بر اساس تحقيقات به عمل آمده کلسيم مورد نياز گله هاي تخمگذار طي هشتاد و پنج سال اخير مرتبا تغيير يافته است در صورت تغذيه گله هاي تخمگذار با دان حاوي کلسيم ناکافي بيش از 150 نوع علايم کمبود کلسيم بروز مينمايد که مي توانند موجب کاهش توليد شوند . مهمترين مانع در زمينه تعيين مقدار کلسيم تغييرمقدار مورد نياز کلسيم است که به نظر مي رسد مرتبا تغيير مي يابد به طوري که بر اساس تحقيقات به عمل آمده از سال 1944 تا سال 1984 مقدار کلسيم 65 درصد افزايش يافته و از روزانه 27/2 به 75/3 گرم براي هر مرغ رسيده است طبق گزارش هاي موجود ميانگين کلسيم مورد نياز روزانه در دهه سالهاي 1940 ، 1960 ، 1970 ، 1980 به ترتيب 44/3 ، 14/4 ، 44/4 و 07/5 گرم براي هر مرغ بوده است . اين تغييرات نشانگر مشکلات و اهميت تامين ميزان کلسيم مورد نياز گله هاي تخمگذار مي باشد در حقيقت با توجه به اطلاعات فوق اين سوال پيش مي ايد که آيا احتياجات دام مرغ براي کلسيم تغيير نموده يا اينکه عقايد متخصصين تغذيه تغيير پيدا کرده است زيرا حتي در طول سالهاي 1960- 1940 تعداد زيادي از متخصصين روزانه بيش از چهار گرم کلسيم را براي هرمرغ توصيه مي نمودند در اينجا متذکر مي گردد که مقادير توصيه شده براي کلسيم در اين مقاله براساس تفسير مولف از تحقيقات گذشته تجربيات عملي و تحقيقي که اخيرا در دانشگاه صورت گرفته استوار مي باشند .



تغيير فرمول دان نيمچه هاي پولت به دان مرغ تخمگذار

هر گاه تغيير فرمول دان نيمچه ها يا دان پيش تخمگذاري که داراي 1 تا 2 درصد کلسيم مي باشد به دان مرغ تخمگذار که بايد داراي 75/3 درصد کلسيم باشد مدت 7 روز بعد از توليد اولين تخم مرغ تاخير بيفتد مقداردان مصرفي و چربي بدن و چربي کبد مرغ به طور معني داري افزايش يافته ، کيفيت پوسته در تخم مرغ پولتهايي که زودتر رسيده اند کاهش مي يابد . همچنين آزمايشهاي بيشتر نشان داده اند که وزن استخوان و قدرت شکنندگي آنها تا 40 درصد کاهش مي يابد با توجه به اينکه جبران کمبود کلسيم در مرحله پيک توليد براي پولت هايي که در چنين وضعيتي به مرحله توليد تخم مرغ مي رسند حتي پس از دريافت مقادير کافي کلسيم مشکل است بنابراين تاخير در تغيير فرمول دان پولت ها به دان مرغ تخمگذار حتي براي چند روز ميتواند علل وقوع برخي از اختلالات استخواني وتلفات غير طبيعي را که گاهي درست قبل از توليد تخم مرغ و در مرحله توليد حداکثر تخم مرغ مشاهده مي شوند توجيه نمايد .



زمان تغيير جيره پولت به جيره تخمگذار

به منظور آنکه پولت ها قادر به ذخيره مقادير کافي ازکلسيم درمغز استخوانهاي خودباشند تقريبا 14-7 روز قبل از گذاشتن اولين تخم مرغ به مقادير بالاي کلسيم نياز دارند بلوغ جنسي مرغ معمولا در 18 هفتگي ظاهرمي شود به هر حال با توجه به ادامه تمايل صاحبان گله هاي مرغ تخمگذار براي ايجاد بلوغ زود رس توليد کنندگان بايد به منظور حصول اطمينان ازتغيير جيره پولتها به جيره تخمگذاري قبل از شروع تخمگذاري گله را به طور مستمر مورد بازديد قرار دهند شرکت هاي لاين پيشنهاد مي کند استفاده از جيره پيش تخمگذاري حاوي 2% کلسيم از سن 17-16 هفتگي و جيره تخمگذار از سن 18 هفتگي آغاز شود .



مقدار کلسيم دان مرغ از شروع انتقال به سالنهاي تخمگذار تامرحله توليد حداکثر تخم مرغ

با شروع تخمگذاري مقدار مصرف غذا سريعا تغيير مي يابد ولي تغيير فرمول دان براساس ميانگين دان مصرفي معمولا تا مرحله حداکثر توليد ضروري نمي باشد به عنوان مثال زماني که پولتهاي داراي تخم مرغ سفيد به مرحله توليد مي رسند مقدار دان مصرفي ممکن است روزانه فقط 80 گرم باشد که در اين صورت مقدار کلسيم جيره قاعدتا بايد به 69/4 درصدافزايش يابد تا روزانه به طور متوسط 75/3 گرم کلسيم به هرمرغ برسد با اين حال افزايش ميزان کلسيم جيره به 69/4 درصد ضروري نمي باشد زيرا در اين مرحله بسياري از مرغهاي گله هنوز توليدي نداشته و مرغهايي نيز که شروع به توليد کرده اند دان بيشتري نسبت به ساير مرغها مصرف خواهند نمود . بنابراين حتي اگر ميانگين مصرف روزانه کلسيم کمتر از 75/3 گرم براي هر مرغ باشد مرغهاي جوان در حال توليد هنوز مي توانند احتياجات خود را تامين کنند مقدار ذخيره کلسيم پوسته تخم مرغ پيش از رسيدن به مرحله حداکثر توليد تقريبا 5 درصد کمتر از مقدار آن در بعد از مرحله حداکثر توليد مي باشد در اکثر موارد جيره حاوي 75/3 درصد کلسيم براي گله هاي تخمگذار قبل از رسيدن به مرحله پيک توليد کافي است .



مقدار کلسيم مورد نياز مرغ از مرحله حداکثر توليد تا پايان دوره تخمگذاري

براي حصول اطمينان از داشتن تخم مرغهايي با بهترين کيفيت پوسته توصيه مي شود که پس از رسيدن به مرحله پيک توليد مرغهاي تخمگذار تا سن 36 هفتگي روزانه حداقل 75/3 گرم از 52-37 هفتگي روزانه 4 گرم و از 53 هفتگي 25/4 گرم کلسيم مصرف کنند درمرغهاي مسن تر يا مرغهايي که پوسته تخم مرغهاي آنها دچار نقص مي باشد ميتوان بر حسب سن مرغ و شدت ونوع نقص پوسته ، ميزان دريافت کلسيم را روزانه تا يک گرم بيش ازمقادير توصيه شده افزايش داد . زماني که درصد توليد در فواصل ماهيانه را در مقدار کلسيم موجود در پوسته تخم مرغ ضرب کنيم ميتوان ديد که ميانگين مقدار کلسيم ذخيره شده روزانه در پوسته تخم مرغ درمرحله حداکثر توليد بيشتر از ساير مراحل است ميانگين مقدار کلسيم ذخيره شده روزانه در پوسته تخم مرغ برحسب سن مرغ کاهش مي يابد بنابراين به صورت منطقي مقدار کلسيم مورد نياز گله مرغ تخمگذار و هر مرغ به طور انفرادي در مرحله پيک توليد تخم مرغ در بالاترين سطح بوده وسپس به تدريج کاهش مي يابد با اين حال در حقيقت کلسيم مورد نياز هر مرغ براي هر تخم مرغ مشخص عملا باافزايش سن مرغ کاهش نمي يابد توانايي مرغ جهت ذخيره سازي کلسيم براي تشکيل پوسته تخم مرغ محدود مي باشد همچنين مقدارکلسيم ذخيره شده در پوسته تخم مرغ به تدريج با بالا رفتن سن مرغ تا حدکمي افزايش يافته و ممکن است کارايي و جذب و بکارگيري کلسيم در بدن مرغ کاهش يابد بنابراين بابالا رفتن سن مرغ مقدار کلسيم مورد نياز مرغها عملا افزايش مي يابد در نتيجه مي توان بر اين نکته تاکيد کرد که حتي با وجود اينکه کلسيم يکي از ارزانترين مواد تشکيل دهنده جيره مرغهاي تخمگذار مي باشد در صورت استفاده نامناسب از آن مي تواند پرهزينه ترين مواد محسوب گردد تغذيه مرغهابا کلسيم ناکافي مي تواند هزنيه دان ، ميزان دريافت غذا ، وزن بدن مرغ ، مقدار وزن و چربي کبد و چربي بدن ، نقايص پوسته تخم مرغ و اختلالات استخوان بندي را افزايش دهد تمام اين موارد مي توانند تاثيرنامطلوبي درتوليد تخم مرغ ومقدار سود توليد کننده داشته باشند .

سن مرغ بر حسب هفته

17-16

28-18

36-29

52-37

53- به بالا
مقدار کلسيم پيشنهادي در دان براي مرغ تخمگذار

2 درصد

75/3 درصد

75/3 گرم براي هر مرغ در روز

4 گرم براي هر مرغ در روز

25/4 گرم براي هر مرغ در روز




چنانچه در مرغهاي مسن تر ، پوسته تخم مرغ به طور غير طبيعي نازک شود مقدار کلسيم دريافتي مرغ را مي توان روزانه حداکثر تا 75/4 گرم افزايش داه يا مقداري ازکلسيم را به صورت قطعات بزرگ سنگ اهک اضافه شده به جيره مرغهاي جواني که در حال رسيدن به مرحله توليد مي باشند مطلوب است در مرغهاي مسن ميزان قطعات بزرگ ، سنگ آهک را در جيره بايد تا 50% افزايش داد .



فصلنامه چکاوک – مهندس محمد علي سياوشي

[فلفل نمك]

سبوس برنج فرآوري شده : جايگزيني مناسب براي غلات در جيره هاي طيور



سبوس برنج يك تركيب غذائي فراوان و تا حدي گران در بسياري از كشورها بخصوص در آسيا مي باشد اما ارزش تغذيه اي آن به علت وجود مواد ضد تغذيه اي موجود در آن پايين مي باشد. محققان پاكستان در تحقيقات متعدد سعي كردند كه تأثير تيمارهاي فيزيكي مختلف را براي فرآوري سبوس برنج، شامل افزودن اسيد يا باز مورد آزمون قرار دهند. آنها نتايج خوبي را از كاربرد سبوس برنج فرآوري شده در آزمايشات تغذيه اي بر روي طيور بدست آوردند.
ـ سبوس برنج يك فرآوري فرعي نرم ، با دسترسي آسان و نسبتاً گران حاصل از صنعت توليد برنج مي باشد. سبوس برنج يك تركيب غذائي غني از مواد مغذي مي باشد اما بعلت وجود مواد ضد تغذيه اي موجود در آن، امكان استفاده از تمامي مواد مغذي موجود در آن فراهم نمي باشد. تيمارهاي شيميائي و مرطوب كردن آن تا حدودي قادر به تخريب ساختارهاي ضد تغذيه اي سبوس برنج بوده و موجب بهبود ارزش غذائي آن و برابري آن با ارزش غذائي گندم شده است . دانه غلات مانند ذرت ، گندم ، برنج ، خرد شده معمولاً 65 ـ 50% از جيره هاي فرموله شده براي تغذيه طيور را به خود اختصاص مي دهند. در آسيا ، گندم و ذرت و برنج مواد خام اصلي غذاهاي با مصرف انساني هستند كه اغلب سطح زير كشت آنها كافي نبوده و همچنين تقاضاي مصرف كنندگان چنين محصولاتي همواره بالاتر از سطح توليد مي باشد. اين موضوع مي تواند ضمن ايجاد رقابت و ايجاد انگيزه براي جستجوي جايگزينهاي غلات را به منظور مصارفي مانند تغذيه طيور، بدون اينكه تأثيرات مضرري در بر داشته باشد ، را مطرح مي نمايد. در اين راستا سبوس برنج يك جايگزين مناسب براي غلات مي باشد چرا كه مقادير زيادي از اين تركيب غذائي به عنوان يك محصول فرعي كارخانجات توليد برنج درآسيا ، در دسترس مي باشد. سبوس برنج در آسيائي كه 90% كل برنج توليدي در دنيا متعلق به آن است توليد مي شود و قيمت هر كيلو آن معادل 8 سنت آمريكا مي باشد. سبوس برنج شامل 17 ـ 11% پروتئين، 18 ـ 13% چربي، 10% فيبر 65 ـ 45% كربوهيدارت است و اين تركيب غذائي منبع سرشاري از ويتامين B و نو كوفرول و همچنين مواد معدني مانند فسفر ، پتاسيم ، آهن ، كبالت و روي مي باشد. محتواي اسيدهاي آمينه و اسيدهاي چرب آن قابل مقايسه با همه غلات مي باشد.
عوامل ضد تغذيه اي سبوس برنج :
بهرحال عوامل ضد تغذيه اي موجود در سبوس برنج ، ارزش غذائي اين تركيب غذائي را كاهش مي دهد.فاكتورهائي مانند ليپاز ، اسيد فايتيك ، ممانعت كننده تريپسين، هماتوگلوتنين و مقادير بالاي فيبر از جمله عوامل ضد تغذيه اي سبوس برنج محسوب مي شوند. براي تبديل سبوس برنج به يك منبع غذائي ابتدا ضروري است كه مواد ضد تغذيه اي موجود در آن حذف يا غيرفعال شود. اخيراً روشهاي كاربردي و اقتصادي در اين زمينه پيشنهاد شده است.
در يك تحقيق كه اخيراً ما انجام داديم توانستيم سبوس فرآوري شده را تا 20% ذرت جيره جايگزين كنيم.


عملكرد جوجه هاي تغذيه شده با جيره حاوي سبوس برنج از يك تا 56 روزگي

جيره هاي سبوس فرآوري شده
اضافه وزن به ازاي هر پرنده اي مصرف خرد شده تحت تيمار اسيد تحت تيمار باز شاهد
2562 2643 2263 2084
خوراك(گرم) 5004 4864 4612 4435
ضريب تبديل 1/95 1/84 2/03 2/13


سبوس برنج فرآوري شده
تيمارهاي افزوده شده به سبوس برنج جهت فرآوري :
در مطالعه سبوس برنج تازه ابتدا تحت تأثير 20% محلول اسيد استيك يا محلول هيدروكسيد كلسيم قرار گرفت و سپس تحت حرارت 135 ( 2 ±) از كارخانه توليدي خارج شد كه نتيجه اين فرآوري غير فعال شدن ليپاز هيدروليز فيتات و تجزيه ممانعت كننده تريپسين و هماتو گلوتنين مي باشد. ضمناً در نتيجه اين فرآوري اسپورهاي قارچها و باكتريها و بافتهاي سبوس برنج از بين مي رود.
سپس اين سبوس برنج فرآوري شده با استفاده از آناليز شيميائي ، از لحاظ مواد مغذي موجود در آن مورد ارزيابي قرار گرفت و سپس 20% گندم موجود در جيره با سبوس برنج جايگزين گرديد. نتايج تجزيه و تحليل سبوس فرآوري شده نشان داد كه ليپاز و تمامي پراكسيدازها بويژه در تيمار اسيد استيك كاملاً از بين رفته است.
تيمار هائي با بخار + هيدروكسيد كلسيم ، اسيد استيك و پختگي سبوس برنج به ترتيب باعث از بين رفتن 52 ، 75 ، 82 درصد از فيتات موجود شدند. فعاليت هماتوگلوتينين در سبوس فرآوري شده ( 2Hv/mg ) در مقايسه با سبوس غيرفرآروي شده (35Hv/mg ) به ميزان قابل توجهي كاهش نشان داد و ضمناً از طريق فرآوري 100 برابر فعاليت ممانعت كننده تريپسين مهار گرديد.
آزمايش تغذيه اي
سبوسهاي برنجي كه به طريق مختلف مورد فرآوري قرارگرفته بود. در يك آزمايش تغذيه كه شامل 1000 پرنده ( 4 تكرار از هر تيمار 250 پرنده اي ) مورد آزمون و مقايسه قرار گرفتند. به اينصورت كه سبوسهاي برنجي كه در معرض تيمارهاي مختلف فرآوري قرار گرفته بودند به ميزان 20% جايگزين گندم موجود در جيره شاهد شدند.
تيمارهاي اين آزمايش به قرار زير مي باشد.
1 ـ تيمار شاهد ( جيره بر پايه گندم ، بدون فرآوري )
2 ـ جيره حاوي سبوس برنج با رطوبت 20% و extruded شده
3 ـ جيره فرآوري شده با اسيد ( 20% رطوبت و 1% اسيد استيك )
4 ـ جيره فرآوري شده با بازي ( 20% رطوبت و 1% هيدروكسيد كلسيم )
پرندگاني مورد استفاده در آزمايش از يك روزگي تا 56 روزگي تحت تأثير اين جيره ها قرار گرفتند. نتايج حاصل از اين آزمايش جدول يك آورده شده است.
افزايش وزن در جيره شاهد ، سبوس فرآوري شده با اسيد ، سبوس فرآوري شده با محلول بازي به ترتيب 6 /8، 28/8 ، 22/9% درصد بود. بهبود در ضريب تبديل با همان ترتيب 11/4 ، 19/7 ، 14/9% بود. هزينه سبوس برنج %55 ـ 50 كمتر از هزينه تهيه گندم بود. روشهاي مختلف فرآوري سبوس برنج به خوبي توانسته بود كه فاكتورهاي ضد تغذيه اي موجود در آن را از بين ببرد.
نتايج حاصل از اين آزمايش به خوبي سبوس برنج را به عنوان يك ماده غذائي مناسب و اقتصادي در جيره طيور گوشتي مطرح نمود.


Refernce: Khan, A.D. 2003. Treated rice bran makes a good cereal substitute. Poultry International. 42 (10): 28 – 29

[فلفل نمك]

دستكاريهاي تغذيه اي براي افزايش پاسخهاي ايمني در جوجه هاي گوشتي


مقدمه:
در حال حاضر، هدف از پرورش طيور تجارتي، رسيدن به بالاترين وزن نهايي و حداكثر توليد تخم مرغ به ازاي هر واحد مصرف خوراك مي باشد. بهر حال بين صفات توليدي و پاسخهاي سيستم ايمني و صفات مربوط به مقاومت به بيماريها همبستگي منفي وجود دارد. به عنوان مثال اين همبستگي منفي بين توليد و ايمني باعث مي شود كه در در سويه هاي پرتوليد عملكرد و تكامل سيستم ايمني ضعيف تر باشد. شايد يكي از عوامل ايجاد كننده همبستگي منفي بين صفات توليدي و پاسخهاي ايمني در طيور، تامين همه احتياجات فيزيولوژيكي از طريق مصرف اقلام خوراكي محدودي مانند مواد مغذي و ميزان دسترسي آنها، باشد. ژنوتيپهايي با وزن نهايي حداكثر نسبت به سويه هايي با وزن نهايي پايين تر، پاسخهاي ايمني ضعيف تري را در برابر آلودگي هاي ناشي از اي كولاي و تيتراسيون آنتي بادي سلولهاي ايمني از خود نشان مي دهند. بنابراين امروزه درآميخته هاي حاصل از سويه هاي تجارتي احتمال بروز هر نوع اختلال در پاسخهاي ايمني بيش از هر زماني احساس مي شود. علاوه بر انتخاب ژنتيكي، بعضي از عوامل غير ژنتيكي مانند غلظت مواد مغذي جيره، قادر است كه تظاهر ژنهاي مسئول پاسخهاي ايمني را از طريق ايجاد تعيير در ميزان بلوغ سيستم ايمني و همچنين ميزان آنتي بادي توليد شده در برابر عفونتها تعيير دهد.
مكانيزمهاي دفاعي در جوجه هاي گوشتي:
محيط سالن در شرايط پرورش متراكم جوجه ها، همواره شامل طيف وسيعي از ميكروارگانيزمهايي مي باشد كه بطور مستمر با سيستم ايمني در حال رقابت هستند. بطور كلي عوامل بيماريزاي مهاجم از طريق آنتي باديهاي مترشحه از نوتروفيلها و يا حاصل از ميكروبهاي غيرفعال و ضعيف شده(واكسنها) سركوب شده و نهايتا اين لاشه سلولي اين مهاجمين از طريق عمل بيگانه خواري حذف مي شوند. اين مكانيزم دفاعي براي كنترل پاوتوژنهاي خارج سلولي مانند باكتريها و همچنين در برابر عوامل بيماريزاي داخل سلولي مانند ويروسها بازدهي كاملا موثري را از خود نشان داده است. براي مقابله بر عليه عوامل بيماريزاي داخل سلولي همانند ويروسها، مكانيزم ايمني بواسطه سلول(CMI) نقش كليدي را بر عهده دارد. در اين مكانيزم با توجه به اينكه امكان از بين بردن عوامل پاتوژن از طريق ترشح آنتي بادي وجود ندارد فلذا به كمك تزريق سيتوتوكسين لنفوسيتهاي نوع تي به داخل سلول آلوده، نتيجتا تخريب سلول و از بين رفتن ويروسها امكان پذير مي گردد. سيستم ايمني در برابر ورود عوامل بيماريزا، تركيبات متنوعي را مانند پروتينهاي فاز حاد، آنزيمهاي پروتئوليتيك و هيدروليتيك، راديكالهاي اكسيژن و مشتقات نيتروژن را براي از بين بردن پاتوژنهاي مهاجم يا سلولهاي آلوده توليد مي كند.
نقش تغذيه در تعيير پاسخها سيستم ايمني:
جيره نويسي در طيور عمدتا بر اساس شاخصهاي توليدي مانند رشد، توليد تخم و بازده مصرف خوراك انجام مي شود فلذا غالبا از توجه به معيارهاي لازم براي پاسخهاي سيستم ايمني چشم پوشي مي شود چرا كه مواد مغذي همچنين بر روي تكامل سيستم ايمني و حجم آنتي بادي توليدي تاثير گذار مي باشد. در طول فاز حاد سيستم ايمني، بيشترين احتياجات تغذيه اي متوجه سنتز و آزاد شدن پروتئين فاز حاد (APS) از كبد مي گردد. براي تامين عملكرد مناسب لكوسيتها احتياجات انرژي و اسيد آمينه در اين مرحله بيش از احتياجات غذايي معمول مي باشد. اثر متقابل بين مواد مغذي متنوع و عدم توازن نسبتها و سميت اين مواد مغذي منجر به اختلال در فيزيولوژي طبيعي جوجه و متعاقبا اختلال در عملكرد سيستم ايمني مي گردد.
انرژي:
تفاوتها موجود در غلظت انرژي جيره غذايي طيور، ميزان پاسخهاي سيستم ايمني را تعيير مي دهد كه اين تعييراحتمالا از طريق تعيير در مصرف مواد مغذي موجب تاثير بر سيستم ايمني مي گردد. انرژي مصرفي موجب تنظيم فعاليت سلولهاي ايمني ، فعاليت هورمونهاي خاص مانند تيروكسين، كوتيكواستروئيدها، هورمون رشد، گلوگاگون، كاتكولاميدها مي گردد و نتيجتا تعيير در فعاليت اين عوامل بر سيستم ايمني تاثير گذار مي باشد. همچنين تفاوت در سطوح و ساختار و نوع اسيدهاي چرب جيره از طريق تعيير در ساختار غشاء سلولي و تغيير در سنتز پروستاگلندين بر روي عملكرد سيستم ايمني موثر است. با افزايش سطح چربي جيره از 3درصد به 9 درصد ميزان تلفات ناشي از آلودگي اي كولاي و مايكروباكتريوم توبركلوزيس كاهش مي يابد. هنگام افزودن 6 درصد پيه به جيره طيور، تيتر آنتي بادي بر عليه آنتي ژن گلبولهاي قرمز گوسفندي بطور قابل توجهي افزايش مي يابد. گنجاندن سطوح بالايي از اسيدهاي چرب غير اشباع در جيره از طريق تحريك فعاليت ماكروفاژها باعث بهبود عملكرد سيستم ايمني مي گردد.
پروتئين:
رشد غدد بورس و تيموس تسبت به ساير اندامهاي بدن طيور سريعتر انجام مي شود و بنابراين اين نكته خيلي مهم است كه در اوايل رشد سطوح مناسبي از پروتئين مورد نياز در اختيار طيور قرار گيرد. گمبود پروتئين در اين مرحله موجب رشد و توسعه نامناسب اندامهاي لنفوئيدي مي شود. چندين مقاله تحقيقاتي پيشنهاد كردند كه براي حصول به عملكرد مناسب سيستم ايمني ،در اين مرحله بايد ميزان اسيد آمينه هاي جيره بيش از حد معمول توصيه شده براي رشد باشد. بهر حال تاثير سطوح پروتئين بر تخفيف علائم بيماري بستگي به عامل و ميكروارگانيزم بيماريزا دارد. هنگام افزايش سطح پروئتين جيره از 18 يا 20 درصد به 23 درصد ميزان ابتلا به آلودگي اي كولاي به طور معني دار كاهش مي يابد. همچنين با كاهش سطح پروتئين جيره جوجه هاي مبتلا به كوكسيديوز، ميزان تلفات از 32 درصد به 8 درصد در مقايسه با تيمار شاهد كاهش مي يابد. سطوح بالاي پروتئين جيره فعاليت تريپسين دستگاه گوارش طيور را افزايش مي دهد. افزايش سطح ترشح تريپسين دستگاه گوارش متعاقبا موجب آزاد شدن سريع گوكسيدياها از اووسيت شده و باعث تشديد علائم بيماري مي گردد.
سطح مناسب ميتونين جيره باعث افزايش رشد شده و براي ايجاد حداكثر پاسخ ايمني ضروري است. متيونين همچنين براي افزايش عملكرد سلولهاي تي توليد شده از تيموس مورد نياز مي باشد. كمبود ميتونين باعث كاهش فعاليت لنفوسيتها و تحليل غده بورس و همچنين افزايش حساسيت به بيماريهاي نيوكاسل و كوكسيديوز مي شود. افزودن سيستئين باعث تحريك ايمني هورموني و سلولي مي گردد. كمبود اسيد هاي آمينه شاخداري (50-16%) مانند ايزولوسين، لوسين و والين در جيره جوجه هاي گوشتي باعث كاهش تيتر آنتي بادي بر عليه آنتي ژن گلبولهاي قرمز گوسفندي مي شود. با توجه كه در ساختمان ايمنوگلوبولينها مقادير بالايي از والين و ترئونين بكار رفته است فلذا كمبود هر كدام از اين اسيد هاي آمينه پاسخهاي ايمني در جوجه هاي گوشتي را كاهش مي دهد. در جيره هاي حاوي نسبت بالاي لوسين/ والين+ ايزولوسين، به علت ايجاد اثرات آنتاگونيست بين ساختارهاي اين سه اسيد آمينه عملكرد سيستم ايمني كاهش مي يابد. سطوح بيش از حد لوسين در جيره غذايي از جذب والين و ايزولوسين ممانعت مي كند. افزايش غلظت اسيد آمينه ليزين جيره باعث بهبود هماگلوتيناسيون و تيترآگلوتينين و همچنين افزايش ايمينوگلوبينهاي جي و ام مي شود. اسي آمينه آرژنين سوبستراي مسير سنتز اكسيد نيتريك مي باشد . اين تركيب يك محصول سمي است كه در فعاليت فاگوسيتيك ماكروفاژها نقش كمكي داشته و باعث از بين رفتن باكتريها و عوامل بيماريزاي داخل سلولي مي شود.
ويتامينها:
ويتامينها به عنوان كوفاكتور مورد نياز براي فعاليتهاي متابوليكي مربوط به پاسخهاي ايمني مي باشد و بنابراين كمبود ويتامينها موجب اختلال در فعاليت سيستم ايمني مي شود. بطور كلي افزايش مقادير ويتامينها جيره غذايي طيور ميزان عملكرد سيستم ايمني را بهبود مي بخشد.
رتينول:
ويتامين رتينول نقش عمده اي در محافظت اندامهاي لنفوئيدي و همچنين بافتهاي اپتليال دارد و موجب افزايش ايمني هورموني و سلولي در طيور مي گردد. و يتامين A با فراهم كردن محيطي سالم به محافظت از غشاهاي موكوسي و منافذ طبيعي در برابر تهاجم پاتوژنها كمك مي كند. ويتامين A باعث تمايز و توسعه لنفوسيتهاي نوع B مي شود. افزايش غلظت ويتامين A در جيره باعث تغيير در تظاهر گيرنده هاي اسيد رتيونيك موجود در لنفوسيتهاي طيور مي گردد. با افزايش سطح ويتامين A ميزان عوامل سركوب كننده ايمني( هيدروكورتيزونها) كاهش مي يابد. علاوه بر اين كمبود ويتامين A موجب كراتينه شدن سلولهاي بازال( پايه اي) غده بورس و اختلال در عملكرد لنفوسيتهاي تي مي شود. بنابراين كمبود ويتامين A از طريق كاهش توليد سلولهاي لنفوسيت نوع BوT و اختلال در فاگوسيتوز و كاهش مقاومت به عفونتها منجر به عكلكرد پايين سيستم ايمني مي شود. در جيره هاي با كمبود ويتامين A افزايش احتمال شيوع و گسترش بيماريهاي مرتبط با ويروس نيوكاسل گزارش شده است. احتياجات ويتامين A در جهت به حداكثر رساندن فعاليت سيستم ايمني و به عنوان مثال افزايش وزن اندامهاي لنفوئيدي خيلي بيشتر از احتياجات همين ويتامين براي حصول به حداكثر وزن نهايي مي باشد. افزايش ميزان ويتامين A از 12850 واحد بين المللي به ميزان 42850 يا 740451 واحد بين المللي منجر به كاهش تلفات ناشي از اي كولاي و CRD در جوجه ها شده و همچنين پاكسازي عوامل بيماريزا در خون را بطور قابل توجه افزايش مي دهد. بهر حال دستيابي به اثرات مفيد سطوح بالاي ويتامين A وابسته به غلظت ساير ويتامينهاي محلول در چربي جيره غذايي مي باشد. سطوح بيش از اندازه ويتامين A در جذب ويتامينهاي Dو E تداخل ايجاد مي كند. در طي شيوع بيماري كوكسيديوز افزايش 60 واحد ويتامين A به ازاي هر جوجه در روز، ميزان تلفات را از صد در صد به صفر درصد تقليل داده است. بهر حال در جيره هاي كاربردي جوجه هاي گوشتي و مرغان مادر جوان به ترتيب بايد مقادير 4000 تا 2000 IU/kg گنجانده شود. براي به حداقل رساندن آسيبهاي ناشي از استرس و همچنين ممانعت از كاهش عملكرد ايمني، سطح ويتامين A 10 برابر مقدار معمول بايد افزايش يابد. تركيب ويتامين A(14000IU/Kg) و روي(65mg/kg) باعث افزايش رشد و ايمني سلولي و همورموني در جوجه ها مي شود.
كوله كلسيفرول:
گيرنده هاي ويتامين 1و 2 دي هيدروكسي D3 در مونوسيتهاي پريفرال شناسايي شده است. ويتامين D3 براي تمايز مونوسيتهاي اوليه و مونوسيتها به ماكروفاژها و فعاليت مناسب فاگوسيتوز و فعاليت سيتوتوكسيك سلولهاي ماكروفاژ ضروري مي باشد. در جيره هاي كه فاقد مكملهاي ويتامين D3 مي باشد به ميزان قابل ملاحضه اي عملكرد سيستم ايمني كاهش مي يابد.
توكوفرول و سلنيوم:
با بروز عفونت و يا تزريق واكسن به ويژه در شرايط استرس كه آسيبهاي ناشي از پراكسيدازها و سوپراكسيدها را به همراه دارد، فعاليت سيستم ايمني تحريك مي شود. در چنين مواقعي ويتامين E و سلنيوم جيره باعث بهبود عملكرد سيستم ايمني مي شود. ويتامين E ضمن كمك به ايجاد يكپارچگي بخشهاي ليپوپروتئيني غشا سلولي باعث كاهش تعييرات اكسيداتيو و توسعه پاسخهاي ايمني سلولي مي شود. ويتامين E همچنين از طريق بهبود تكثير و افزايش لنفوسيتهاي T باعث افزايش ايمني هورموني مي گردد. سلنيوم موجود در گلوتاتيون پراكسيداز به همراه ويتامين E به عنوان يك سيستم آنتي اكسيداني باعث كاهش غلظت راديكالهاي آزاد در سلول مي شود. ويتامين E و سلنيوم نقش مهمي را در توليد لنفوسيتهاي بلاستوسيتها برعهده دارند. كمبود اين مواد مغذي باعث كاهش فعاليت فاگوسيتوزي ماكروفاژها مي شود.
علي رغم توصيه هاي NRC براي تامين ميزان 20mg/kg ويتامين E جيره، مقادير 300mg/kg ويتامين E باعث افزايش عملكرد سيستم ايمني و كاهش مرگ و مير ناشي از ابتلا به آلودگي هاي اي كولاي و بيماريهاي نيوكاسل و بيماري بورس عفوني و كوكسيديوز مي شود. افزودن مكملهاي ويتامين E به ميزان250mg/kg منجر به جلوگيري از افت توليد تخم در مرغان مادر تحت شرايط استرس گرمايي مي شود. نفش مفيد سطوح بالاي ويتامين E( بالاتر از 300mg/kg) در افزايش رشد لنفوسيتهاي T به اثبات رسيده است. در سطوح بالاي ويتامين E ميزان غلظت پروستاگلندينهاي اندامهاي لنفوئيدي كاهش يافته و موجب توقف پاسخهاي ايمني سلولي شده و متعاقبا ميزات توليد آنتي بادي را بهبود بخشيده است. در جيره هاي حاوي مكمل ويتامين E ( 200 mg در برابر 80mg) يا تركيب 300 mg ويتامين E و 1mg/kg سلنيوم افزايش يافته است. افزودن ويتامين E به ميزان 30/0 درصد جيره مرغان مادر يا تزريق 3-5/2 mg/egg به تخمهاي بارور منجر به افزايش پاسخهاي ايمني جوجه مي شود. مشابها تركيب ويتامين E در واكسن روغني نيوكاسل و بورس عفوني باعث كنترل سريعتر و همچنين تيتر آنتي بادي بالاتر نسبت به جيره هاي شاهد شده است.
اسيد اسكوربيك:
سنتز ويتامين C در جوجه هاي يكروزه و طيور بالغ تحت استرس به مقدار مناسب انجام نمي پذيرد. ويتامين C باعث افزايش پاسخهاي هورموني و سلولي و همچنين افزايش مقاومت پرندگان نسبت به آلودگيهاي ناشي از اي كولاي و مايكروباكتريوم آويوم، نيوكاسل و بيماريهاي عفوني بورس و مارك مي گردد. ويتامين C در ايفا نقش آنتي اكسيداني خود باعث استحكام غشاهاي لكوسيتها مي شود و همچنين وجود مقادير مناسب اين ويتامين باعث افزايش فعاليت فاگوسيتوزي نوتروفيلها مي گردد. در شرايط استرس گرمايي اين ويتامين از طريق تاثير بر روي كاهش سنتز گلوكوكورتيكوئيدها باعث تخفيف اثرات استرس مي گردد. با افزودن يك درصد از ويتماين C كاهش عملكرد سيستم ايمني ناشي از كوتيكواسترون و استرس گرمايي تقليل مي يابد . تفاوت در اثرات مفيد ناشي از افزودن ويتامين C در جيره را مي توان به ناپايداري اين ويتامين در بعضي از شرايط نگهداري آن مربوط دانست.
ويتامينهاي ب كمپلكس:
ويتامينهاي گروه ب بعنوان كوفاكتور آنزيمي نقش مهمي را مسيرهاي متابوليكي بر عهده دارند. از ميان ويتامينهاي گروه ب، نقش ويتامين B6 در سيستم ايمني به طور گسترده مطالعه شده است. ويتانين B6 در توسعه و حفظ بافتهاي لنفوئيدي موثر است. كمبود اين ويتامين
(95/0-48/1 mg/kg) پاسخ آنتي بادي را نسبت به آنتي ژن گلبولهاي قرمز گوسفندي و توليد ايمنوگلوبينهاي IgG وIgM كاهش مي دهد. در شرايط استرس گرمايي، افزودن ويتامي B2 و B6 و أB12 اثرات مثبتي را بر عملكرد سيستم ايمني جوجه هاي گوشتي دارد.
عناصر معدني:
عناصرمعدني نقش مهمي را در عملكرد سيستم ايمني از طريق تاثير بر روي تنظيم فشار اسمزي و به عنوان كوفاكتور و كاتاليزوز آنزيمي برعهده دارد و همچنين از طريق بهبود عملكرد هورموني اعمال سيستم ايمني را تنظيم مي كند. غلظت سديم، كلر، روي، سلنيوم، منگنر، مس ، آهن و كبالت جيره پاسخهاي ايمني را تحت تاثير قرار مي دهد. بطور كلي فرمهاي معدني اين عناصر كمتر از فرمهاي آلي جذب مي شوند فلذا زماني كه عناصر معدني در جيره به فرم كليت باشد پاسخهاي ايمني بيشتر است.
سديم و كلريد:
سديم و كلر به همراه پتاسيم نقش كليدي را در ثبات توازن اسمزي مايعات داخل و خارج سلولي بر عهده دارد. كمبود نمك جيره باعث كاهش عملكرد سيستم ايمني مي شود. بطوريكه در سطوح 14/0 درصد سديم و يا 21/0 كلر تيتر آنتي بادي افزايش مي يابد. در جيره هاي حاوي مقادير كمتر از 14/0 سديم و 17/0 كلر پاسخهاي هومورال كاهش مي يابد. افزودن مقادير مناسب نمك تيتر آنتي بادي را بهبود مي بخشد. راهكار افزودن كلر به عنوان يك تعيير دهنده ايمني تحت شرايط استرس گرمايي در شرايط كنترل شده قابل توصيه مي باشد.
روي:
نقش روي در ايمني از طريق افزايش تيموسيتها و تعداد سلولهاي لنفوسيت تي و فعاليت سلولهاي دفاعي و توتروفيلها و همچنين توليد ماكروفاژها و آنتي بادي و توليد اينترفرون و كاهش نفوذپذيري سلول در مقابل ويروس مي باشد.روي همچنين براي بهبود عملكرد تيموميلين و تكثير لنفوسيتها و توليد متا آنزيمهايي مانند DNA و RNA پلي مرازها مورد نياز مي باشد. كمبود روي جيره علاوه بر كاهش توليد اينترلوكين –2 باعث حفاظت از يكپارچگي اندامهاي لنفوئيدي و عملكرد سلولهاي تي مي گردد. كمبود روي در جيره مرغان مادر، تيتر آنتي بادي نسبت به آنتي ژن گلبولهاي قرمز گوسفندي را در نسل بعدي حاصل كاهش مي دهد. برعكس پس از افزودن روي به جيره پاسخ به آنتي بادي در نسل بعد افزايش مي دهد. چندين مطالعه محدود نشان داد كه با افزودن مقادير بالاتر روي(220mg/kg) در جيره هاي مرغ مادر هيچ تاثير معني داري بر روي عملكرد ايمني سلولي و هورموني وجود ندارد. تفاوت در گزارشات اينچنيني ممكن است در نتيجه تفاوت در غلظت هاي به كار رفته روي و يا اثر متقابل بين ساير مواد مغذي موجود در جيره هاي پايه مورد استفاده در آزمايشات تغذيه اي باشد. در جيره مرغ مادر افزودن روي به فرم كليت شده با ميتيونين باعث بهبود عملكرد سيستم ايمني و افزايش تيتر آنتي بادي و ايمني در نسل بعد و مقاومت بر عليه سالمونلا انترويتيدس و اي كولاي خواهد گرديد.
منگنز:
منگنز نقش مهمي در توسعه و ترميم و حفاظت از بافتهاي اپيتيليال دارد. آنزيم سوپراكسيدسموتاز وابسته به منگنز در ميتوكندري موجب غير فعال شدن راديكالهاي آزاد توليد شده در داخل سلول مي گردد. فرم آلي اين مواد معدني پاسخ آنتي بادي را نسبت به عفونتهاي بيماري بورس، برونشيت عفوني و نيوكاسل در مرغان مادر افزايش مي دهد.
مس:
در طي فاز حاد سيستم ايمني، سلولهاي كبد توليد و ترشح پروتئين فاز حاد را برعهده دارند كه باعث افزايش مقاومت جوجه بر عليه آلودگيهاي عفوني مي گردد. سروپلاسمين يكي از پروتئينهاي مهم از اين گروه مي باشد كه به عنصر مس به عنوان كوفاكتور نياز دارد. سروپلاسمين از طريق از بين بردن راديكالهاي آزاد توليد شده در فاگوسيتوز باعث حفاظت پرنده مي شود. بنابراين در شرايط ابتلا به آلودگيهاي عفوني احتياجات مس افزايش مي يابد. سوپراكسيد دسموتاز وابسته به مس و روي واقع در سيتوزول باعث غير فعال شدن راديكالهاي آزاد مي شود. بطور كلي نياز به مس در هنگام بروز عفونتها نسبت به حالت معمولي افزايش مي يابد. معمولا به منظور افزايش ايمني و سلامتي جوجه ها افزودن سطوح 250-125mg مس را توصيه مي كنند. فرم كلريد مس در مقايسه با سولفات مس نقش موثرتري را براي افزايش سلامتي روده بر عهده دارد و به عنوان يك ماده ميكروب كش بر عليه آلودگيهاي اي كولاي و سالمونلا تجويز مي شود. فراهم كردن مس به فرم كليت همراه با اسيدهاي آمينه تاثيرات مثبتي را در بر دارد.
آهن:
نقش آهن در ايمني مي تواند از طريق كاهش ناگهاني در غلظت اهن در سرم در حين فاز اوليه عفونت ارزيابي شود. افزودن آهن به جيره نشان داه است كه باعث افزايش فعاليت ضد باكتريايي ماكروفاژها در كبد و طحال جوجه هاي مبتلا مي شود. ميزان سرزندگي در جوجه هاي آلوده با سالمونلا گاليناريوم همراه با افزودن 100 mg/kg آهن در جيره حاوي 200mg/kg آهن افزايش مي يابد.
كبالت:
اثرات مفيد كبالت بر روي سيستم ايمني عمدتا مربوط به اثرات مثبت آن در سنتز پروتئين و عملكرد اندامهاي لنفوئيدي مي باشد. افزودن مكمل 10/0 يا 5/0 mg/kg (وزن بدن) عملكرد سيستم دفاعي ميزبان بر عليه عفونت يا واكسيناسيون بيماري نيوكاسل در جوجه هاي گوشتي را افزايش مي دهد

[فلفل نمك]

لزوم پيشرفت درتغذيه جوجه هاي گوشتي


ژنوتيپ سويه هاي مورد استفاده در صنعت طيور گوشتي طي 40 سال گذشته به طورمعني داري تغيير پيدا کرده و اين تغييرات تا به امروز نيز ادامه داشته است شرکت هاي فروشنده سويه هاي مختلف طيور از معيارهاي انتخاب متفاوتي استفاده مي کنند که اين امر موجب شده است که ژنوتيپ هاي مختلفي در صنعت طيور دنيا در دسترس باشد درعين حال اکثر متخصصين تغذيه طيور هنگام تنظيم جيره و طراحي راهکارهاي تغذيه اي جوجه هاي گوشتي اين تغييرات را در نظر نمي گيرند روشي که در حال حاضر براي تنظيم جيره هاي غذايي جوجه هاي گوشتي استفاده مي شود متکي بر جداول احتياجات غذايي است که براي دوره هاي مختلف زندگي جوجه هاي گوشتي تهيه شده است . در اين جداول نياز سويه هاي مختلف جوجه هاي گوشتي بر اساس توانايي رشد و چاق شده آنها در نظر گرفته نمي شود و در عمل و با استفاده از اين جداول بهبودي در تغذيه جوجه ها حاصل نمي شود براي پيشرفت در اين زمينه لازم است اطلاعاتي در مورد پرنده خوراک و محيط زندگي جوجه ها جمع آوري گردد تا بتوان اين عوامل را در يک مدل جهت پيش بيني دقيق مصرف خوراک و رشد سويه هاي مختلف در محيط هاي متفاوت به کار برد با استفاده از چنين مدلي مي توان اقتصادي ترين روش تغذيه جوجه هاي گوشتي در شرايط مختلف را تعيين نمود زيرا تنها روشي که متخصصين تغذيه طيور مي توانند با استفاده از آن کارايي تغذيه جوجه هاي گوشتي را افزايش دهند استفاده از مدلي جهت شبيه سازي وضعيت پرورش آنهاست .



مقدمه

در گذشته نياز جوجه هاي گوشتي به اسيدهاي آمينه از روي نتايج آزمايش هايي تخمين زده شده که در آنها جيره هاي حاوي مقادير مختلف اسيدهاي آمينه خاص به جوجه هاي گوشتي با يک سن معين داده شده بود غلظتي از اسيدهاي آمينه که حداکثر رشد را ايجاد مي کرد به عنوان ميزان نياز به آن اسيد آمينه در نظر گرفته مي شد با وجودي که اين روش ايراداتي دارد اما هنوز هم توسط بسياري ازمتخصصين تغذيه مورد استفاده قرار مي گيردد نيازهاي مواد مغذي که به اين روش به دست مي آيند به صورت مقادير ثابت در جيره بيان مي شوند که براي تهيه جداول تغذيه اي و تنظيم جيره هايي با حداقل قيمت به کار مي روند . البته انتظار يک تحليل اقتصادي از چنين اعداد ثابتي غير ممکن است به عنوان مثال با در نظر گرفتن يک مقدار ثابت براي نياز به يک اسيد آمينه تشخيص تاثير اضافه يا کم کرد ن غلظت آن اسيد آميه بر ميزان رشد ، مصرف غذا و ترکيب لاشه مشکل خواهد بود همچنين توجيه متفاوت بودن مقدار احتياجات در ژنوتيپ هاي مختلف موجود در صنعت جوجه هاي گوشتي غير ممکن است در واقع در اين روش به تغييراتي که در نژادهاي مختلف جوجه هاي گوشتي ايجاد شده کمتر توجه شده است اکثر متخصصين تغذيه چنين مي پندارند که جوجه هاي سريع الرشد غذاي بيشتري مورد نيازشان را جبران مي کند اما موريس و نورو با دلايل قانع کننده اي نشان دادند که چنين اتفاقي رخ نمي دهد .

فيشر و همکاران نشان دادند که سودمندي در نظر گرفتن احتياجات حيوان به صورت متغير بستگي به قيمت اسيدهاي آمينه و قيمت نهايي محصول توليدي خواهد داشت بنابراين به منظور تعيين مصرف بهينه اسيد آمينه در شرايط اقتصادي معين مي توان از معادلات پيش بيني بهره گرفت . با وجود پذيرش اين نظريه که بهتر است احتياجات اسيدهاي آمينه ثابت در نظر گرفته شود هنوز هم متخصصين تغذيه طيور تمايل زيادي به استفاده ازمقادير ثابت دارند علت اصلي اين موضوع آن است که براي در نظر گرفتن نيازها به شکل متغير و تعيين جداول احتياجات غذايي مطلوب عوامل زيادي بايدمدنظر قرار گيرند اين عوامل به طورخلاصه عبارتند از : توانايي و استعداد نژادي تفاوت بين افراد در يک زمان و در هر فرد در طول زمان تاثير مقادير مختلف مواد مغذي و نسبت هاي انرژي به پروتئين بر روي مصرف خوراک ترکيب لاشه و ميزان رشد پروتئيني ، اثر دماي محيط بر همه عوامل فوق و تنش هاي محيطي و غذايي به گونه اي که مي توانند حيوان را از مصرف ميزان مورد نياز از يک خوراک براي رشد متناسب باز دارند . امروزه با توسعه کامپيوترها و علوم موجود مي توان بسياري از عوامل ياد شده را در مدل هاي شبيه سازي در نظر گرفت متخصصين تغذيه و ژنتيک و همچنين توليد کنندگان مي توانند براي پرورش جوجه هاي گوشتي با کارآيي بيشتر ازمدل هاي شبيه سازي استفاده کنند در واقع تنها راه مطمئن جهت برآورد احتياجات مواد مغذي حيوانات در حال رشد استفاده ازمدل هاي شبيه سازي است .



نظريه رشدو مصرف غذا

ميزان رشد بالقوه : پيش بيني عملکرد توليد ، مشکلي عمومي در پرورش حيوانات است حل اين مشکل به توانايي توصيف خصوصيات رشد حيوانات ، بستگي دارد البته در منابع موجود روش خاصي براي توصيف خصوصيات رشد نژادهاي مختلف که مقايسه اختلافات و شباهت هاي بين حيوانات را ميسر مي سازد بيان نشده است و يا بحث جامعي در اين باره صورت نگرفته است ليکن با پيشرفت مدل شبيه سازي در جهت تعريف رشد و مصرف غذاي حيوانات ارائه تعريفي کامل وجامع از نژآد امري ضروري به نظرمي رسد اغلب توليد کنندگان و متخصصين طيور مفهوم ميزان رشد بالقوه را به درستي درک نکرده اند ميزان رشد بالقوه حداکثر رشدي نيست که از يک گله گوشتي با نژاد معين و تحت شرايط پرورش تجاري به دست مي ايد بلکه ميزان رشدي است که يک نژاد تحت شرايط پرورشي و تغذيه اي صحيح مي تواند داشته باشد ترکيبات لاشه پرنده اي که تحت چنين شرايطي رشد کرده است مي تواند نشان دهنده خصوصيات ژنتيکي نژاد خاصي باشد البته بعضي از خصوصيات لاشه مثل ميزان چربي ذخيره شده ممکن است به طور معني داري تحت تاثير غذاي خورده شده روش تغذيه و محيط قرار بگيرد . امان براي توصيف و ارزيابي ژنوتيپ هاي مختلف با توانايي رشد وذخيره پروتئين در پرنده استفاده کرد در اين روش از همبستگي هاي آلومتريک موجود بين پروتئين ، آب ، خاکستر و چربي استفاده شده است وي نشان داد که مي توان با در نظر گرفتن برخي فرضيات ساه به تعريفي از يک حيوان رسيد که براي پيش بيني و محاسبه مقدار عملکرد آن حيوان در شرايط متفاوت مناسب است اين موضوع به ويژه در هنگامي که شرايط محيطي براي رشد حيوان محدود مي باشد از اهميت بسياري برخوردار است . مقادير معيارهاي ژنتيکي توصيف کننده يک حيوان را مي توان از طريق پرورش حيوانات در شرايط محيطي مطلوبي که تا حد ممکن به شرايط آرماني نزديک است اندازه گيري کرد منحني هاي رشد به دست آمده در اين شرايط نشان دهنده توان ژنتيکي ژنوتيپ هاي خاص است بنابراين مي توان از آنها براي مقايسه نژآدها و سويه هاي مختلف استفاده کرد جزئيات روش ارزيابي معيارهاي رشد نژادهاي مختلف در نوشته هنکوک و همکاران آورده شده است .



برآورد احتياجات غذايي

يک الگوي رشدموفق بايد قادر به محاسبه احتياجات غذايي و محيطي پرنده جهت رشد مطلوب باشد همچنين بايد قادر به پيش بيني ميزان رشد در شرايط مختلف و نامطلوب نيز باشد به منظور تامين احتياجات نگهداري و رشد اندام هاي مختلف بدن لازم است که حيوان توسط مواد مغذي تغذيه گردد مقادير مواد معدني مورد نياز را مي توان با استفاده از اطلاعات در مورد ميزان رشد و ترکيب بافت هاي مختلف بدن معين نمود مواد مغذي موجود در منابع خوراکي که براي تامين اين احتياجات به کار مي روند بايد به همان شيوه اي بررسي شوند که احتياجات مواد مغذي نيز مورد ارزيابي قرار مي گيرند . امانز نشان داد که مقياس انرژي قابل متابوليسم وسيله مناسبي براي توصيف انرژي موجود در غذاها نمي باشد زيرا مقادير Me يک ماده خوراکي اختلاف کارآيي استفاده از انرژي حاصل از پروتئين ، چربي و کربوهيدارت هاي قابل هضم ان ماده را مشخص نمي کند اين مقايس همچنين قادر به محاسبه تاثير مواد آلي غير قابل هضم بر روي قابليت دسترسي انرژي جيره حيوانات نمي باشد امانز مقياس انرژي موثر را براي رفع نقايص سيستم Me پيشنهاد نمود انرژي موثرمي تواند به خوبي حرارت افزايشي يک غذاي معين در يک حيوان مشخص را برآورد نمايد ميزان نياز به پروتئين در پرنده به ترکيب اسيدهاي آمينه و ميزان منابع پروتئين موجود در خوراک بستگي دارد مجموع مقدار اسيدهاي آمينه مورد نياز براي نگهداري و رشد بدن و پرها ميزان نياز روزانه پروتئين را تشکيل مي دهد به منظور حفظ چربي ، آب و خاکستر بدن هيچ گونه پروتئيني موردنياز نيست مقياس هاي اندازه گيري مقدار اسيد آمينه مورد نياز حيوان و مقدار اسيد آمينه موجود در غذا بايد يکسان باشند روش قرار دادن بيان اين مقادير به صورت مقدار اسيدهاي آمينه قابل هضم است کارآيي استفاده از اولين اسيد آمينه قابل هضم است کارآيي استفاده از اولين اسيدآمينه محدود کننده مورد استفاده جهت ذخيره پروتئين در بدن در بالاتر از سطح نگهداري عدد ثابتي نيست اما مي توان با بکار بردن اسيدهاي آمينه مورد نياز انرژي مورد نياز ان را تغيير داد . احتياجات غذايي يک حيوان در زماني مشخص در گروشرايط قبلي حيوان است اين مسئله باعث اختلاف در احتياجات حيوانات شده که مسئله علمي مورد علاقه تمامي متخصصين تغذيه جوجه هاي گوشتي است و در نتيجه آزمايشات بيشتر در اين زمينه شده است .



تخمين مصرف اختياري خوراک

از بحث بالا مي توان چنين استنباط نمود که يک حيوان براي رشد و نمو بر اساس الگوي رشد خود به مواد مغذي خاصي نياز دارد براي رسيدن به رشد مطلوب تامين مقدار غذاي کافي يک ضرورت است اشتهاي حيوان به احتياجات غذايي حيوان و ترکيب مواد مغذي موجود در مواد خوراکي بستگي دارد به منظور پيش بيني مقدار مصرف خوراک حيوان هنگامي که ازادانه به غذا دسترسي دارد نخست بايد قادر به تخمين مقدار مصرف يک خوراک متوازن در يک محيط دمايي متعادل بود . اين ميزان مصرف خوراک مصرف مطلوب خوراک ناميده مي شود و امکان دسترسي به حداکثر رشد را فراهم مي کند هنگامي که خوراک متوان نيست و يا حيوان در محيطي نامناسب قرار مي گيرد مقدار مصرف خوراک با مقدار مطلوب مصرف تفاوت خواهد داشت زيرا فرض بر اين است که حيوان قادر به مصرف مقدار کافي از غذاي نامتعادل و نشان دادن رشد مطلوب خود باشد اما اگر کمبود شديد باشد رشد و ذخيره پروتئين در بدن به اندازه کافي نبوده و ميزان ان کمتر از توان رشد حيوان خواهد بود عدم توانايي حيوان براي مصرف غذاي نامتعادل به خاطر محدوديت حجم دستگاه گوارش و عدم توانايي در پس دادن حرارت اضافي ناشي از مصرف غذاي زياد به محيط است تئوري مصرف خوراک توسط امانز و فيشر و امانز به طور مفصل توضيح داده شده است . مهمترين نتيجه اي که در صورت ارائه يک جيره غذايي با کمبود ملايم يک اسيد آمينه عايد توليد کنندگان تجاري جوجه هاي گوشتي مي شود آن است که طيور به منظور به دست آوردن مقدار کافي از اسيدآمينه محدود کننده بيش از حد معمول انرژي مصرف مي کنند و اين انرژي اضافي در بدن به صورت چربي ذخيره خواهد شد علاوه برا اين مشاهده شده است که در مواقعي مورد استفاده در صنعت مرغداري و در بين مرغداران باشد ضريب تبديل غذايي خوراک بهبود مي يابد و ميزان چربي کمتري در لاشه ديده خواهدشد همان گونه که توان رشد جوجه هاي گوشتي از راه انتخاب و اصلاح نژاد افزايش مي يابد احتياجات روزانه اسيدهاي آمينه و انرژي آنها نيز افزايش مي يابد اما ميزان نياز به اين دو ماده مغذي به يک ميزان بالا نمي رود افزايش نياز به اسيد آمينه نسبتا سريعتر از افزايش نياز به انرژي است نبابراين در سويه هايي با رشد سريع تر نسبت بالاتري از اسيد آمينه به انرژي مورد نياز خواهد بود اين موضوع با توجه به نتايج آزمايش نورو و موريس تاييد شد در اين آزمايش جيره هاي با پروتئين بالا به جوجه هاي گوشتي و جوجه خروس ها نژاد تخمگذار خورانده شد و حداکثر افزايش وزن و افزايش ميزان پروتئين ذخيره شده در بدن جوجه خروس ها نژاد تخمگذار با جيره هايي حاصل شد که ميزان پروتئين آنها به طور قابل ملاحظه اي پايين تر ازجيره هاي مورد نياز براي حداکثر رشد در جوجه هاي گوشتي بود .



اهميت محيط زندگي حيوان

ميزان مصرف يک غذا توسط يک نوع پرنده معين دريک وضعيت مشخص به درجه حرارت محل نگهداري آن بستگي دارد امانز و فيشر اشاره نمودند که ميزان حرارت دفعي پرنده با توجه به درجه حرارت محيط متفاوت است و توانايي پرنده براي ذخيره گرما تقريبا صفر است و ميزان حرارت دفعي بايد برابر با ميزان حرارت توليدي باشد حداکثر مقدار گرمايي که يک پرنده به محيط پس ميدهد بستگي به دماي محيط نگهداري دارد واين موضوع در طرح برنامه غذايي براي جوجه هاي گوشتي سريع الرشد اهميت زيادي دارد اگرچه با انتخاب ژنتيکي ميزان رشد نسبي جوجه هاي گوشتي بهبود يافته اما محدوده دمايي که پرندگان احساس راحتي مي کنند کاهش يافته است ولي اين موضوع روي پتانسيل رشد جوجه هاي گوشتي سريع الرشد امروزي تاثيري کم و قابل چشم پوشي دارد . در زماني که درجه حرارت محيط مطلوب باشد هنگام افزايش مصرف غذا در مورد مصرف توليد گرما نيز افزايش مي يابد هنگامي که درجه حرارت محيط از حد مطلوب پايين تر بيايد خوراک مصرفي افزايش مي يابد پيش بيني مي شود که با کاهش مقدار ماده محدود کننده در مواد خوراکي مصرف غذا و متعاقب آن رشد حيوان افزايش مي يابد بنابراين يک امر متقابل بين ترکيبات مواد خوراکي موجود درجيره مقدار مصرف خوراک و مقدار حرارت مطلوب براي پرنده وجود خواهد داشت غذاهايي با نسبت پايين ماده مغذي به انرژي موجب کاهش درجه حرارت محيطي مطلوب خواهند شد محاسبات مربوط به تعيين نتايج حاصل از اثرات متقابل عوامل ذکر شده پيچيده هستند بنابراين مدل هاي شبيه سازي که اين اثرات را بتوانند در نظر بگيرند مطلوب تر خواهند بود .



تخمين احتياجات اسيدامينه اي جوجه هاي گوشتي

به منظور تعيين غلظت مناسب اسيدهاي آمينه جيره در مراحل مختلف دوره رشد بايد افزايش وزن زنده جوجه ها در غلظت هاي مختلف هر کدام از اسيدهاي امينه ضروري ارزيابي شود چنين پاسخ هايي را مي توان با انجام آزمايش هاي رشد و يا با شبيه سازي به دست آورد . از نقطه نظر تصميم گيري اقتصادي بهترين مقدار پاسخ حيوان شکلي از منحني است که به نقاط تامين کننده متوسط احتياجات افراد گله نزديک تر است شکل منحني هاي پاسخ مربوط به مصرف مقادير مختلف اسيدهاي آمينه درجوجه هاي گوشتي ومرغ هاي تخمگذار مشابه است اما هر کدام به شيوه هاي مختلفي به دست آمده اند که روش تفسير و استفاده از نتايج اين پاسخ ها را تغييرمي دهد خصوصيات منحني پاسخ مرغ هاي تخمگذار با توليد متفاوت تخم مرغ در مطالعه فيشر و همکاران نشان داده شده است منحني پاسخ آنها بستگي به توان رشد ، ميزان مصرف غذا نيازهاي نگهداري و رشد بدن خواهد داشت .



نتيجه گيري

تفسير صحيح نتايج حاصل از آزمايش هاي رشد جوجه هاي گوشتي مشکل است زيرا بسياري از عوامل روي رشد و مصرف خوراک اين پرندگان موثرهستند همچنين تمامي جوجه هاي گوشتي مشابه نبوده شرايط نگهداري انها يکسان نيست علاوه بر اين تمامي جوجه هاي گوشتي با شروع آزمايش هاي رشد وضعيت يکساني ندارند ازاين رو ممکن است نتيجه گيري هايي اقتصادي که براساس نتايج آزمايش هاي تغذيه اي تحت شرايط خاصي انجام مي شود اقتصادي و صحيح نباشند زيرا فقط با استفاده از مدل هاي شبيه سازي م يتوان تمامي عوامل موثر در رشد جوجه هاي گوشتي را هنگام بهينه سازي برنامه هاي غذايي مدنظر قرار داد در هر برنامه غذايي مطلوب عواملي مانند : ژنوتيپ ، اختلاف در وزن و ترکيب لاشه بين افراد متفاوت ، قيمت فروش محصول ، قيمت مواد خوراکي تشکيل دهنده غذا ، غلظت مناسب مواد مغذي ، تعادل مطلوب بين مواد مغذي طول مدتي که يک غذا به مرغ داده مي شود ، درجه حرارت و رطوبت محيط ، تراکم موجود جوجه ها و سطح مديريت به کار رفته ، مقدار سرمايه گذاري ، سود سرمايه و طول مناسب دوره پرورش در نظرگرفته مي شود بنابراين به منظور تخمين دقيق احتياجات غذايي جوجه هاي گوشتي هيچ روشي بهتر از استفاده از مدل هاي شبيه سازي نيست .



فصلنامه چکاوک – قربانعلي صادقي

[فلفل نمك]

تغذيه سنين ابتدايي جوجه گوشتي



تغذيه جوجه پس از خروج از تخم تاثير زيادي بر عملکرد گله در پايان دوره پرورش دارد به عبارت ديگر اگر شروع پرورش گله اي با تغذيه و مديريت مناسب و صحيح توام باشد نه تنها گله اي يکنواخت از نظر وزني توليد مي شود بلکه عملکرد آن از نظر ضريب تبديل غذايي و ميزان تلفات نيز بهينه خواهد شد لذا براي موفقيت در اين امر رعايت اصول تغذيه و مديريت به ويژه در هفته اول پرورش از اهميت ويژه اي برخوردار است حال سوال مطرح اين است که اصول صحيح تغذيه در 48 ساعت اول پرورش کدام است ؟

اهميت تغذيه اوليه

جوجه همراه با کيسه زرده بزرگي که حدود 20 درصد ازکل وزن بدن را تشکيل مي دهد سر از تخم در مي آورد کيسه زرده حاوي مقدار زيادي چربي و پروتئين بوده اين مواد مغذي ، 50 درصد انرژي و 43 درصد پروتئين مورد نياز جوجه را در چند روزاول زندگي تامين مي کنند مواد غذايي کيسه زرده به سرعت کاهش يافته اغلب تا روز سوم کاملا جذب مي شود هشتاد درصد چربي زرده در پايان نخستين روز خروج جوجه مصرف مي شود ميزان تري گليسريد موجود در زرده درهنگام خروج از تخم کمتر از يک گرم بوده و اگر تري گليسريد به عنوان منبع انرژي اوليه فرض شود بنابراين يک گرم تري گليسريد با شرط بازده 95 درصد تنها قادر به تامين 8 تا 9 کيلوکالري انرژي متابوليسمي مي باشد البته ميزان نياز جوجه به انرژي خيلي بيشتر از اين حد بوده تري گليسريد موجود در زرده به عنوان تنها منبع انرژي بعد از خروج جوجه از تخم کفايت نمي کند لذا دسترسي به غذا پس از خروج جوجه از تخم لازم و ضروري است . تحقيقات نشان داده است که دسترسي به غذا باعث جذب سريع تر کيسه زرده مي گردد با حرکت روده ها در جوجه هايي که تغذيه شده اند انتقال زرده به داخل روده سريع تر شده آلودگي ناشي از عدم جذب کيسه زرده نيز به ميزان زيادي کاهش مي يابد جوجه ها به طور غريزي پس از خروج از تخم به جستجوي غذا مي پردازند ورشد تقريبا 24 ساعت بعد از خوردن غذا شروع مي شود عدم دسترسي به غذا موجب افت چشمگير وزن بدن مي شود. در بررسي انجام گرفته جوجه هايي که به مدت 48 ساعت غذا دريافت نکرده بودند 8/7 درصد وزن بدن خود را از دست داده وزن روده کوچک نيز 80 درصد کاهش پيدا کرد در اين جوجه ها کاهش چربي و پروتئين در بافت هاي بدن بيشتر از ساير ترکيبات مشخص بود اما در جوجه هايي که به آب و غذا دسترسي داشتند وزن نهايي جوجه ها 500 گرم بيشتربوده وزن روده کوچک و به تبع آن سطح جذب مواد مغذي افزايش يافته بود همان طور که قبلا ذکر شد زرده نمي تواند اهميت چنداني در تامين انرژي براي جوجه داشته باشد.

در آزمايشي کيسه زرده تعدادي از جوجه ها بلافاصله پس از هچ از بدن آنها خارج شده سپس غذا در اختيار آنها قرار داده شد طبق نتايج به دست آمده رشد جوجه هاي مزبور در روز چهارم کاملا مشابه با رشد جوجه هاي داراي کيسه زرده در هنگام خروج از تخم بود . عدم دسترسي به غذا در روزهاي اول پس از خروج جوجه از تخم باعث کاهش رشد پرزها و ترشح آنزيم هاي روده مي گردد و با مصرف غذا فعاليت آنزيم ها و رشد روده بيشتر مي شود تغذيه اوليه جذب بهتر زرده وبهبود جذب مواد مغذي در پرنده را به دنبال خواهد داشت . عدم تغذيه صحيح در سنين اوليه بر رشد عضلات تاثير منفي گذارده اين تاثير بر عضلات سينه نسبت به بقيه عضلات مشهودتر است . همچنين مکانيسم تشنگي در جوجه هاي تازه از تخم خارج شده به خوبي توسعه نيافته است و تا زماني که جوجه از غذا تغذيه نکرده باشد تشنگي تحريک نمي شود اين بدان معني است که تشنگي با مصرف مواد مغذي و انرژي زا تحريک مي گردد لذا دسترسي به غذا در ساعات اوليه براي رسيدن به رشد مطلوب مهم است .

تاثير تغذيه اوليه بر سيستم ايمني

سيستم ايمني جوجه هاي تازه متولد شده براي رشد وتکامل نيازمند مصرف غذا مي باشد مصرف غذا مواد مغذي لازم جهت رشد و نمو اندام هاي لمفاوي ثانويه که در زمان تولد جوجه وجود نداشته يا نابالغ است را فراهم مي کند عدم دسترسي به دان و مواد مغذي مانع از پاسخ مناسب سيستم ايمني به واکسيناسيون در ابتداي زندگي جوجه مي گردد فقدان مواد مغذي و يا پاسخ هاي هورموني به گرسنگي ، سيستم ايمني را براي مدت طولاني متاثر مي کند گرسنگي اوليه جوجه ها مي تواند برمقاومت پرنده نسبت به بيماري در تمام طول زندگي تاثير مي گذارد .

ضرورت استفاده از دان کامل به جاي آرد ذرت

جوجه ها در هنگام خروج از تخم به شدت از نظر هيدارت کربن فقير بوده بنابراين تغذيه اوليه با جيره آغازين مناسب که ذرت به عنوان يک ماده اصلي در آن استفاده شده باشد به سرعت باعث افزايش ميزان هيدارت کربن در بدن جوجه ميگردد در صورت تاخير در دسترسي جوجه ها به منبع هيدارت کربن امکان بروز کتوز و کم آبي به وجود مي آيد . به دليل مقدار کم هيدارت کربن در تخم مرغ احتمال مي رود که تنها منبع تامين گلوکز جهت ذخيره سازي گليکوژن که در حقيقت مولد انرژي درعمل جوجه در آوري است فرآيند نوسازي گلوکز از سوخت و ساز پروتئين باشد از آن جا که در زمان تغيير تنفس کوريوآلانتوئيکي به تنفس ششي کمبود اکسيژن وجود دارد چرخه گليکوليز براي تامين انرژي نسبت به اکسيداسيون اسيدهاي چرب برتري دارد ذخيره گليکوژن در بدن جوجه پس از در امدن ازتخم تا زمان سازگاري کامل با اکسيژن به سرعت کاهش پيدا مي کند و پس از آن جوجه ها مي توانند از چربي موجود در بدن و کيسه زرده استفاده کنند افزايش وابستگي به چربي براي تامين انرژي به خصوص هنگامي که با عدم دسترسي به گلوکز همراه باشد باعث بروز کتوز پيشرفته درجوجه ها مي شود توليد آب حاصل از سوخت و ساز را که از نظر رطوبت بافتي بسيار ضروري است کاهش مي دهد اتکا به نوسازي گلوکز از منشا پروتئين در اين زمان احتمالا مانع از مصرف پروتئين در مسير رشد مي شود . در يک بررسي مشاهده شد که اگر جيره منحصرا حاوي هيدارت کربن بوده ازنظر مواد پروتئيني فقير باشد به دليل کمبود پروتئين اوليه نارسايي رشد بافت هاي بدن در ابتداي تولد بوجود خواهد آمد بنابراين منحصرا استفاده از آرد ذرت يا نشاسته ذرت توصيه نشده استفاده از دان آغازين از روز اول جهت رسيد به رشد مناسب و مطلوب پيشنهاد مي گردد . در آزمايشي ديگر استفاده از جيره هاي غني از هيدارت کربن و تاثير آن بر عملکرد جوجه هاي گوشتي مورد ارزيابي قرارگرفت جوجه ها با جيره آغازين بر پايه ذرت خرد شده و نيز تاثير مثبت احتمالي اضافه کردن مکمل پروپيونات بر روند نوسازي گلوکز در سه روز اول جوجه ريزي تغذيه شدند در نتايج حاصله جيره هاي غني از هيدارت کربن سبب کاهش روند رشد شد که اين امر تا زمان عرضه جوجه ها به بازار جبران نشد نتايج نشان دادند که فقر پروتئين در سنين اوليه رشد به هيپرپلازي بافتي منجر مي گردد استفاده از پروپيونات موجب کاهش تلفات اوليه گرديده در کل دوره رشد مصرف پروپيونات و جيره آغازين استاندارد روند وزن گيري را بهبود بخشيد زيرا اسيد پروپيونيک در طيور به عنوان واسطه نوسازي گلوکز بوده در دستگاه گوارش به سرعت و به طور کامل جذب مي شود اسيد پروپيونيک همچنين خاصيت باکتري کشي به ويژه در مورد سالمونلا و ساير عوامل بيماري زايي که توسط جوجه ها بلغ شده اند نيز دارد .

مصرف آّب حاوي شکر

همانطور که گفته شد دسترسي به غذا در روزهاي اوليه براي رسيدن به رشد مطلوب مهم است البته اگر آب نيز حاوي مواد انرژي زايي نظير شکر باشد .عملکرد بهتري حاصل مي گردد. در يک بررسي جوجه هايي که در يک روزگي آب حاوي 5 درصد شکر مصرف کرده بودند در مقايسه با جوجه اي شاهد 50 گرم وزن بيشتر ، 5 درصد ضريب تبديل غذايي بهتر و 25/0 درصد مرگ و مير کمتري داشتند اين نتايج بيانگر اين مطلب است که آب محتوي يک ماده انرژي زا باعث بهبود عملکرد جوجه هاي گوشتي مي شود . با تجويز خوراکي آب شکر پس از خروج جوجه ها از تخم گلوکز از همان ساعات اوليه در دسترس جوجه ها قرار داده مي شود در تحقيقي ديگر ميزان گليکوژن کبدي جوجه هايي که از همان ابتدا جيره آغازين به همراه آب شکر دريافت کرده بودند از 10 ميلي گرم درگرم در زمان خروج از تخم به بيشتر از 100 ميلي گرم در گرم در 2 روزگي رسيده بود البته بايد دقت شود که غلظت بيش از حد مايع حاوي گلوکز باعث ايجاد اسهال خواهد شد .

استفاده از محلول اکلتروليت و مولتي ويتامين

جوجه پس از خروج از تخم در معرض انواع عوامل استرس زاي موقت يا دائم قرار ميگيرد استرس تاثير فراواني بر متابوليسم ، سيستم ايمني و سلامتي طيور دارد افزايش فشار خون ، انقباضات خفيف و مداوم ماهيچه اي ، افزايش تعداد تنفس و ضربان قلب و حساسيت عصبي تغيير در سيستم گردش خون ، کاهش مصرف دان و کاهش رشد ازعوارض استرس در جوجه ها مي باشند علاوه بر اين با بروز استرس ، دستگاه لمفاوي طيور تحت تاثير قرار گرفته تحليل مي رود و جوجه ها پاسخ مناسبي به واکسيناسيون نخواهند داد استرس به از دست رفتن وزن بدن کاهش جذب مواد مغذي از بخش انتهايي روده کوچک افزايش ذخيره چربي و کاهش ذخيره پروتئين ، کاهش توليدپادتن و تعداد سلول هاي لمفاوي منجر مي گردد حال چگونه ميتوان استرس راکاهش داد تحقيقات نشان داده است که استفاده از محلول الکتروليت و مولتي ويتامين در آب آشاميدني جوجه هايي که درمعرض استرس حمل نقل و حرارتي بودند باعث بهبود عملکرد و کاهش تنش هاي حاصل از استرس مي شود.

ويتامين D3 موجود دراين محلول درتنظيم عمل سلول هاي ايمني بدن نقش مهمي را ايفا مي کند علاوه بر اين وجود ويتامين D3 به معدني شدن واستحکام استخوان نيز کمک بزرگي خواهد نمود ويتامين E جهت رشد جوجه ها به ويژه براي به حداکثر رسيدن واکنش ايمني بدن مفيد است در خصوص ويتامين K و احتمال کمبود آن اضافه کردن اين ويتامين در اين دوره به ويژه در روزهاي اوليه پرورش مي تواند سودمند باشد در اين مقطع هنوز جمعيت ميکروارگانيسم هاي روده توسعه نيافته بنابراين جوجه ها به ويتامين K کمي دسترسي دارند اضافه کردن اين ويتامين علاوه بر تقويت سيستم ايمني بر تکامل بافت استخواني نيز موثر مي باشد تجويز ويتامين C در آب آشاميدني جوجه هايي که تحت شرايط استرس حمل و نقل استرس حرارتي و يا بيماري قرار گرفته اند مفيد واقع خواهد شد زيرا در اين شرايط نياز متابوليسمي به ويتامين C افزايش يافته در عين حال باعث بالا بردن مقاومت سيستم ايمني بدن مي گردد. نتايج تحقيقات صورت گرفته نشان داد که در جوجه هاي در معرض استرس شديد حمل و نقل ميزان اسيد آسکوربيک غده فوق کليوي درعرض 10 دقيقه تخليه شده و کاهش شديد اسيد آسکوربيک در انها ديده مي شود اضافه نمودن مکمل ويتامين اسيد آسکوربيک به آب آشاميدني باعث ذخيره مجدد آن در غده فوق کليوي مي گردد. الکتروليت ها از نظر تغذيه و فيزيولوژي جايگاه خاصي دارند وعلت آن وجود انواع ذرات يوني در مايعات مختلف بدن پلاسما ، مايع درون سلولي ، مايع بين بافتي ، ادرار و ... مي باشد به منظور کاهش اثرات ناشي از استرس حمل ونقل اضافه کردن الکتروليت ها به آب آشاميدني مفيد خواهد بود . الکتروليت ها مي توانند به طور معني داري ، PH خون ، فشار Co2 و HCO را در طيور تغيير دهند و در صورت اختلال در تعادل اسيد وباز مي توان با استفاده از الکتروليت هاي مايع اين اختلالات را بر طرف کرد نقش الکتروليت ها را مي توان به صورت زير خلاصه کرد :

تنظيم فشار اسمزي و تعادل اسيد و باز ، انتقال امواج عصبي ، کمک به جذب منوساکاريدها ، اسيدهاي آمينه و نمک هاي صفراوي ، شرکت در سيستم انتقالي سلولي و شرکت در سيستم هاي هورموني .

نتيجه گيري

تاخير در دسترسي کامل به آب و دان ، بر وزن و عملکرد آينده جوجه ها ، تاثير دارد . استفاده از جيره آغازين استاندارد متناسب با نيازهاي جوجه از روز اول پرورش همراه با ترکيبات حمايتي ( آب شکر ، مولتي ويتامين و الکتروليت ) نقش مهمي در دستيابي به نتايج مطلوب خواهد داشت .

[فلفل نمك]

عوامل موثر بر مقدار تغذيه در جوجه هاي گوشتي


مقدار مصرف غذا در جوجه هاي گوشتي همبستگي بسيار نزديکي باشدت رشد بدن دارد امروزه جوجه هاي گوشتي پتانسيل ژنتيکي خود را زماني مشخص مي کنند که تمام مواد غذايي مورد احتياج را به طور کامل و مرتب دريافت نمايند علاوه بر فرمولاسيون صحيح مواد غذايي مقدار مصرف غذا تنها و مهمترين عاملي است که سرعت رشد و راندمان مصرف مواد غذايي را تعيين مي کند گله هايي که متوسط افزايش وزن بالايي را در روز نشان مي دهند معمولا بالاترين مصرف ماده غذايي و بهترين ضريب تبديل وتوانائي زنده ماندن را نيز دارا مي باشند بنابراين مزارع موفق پرورش دهنده بايد از عوامل تاثير گذار بر روي مقدار مصرف ماده غذايي آگاه باشند کنترل مقدار مصرف غذا تحت تاثير اثرات متقابل پيچيده بين عواملي است که با فيزيولوژي حيوان ، سيستمهاي حسي و احتياجات غذايي مورد نياز جهت رشد و نگهداري و مقاومت در برابر بيماريها در ارتباط مي باشد مقدار مصرف غذا تحت تاثير برنامه غذايي و عوامل مديريتي قرار مي گيرد لازم به ذکر است که برنامه غذايي تحت تاثير فاکتورهايي : از قبيل اجزا مواد خوراکي ، چگونگي تنظيم جيره ، سطح اجزا و جيره و کيفيت پلت قرار مي گيرد فاکتورهاي مديريتي که مي توانند مقدار مصرف غذا را تحت تاثير قرار دهند عبارتند از : دردسترس بودن آب و غذا ، مديريت محيط پرورش ، تراکم گله و کنترل بيماريها . دراين مقاله به طور خلاصه چگونگي تاثير هر يک از اين عوامل بر روي مقدار مصرف غذا بررسي مي گردد .
کنترل مقدار مصرف غذا :
تئوريهاي اساسي فيزيولوژيکي کنترل مصرف غذا و تنظيم اشتها براي اولين بار در پستانداران مطالعه گرديد و هنوز اطلاعات خيلي کمي در طيور موجود مي باشد کنترل مصرف مواد غذايي در پستانداران تحت تاثير غذه هيپو تالاموس در مغز مي باشد که به عوامل مختلف تحريک کننده و مکانيسم هاي تنظيم کننده پاسخ مي دهند برخلاف پستانداران وضعيت ظاهري و نسبتهاي بافتي غذا ، مقدار مصرف ماده غذايي را در طيور بيشتر از مزه و بو تحت تاثير قرار مي دهند چنانچه پرنده قارد به تشخيص شکل ظاهري غذا نباشد آن را مصرف نخواهد کرد در زير به طور خلاصه به عوامل تنظيم کننده فيزيولوژيکي که اشتها و مقدار مصرف غذا را تحت تاثير قرار مي دهند مي پردازيم .
عوامل حسي که مقدار مصرف ماده غذايي را تحت تاثير قرار مي دهند .
جنبه حسي مقدار مصرف غذا در سه مرحله از خوردن غذا مي تواند طبقه بندي شود .
1- شناسايي مواد غذايي 2- فرو بردن و بلعيدن مواد غذايي 3- فعاليت دستگاه گوارش.
شناسايي مواد غذايي در طيور ابتدا از طريق ديدن مي باشد جوجه هاي تازه هچ شده به طور ذاتي ، از طريق رنگ غذا به طرف آن جذب مي شوند Hess در سال 1956 گزارش کرد که رنگهاي نارنجي و آبي در دامنه نور مرئي توسط طوطي ترجيج داده مي شود رنگهاي سبز و قرمز نيز توسط جوجه ها و بوقلمونها ترجيح داده مي شود واين مي تواد دليل استفاده oasis از رنگ سبز براي تحريک جوجه ها براي اولين بار جهت تغذيه باشد مرغهاي جوان به طور ذاتي غذاهاي به اندازه و شکل شنهاي کوچک را ترجيح مي دهند همچنين مرغها تمايل قوي به استفاده از حس بينايي جهت شناسايي شکل و رنگ مواد و ياد گرفتن موقعيت آن دارند به طور مثال : پرندگان ياد مي گيرند که بر اساس مشخصات ظاهري خوراک ، از موادي که موجب بيماري و يا اثرات ناخوشايند بعد از بلعيدن مي شوند اجتناب کنند مواد غذايي که ممکن است در توليد بيماري گله هاي گوشتي نقش داشته باشند حائز اهميت هستند به طوريکه اگر به گله هاي گوشتي غذايي با کيفيت پايين داده شود موجب بيماري مي شود در مقابل افزايش مصرف غذا بوسيله بهبود وضع ظاهري و کيفيت غذا ممکن مي باشد تاثير مثبت اين عامل در دراز مدت به صورت مصرف بيشتر غذا با کيفيت خوب بافتي و خصوصيات ظاهري مناسب ، همراه با اجزا خوب مواد غذايي و جيره نويسي دقيق مشخص مي شود بالاخره رفتار اجتماعي ، يکي از جنبه هاي مهم غذا خوردن در طيور مي باشد جوجه وقتي که ببيند که ساير افراد گله اقدام به نوک زدن مي کنند اين کار را انجام مي دهد غذا خوردن درجمع پرندگان اغلب زمان بخصوصي در طول روز آغاز مي شود حتي اگر در تمام ساعات روز غذا در دسترس آنها باشد .جوجه ها و بوقلمونها دانه خوارند راندمان مصرف غذا به اندازه و شکل دانه که خواص فيزيکي دهان حيوان نيز در آن دخالت دارد بستگي دارد پرندگان در مصرف غذا با اندازه ي خيلي بزرگ و يا خيلي کوچک مشکل دارند که علت آن اندازه نوک آنان مي باشد جوجه ها و بوقلمونها دندان ندارند در نتيجه قطعات خيلي بزرگ نمي تواند جويده شده و به قطعات کوچکتر تقسيم شود پرندگان غذاهاي نرم را هم مصرف مي کنند ولي نمي توانند با کارائي مطلوبي غذا را بدون تلف کردن مورد استفاده قرار دهند به علاوه پرندگان در هنگام خوردن غذاي آردي کار بيشتري را نسبت به خوراک پلت انجام مي دهند به اين ترتيب بخشي از انرژي توليد غذا ، کاهش مي يابد بدليل کراتينه شدن نوک ، جابجا کردن غذا در دهان پرندگان به سختي صورت مي گيرد قطعات غذا ابتدا بايد توسط نوک برداشته شده سپس با حرکت سر غذا به طرف عقب دهان رانده مي شود در اينجا غذا با بزاق ، قبل از بلعيده شدن پوشانده مي شود اگر غذا به صورت خيلي نرم آسياب شود و به صورت مناسبي پلت نشده باشد با بزاق به صورت يک توده چسبناک در مي آيد که در نتيجه سفت شده و با بلع غذا تداخل پيش مي آورد مخصوصا موقعي که جيره محتوي گندم و يا ساير غلات کوچک باشد بلع غذا بوسيله هر نوع تغيير در سلامت نوک ، مثل نوک چيني شديد جهت جلوگيري از کانيباليسم درگله و يا زخم هاي که بوسيله ايجاد مي شود پايين خواهد آمد . مصرف غذا در پرنده بوسيله گيرنده هاي مکانيکي ، حرارتي و شيميايي که در دهان موجود است کنترل مي شود گيرنده هاي مکانيکي به پرنده کمک مي کنند که کيفيت غذا را متناسب با بافت خوراک تشخيص دهد گيرنده هاي حرارتي در جوجه ها به سرد بودن سطح نوک واپيتليوم دهان واکنش نشان مي دهند اما به حرارت غذاي گرم پاسخ نمي دهند گيرنده هاي شيميايي نيز که در پرنده در داخل پرزهاي چشائي تجمع يافته اند به طور متوسط تقريبا 360 عدد است که از اين تعداد حدود 54% در سقف دهان ، 42% در کف دهان و فقط 4% در زبان قرار دارند پرزهاي چشائي پخش شده در قسمتهاي مختلف دهان با غذا تماس پيدا کرده و پرنده را قادر مي سازند که تفاوت بين مواد غذايي را تشخيص دهد اگر چه پرندگان تعداد پرز چشائي بسيار کمتري از پستانداران دارند ولي قادرند مزه غذا و تغيير در مزه را احساس کنند Maller و Kave در سال 1967 ثابت کردند که جوجه هاي تغذيه شده با جيره حاوي انرژي پايين تمايل مشخصي به ساکاروز محلول دارند جوجه ها هنگامي که کمبود کلسيم دارند به سرعت مکمل کربنات کلسيم را انتخاب مي کنند عکس العمل مشابهي به هنگام کمبود ساير مواد مغذي نيز مشاهده مي شود در شرايط نامساعد مطالعاتي ، پرندگان به غذاهايي با طعم ضعيف بهتر از غذاهايي با چاشني بالا عکس العمل نشان مي دهند به اين ترتيب حس چشائي پرندگان ممکن است از بين برود .
تئوريهاي تنظيم مصرف غذا
مکانيسم هاي احتمالي زيادي جهت تنظيم مقدار مصرف غذا در پرندگان وجود دارد که برخي از آنها عبارتند از : 1 تئوري گلوکوستاتيک 2 تئوري ترموستاتيک 3 انبساط لوله گوارشي 4 گردش اسيدهاي آمينه و پروتئين خورده شده 5 مکانيسم ليپوستاتيک . تئوري گلو کوستاتيک ، بر اساس مقدار قند خون وگلوکز داخل شده به کبد بعد از مصرف غذا است . دومين عامل مهم در مصرف غذا تامين احتياجات اسيد آمينه اي آنها مي باشد تحت انتخاب آزادانه غذا جائي که منابع غذايي متفاوتي در دسترس باشد پرندگان مقدار غذاي مصرفيشان را جهت تامين احتياجات اسيد آمينه اي و انرژي تنظيم خواهند کرد . در شرايط تجاري جائي که فقط يک نوع غذا در دسترس باشد مقدار مصرف غذا تحت تاثير مقدار انرژي و نسبت اسيدهاي آمينه قرار خواهند گرفت تئوري ترموستاتيک به طور نزديکي با تنظيم درجه حرارت بدن حيوان ارتباط دارد وقتي که درجه حرارت به بالاتر از نقطه رفاه افزايش مي يابد مصرف غذا کاهش مي يابد زيرا فرايند متابولسيم در کنار عمل هضم ، حرارت بدن را افزايش داده و در نتيجه مقدار مصرف غذا براي نگهداري حرارت بدن موقعي که پرنده با شرايط استرس گرمايي مواجه مي باشد کاهش مي يابدحرارت ناشي ازهضم ، بستگي به ترکيبات جيره دارد وقتي انرژي جيره بيشتر از منابع کربوهيدارت تامين شود به طور معني داري حرارت بيشتري از غذاهاي حاوي چربي به دليل مکانيسم انتقال فعال آنها به هنگام هضم توليد مي گردد از طرف ديگر تهيه يک جيره با توازن اسيدهاي آمينه ايده آل گرماي متابوليکي کمتري از جيره اي با عدم توازن اسيدهاي آمينه توليد خواهد کرد زيرا در اين صورت اسيدهاي آمينه کمتري بايد کاتابوليزه شوند بنابراين مقدار غذاي مصرفي پرندگان تحت تنش گرمائي مي تواند بوسيله افزايش چربي جيره و استفاده از مکملهاي اسيدهاي آمينه افزايش يابد کنترل حرارتي مقدار مصرف غذا در پرندگاني که در اثر چالش هاي دستگاه ايمني بدن تب دارند مهم مي باشد تحريک اوليه سيتو کينز سبب افزايش سرعت متابوليک پايه و حرارت بدن مي شود که اين امر بدليل حرکت مواد غذايي جهت حمايت کاستن هر نوع افزايش حرارت ، گرماي متابوليسمي در طول واکنش تب مشابه مقدار مصرف غذا کاهش مي يابد . انبساط لوله گوارش و تحريک لوله گوارش نيز بايد مقدار مصرف غذا را در پرندگان تحت تاثير قرار دهد اما در باره چگونگي تاثير فعاليت دستگاه گوارش روي مقدار مصرف غذا در مقايسه با ديگر عوامل اطلاعات کمتري وجود دارد .Hodgkiss در سال 1981 وجود دو نوع گيرنده ي حساس به انبساط را در چينه دان ثابت کرد .
1- گيرنده هايي با تطابق پذيري آهسته 2 گيرنده هايي با تطابق پذيري سريع . گيرنده هايي با تطابق پذيري آهسته به هنگام انبساط چينه دان براي زمان طولاني فعال شده و به سرعت حرکت غذا کمک مي کنند ولي گيرنده هايي با تطابق پذيري سريع با رفتار تغذيه اي حيوان ارتباط دارند گيرنده هاي انبساطي در سنگدان نيز وجود داشته و آسياب غذا و حرکات دستگاه گوارش را کنترل مي کنند در حقيقت سنگدان محرک حرکات نرمال دستگاه گوارش مي باشد بر خلاف پستانداران واکنشهاي قدرتمند روده در پرندگان به علت جبران طول کوتاه روده مي باشد همچنين جهت مخلوط کردن ماده هضمي با ترشحات دستگاه گوارش لوله گوارشي به صورت رفلکسي عمل کرده و به طور قدرتمندي ماده هضمي راجهت افزايش هضم و جذب در روده کوتاه با آنزيم مخلوط مي کند همچنين تعداد ميکروبها را که احتمالا سبب بيماري شده و يا در جذب مواد غذايي رقابت مي کنند کاهش مي دهد حرکت ضعيف روده موجب افزايش شدت بيماري آنتريت نکروتيک و در نتيجه به طور معني داري موجب کاهش مقدار غذاي مصرفي خواهد شد . تئوري ليپوستاتيک کنترل مصرف غذا در مرغهاي جوان گوشتي نقش مهمتري در مقايسه با مرغهاي پيرتر ايفا مي کند مانند بسياري از گونه ها در پرندگان بزرگ و بالغ محتوي چربي بدن بوسيله تغيير انرژي گرفته شده از جيره و يا مصرف انرژي تغيير مي کند به عبارت ديگر پرندگان مقدار مشخصي چربي در بدن دارند و وقتي که اين مقدار چربي به کمتر از آن نقطه برسد مقدار اخذ انرژي افزايش خواهد يافت چون پرندگان گوشتي جهت افزايش وزن و بهبود ضريب تبديل انتخاب شده اند کنترل کمي روي محتوي چربي بدن دارند و اين نقطه تنظيم چربي بدن به عنوان شاخص افزايش چربي بدن به طرف بالا جابجا مي شود طبق تئوري ليپوستاتيک جوجه هاي امروزي به دليل افزايش تمايل ژنتيکي به چربي بالاي بدني پرخور شده اند اين دليلي است که نشان ميدهد چرا مقدار مصرف غذاي جوجه هاي پرورشي بايد جهت نگهداري چربي بدن در سطح قابل قبول براي حمايت از حداکثر عملکرد توليدي محدود شود.
فاکتورهاي غذايي که مقدار مصرف غذا را تحت تاثير قرار ميدهند .
عوامل تغذيه اي مختلفي مقدار مصرف غذا را تحت تاثير قرار مي دهند مخصوصا اگر ترکيبات غذايي جيره کمبود داشته ويا مقدار آن بيش از نياز موجود باشد البته مرغهاي گوشتي براي افزايش وزن انتخاب شده اند و در آنها تاثير جيره روي مقدار مصرف غذا کمتر از مرغهاي تخمگذار مي باشد .
انرژي جيره :
مهمترين فاکتور قابل پيش بيني روي مقدار مصرف غذاي مرغهاي گوشتي ، محتوي انرژي جيره است همانطور که در بحث تئوري ليپوستاتيک ذکر شد پرندگان جهت تامين احتياجات انرژي متابوليک غذا مصرف خواهند رد نياز انرژي شامل انرژي براي نگهداري ، رشد و يا توليد مي باشد احتياجات نگهداري بدن که بيشتر از نيازهاي توليد مي باشد بوسيله وضعيت سلامتي پرنده ، درجه تحرک پرنده ، فعاليت فيزيکي و تداخل هاي اجتماعي مي باشد تحت تاثير قرار مي گيرد و از دست دادن گرماي بدن که تحت تاثير حرارت محيط اطراف ، رطوبت و جريان هواي محيط مي باشد تغيير مي کند . بنابراين اگر محتواي انرژي جيره کاهش يابد مقدار مصرف غذا را افزايش خواهد يافت تا وقتي که بوسيله پرشدن روده و يا ساير محدوديتهاي فيزيولوژيکي محدود شود چون ضريب تبديل غذا از نظر اقتصادي در مرغهاي تيپ گوشتي مهم ميباشد تحريک افزايش مقدار مصرف غذا بوسيله کاهش تراکم کالري آن عملي نمي باشد زيرا فاکتورهاي ديگري علاوه بر محتوي انرژي جيره همبستگي دارد .
پروتئين و اسيدهاي آميه
جيره
محتواي پروتئين و اسيدهاي آمينه جيره تاثير غير مستقيم روي مقدار مصرف غذا دارد اگر محتواي اسيدهاي آمينه جيره به سطحي زير احتياجات رشد کاهش يابد افزايش وزن بدن کم خواهد شد در حالي که وزن بدن کم مي شود احتياجات کالريک پرنده نيز کاهش خواهد يافت و متعاقبا مقدار مصرف غذا به دليل کاهش انرژي کم مي شود عدم توازن اسيدهاي آمينه جيره يا بدليل جيره بندي بد و يا ناشي از اجزا غذايي با کيفيت پايين مي باشد که موجب کاهش مقدار مصرف غذا و کاهش راندمان ضريب تبديل غذايي مي شود بر عکس انرژي جيره پرندگان گوشتي مقدار مصرف غذاي خود را جهت تامين مقدار اسيدهاي امينه مورد نياز تغيير نخواهند داد مگر يک کمبود جزيي در اولين اسيد آمينه محدود کننده باشد در چنين صورتي افزايش مقدار مصرف غذا با کاهش راندمان ضريب تبديل همراه خواهد بود.
مقدار وتيامينها و مواد معدني جيره
ويتامينها و مواد معدني در درجه اول در متابوليسم به عنوان يک کوفاکتور عمل ميکنند در حاليکه ماکرومينرالهايي مثل کلسيم ، فسفر و منيزيوم به عنوان اجزا ساختماني بدن نقش ايفا مي کنند ويتامين ها ومواد معدني ، مقدار مصرف غذا را فقط وقتي که سطحشان درجيره بسيار کم و يا چند برابر بيشتراز نياز حيوان باشد تحت تاثير قرار مي دهد کمبود اين مواد درجيره سبب ناراحتيهاي متابوليکي مي شود که به طور غير مستقيم روي مقدار مصرف غذا تاثير دارد احتمالا کمبود موادمعدني مقدار مصرف غذا را جهت تامين نياز تحريک مي کند در حالي که مقدار بيش از حد ويتامين هاي جيره و مواد معدني موجب کاهش مقدار مصرف غذامي گردد افزايش مقدار مواد معدني به طور معني داري با افزايش مقدار مصرف آب همراه است افزايش نمک جيره مقدار مصرف غذا را کاهش و مصرف آب را تحريک خواهد کرد افزايش کلسيم جيره نيز مقدار مصرف غذا را در مرغهاي گوشتي در حال رشد کاهش خواهد داد .
فاکتورهاي ضد تغذيه اي
طبيعت ماهب زيادي را در اختيار گياهان قرارداده است توانائي سنتز مواد شيميايي منحصر به فرد که به عنوان ترکيبات ذخيره مواد غذايي و يا مکانيسمهاي دفاعي فعاليت مي کنند از اين جمله مي باشد بسياري از اين ترکيبات مي توانند رشد حيوان را محدود کرده و يا موجب مرگ شوند ترکيباتي مثل ممانعت کننده پروتئاز ، گواتروژنها ، آلکالوئيد ها ، اگزالاتها و فيتات ترکيبات طبيعي هستند که مي توانند در دسترس بودن مواد غذايي را براي پرنده محدود کرده مصرف ماده غذايي را کاهش داده و رشد را در حيواناتي که آن را مصرف مي کنند کاهش دهند . عوامل ضد تغذيه اي ديگري در غذا در نتيجه قارچ ، متابوليسم ميکروبي و يا خود گياهان به عنوان يک مکانيسم دفاعي در مقابل زخمها و يا عفونت توليد مي شوند خوشبختانه حضور يک عامل سمي در مصرف مواد مانعي ايجاد نمي کند روشهاي فرايندي زيادي براي خنثي کردن و سم زدايي ترکيبات زيان آور ضايعات و مواد زايد در دسترس مي باشد مواد غير سمي در هيچ سطحي از مصرف ، محدود کننده نمي باشند البته مصرف در سطح پايين حتي براي ترکيبات سمي نيز مي تواند بدون هر نوع اثر زيان آور تحمل شود .
مصرف آب
آب مهمترين ماده غذايي در جيره پرندگان است اگر چه مقدار موردنياز نمي تواند در مقايسه با ديگر مواد غذايي به سادگي اندازه گيري شود مقدار آب مورد نياز پرندگان گوشتي بستگي به حرارت محيط ، رطوبت نسبي اجزا جيره ، سرعت رشد و راندمان باز جذب آب بوسيله کليه دارد آب در بدن به عنوان يک حلال عمل مي کند که مواد غذايي را در بدن حل و مواد زايد رادفع مي کند در داخل بدن بسياري از واکنشهاي شيميايي بوسيله آنزيمها ، در محيط محلول انجام شده و هيدروليز مي گردند بدليل گرماي بالاي آب ، تغييرات خيلي کوچکي در حرارت بدن مي شود حرارت نهان تبخير آب نيز بسيار بالا ست وتبخير آن از پرنده قسمتي مهم از تنظيم حرارتي بدن پرنده را به عهده دارد همچنين مصرف مقدار غذاي مصرفي آب مي نوشند البته مقدار واقعي مصرف آب ، بستگي به نوع غذا ، حرارت محيط و عوامل مدير يتي دارد افزايش پروتئين خام جيره مقدار مصرف آب و نسبت آب به غذا را افزايش ميدهد غذاهاي کرامبل و يا پلت شده نسبت به غذاهاي مش هم آب و هم مقدار مصرف غذا را افزايش مي دهند اما نسبت آب به غذا تقريبا ثابت باقي مي ماند افزايش نمک جيره و ديگر مواد معدني اسموليتيکي مقدار مصرف آب را جهت تنظيم افزايش مواد معدني و دفع آنها از طريق کليه افزايش مي دهد مصرف آب مهمترين تاثير را روي مقدار مصرف غذا وقتي دارد که مصرف محدود شود و آب بدن راتحت تاثير قرار دهد در دسترس بدن آب بستگي به تراکم گله و فضاي آبخوريها دارد اگرچه آبخوريهاي قطره اي کاراتر و بهداشتي بوده ولي اين آبخوريها مقدار جريان آب کافي براي بوقلمونها بعد از سن 6 هفتگي فراهم نمي کنند ومتعاقبا مقدار مصرف غذا تحت تاثير قرار ميگيرد .
فاکتورهاي مديريتي که مقدار مصرف غذا را تحت تاثير قرار مي دهند .
مقدار مصرف غذا به طور معني داري در بين گله ها يا فارمهايي با امکانات مشابه حتي اگر غذاي يکساني را مصرف کنند و دستورات مديريتي مشابهي را تعقيب کنند مي تواند اختلافهايي درنحوه مديريت و بيماري مي باشد سه عامل مديريتي که مي تواند روي مقدار مصرف غذاي پرندگان گوشتي موثر باشد عبارتنداز : 1 دسترسي به آب و غذا 2 تنشهاي محيطي 3 بيماري . تاثير نسبي هر يک از اين فاکتورها روي مقدار مصرف غذا بستگي به تراکم گله دارد هر چقدر تراکم گله افزايش يابد تقاضا و رقابت براي نيازهاي اساسي ، مثل آب ، غذا ، بستر و هوا افزايش مي يابد . توجه به هر يک از اين عوامل عمومي براي پرندگان جهت مصرف غذا در حد پتانسيل ژنتيکيشان حياتي مي باشد در زير به طور خلاصه به هر يک از عوامل مديريتي که روي مقدار مصرف غذا تاثير دارند اشاره مي شود .
دسترسي به غذا و آب
طيور گوشتي بايد آزادانه و بدون هر گونه محدوديتي به غذا و آب از روز جايگزيني در سالن تا روزي که به بازار فرستاده مي شوند دسترسي داشته باشد دانخوري و آبخوري بايد به تعداد کافي در دسترس باشد در اين صورت رقابت کمي در طول تغذيه پرندگان به وجود مي آيد دانخوريها و آبخوريها نبايد درتمام طول روز اشغال باشندزيرا پرندگان ضعيف داخل گله قادر به مصرف مقدار غذاي مورد نياز خود به طور آزادانه نخواهند بود اگر تفاوت زيادي در وزن بدن گله مشاهده شود در حقيقت فضاي دانخوري کافي براي هر پرنده وجود ندارد حتي اگر دانخوري کافي هر پرنده وجود ندارد حتي اگر دانخوري کافي برا هر پرنده وجود داشته باشد رديف دانخوريها بايد طوري باشد که همه پرندگان به راحتي بدون فشار بيش از حد به غذا دسترسي داشته باشند تا يکساني گله حفظ شود بايد دقت کرد که سطح بستر زير دانخوريها بيش از اندازه مرتفع و يا کم عمق نباشد تا تفاوت ارتفاع بين دانخوريها افزايش نيابد طرح مناسب دانخوريها و تنظيم جريان غذا در آنها براي هر پن نيز مهم مي باشد طرح دانخوريها بايد مناسب اندازه پرندگان باشد فاصله سيمهاي گريل ، جريان غذا و عمق آن در هر پن و زمان دوباره پرشدن آن نيز مهم مي باشد بسياري از اوقات چندين دانخوري در رديف دانخوريها بدليل تنظيم بد جريان غذا و ياعدم کارکرد مناسب اپراتور از غذا خالي مي ماند . بالاخره پرندگان گوشتي نبايد هرگز بدون غذا باشند زيرا اين پرندگان قادر به جبران کمبود غذا بوسيله افزايش مقدار مصرف غذايشان در زمان بعدي نخواهند بود هر پرنده مطابق برنامه غذايي رايج خود در طول روز غذا مصرف مي کند و هرگونه توقف غذا خوردن برنامه غذايي بعدي را مختل خواهد کرد و رقابت بين گله را افزايش مي دهد توقف غذايي که بيشتر از 4 ساعت ادامه يابد حساسيت به بيماري آنتريت را افزايش خواهد داد که شديدا اشتها و مقدار مصرف غذا را کاهش خواهد داد پرندگان جوان به توقف مصرف غذا حساستر هستند .
تنشهاي محيطي :
تنش تاثير بدي روي مقدار مصرف غذا در طيور کوشتي دارد بالا رفتن سطح بعضي از هورمونها به هنگام استرس سبب انتقال سوخت بدن جهت واکنش جنگندگي و يا پرواز مي گرددجذب مواد غذايي و حرکات دستگاه گوارش اساسا در طول واکنشهاي استرس کاهش مي يابد استرس شديد گذرا احتمالا سبب يک کاهش آني در مقدار مصرف غذا و يا عملکرد مي شود استرس حاد و بحراني يک تاثير قابل توجه و مدام روي مقدار مصرف غذا خواهد داشت در کل تنش حاد وبحراني توسط سه عامل تنش زاي محيطي مي تواند ايجاد شود : 1- تنش گرمايي 2- شرايط بد هوا 3- شرايط نامطلوب بستر
بيماري و تنشهاي ايمنولوژيکي
تنش ايمنولوژيکي ايجاد شده بوسيله بيماري تاثير مهم و معني داري روي مقدار مصرف غذا دارد اگر چه بيماري آنتريت تاثير قابل مشاهده اي روي کاهش مقدار مصرف غذا دارد هر آنتي ژني نيز که عکس العمل ايمني را بالا ببرد موجب کاهش اشتها مي شود واکنش سيستم ايمني ذاتي بسيار به مواد مغذي نيازمند است ومقدار ماده غذاييبا بيشتر از سيستم ايمني اکتسابي کاهش ميدهد تحريک اوليه آبشار سيتوکينها همراه با عکس العمل ايمني ذاتي مستقيما رفتار پرنده را تغيير مي دهد بي حالي کاهش فعاليت جمعي و بي اشتهايي در نتيجه تاثير اينترلوکئين روي مغر و تغيير در سرعت متابوليسم پايه و وجود تب مي باشد .اين تغيير رفتارها موجب کاهش مقدار مصرف غذا و وزن مي گردند علاوه بر کاهش مقدار مصرف غذا موقعيت تغذيه اي پرنده که سيستم ايمني آن تحريک شده بوسيله کاهش جذب بعضي از مواد غذايي کم مي شود .