اطلاعات‌ اوليه

توضيح‌ كلي
يك‌ عفونت‌ وخيم‌ ويروسي‌ دستگاه‌ عصبي‌ مركزي‌ كه‌ در اثر هاري‌ (آب‌ ترسي‌) گاز گرفتگي‌ حيوانات‌ مبتلا به‌ انسان‌ منتقل‌ مي‌شود.
علايم‌ شايع
در 23% بيماران‌، علايم‌ ممكن‌ است‌ 3-1 ماه‌ پس‌ از گاز گرفتگي‌ حيوان‌ متبلا ظاهر گردد ولي‌ گاهي‌ اين‌ مدت‌ تنها پنج‌ روز و گاهي‌ تا پنج‌ سال‌ به‌ طول‌ مي‌انجامد. علايم‌ مراحل‌ اوليه‌ عبارتند از:
بي‌قراري‌ و تحريك‌پذيري‌
خستگي‌
تب‌ خفيف‌
سرفه‌
گلودرد
افزايش‌ بزاق‌ و اشك‌ علايم‌ مراحل‌ پيشرفته‌ (10-2 سال‌ بعد) عبارتند از:
انقباض‌ شديد عضلات‌ گلو كه‌ بلع‌ را غيرممكن‌ مي‌سازد.
پرفعاليتي‌ و رفتارهاي‌ تهاجمي‌
گيجي‌
تب‌ بالا
ضربان‌ قلب‌ نامنظم‌
تنفس‌ نامنظم
علل
يك‌ نوع‌ ويروس‌ موجود در بزاق‌ حيوان‌ مبتلا از طريق‌ پوست‌ آسيب‌ ديده‌ يا غشاي‌ مخاطي‌ وارد بدن‌ انسان‌ مي‌شود. اين‌ ويروس‌ از محل‌ گاز گرفتگي‌ پوستي‌ به‌ آهستگي‌ به‌ سمت‌ مغز مهاجرت‌ مي‌كند.
حيواناتي‌ كه‌ به‌ طور شايع‌ دچار اين‌ ويروس‌ هستند عبارتند از: سگ‌ها (به‌ خصوص‌ سگ‌هاي‌ وحشي‌)، خفاش‌ها، روباه‌ها، گرگ‌ها و راكون‌ها. ساير حيوانات‌ نيز ممكن‌ است‌ مبتلا گردند بنابراين‌ پس‌ از هرگونه‌ گاز گرفتگي‌ با اداره‌ بهداشت‌ محلي‌ مشورت‌ نماييد.
عوامل‌ افزايش‌ دهنده‌ خطر
مشاغل‌ يا فعاليت‌هايي‌ كه‌ با تماس‌ با حيوانات‌ وحشي‌ سروكار دارند (نظير غارنوردان‌، شكارچيان‌، كشاورزان‌ يا كاركنان‌ پرورشگاه‌هاي‌ گله‌، جنگل‌بانان‌، برخي‌ كاركنان‌ آزمايشگاه‌، دامپزشكان‌)
پيشگيري
واكسيناسيون‌ سگ‌ها و گربه‌هاي‌ خانگي‌ بر ضد هاري‌ در صورت‌ برخورد با حيوانات‌ ولگرد وجود آنها را به‌ همسايگان‌ اطلاع‌ داده‌ و به‌ كودكان‌ خوب‌ بياموزيد تا از آنها دوري‌ كنيد.
چنانچه‌ شغل‌ شما در ارتباط‌ با حيوانات‌ است‌ نسبت‌ به‌ واكسيناسيون‌ ضد هاري‌ اقدام‌ نماييد.
واكسيناسيون‌ ضد كزاز را سر موعد انجام‌ دهيد.
از حيوانات‌ وحشي‌ دوري‌ كنيد.
عواقب‌ مورد انتظار
هاري‌ با درمان‌ زودرس‌ پس‌ از گاز گرفتگي‌ حيوانات‌ قابل‌ پيشگيري‌ است‌.
عوارض‌ احتمالي
پس‌ از بروز علايم‌، زنده‌ ماندن‌ بيمار نامحتمل‌ است‌.
درمان

اصول‌ كلي
بررسي‌هاي‌ تشخيصي‌ ممكن‌ است‌ شامل‌ آزمايش‌هاي‌ خون‌ و اندازه‌گيري‌ مايع‌ و الكتروليت‌ها، براي‌ آسيب‌شناختي‌ بافت‌هاي‌ حيوان‌ مظنون‌ به‌ بيماري‌، و مشاهده‌ رفتار حيوان‌ مظنون‌ توسط‌ خود بيمار باشد. مشخص‌ نماييد كه‌ آيا حيوان‌ مظنون‌، تحريك‌پذير و داراي‌ رفتار تهاجمي‌ بوده‌ است‌ يا خير. احتمال‌ مبتلا بودن‌ حيوانات‌ داراي‌ رفتار تهاجمي‌ بيشتر است‌.
درمان‌ بسته‌ به‌ نوع‌ تماس‌ با بيماري‌ (از طريق‌ گازگرفتگي‌ يا غير گازگرفتگي‌)، احتمال‌ وجود هاري‌ در گونه‌ جانور مظنون‌، شرايطي‌ كه‌ گاز گرفتگي‌ در آن‌ رخ‌ داده‌ است‌ و وضعيت‌ واكسيناسيون‌ حيوان‌ تعيين‌ مي‌شود.
جراحي‌ به‌ منظور تميز كردن‌ و ترميم‌ زخم‌ ناحيه‌ گاز گرفتگي‌ گاهي‌ لازم‌ مي‌شود.
در صورت‌ بروز علايم‌، بستري‌ در بيمارستان‌ ضروري‌ است‌.
ناحيه‌ گاز گرفتگي‌ را به‌ مدت‌ 10 دقيقه‌ با آب‌ و صابون‌ شستشو دهيد تا بزاق‌ حيوان‌ به‌ كلي‌ پاك‌ گردد.
با يك‌ پانسمان‌ تميز زخم‌ را بپوشانيد.
جهت‌ مشاوره‌ با پزشك‌ يا اورژانس‌ محلي‌ تماس‌ بگيريد.
با مركز محلي‌ كنترل‌ حيوانات‌ تماس‌ بگيريد تا در صورت‌ امكان‌ حيوان‌ مظنون‌ را به‌ دام‌ بيندازند.
اگر حيوان‌ كشته‌ شد، سر آن‌ را تا هنگامي‌ كه‌ بررسي‌ آسيب‌شناختي‌ آن‌ ميسر گردد در يخچال‌ يا فريزر نگه‌ داريد.
اصولاً ترس‌ به‌ خود راه‌ ندهيد. با توجه‌ به‌ دوره‌ نهفتگي‌ طولاني‌ اين‌ بيماري‌ فرصت‌ كافي‌ براي‌ تشخيص‌ و درمان‌ وجود دارد.
داروها
تزريق‌ ايمونوگلوبولين‌ [ پادتن‌ ] ضد هاري‌
تزريق‌ واكسن‌ مخصوص‌ هاري‌ در صورتي‌ كه‌ حيوان‌ مظنون‌، مبتلا به‌ هاري‌ شناخته‌ شد.
واكسن‌ يادآور كزاز ديگر مانند گذشته‌ نيازي‌ به‌ تزريقات‌ دردناك‌ در ناحيه‌ شكم‌ نيست‌.
فعاليت
محدوديتي‌ وجود ندارد مگر اين‌ كه‌ علايم‌ بروز كنند. در صورت‌ بروز علايم‌ استراحت‌ در بستر بيمارستان‌ ضروري‌ است‌.
رژيم‌ غذايي
در طي‌ درمان‌ سرپايي‌ قبل‌ از بروز علايم‌ رژيم‌ خاصي‌ نياز نيست‌. در طي‌ بستري‌ در بيمارستان‌ به‌ دليل‌ بروز علايم‌، فعاليت‌ و مواد مغذي‌ به‌ صورت‌ وريدي‌ بايد تجويز گردند.