با آغاز عصر فضا و مسابقه فضایی بین دو ابرقدرت، نیروی هوایی آمریکا پروژه ساخت یک فضاپیمای چندمنظوره را در دستورکار قرارداد. این فضاپیما بر خلاف فضاپیماهای کپسولی آن دوران ،که پس از اتمام مأموریت به صورت سقوط آزاد وارد جو زمین می شدند و یکبار مصرف بودند، شباهت زیادی به شاتلهای امروزی داشت و قرار بود که پس از واردشدن به جو بر روی زمین فرودآمده و برای پروازهای فضایی بعدی آماده شود. این مسئله، فضاپیمای جدید را بسیار فراتر از طرح های معمول آن دوران مانند جیمینی (آمریکا) یا وسخود (روسیه) قرارمی داد.

مأموریتهای درنظرگرفته شده برای این فضاپیما عبارت بودند از: شناسایی، بمباران، نجات فضایی، تعمیرات مداری ماهواره ها و دست آخر خرابکاری یا از بین بردن ماهواره های حریف. این پروژه در روز 24 اکتبر 1956 آغازشد و فضاپیمای اکس-20 دیناسور نام گرفت.

در مارس 1958، نه شرکت هوافضای آمریکا در مناقصه ساخت دیناسور شرکت کردند که رقابت اصلی بین شرکتهای بل و بوئینگ بود. با اینکه بل در ساخت هواگردهای سریع (پروژه هایی مانند اکس-1 و اکس-15) توانایی های خود را ثابت کرده بود اما طراحی و ساخت دیناسور به بوئینگ واگذارشد. در سال 1961 موشک تیتان-3 به عنوان موشک حامل دیناسور در نظرگرفته شد. یک سال قبل 7 فضانورد به صورت کاملا محرمانه برای پروژه دیناسور درنظرگرفته شدند که معروفترین آنها نیل آرمسترانگ بود. وی در تابستان 1962 از این پروژه کناره گرفت و بعدها به عنوان اولین انسان پای بر روی کره ماه گذاشت.

در طرح اولیه قرار بود که 3 نمونه از دیناسور ساخته شود. نمونه یک تحقیقاتی بود و بستر آزمایشی پروژه را فراهم می کرد. نمونه دوم شناسایی و نمونه سوم بمب افکن استراتژیک با توان حمل بمب هسته بودند. اولین آزمایش پروازی دیناسور-1 در سال 1963 به صورت گلایدر انجام شد و یک سال بعد دیناسور-1 با استفاده از موتور توانست به سرعت 18 ماخ دست پیداکند. دیناسور-1 جمعا 10 نوبت پرواز آزماشی انجام داد که 8 نوبت آن با خدمه انجام شدند.

پس از موفقیتهای اولیه، برنامه ریزی شد که پرتاب آزمایشی دیناسور-3 در سال 1974 با تمام سیستمهای تسلیحاتی به صورت خودکار( وبدون خلبان) انجام شود اما در سال 1963 کل پروژه دیناسور پس از ساخت تنها یک نمونه لغو شد. علت اصلی این تصمیم معلوم نبودن دقیق وظایف دیناسور و مشکل در انتخاب موشک حامل عنوان شده است. این پروژه تا زمان لغو شدن هزینه ای برابر با 660 میلیون دلار بر گردن مالیات دهندگان آمریکایی گذاشت.

اکس-20 دیناسور---مشخصات
خدمه----------------1 نفر
طول--------- 10.77متر
عرض بال---- 6.34متر
ارتفاع------- 2.59متر
مساحت بال 32متر مربع
وزنن خالی-- 4715 کیلوگرم
حداکثر وزن در هنگام پرتاب-5165کیلوگرم
پیشرانه------- 1موتور مارتین ترنس-استیج باکشش 323 کیلونیوتن
بیشینه سرعت 28165کیلومتر بر ساعت
برد----------- 40700کیلومتر
سقف پرواز عملیاتی160-کیلومتر
نرخ صعود----- 510متربر ثانیه

نویسنده و مترجم:رضاکیانی موحد
منبع : ماهنامه جنگ افزار شماره 58







دیناسور پس از فرود بر روی زمین. توجه کنید که دیناسور برای فرود آمدن دارای چرخ نبود و ارابه های فرود آن به اسکی مجهز شده بودند.
با وجود کنار گذاشته شدن این طرح، پروژه دیناسور بار علمی زیادی داشت و اطلاعات علمی بدست آمده از آن بعدها در ساخت شاتلهای امروزی بکارگرفته شدند. نمونه ساخته شده از دیناسور-1 اکنون در دست سازمان ناسا می باشد.