استرس گرمائي در بوقلمون و راه هاي کاهش آن

مساله استرس گرامائي در پرورش طيور يک مشکل جدي است. در يک هواي بسيار گرم، مرگ و مير طيور و کاهش توليد قابل مشاهده است. معمولا هر گاه که دماي محل پرورش بوقلمونها از 27 درجه سانتي گراد فراتر رود استرس گرمائي بروز مي کند.

البته در اين ميان نبايد اثر رطوبت را ناديده گرفت و هميشه بايستي به گزارشات هواشناسي در مورد افزايش دما و رطوبت تواما توجه داشت.

توجه داشته باشيد که دماي بالاتر از 27 درجه سانتي گراد ميتواند باعث کاهش مصرف خوراک و در نتيجه کاهش دريافت انرژي و پروتئين گردد که اين امر نيز به نوبه خود اثرات منفي بر روي وزن تخم، کوچک شدن اندازه آن و کاهش کيفيت پوسته خواهد داشت.

دماي بدن بوقلمونها در حدود 42 -41 درجه سانتيگراد است حال اگر دماي محيط از اين دما بالاتر رود، اتلاف گرماي بدن آنها متوقف شده و حتي مقداري گرماي اضافي هم به بدن آنها تحميل مي گردد با ادامه اين روند هنگاميکه دماي بدن بوقلمونها به 46 درجه سانتي گراد برسد آنها خواهند مرد.

در اين هنگام و زمانيکه جلوگيري از به وقوع پيوستن تمامي آثار سوء استرس گرمائي امکان پذير نيست، چند اقدام مديريتي مي تواند وضعيت را اندکي بهبود بخشد که در ادامه به بخشي از آنها اشاره مي کنيم.

....

کمک به بوقلمونها براي مقابله با استرس گرمائي
آرايش محيط اطراف محل پرورش

- گياهان و علفهائي را که اطراف ساختمان مي رويند کوتاه کنيد، چرا که آنها مانع از حرکت و جريان يافتن هوا به سمت ساختمان مي شوند.

- کاشتن درختان بلند و پر شاخ و برگ به طرز موثري مانع از تابش مستقيم آفتاب مي شوند اما توجه داشته باشيد در جائي کاشته شوند که مانعي بر سر راه جريان هوا نباشند.

- ساختمان ها بايد طوري ساخته شوند که پرندگان از تابش مستقيم نور در امان باشند. (به طور مثال ساختمانها را شرقي - غربي بنا کنيد)

...

تهويه

- جريان هوا بايد مطابق با سن پرنده باشد. اين مساله مي تواند به خنک شدن بدن آنها کمک زيادي کند. يک نسيم خفيف با سرعت 4/2 کيلومتر در ساعت مي تواند دماي محيط را تا 5 الي 8 درجه سانتيگراد تعديل نمايد.

- توجه داشته باشيد که در ساختمانهائي که اطراف آنها پوشيده است به ازاء هر 12 تا 15 متر از طول ساختمان يک هواکش 36 اينچي نصب نمائيد.

- ترموستات هواکشها را بر روي دماي 23 درجه سانتي گراد تنظيم نمائيد تا اطمينان يابيد که آنها در طول روز به خوبي کار کرده و محيط خنک و مطلوبي را براي پرندگان بوجود مي آورند.

- از ساختارهاي پلاستيکي و چوبي براي تغيير جهت دادن جريان هوا به سمت پائين استفاده کرده و اطمينان حاصل کنيد که طيور حداکثر بهره را از اين جريان هوا مي برند.

- از سالم بودن تسمه هواکشها اطمينان حاصل کنيد، چرا که فرسوده بودن آنها باعث کاهش 30 درصدي و يا بيشتر در کارکرد هواکشها خواهد شد. پس دقت داشته باشيد که تسمه هاي فرسوده را حتما به موقع عوض کنيد.

- هواکشها را هر روز تميز کنيد چرا که اين امر براي عبور منظم هوا امري ضروري است.

- از کارآئي دستگاه هاي هشدار دهنده اطمينان حاصل کنيد. فاصله بين حداکثر و حداقل دما را کم انتخاب کنيد تا بتوانيد بهترين استفاده را از دستگاه به عمل آوريد.

....

آب

- وجود آب پاکيزه و سالم در روزهاي گرم بسيار ضروري است. سيستمهاي آبخوري را مرتبا کنترل کنيد تا اطمينان حاصل نمائيد که آب به صورت يکنواخت و بي وقفه در اختيار بوقلمونها قرار مي گيرد.

- صافي آبخوريها را مرتبا تعويض کنيد. در طول تابستان ميزان مصرف آب بوسيله طيور به 2 تا 3 برابر زمستان مي رسد، در نتيجه صافيها زود به زود پر مي شوند. براي حل اين مورد استفاده از دستگاه هاي نشان دهنده سرعت آب براي فهميدن مصرف آن بسيار موثر است.

- هميشه در طول تابستان به آب پرنده الکتروليت و ويتامين اضافه کنيد تا کمبود ويتامين ناشي از کاهش مصرف غذا در آنها جبران شود.

- از کافي بودن تعداد آبخوريها در محل پرورش اطمينان حاصل کنيد به گونه اي که به ازا هر 100 بوقلمون يک آبخوري وجود داشته باشد. البته توجه داشته باشيد که در تابستان و روزهاي گرم تعداد آبخوريها را بايد کمي بيشتر نمود.

....

فضاي محل پرورش

ميانگين فضاي مورد نياز براي هر پرنده را در طول مدت گرماي هوا افزايش دهيد و در کنار آن از تهويه مناسب و روش خنک کردن تبخيري استفاده نمائيد. کاهش تعداد پرندگان موجب کاهش گرماي توليد شده مي گردد، در نتيجه مي توانيد هواکشهاي اضافي را نيز برداريد. همچنين افزايش فضاي کف محل پرورش باعث آسان شدن دسترسي به آبخوريها خواهد شد.

مطالعات نشان مي دهد که افزايش تعداد پرنده ها در يک محل، با نقشه مناسب، روش خنک سازي موثر و همچنين استفاده از تونل تهويه در ماه هاي گرم سال با سود اقتصادي همراه خواهد بود.

......

گله هاي مادر

...من

برنامه نوري

برنامه روشنائي را به صورت دوره هاي مناسب با زمان تاريکي و گرماي روز تنظيم کنيد.

ساعات روشنائي
زمان شروع و پايان روشنائي

8
9 صبح تا 5 بعد از ظهر

7
10 صبح تا 5 بعد از ظهر

6
10 صبح تا 4 بعد از ظهر


تخم گذاري

در برخي از فارمها ميتوان با جمع آوري مرتب (بيشتر) تخمها به توليد در فصل تابستان کمک کرد. اين مساله بوقلمون ها را وادار مي کند تا مدت کمتري را در لانه بنشينند.

همچنين در صورت امکان، وسائل ايجاد کننده جريان هوا را به لانه ها اضافه کنيد. از خشک بودن بستر اطراف آبخوريها و جلوي لانه ها اطمينان حاصل کنيد، چرا که بوقلمونها به دليل خنک بودن جاهاي خيس به اينگونه مکانها علاقه دارند. مدت زمان نگهداري تخمهاي نطفه دار را کاهش دهيد چون قابليت جوجه درآوري آنها تحت تاثير قرار مي گيرد.

اطمينان حاصل کنيد که دستگاه هاي خنک کننده و تهويه در محل جمع آوري تخمها، دماي مناسب را ايجاد مي کنند.

...

کنترل کرچي

- اطمينان حاصل کنيد که هر قفس جاي کافي را براي نگهداري بوقلمونهاي کرچ دارد.

- نوع بستر در اين قفسها را متفاوت از بستر اصلي فارم انتخاب کنيد.

- تهويه مناسب را فراهم آوريد و آب و غذاي تازه در دسترس بوقلمونها قرار دهيد، توجه داشته باشيد پرندگاني که در معرض استرس گرمائي قرار گرفته اند توانائي طي مسافت طولاني براي رسيدن به آبخوري و دانخوري را ندارند.

- در شرايط حاد از برنامه کنترل کرچي صرف نظر کرده يا آنرا به تاخير بياندازيد.

- توجه داشته باشيد که سرعت رشد باکتريها در لوله هاي آب،، در آب و هواي گرم افزايش مي يابد. حفظ کيفيت آب تا حد امکان از اهميت زيادي برخوردار است. (مثلا از طريق اضافه کردن 3 -2 قسمت کلر در يک ميليون قسمت آب)

- در هر فرصت ممکن در هنگام گرمي هوا ظرف آبخوري و لوله هاي آنرا شستشو دهيد تا آب مناسب در اختيار بوقلمونها قرار گيرد. (گاهي اضافه کردن يخ به آب نيز به کاهش استرس کمک مي کند)

...

غذا

- بوقلمونهائي که تازه غذا خورده اند در طول فرآيند هضم، گرماي زيادي را توليد مي کنند. يافته ها نشان مي دهد که در طول دوره گرما بهتر است پرنده هر چه سريعتر غذا خورده و آنرا هضم کند، به خصوص اينکه اين عمل حتي الامکان پيش از ساعات گرم روز صورت گيرد.

در برخي موارد مديران فارم از روش ((تغذيه سريع شبانه)) استفاده مي کنند. اين بدان معني است که در يک دوره 30 -20 دقيقه اي در خنک ترين ساعات شب به طيور غذا دهيم تا آنها را به خوردن و نوشيدن تشويق کنيم. همچنين اضافه کردن اسيد اسکوربيک در غذا يا آب يک عمل متداول در ماه هاي گرم تابستان است.

....

خنک کردن به روش تبخير

اين کار با استفاده از آب افشانهاي ساده سقفي صورت مي گيرد. اين وسائل به آرايش گوناگون قابل نصب در ساختمان محل پرورش هستند. دستگاه هاي مه ساز که با فشار بالا و حجم کم کار مي کنند نيز قابل استفاده اند. توجه داشته باشيد که در صورت استفاده از اين سيستم، پيش از شروع گرما از سلامت و پاکيزگي وسائل اطمينان حاصل کنيد.

...

توضيح: ميزان خنک شدن هوا با استفاده از روش خنک سازي با تبخير به ميزان رطوبت نسبي هواي ورودي بستگي دارد بدين معني که هر چه هوا خشک تر باشد ميزان تبخير بيشتري صورت گرفته و در نتيجه هوا خنک تر خواهد شد.

....

موارد جنبي

جابه جا کردن بوقلمونها در مواردي نظير: تعيين جنسيت، تلقيح مصنوعي، حمل و نقل، واکسيناسيون و ... بايد با حداکثر احتياط و در مواقع خنک روز صورت گيرد. همچنين از دستکاري کردن غير ضروري پرندگان نيز اجتناب کنيد.