پیراپزشکی..

[فلفل نمك]

علوم آزمایشگاهی یکی از رشته‌های گروه علوم پزشکی است که ارتباط تنگاتنگی بارشته‌های دیگر پزشکی دارد. این رشته شامل گرایش‌های زیر می‌شود:

1. میکروب شناسی
2. انگل شناسی
3. خون شناسی
4. بانک خون
5. بیو شیمی
6. سرم شناسی
7. ایمنی شناسی
8. ویروس شناسی
9. قارچ شناسی
10. کنترل کیفی

وظیفه کلی این رشته کمک به تشخیص پزشکی با انجام تستهای ازمایشگاهی،پایش درمان،رد یا تایید تشخیص‌های احتمالی می‌باشد. در ایران این رشته به صورت کارشناسی ناپیوسته ارائه می‌شود.

[فلفل نمك]

کارشناسی ناپیوسته علوم آزمایشگاهی

رشته کارشناسی ناپیوسته علوم آزمایشگاهی شاخه ای از علوم پزشکی است که دانش آموختگان آن طی دوره آموزش تکمیلی بعد از دوره کاردانی ، علوم آزمایشگاهی مربوط به تشخیص پزشکی را فرا گرفته تا با بررسی آزمایشگاهی خون ، دیگر مایعات وانساج بدن انسان طبق اصول علمی در تشخیص بیماری، پیگیری درمان وحفظ سلامت افراد جامعه زیر نظر دکترای علوم آزمایشگاهی یا پاتولو ژیست گامی مهم بردارند

طول دوره وساختار آن براساس مصوبه شورای برنامه ریزی متوسط طول دوره 2 سال می باشد ونظام آموزشی آن مطابق آئین نامه آموزشی دوره کاردانی ، کارشناسی ناپیوسته و کارشناسی پیوسته مصوب شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی است

دروس بصورت مستقل نظری وعملی با نمرات جداگانه ویا پیوسته نظری – عملی با یک نمره وکا رآموزی در عرصه در بیمارستانهای آموزشی وابسته به دانشگاه مربوطه در آخرین نیم سال ارائه می گردد

دروس عملی همزمان با دروس نظری مربوطه ارائه می گردند ودانشجو مجاز به گذراندن دروس عملی قبل از دروس نظری مربوطه نمی باشد. ضمناً دروس پیش نیاز برای این دوره به لحاظ آشنایی دانشجویان با همه دروس دردوره تحصیلی قبل تعیین نشده ولذا ترتیب ارائه دروس با دانشکده ها می باشد

[فلفل نمك]

پزشکی هسته ای

رشته كارداني تكنولوژي پزشكي هسته اي

امروزه با توجه به ابعاد گسترده علم پزشكي ، عم پزشكي هسته اي در امر تشخيص و درمان بيماريها ارز ش والايي را كسب كرده است و به دليل اهميتي كه استفاده از اشعه يونيزان و راديو داروها در امر تشخيص و درمان و تحقيق بيماريها دارد ، نياز به تربيت افرادي كه آشنا به كاربرد اين علم و استفاده از آن در علم پزشكي باشند ، از اهميت خاصي برخوردار است .
بدين منظور و در اجراي بند 12 و اصل سوم و اصل بيست و نهم و سي ام و بند 1 اصل چهل و سوم قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران ، بايد به موازات تربيت پزشكان متخصص و متعهد به تربيت سريع كادانان ماهر در رشته پزشكي هسته اي نيز همت گماشت.
1-تعريف و هدف
در كارداني پزشكي هسته اي با توجه به آشنايي دانشجويان اين رشته با كاربرد چشمه هاي باز راديو داروها در تشخيص و درمان بيماريها فارغ التحصيلان اين دوره آموزشي قادر خواند بود در مراكز بهداشتي و درماني سراسر كشور ، زير نظر متخصصين اين رشته كليه خدمات مورد لزو را انجام دهند.
2-طول دوره و شكل نظام
متوسط طول دوره كارداني پزشكي هسته اي 2 سال و نظام آموزشي آن مطابق آيين نامه آموزشي دانشگاهها و موسسات آموزش عالي مصوب شوراي برنامه ريزي است :
دروس بصورت نظري و عملي و كار آموزي در عرصه ارايه مي شود كه در طي جلسات متعدد هفتگي ، آموزش مورد نظر انجام مي يابد.
5-ضرورت و اهميت
با توجه به روز افزون روشهاي پزشكي هسته اي و نيز گسترش روز افزون پزشكي هسته اي در تشخيص و درمان بيماريها و همچنين توسعه مراكز آموزشي و بخش هاي پزشكي هسته اي در سراسر كشور جهت اجراي دستورات صحيح متخصصين اين رشته نياز به تربيت كاردان تكنولوژي پزشكي هسته اي احساس و لذا رشته فوق ايجاد مي گردد.

درس هاي اين رشته:

رديف نام درس
1 فارسي
2 آمار و رياضي
3 آناتومي (تشريح انساني )
4 اخلاق پزشکي
5 اخلاق و تربيت اسلامي
6 اصطلاحات و كليات پزشكي
7 اصول تاريكخانه و ارزيابي تصاوير
8 اصول كامپيوتر
9 بافت‌شناسي و آسيب‌شناسي
10 تربيت بدني 1
11 حفاظت در برابر پرتوها
12 دوزيمتري پرتوها
13 راديو بيوشيمي و راديوفارماكولوژي
14 راديوبيولوژي
15 روشهاي پزشكي هسته اي 1
16 روشهاي پزشكي هسته اي 2
17 زبان خارجي
18 شناخت دستگاه هاي پزشكي هسته اي
19 فيزيك تشعشع و مواد راديواكتيو
20 فيزيولوژي انساني و فيزيوپاتولوژي
21 فيزيک عمومي
22 كارآموزي در عرصه بيمارستاني
23 كمكهاي اوليه و مراقبت از بيمار
24 معارف اسلامي 1

فارغ التحصيلان دوره فوق ديپلم (دوره كارداني ) تكنولوژي پزشكي هسته اي بايد مهارت هاي نظري و عملي زير را كسب كرده باشند.
الف)فراگيري نظري تشعشعات يون ساز (اشعه گاما ، اشعه ايكس و ذرات باردار )و چگونگي توليد آن ، مواد راديواكتيور و قوانين مربوط به آن .
ب)انجام تكنيك هاي (روشهاي ) مختلف تشخيصي و درمان از زير نظر مستقيم پزشك متخصص پزشكي هسته اي
ج) فراگيري طرق مختلف حفاظت در برابر تشعشعات يون ساز

از امسال این رشته در مقطع "کارشناسی" ارائه می شود

[فلفل نمك]

تکنولوژی پرتوشناسی(رادیولوژی)

دید کلی
رادیولوژی پزشکی بر حسب این که از چه عاملی در آن استفاده می‌شود به دو رشته تخصصی بزرگ تقسیم می‌شود: یکی پزشکی هسته‌ای که اساس کار آنها روی مواد رادیواکتیو است و دیگری رادیولوژی که مبنایی روی اشعه ایکس و ویژگیهای گوناگون آن دارد. ما در اینجا تنها درباره رادیولوژی واقعی یعنی آنچه که با استفاده از پرتو ایکس یا رنتگن به اشکال گوناگون برای تشخیص و درمان در پزشکی ، انجام می‌گیرد صحبت می‌کنیم.

رادیولوژی پزشکی واقعی یا رنتگنولوژی به دو بخش رادیولوژی تشخیصی و رادیولوژی درمانی تفسیم بندی می‌شود. رادیولوژی تشخیصی شامل فلوئوروسکوپی ، رادیوگرافی و توموگرافی کامپیوتری می‌باشد. رادیولوژی درمانی درباره دستگاههای رادیوتراپی ، مقادیر درمانی در تابش پرتوها و حساسیت بافتی در برابر پرتوها ، بحث می‌کند.

تاریخچه کشف اشعه ایکس
در سال 1895 ، درخشش کوتاه صفحه فسفرسانتی که در گوشه‌ای از آزمایشگاه نیمه تاریک بررسی اشعه کاتدیک قرار داشت، ذهن آماده و خلاق رنتگن که در آن زمان استاد فیزیک بود، متوجه پرتوهای تازه‌ای نمود که از حباب شیشه‌ای لامپهای کاتودیک بیرون زده و بی آنکه به چشم دیده شود به اطراف پراکنده می‌شوند. آن چه مایه شگفتی رنتگسن شده بود، نفوذ این پرتوها از دیواره شیشه‌ای لامپ به بیرون و تأثیر آن روی صفحه فاوئورسانت در گوشه‌ای نسبتا دور از لامپ در آزمایشگاه بود. رنتگن به بررسیهای خود درباره کشف تازه که آن پرتو ایکس نامید (بخاطر فروتنی) ، ادامه داد. بعدها این اشعه رنتگن نامیده شد.
دستگاههای رادیولوژی

* اشعه ایکس یا رنتگن در طبیعت زیاد وجود ندارد و برای کاربرد پزشکی ، این پرتوها باید بوسیله لامپهایی که برای این منظور ساخته شده‌اند تولید شود. در لامپ مولد اشعه ایکس که ظاهری شبیه لامپهای کاتودیک دارد، با بمباران الکترونی قطعه فلز مقاوم و کوچکی که از جنس تنگتن در قطبی از لامپ به نام کانون قرار گرفته ، ترازهای انرژی الکتریکی در این فلز بهم می‌خورد و انرژی ناشی از جابجایی الکترونها به صورت اشعه ایکس بیرون می‌آید. الکترونهایی که استفاده می‌شوند از سیم پیچ کوچکی در قطب منفی لامپ تولید می‌شوند و با استفاده از خلاء درون لامپ و تحت تأثیر اختلاف پتانسیل که از یک ژنراتور تولید می شود، به کانون لامپ برخورد می‌کنند.

* شکل کلی دستگاههای رادیولوژی بسته به اینکه به چه منظوری (تشخیصی یا درمانی) ساخته شده باشند، فرق می‌کند. ولی بطور کلی در یک دستگاه رادیولوژی عمومی لامپ تولید کننده اشعه ایکس با بازویی به پایه‌ای که می‌تواند در مسیرهای مختلف حرکت کند وصل شده تا بتوان اشعه ایکس را بطور دلخواه در جهات متفاوت متمرکز نمود. در این دستگاهها گذشته از امکاناتی که برای پرتو درمانی و یا تابش پرتوها برای عکسبرداریها فراهم شده است، گاهی وسایلی نیز برای رؤیت همزمان تصویر قسمتی از بدن که مورد تابش اشعه قرار گرفته ، استفاده می‌شود.

[فلفل نمك]

رادیولوژی تشخیصی

فلوئوروسکوپی
ساده ترین روش رادیولوژی است، زیرا برای انجام آن نیازی به فیلم و تاریکخانه و ... نیست و با قرار دادن بیمار در پشت دستگاهی که به فلوئوروسکوپ مجهز است، می‌توان در عرض چند دقیقه قسمت مورد نظر بدن را بررسی کرد. در مقایسه با رادیوگرافی در فلوئوروسکوپی بیمار تشعشع بیشتری دریافت می‌کند و این عامل محدود کننده این تکنیک است. از این روش برای بررسی حرکات عضوی مانند ضربان قلب ، حرکات تنفسی ریه و دیافراگم و یا بررسی تغییر محل مایعات جنبی و پریکاردی استفاده می‌شود.

رادیوگرافی
در رادیوگرافی با تنظیم شرایط الکتریکی تابش پرتو رنتگن و قرار دادن فیلمی در مسیر خروج پرتوها و در عین حال بکار بستن وسایل فرعی برای جمع و جور نمودن تابش می‌توان از حالات سلامت و یا مرضی قسمتی از بدن مدرک مطمئنی برای مطالعه در دست داشت. منظور از عکس یا رادیوگرافی ساده ، عکسی است که بدون کاربرد یک ماده خارجی به بدن گرفته می‌شود. در این روش ، تفکیک حدود اعضاء از یکدیگر مشکل خواهد بود. در رادیوگرافی با مواد کنتراست ، با وارد نمودن مواد خارجی به بدن که نسبت به بافتهای نرم تراکم متفاوتی داشته باشند، رنگ یکنواخت آن قسمت را بهم زده و تمایز رنگها حاصل می‌شود.
رادیوگرافی با مواد کنتراسی دارای تکنیکهای جداگانه و بکار بردن مواد مختلف برای بررسی اندامهای مختلف بدن می‌باشد. یکی از این روشها آنژیو کاردیوگرافی است که با تفریق مواد کنتراست به درون قلب از راه لوله‌های باریک که از رگهای مختلف بدن وارد شده به حفرات معینی از قلب می‌رسند. رادیوگرافی از مراحل مختلف ضربان قلب به عمل آمده و امکان بررسی حفرات درونی قلب و دریچه‌ها فراهم می‌شود.

[فلفل نمك]

تکنیکهای ویژه رادیولوژی تشخیصی

سریوگرافی و سینماتوگرافی
با نصب دوربینهای سینمایی روی دستگاههای فلوئوروسکوپی و یا رادیوگرافی می‌توان عکسهای ردیفی جالبی تهیه کرد و بعد آنها را به طریق سینمایی با پروژکتور نمایش داد. این تکنیک در بررسی اعضاء متحرک مانند ضربان قلب ، کار معده و ... استفاده می‌شود.

ماموگرافی
این دستگاهها طوری ساخته شده‌اند که کانون بسیار کوچکی در لامپ مولد اشعه ایکس دارند و گاهی نوع مخصوصی نیز از فیلم رادیولوژی در آنها بکار می‌رود، تا اینکه تصویر رادیوگرافی تهیه شده از بافت نرم پستان آنقدر دقیق باشد تا بتوان جزئیات را تشخیص داد.

زیرو رادیوگرافی
این روش بکار گرفتن زیراکس در رادیوگرافی است. در این تکنیک به جای فیلم رادیولوژی از صفحات سلنیومی زیراکس استفاده می‌شود. تفاوت این روش با رادیوگرافی معمولی در این است که ، اینجا از انرژی پرتوهای خروجی اشعه ایکس از بدن برای تغییرت بار الکتریکی نقاط مختلف سلنیومی استفاده می‌شود.

توموگرافی
در دستگاههای توموگرافی جور شده است، در مواقع رادیوگرافی لامپ اشعه ایکس و فیلم را در جهات مختلف حرکت می‌دهد و در رادیوگرافیهای بدست آمده ، تنها تصویر سطحی که همسطح با محور چرخش لامپ و فیلم قرار گرفته ، واضح می‌افتد و تصاویر لایه‌های مجاور محور می‌شود و تا حد زیادی از بین می‌رود.

توموگرافی کامپیوتری
مبنای این روش بر اندازه گیری مستقیم بقایای انرژی یک رشته پرتو رنتگن ، پس از عبور آن از قسمتی از بدن است. در اینجا یک اندازه گیری حساس (Detector) میزان انرژی باقیمانده را حساب کرده به کامپیوتر می‌دهد و کامپیوتر برای تمام نقاطی از بدن که در مسیر عبور پرتو ایکس قرار گرفته اند، عدد جذبی را حساب می‌کند. عکسی که از این دستگاههای سی تی اسکن بدست می‌آید مثل یک برش تشریحی عرضی از بدن است که در آن تمامی قسمتها را می‌توان بخوبی بررسی کرد.

[فلفل نمك]

رادیوتراپی

رادیولوژی درمانی

اثر یونسازی پرتوهای رنتگن تنها یک پدیده فیزیکی نبوده ، بلکه با به هم زدن ساختار عادی اتمهای مواد متشکله بدن منجر به پیدایش آثار بیولوژیک مهم نیز میشود. پرتو رنتگن و بطور کلی پرتوهای یونساز را می‌توان به شمشیر دو لبه تشبیه کرد که هر دو لبه آن تیز است، در عین حال که سرطان را درمان می‌کند، خود ممکن است عامل سرطانزا باشد و آنچه که در این میان مهم است، این است که از لبه تیز این شمشیر بایستی برای از بین بردن سرطان استفاده کرد، بی آنکه خود را در معرض برش به تیز مقابل آن یعنی عامل سرطانزایی قرار داد.

دستگاههای رادیوتراپی
هسته اصلی این دستگاهها نیز لامپ مولد پرتو ایکس است و بسته به نیروی تولید شده از این لامپها (ولتاژ) می‌توان روی توانایی نفوذ پرتوهای رنتگن در بدن حساب کرد.

* دستگاههای ولتاژ پایین ، برای درمان قسمتهای سطحی بدن مانند عوارض مختلف پوستی و یا سرطانزایی پوستی.
* دستگاههای با ولتاژ متوسط مثلا 350 - 200 کیلو ولت که می‌توانند به بافتهای زیر جلدی و اعضاء داخلی نفوذ کنند.
* دستگاههای با ولتاژ بالا که بسیار دقیقتر از دستگاههای با ولتاژ متوسط عمل می‌کنند.

مقادیر درمانی در تابش پرتوها
نظر به اینکه در پرتو درمانی میزان پرتوهای تابنده از نظر ارزیابی زیستی در سلولها و برآورد نتایج درمانی اهمیت زیادی دارد، برای تعیین مقادیر اشعه ، واحدهایی منظور شده است: واحد تابشی پرتو ایکس r نامیده می‌شود که عبارت است از مقدار تشعشعی که بتواند در یک سانتیمتر مکعب هوا در اثر یونیزاسیون یک واحد الکتریسته ساکن بوجود بیاورد. در رادیوتراپی واحد دیگری به نام rna منظور شده که مقدار تشعشع جذب شده در هر گرم از مواد سازنده بدن است.

* مقادیر ضعیف اشعه در حدود r 100 آثار سطحی‌دار و سبب برافروختگی پوست و یا تغییر رنگدانه‌ای می‌شود.

* مقادیر متوسط اشعه حدود r 400 - 300 بیشر به اعماق پوست نفوذ کرده و سبب تغییرات در غدد عروقی و چربی شده باعث ریزش مو می‌شوند.

* مقادیر بالاتر از r 500 بیشتر آثار عمقی دارند. از این ارقام برای مقاصد درمانی و از بین بردن تومورها استفاده می‌شود.

[فلفل نمك]

هوشبری

مقدمه

لطف یک هوشبر در حق بیمار موقعی آشکار می‌شود که ما در حالت بیداری سوزنی به دستمان فرو می‌رود رشته هوشبری هدفش تربیت افرادی است که به عنوان دستیار یک متخصص بیهوشی در طول دوره این رشته حداقل 2 سال است و دروس این رشته به صورت نظری عملی و کارآموزی در بیمارستان‌ها عرضه می‌شود.بخش هوشبری اتاق عمل مشغول کار شوند در حال حاضر امکان ادامه تحصیل طی ضوابطی در دوره کارشناسی ناپیوسته پرستاری فراهم می‌باشد.

درسهای رشته

ردیف نام درس
1 جمعیت شناسی
2 آناتومی
3 اصطلاحات هوشبری
4 اصول پرستاری
5 اصول مراقبت های ویژه
6 بیماری شناسی
7 تربیت بدنی
8 تنظیم خانواده
9 رفتار در اتاق عمل
10 روش احیاء قلبی و ریوی
11 روش بی هوشی 1و 2 و 3 و 4
12 زبان عمومی
13 فارسی عمومی
14 فورماکولوژی 1 و 2
15 فیزیولوژی 1و 2
16 فیزیک
17 کارآموزی در عرصه
18 معارف اسلامی 1
19 معرفی بیمار
20 میکروب شناسی

صنعت و بازارکار
رشته هوشبری در هر مقطعی که باشد محل کارش مراکز درمانی است. هوشبری یکی از حلقه های تکمیل کننده تیم درمانی است که جهت بهبود بخشیدن به شخص بیمار در مرکز درمانی حضور دارد

[فلفل نمك]

اتاق عمل

اهداف رشته :

تربيت نيروي انساني مورد نياز اتاق هاي عمل جراحي در بيمارستانهاي كشور را به عهده دارد كه بتواند در مسائل فني پزشكان جراحي ياري دهند و پرستاران بتوانند به كارهاي محوله خود بپردازند .

نقش رشته :

1- كمكهاي لازم فني را در اتاق عمل به جراحان بنمايند

2- وسائل جراحي و استريل را جهت استفاده آماده نمايند

3- اداره اتاقهاي عمل را به عهده بگيرند



تعداد كل واحدها : 84 واحد

تعداد واحدهاي دروس عمومي : 13 واحد

تعداد دروس پايه و اصلي : 34 واحد

تعداد واحد دروس تخصصي : 25 واحد

تعداد واحد كارآموزي در عرصه : 12 واحد

[فلفل نمك]

شرح وظايف كاردان اتاق عمل

شرح وظايف كاردان اتاق عمل با تكيه بر رعايت منشور حقوق مددجو مبتني بر فرآيند پرستاري و استانداردهاي
مراقبتي به شرح زير مي باشد.
1-دريافت دستور و برنامه كار از سرپرست مربوطه
2- اطمينان يافتن از سالم بودن و كارايي دستگاهها و تجهيزات مورد ني از جهت عمل جراحي قبل از شروع عمل
( شامل: ساكشن، دستگاه الكتروكوتر، چراغ سيالتيك و ...) و گزارش هر گونه نقص يا خرابي به مسئول مافوق
3- اطلاع از وجود لوازم و امكانات مورد نياز اعمال جراحي و گزارش موارد ناكافي و كمبودها و نقايص به
مسئول مافوق
4-آشنايي با روشهاي استريليزاسيون و ضدعفوني و بكارگيري آنها
5- كنترل اطاق عمل از نظر نور كافي، سيستم بر قرساني، درجه حرارت، رطوبت، پاكيزگي، ايمني و…
6- آماده نمودن اطاق عمل با لوازم و وسايل جراحي لازم بر طبق ليست عمل جراحي
7- كنترل پرونده بيمار قبل از جراحي براي اطمينان از كا مل بودن مدارك پزشكي مورد نياز ( مانند اجازه عمل و
آمادگيهاي عمل، داروهاي قبل از عمل ،عدم داشتن وسايل مصنوعي و زيورآلات و ...)
8- كنترل و اطمينان از استريل بودن لوازم و بسته هاي وسايل.
9- ايفاي نقش سيار قبل ازعمل:
- برقراري ارتباط و ارائه آموزش هاي لازم به بيمار
- كنترل بيمار از نظر آمادگي جسمي و رواني جهت عمل جراحي
- كنترل نام بيمار با پرونده و ليست عمل و دستبند مشخصات
- هدايت بيمار به تخت عمل - قراردادن بيمار بر روي تخت به نحوي كه هيچگونه صدمه اي به وي وارد نگردد
و پوشش و حريم بيمار حفظ شود
- تنظيم تخت جراحي و چراغها بر حسب نوع و ناحيه عمل
10- ايفاي نقش سيار حين عمل:
- حضور در تمام طول عمل و اشراف بر محيط و اتفاقات و وضعيت بيمار - كمك به جراحان و پرستار
اسكراب در پوشيدن گان و دستكش و ...
- بازنمودن پوشش هاي اوليه بسته هاي استريل و نخها و ساير وسايل و در اختيار گذاردن آنها
- پرب منطقه عمل
- شمارش و ثبت نخ، گاز، لنگ گاز، درن و ... قبل از اتمام به همراه تيم جراحي و جمع آوري آنها پس از
استفاده
- كنترل رعايت نكات استريل در حين عمل
- پيش بيني نيازمنديهاي گروه جراحي و آماده نمودن آنها
- توجه و تشخيص تغيير در وضعيت بيمار، گزارش به تيم و تأمين وضعيت جديد در جهت اصلاح تغيير بوجود
آمده
- نگهداري و جمع آوري نمونه بر طبق سياست بيمارستان و ثبت مشخصات بر روي ظرف حاوي نمونه و
فرستادن آن به آزمايشگاه بر طبق دستور العمل و دريافت رسيد
- ثبت و كنترل زمانهاي درخواست شده گروه جراحي مانند زمان تورنيكت