نور :
نوردر آکواریوم نقش بسیار مهمی رو ایفا میکنه و خیلی حیاتیه برای هم ماهی هاو هم گیاهان آکواریوم و هم از نظر تزئین و دکوراسیون و جنبه زیباییآکواریوم . به دو صورت میتونیم آکواریوم رو نور پردازی کنیم . یا با نورطبیعی و یا با نور مصنوعی . نور طبیعی هر چند برتری داره اما مشکلاتی روهم باعث میشه که افراد کم تجربه رو دچار زحمت میکنه . مثل رویش بیش از حدگیاهان و رشد بیش از حد جلبک های رشته ای و تک سلولی و فیتو پلانگتون هاکه باعث سبز شدن آب و کثیفی ماسه ها و شیشه آکواریوم و همچنین گرفتار شدنماهی ها در بین اونها و گاه مرگ ماهی ها میشه و فقط آکواریومیست های باتجربه از نور طبیعی استفاده میکنن !
نورمصنوعی بهتره , به این شرط که از طیف نور مناسب استفاده کنید . معمولنآکواریومیست های مبتدی از لامپ های مهتابی ساده استفاده میکنن . ولیآکواریومیست های حرفه ای از دو نوع لامپ استفاده میکنن : هم نوع آفتابی وهم نوع مهتابی تا طیف نور مناسب رو ایجاد کرده باشن ! میدونیم که نورخورشید داری طیف نور کاملیه . اما نور مهتابی های معمولی فقط بخشی از اونطیف رو داره و به همین دلیل از لامپ مهتابی های آفتابی یا زرد در کنارلامپ های سفید استفاده میکنن تا هم خوشرنگ تر بشه و هم برای گیاهان مناسبتر باشه !
لامپ های مناسب برای آکواریوم باید از نظر درجه Kelvin تعیین شده باشن . برای نمونه طیف آبی نور لامپ های مهتابی دارای 6500K بهبالا هست که فقط برای رشد گیاهان مناسبه و 2500K طیف قرمز داره ! وقتی بهتنهایی با نور مهتابی آکواریوم رو روشن میکنیم نور به نظر سرد و بی روحمیاد ! اما وقتی از لامپ با طیف قرمز 6500k در کنارش استفاده میکنیم نوربسیار زیبا و طبیعی جلوه میکنه و هم برای رشد گیاهان مناسبه و هم آکواریومرو بسیار زیبا نشون میده . در کل برای رشد گیاهان نیاز به 6000K تا 9000K طیف نور آبی دارین . پس موقع خرید لامپ حتمن به مشخصات درج شده روی جعبهلامپ دقت کنید و اگر آکواریومی دارین که در اون گیاه طبیعی قرار بدین سعیکنین لامپی با درجه 8000K بخرید .
استفادهاز لامپ های رنگی نه تنها زیبا نیست که آکواریوم و ماهی ها رو بد نما جلوهمیده و همینطور استفاده از لامپ های معمولی سوای رنگ بدی که دارن و زردهستن , خطراتی رو باعث میشن . لامپ های سقفی معمولی چون گرمای زیادی دارنباعث شسکتن شیشه روی آکواریوم میشن و ماهی ها رو هم بدنما تر میکنن . اینروزها از لامپ های کم مصرف هم استفاده میکنن که باز هم از نوع مهتابی وآفتابی اون در کنار هم میتونید استفاده کنید . هم نور دهی خوبی دارن و همبسیار کم مصرف و با صرفه هستن و گرما هم تولید نمیکنن . لامپ های رنگی مثللامپ قرمز فقط برای بعضی ماهی ها مناسبه مثل ماهی دیسسلامح که نور قرمزبهش آرامش میده .
منبعنور آکواریوم رو باید در بالا و در قسمت وسط قرار داد بطوریکه سرتاسر طولآکواریوم رو پوشش بده و اونقدر قدرت داشه باشه که تا عمق یا کف آکواریومقادر به نفوذ باشه . در نور , ماهی ها غذای خودشونو پیدا میکنن و جفت یابیمیکنن و رنگ بدنشون نمایان میشه و حرکات نمایشی زیبایی انجام میدن .گیاهان رشد بهتری پیدا میکنن و شاداب تر میشن و آکواریوم رو خوش نماترمیکنن و زیبایی خاصی به محیط میدن . پس سعی کنید از نور مناسب استفادهکنید . در ضمن برای آکواریوم های کوچک از نور ضعیفتری استفاده کنید چون هرچقدر منبع نور قوی تر باشه , رشد جلبک ها بیشتر میشه و جلبک های سبز شیشهرو میپوشونن و باعث تار شدن شیشه میشن و مجبور میشید زحمت تمیز کردنش رومتحمل بشید . جلبک های قهوه ای توسط بعضی ماهیها خورده میشن اما جلبک هایسبز به علت چسبندگی زیاد , باقی می مونن روی شیشه و خورده نمیشن . در ضمنلایه ای از جلبک ها هم روی ماسه ها و لوازم تزئینی آکواریوم میشینه واونها رو بد نما میکنه !!! وقتی نور زیاد باشه گاهی جلبکهای تک سلولی وپلانگتونها هم در آب زیاد میشن و آب رو تار و سبز میکنن . برای جلوگیری ازسبز شدن آب میتونید مقدار خیلی کمی کات کبود در آب بریزید یا یک قطعه فلزمس در آب بندازید و یا از آنتی بیوتیک های ضعیف استفاده کنید یا فیل ترهایی با زغال اکتیو که در قسمت مربوطه بطور کامل شرح داده میشه
نور يكي از مهمترين عوامل تعادل بيولوژيكي است . اين اهميت در محيطهايمحدود و بسته اي چون آكواريوم نيز به چشم مي خورد . گياهان آبزي و نيزماهيهاي داخل آكواريوم براي رشد و نمو مناسب نيازمند جذب نور هستند . فقدان نور سبب كدورت آب و ايجاد رسوبي قهوهاي رنگ بر روي شيشهها و برگهاو و ساقههاي گياهان و سار وسايل تزئيني داخل مخزن ميگردد كه زمينهايمناسب براي رشد باكتريهاي بيماريزا خواهد بود .
جدا از وجود نور شدت و مدت تابش آن هم اهميت دارد. آگر شدت تابش شديد باشدباعث پژمردگي گياهان و ايجاد جلبكهاي ميكروسكوپي ميگردد.البته جلبكهيميكروسكوپي سبز منبع غذايي خوبي براي تغذيه اكثر ماهيهاي گياهخوار و بويژهزندهزاهايي مانند گوپي و پلاتي و ... هستند. ليكن باهرچه بيشتر شدن اينجلبك ها آب به مرور به رنگ سبز تيره تبديل ميشود كه در نتيجه با جذب نوراز رسيدن نور به ساير گياهان جلوگيري كرده و سبب از بين رفتن آنها ميشود . به علاوه با ظهور چنين وضعيتي عمق ديد به شدت كاهش يافته و آكواريومداررا از مشاهده و مراقبت مداوم از ماهيهايش باز مي دارد. قرار دادن آكواريومدر محلي كه طي روز در معرض تابش نور طبيعي باشد ميتواند رفته رفته چنينمحيطي را پديد آورد كه تابش بيش از حد نور طبيعي هم از چنين امري مستثنينيست . جهت پيشگيري و يا رفع اين مشكل ميتوانيد راهكارهاي ذيل را پيش روقرار دهيد :
1- در صورتي كه آكواريوم در معرض نور خورشيد است محل آن را تغيير دهيد.
2- در صورتي كه از نور مصنوعي استفاده مي شود شدت و مدت تابش را كاهش دهيد .
3- استفاده از گياهان آبزي شناور مي تواند مانع از رسيدن نور به جلبكها شده و در نتيجه كم كم از تراكم آنها كاسته خواهد شد .
4- براي چند روز تغذيه دستي ماهيها را متوقف ساخته و يا به كمترين حد برسانيد.
5- فضولات و پس مانده هاي غذايي را به طور منظم از كف مخزن سيفون كنيد .(( 6- قسمتي از آب را در چند مرحله تخليه كرده و آب تميز را جايگزين آن كنيد .
نكته ديگر در رابطه با جنس نور است .بهترين نور نور خورشيد است كه دارايانواع اشعهها و بويژه اشعه ماوراي بنفش UV به ميزان مطلوب است . اين اشعهبراي حيات گياهان و ماهيها داراي اهميت زيادي است. در صورت عدم وجود انمي توان ار نورهاي مصنوعي بهره جست . در ميان نورهاي مصنوعي نيز لامپهايبا نور سفيد و لامپهاي فلورسنت از بهترين ها محسوب ميشوند.
در كشور ما اغلب صاحبان اكواريوم از لامپهاي فلورسنت استفاده مي كنند. اين لامپهاي مهتابي برق كمتري مصرف كرده و نور بيشتري هم به محيط ميدهنددر عين حاليكه بر خلاف ديگر لامپها كه گرماي زيادي به آب ميدهند انرژيگرمازايي قابل توجه اي هم ندارند. لامپهاي فلورسنت نسبت به ديگر لامپهاداراي طول عمر بيشتر و روشنايي يكنواخت در سطح وسيعتري هستند.
اين لامپ ها مي توانند به طور ساده در بالاي آْكواريوم و در چندسانتيمتري سطح آب قرار داده شوند و يا اين كه در مخازن لوكس به طور آمادهدر قسمت داخلي سرپوش آكواريوم تعبيه شده باشند.
ذر صورت كاشت گياهان طبيعي در داخل آكواريوم تعبيه وسايل روشنايي مناسب دربالاي آكواريوم الزامي خواهد بود . اما اين بدان معنا نيست كه كه آكواريومهاي فاقد گياه نياز به وسايل روشنايي ندارند . چرا كه حتي فقط به صرفايجاد جذابيت بصري و هرچه زيباتر كردن مخزنتان نيازمند استفاده از اينوسايل خواهيد بود