راهنمای خرید مادربرد
انتخاب مادربرد، یکی از تصمیمات مهم در زمان تهیه و یا ارتقاء یک کامپیوتر است. انتخاب فوق ، علاوه بر تاثیر مستقیم بر عملکرد فعلی سیستم، بیانگر انعطاف سیستم در زمان ارتقاء نیز می باشد. قابلیت های فعلی یک کامپیوتر و پتانسیل های ارتقاء آن در آینده، جملگی به نوع مادربرد انتخابی بستگی خواهد داشت. امروزه بر روی مادربردها، پورت های پیشرفته ای نظیر (Fireware (IEEE 1394 و یا USB 2.0 و حتی کارت های (تراشه) صدای شش کاناله و کنترل های RAID وجود داشته که می توان از آنان در زمان ارتقاء سیستم و بدون نیاز به نصب امکانات جانبی دیگر، استفاده کرد.


راهنمای انتخاب مادربرد
انتخاب مادربرد، یکی از تصمیمات مهم در زمان تهیه و یا ارتقاء یک کامپیوتر است. انتخاب فوق ، علاوه بر تاثیر مستقیم بر عملکرد فعلی سیستم، بیانگر انعطاف سیستم در زمان ارتقاء نیز می باشد. قابلیت های فعلی یک کامپیوتر و پتانسیل های ارتقاء آن در آینده، جملگی به نوع مادربرد انتخابی بستگی خواهد داشت. امروزه بر روی مادربردها، پورت های پیشرفته ای نظیر (Fireware (IEEE 1394 و یا USB 2.0 و حتی کارت های (تراشه) صدای شش کاناله و کنترل های RAID وجود داشته که می توان از آنان در زمان ارتقاء سیستم و بدون نیاز به نصب امکانات جانبی دیگر، استفاده کرد.
در زمان انتخاب یک مادربرد همواره سوالات متعددی در ذهن تهیه کننده (خریدار) مطرح می گردد: مادربردها چگونه با یکدیگر مقایسه می گردند؟ پارامترها ی سنجش و وزن هر کدام چیست؟ ( پردازنده ها، نوع تراشه ها ، نحوه ارتباط با دستگاههای ذخیره سازی). معیار انتخاب یک مادربرد چیست ؟ Chip set های یک مادربرد بیانگر چه واقعیت هائی می باشند؟ امکانات یک مادربرد چه تاثیراتی را در حیات فعلی و آتی سیستم به دنبال خواهد داشت؟ میزان کارایی و کیفیت یک سیستم تا چه اندازه وابسته به پتانسیل های مادربرد می باشد؟ موارد فوق، نمونه سوالاتی است که در زمان انتخاب یک مادربرد در ذهن تهیه کنندگان مطرح می گردد.


جایگاه مادربرد
مادربرد، پردازنده و حافظه سه عنصر تعیین کننده در کامپیوتر بوده که در زمان انتخاب مادربرد، سرنوشت پردازنده و حافظه نیز بنوعی رقم خواهد خورد. انتخاب مناسب یک مادربرد از جمله تصمیمات مهمی است که دامنه آن گریبانگیر تجهیزات سخت افزاری دیگر نیز خواهد شد. انتخاب یک مادربرد قدیمی و از رده خارج (هر چند که در حال حاضر پاسخگوی نیازها و خواسته ها باشد) می تواند زمینه بروز مسائل متعددی در ارتباط با ارتقاء و افزایش توان عملیاتی کامپیوتر در آینده را به دنبال داشته باشد. فراموش نکنیم ما کامپیوتر را نه بخاطر خود، بلکه بخاطر اجرای برنامه ها (در حال حاضر و آینده) تهیه می نمائیم.

ویژگی ها ی مهم
از مهمترین ویژگی های مرتبط با مادربرد، می توان به موارد زیر اشاره نمود :

Chip Set مادربرد:
عملیاتی حیاتی و مهم نظیر روتینگ داده از هارد دیسک به حافظه و پردازنده را انجام و این اطمینان را بوجود می آورد که تمامی دستگاههای جانبی و کارت های الحاقی، قادر به گفتگو (ارتباط) با پردازنده می باشند. تولید کنندگان مادربردها، با افزودن چیپ ست های متفاوت بر روی مادر بردهای تولیدی خود، نظیر کنترلر RAID و پورت های Fireware، قابلیت های مادربردهای تولیدی خود را نسبت به سایر محصولات مشابه نشان می دهند .
چیپ ست های موجود بر روی یک مادربرد، باعث اعمال محدودیت در رابطه با انتخاب نوع پردازنده، حافظه و سایر تجهیزات جانبی دیگر نظیر کارت گرافیک، کارت صدا و پورت های USB 2.0 می گردد. (برخی از امکانات فوق نظیر کارت صدا، می تواند به عنوان پتانسیل های ذاتی همراه مادربرد ارائه گردد). اغلب مادر بردهائی که از یک نوع Chip set مشابه استفاده می نمایند، ویژگی های متعارفی را به اشتراک می گذارند (به ارث رسیده از Chip set) و کارآئی آنان در اکثر موارد مشابه می باشد. آگاهی از نوع پردازنده، حافظه، سرعت کنترل کننده IDE، کارت گرافیک و صدا، می تواند کمک مناسبی در خصوص انتخاب مادربرد ارائه نماید (مخصوصا" در مواردی که از Chip set مشابه استفاده می گردد).

پردازنده:
تولید کنندگان مادربرد در برخی مواقع، فهرست مادربردهای تولیدی خود را بر اساس نوع سوکتی که مادربرد از آن حمایت می کند، ارائه می نمایند. مثلا" سوکت 478 برای P4 و سوکت A برای Athlon. در اکثر کاربردهای تجاری، کاربران تفاوت مشهودی را در ارتباط با سرعت بین دو پردازنده Athlon و P4 مشاهده نمی نمایند در حالی که ممکن است تفاوت قیمت آنها مشهود باشد. به هرحال نوع و سرعت پردازنده ای که می تواند همراه یک مادر برد استفاده شود، یکی از نکات مهم در رابطه با انتخاب مادربرد است .
پس به طور خلاصه در مورد پردازنده، باید مادر برد حداقل قادر به حمایت از پردازنده های رایج باشد. (پیشنهاد می شود قادر به حمایت از پردازنده های AMD یا اینتل باشد)

حافظه:
امروزه اکثر مادربردها از حافظه های SDRAM DDR) Double Data Rate) استفاده می نمایند. البته هنوز مادر بردهائی نیز وجود دارد که از RDRAM یا Rambus استفاده می نمایند. (تعداد این نوع از مادربردها اندک است). حافظه های DDR دارای سرعت های مختلفی بوده و پیشنهاد می شود که سریعترین نوعی که مادربرد حمایت می نماید، انتخاب گردد. تولید کنندگان مادربرد، حافظه های DDR را بر اساس سرعت Clock و یا پهنای باند تقسیم می نمایند. سرعت این نوع از حافظه ها (DDR) به ترتیب از کندترین به سریع ترین نوع ، بصورت زیر می باشد :
DDR200( aka PC1600) , DDR266( PC2100) , DDR333(PC2700) , DDR400(PC3200)
بردهایی كه از RDRAM استفاده می نمایند دارای Chip set اینتل 850 یا 850E می باشند. این نوع از حافظه ها (RDRAM) می بایست به منظور افزایش کارآئی، به صورت زوج بر روی مادربرد استفاده شده و اسلات های خالی توسط CRIMM تکمیل (پر) گردند. حافظه ها ی RDRAM قادر به تامین پهنای باند بالای مورد نیاز برنامه هائی با حجم عملیات سنگین در ارتباط با حافظه می باشند. (مثل برنامه های ویرایش فیلم های ویدیوئی و یا بازیهای سه بعدی گرافیکی).
قیمت حافظه های RDRAM نسبت به حافظه های DDR دو برابر است. حافظه های RDRAM در حال حاضر با دو سرعت متفاوت ارائه میگردند: PC800 و PC1066. در صورت انتخاب پردازنده ای از نوع P4 که بر روی BUS با سرعت 533 مگاهرتز اجراء می گردد، سرعت بیشتر پردازنده معیار اصلی انتخاب قرار گیرد. در زمان انتخاب حافظه، می بایست تعداد سوکت های DIMM و RIMM موجود بر روی مادربرد به همراه حداکثر حافظه قابل نصب بر روی آن دقیقا" بررسی گردد.
در مورد نوع حافظه حداقل : DDR 200/266 و پیشنهادی : DDR266/333 یا PC800/1066 Rambus


صدا و گرافیک:
اكثر مادربردهای موجود دارای كارت صدا بوده و بندرت می توان مادربردی را یافت که فاقد این قابلیت باشد. آخرین مدل مادربردها دارای چیپ ست دیجیتالی صدای 6 كاناله بوده كه برای بازی ها و فایل های MP3 مناسب تر هستند. در صورتی که قصد نصب یک کارت صدا بر روی مادر برد به منظور افزایش کیفیت صدا وجود داشته باشد، می توان با استفاده از Jumper و یا BIOS سیستم، کارت صدای موجود بر روی مادربرد (OnBoard) را غیر فعال و از کارت صدای مورد نظر خود استفاده نمود. در صورتی که بخواهیم از بازی های کامپیوتری استفاده نمائیم که دارای گرافیک سه بعدی می باشند، می بایست كارت گرافیك موجود بر روی مادربرد را غیرفعال و یک کارت گرافیک متناسب با نوع نیاز را بر روی مادر برد نصب نمود. در این رابطه لازم است به این نکته دقت شود که مادربرد انتخابی دارای اسلات AGP باشد. امروزه اکثر كارت های گرافیكی موجود از اسلات AGP بمنظور ارتباط با كامپیوتر استفاده می نمایند.

نحوه ارتباط با دستگاههای ذخیره سازی :
اكثر مادربردها، با استفاده از یك كنترلر IDE از درایوهای ATA/100 یا ATA/133 پشتیبانی می نمایند. بر اساس مطالعات انجام شده، تفاوت بین دو استاندارد فوق، بسیار ناچیز بوده و این امر نمی تواند تاثیر چندانی در رابطه با انتخاب یک مادربرد را داشته باشد. انتخاب مادربردهایی كه توانایی پشتیبانی از RAID را دارند بسیار حائز اهمیت است. با استفاده از كنترلر فوق، می توان بر روی یك كامپیوتر از دو هارددیسك بطور همزمان استفاده نمود. بدین ترتیب، اطلاعات بر روی دو هارددیسك ذخیره و در صورت خرابی یک هارد دیسک، می توان از هارددیسك دیگر استفاده نمود. (تهیه یك كنترلر RAID بتنهائی مقرون بصرفه نبوده و لازم است درزمان انتخاب، مادربردی برگزیده شود که از RAID حمایت می نماید).

• ارتباطات ( اتصالات ) :
اکثر مادربردها دارای پورت هایی نظیر Ethernet (اترنت) ، USB و FIREWARE می باشند. برخی از مادربردهای جدید، دارای امکاناتی به منظور خواندن Flash Memory می باشند. اخیرا" مادر بردهایی به نام Legacy Free مطرح شده اند که نیازی به پورت های جداگانه نداشته و تمامی پورت ها بطور مختصر در یك پورت تعبیه شده اند.

 نکته مهم :
در اكثر موارد تهیه یك مادربرد جدید همراه با خرید پردازنده و حافظه اصلی نیز می باشد. به همین دلیل لازم است بررسی های لازم نیز در خصوص تاثیر این قطعات بر کارآئی مادربرد انجام گیرد. فراموش نکنیم که همواره پردازنده های جدید و با سرعت بالا دارای قیمت به مراتب بالاتری نسبت به نمونه های قبل از خود بوده و در صورتی که ضرورتی به استفاده از پردازنده های جدید، سریع و در عین حال گران وجود ندارد، می توان با توجه به نوع نیاز خود از پردازنده های دیگر (با سرعت کمتر نسبت به آخرین مدل های موجود) که با مادربرد انتخابی نیز مطابقت می نمایند، استفاده نمود.
یکی از اجزاء مهم هر مادربرد، Chip set می باشد که اطلاعات متنوعی را در ارتباط با توانائی مادربرد مشخص می نماید. نوع پردازنده و حافظه ای که مادربرد می تواند حمایت نماید، برخاسته از نوع Chip set یک مادربرد است. در برخی حالات نوع Chip set موجود بر روی یک مادربرد، بیانگر نوع پورت های صدا، ویدئو و کارت شبکه نیز می باشد (عناصر فوق بصورت onboard بر روی مادربرد تعبیه می شوند).
در زمان انتخاب یک مادربرد لازم است به این نکته دقت شود که تفاوت بسیار بالائی بین مادربردها از لحاظ قیمت وجود ندارد و می توان با در نظر گرفتن تمامی جوانب، مادربردی را انتخاب نمود که دارای امکانات جانبی نظیر کارت شبکه و کنترلر RAID باشد. (تفاوت قیمت بین این نوع از مادربردها با مادربردهائی که فاقد امکانات فوق ، می باشند زیاد نمی باشد).