خشكی چشم و راه‌های درمان آن
خشكی چشم زمانی بروز می‌كند كه چشم‌ها به اندازه كافی اشك تولید نمی‌كنند و اغلب بالا رفتن سن می‌تواند دلیل توقف روند تولید اشك چشم شود.
خشكی چشم یكی از شایعترین ناراحتی‌های چشمی است كه بیماران مبتلا را به مطب چشم‌پزشكی می‌كشاند.
لازم به ذكر است كه خشكی چشم ممكن است در همه گروه‌های سنی بروز كند، اما شیوع آن در افراد مسن‌تر بیشتر است.
به علاوه این بیماری بیشتر زنان را مبتلا می‌كند. علائم این بیماری شامل سوزش و خارش خفیف چشم در موقع انجام كارهای چشمی است كه البته در موارد خیلی پیشرفته ممكن است منجر به سوراخ شدن قرنیه چشم شود.
وظیفه اصلی اشك چشم مرطوب نگه داشتن و شست‌وشوی دائمی كره چشم و رساندن اكسیژن و مواد غذایی به قرنیه است.
با هر نوبت پلك زدن لایه اشكی روی چشم گسترده می‌شود. اشك اضافی از طریق دو سوراخ كوچك در گوشه داخلی پلك‌ها به داخل بینی تخلیه می‌شود. به همین علت گریه كردن باعث آبریزش از بینی می‌شود.
اشك چشم از سه لایه موكوسی عمقی، لایه آبكی میانی ولایه چربی سطحی تشكیل شده است. لایه موكوسی عمقی، لایه روی قرنیه و ملتحمه را می‌پوشاند و به پخش شدن لایه آبكی اشك در سطح چشم كمك می‌كند.
لایه آبكی میانی، لایه‌ای است كه قسمت اصلی اشك را تشكیل می‌دهد. بخش عمده (98 درصد) این لایه از آب و بقیه آن از املاح و پروتئین‌ها تشكیل شده است. قسمت عمده لایه آبكی اشك از غده اشكی ترشح می‌شود كه در قسمت خارج و بالای كره چشم زیر پلك فوقانی قرار گرفته است.
لایه چربی سطحی لایه‌ای است كه از غده‌های موجود در لبه پلك ترشح می‌شود، روی لایه آبكی را می‌پوشاند و از تبخیر سریع این لایه جلوگیری می‌كند.
- چه عواملی می‌تواند منجر به بروز خشكی چشم شود؟
2. فاكتورهای محیطی می‌تواند یكی دیگر از دلایل خشكی چشم باشد. در محیط های گرم و خشك میزان تبخیر اشك چشم زیاد می‌شود. همچنین قرار گرفتن در معرض باد شدید و یا هوای سرد و خشك در ارتفاعات می‌تواند، باعث بدتر شدن خشكی چشم شود. استفاده از وسایل گرمازا مثل بخاری و شومینه و قرار گرفتن در معرض گرد و غبار و دود به خصوص دود سیگار از عواملی است كه باعث تشدید خشكی چشم می‌شود. 3. كار كشیدن از چشم برای مدت طولانی نیز می‌تواند منجر به خشكی چشم شود. پلك زدن متناوب برای پخش شدن لایه اشك بر روی چشم ضروری است. در مواردی كه فرد برای مدت طولانی به چیزی خیره شود و پلك نزند مثلاً در موقع كار با كامپیوتر، تماشای تلویزیون و یا مطالعه، خشكی چشم تشدید می‌شود. 4. مصرف برخی از داروهای معمولی می‌توانند باعث كم شدن ترشح اشك و ایجاد خشكی چشم شود. مهمترین این داروها شامل داروهای ضد فشار خون، داروهای سرماخوردگی مانند آنتی هیستامین‌ها، داروهای ضد افسردگی، داروهای قلب، قرص‌های جلوگیری از بارداری و بسیاری از قطره‌های چشمی به خصوص داروهایی كه برای درمان گلوكوم استفاده می‌شوند، هستند. 5. تغییرات هورمونی به علت تغییر در چربی لایه اشكی می‌توانند باعث خشكی چشم شود. عواملی چون یائسگی، بارداری و مصرف قرص‌های جلوگیری از بارداری به علت تغییرات هورمونی خشكی چشم را تشدید می‌كنند. 6. ابتلا به بیماری‌های مختلف مثل بیماری‌های تیروئید و برخی از بیماری‌های سیستم ایمنی می‌تواند باعث بروز خشكی چشم شود. 7. كمبودهای تغذیه‌ای نیز نقش مهمی در ابتلا به خشكی چشم دارد. كمبود ویتامین A می‌تواند به موارد شدید و خطرناك خشكی چشم منجر شود. 8. استفاده از لنز تماسی یكی از علل شایع خشكی چشم است. این لنزها می‌توانند اشك را جذب كنند و باعث خشكی چشم شوند.
- علائم مهم خشكی چشم كدامند؟
گرچه این بیماری خشكی چشم نامگذاری شده است، اما در اكثر مواقع فرد مبتلا احساس نمی‌كند كه چشمش خشك شده، بلكه بیشتر افراد بدلیل سوزش و خارش و گاهی اشك ریزش چشم‌ها ابراز ناراحتی می‌كنند. شایعترین علائم خشكی چشم عبارت از سوزش و خارش چشم‌ها، احساس وجود جسم خارجی مانند شن ریزه در چشم، تاری دید كه اغلب با پلك زدن برطرف می‌شود، قرمزی چشم، حساسیت به نورهای شدید، ریزش بیش از حد اشك و عدم تحمل لنز تماسی است.
البته لازم به ذكر است كه معمولاً این علائم در هر دو چشم ایجاد می‌شود. شدت علائم در زمان‌های مختلف یكسان نیست و اغلب پس از قرار گرفتن در معرض باد و گرد و غبار، كار با كامپیوتر، تماشای تلویزیون یا مطالعه طولانی مدت تشدید می‌شود.
- روش تشخیص خشكی چشم چیست؟
در صورتی كه به علت وجود علائم فوق احتمال می‌دهید كه مبتلا به خشكی چشم شده‌اید حتما با پزشك مشورت كنید. به یاد داشته باشید كه خشكی چشم علاوه بر آن كه احساس ناراحتی ایجاد می‌كند در صورتی كه شدید باشد ممكن است باعث ایجاد لك قرنیه و كاهش دید دائمی شود. بعلاوه راه‌های اصلی تشخیص این بیماری بر عهده چشم پزشك است.
- شیوه‌های درمان خشكی چشم كدامند؟
همچنین با توجه و دقت كافی سعی كنید علائمی را كه باعث تشدید خشكی چشم می‌شوند، پیدا كرده و از آنها پرهیز كنید.
در صورتی كه اقدامات بالا نتواند در درمان موثر باشد، باید با تجویز و زیر نظر پزشك متخصص از درمان‌های دارویی كمك گرفت.
ممكن است در این موارد پزشك استفاده از قطره‌های اشك مصنوعی، پمادهای چشمی و مصرف آنتی بیوتیك خوراكی را توصیه كند. 1. در طول روز مایعات كافی بنوشید. این امر باعث مرطوب نگه داشتن بافت‌های بدن و از جمله سطح چشم می‌شود. 2. در مواقعی كه مدت زیادی كاری چشمی انجام می‌دهید، سعی كنید به صورت ارادی پلك بزنید. به صفحه مانیتور، تلویزیون یا كتاب خیره نشوید. هر 5 تا 10 دقیقه یك بار برای چند ثانیه پلك‌ها را ببندید. 3. از قرار گرفتن در معرض گرد و غبار یا دود سیگار پرهیز كنید. در محیط های خشك و در هوای طوفانی تا جایی كه امكان دارد از عینك آفتابی یا طبی استفاده كنید. 4. در فصول سرد سال كه از وسایل گرمازا در داخل منزل استفاده می‌كنید، حتما دستگاه بخور برای مرطوب نگه داشتن فضای اتاق داشته باشید. 5. از مالیدن چشم ها با دست خودداری كنید. مالیدن چشم ها باعث تحریك بیشتر و در نتیجه تشدید علائم بیماری می‌شود. 1. هر چه سن فرد بالاتر می‌رود از میزان ترشح لایه آبكی اشك كاسته می‌شود. به علاوه همانطور كه در افراد مسن چربی پوست كمتر شده و پوست خشك می‌شود، در چشم نیز میزان ترشح چربی كمتر می‌شود و در نهایت مقدار آب بیشتری از لایه آبكی تبخیر می‌شود. افزایش تبخیر لایه آبكی اشك باعث ایجاد خشكی چشم در اكثر افراد مسن می‌شود.
پاسخ با نقل قول
