خطر تلویزیون های سه بعدیاستفاده از این تلویزیون های جدید به کودکان، سالمندان، زنان باردار و مبتلایان به صرع توصیه نمی شوداین روزها تلویزیون های سه بعدی از محصولات جدید بازار هستند و شرکت های مختلف تبلیغات فراوانی برای فروش تلویزیون های سه بعدی خود می کنند و حتی در مراکز خرید از مردم می خواهند برای امتحان این تکنولوژی خاص، عینک های مخصوصی به چشم بزنند و برای یک بار هم که شده، این تکنولوژی را تجربه کنند...
آنچه سبب شد این موضوع را برای بحث در «زندگی ایمن» این هفته انتخاب کنیم، اخطار جدید شرکت سامسونگ در رابطه با منع استفاده از این محصول است. این شرکت با توجه به اینکه خود تولیدکننده تلویزیون های سه بعدی است، به این موضوع اشاره کرده که نمی خواهد این تکنولوژی جدید به جای فراهم آوردن راحتی برای مخاطبان، آنها را دچار آسیب کند. به همین دلیل، استفاده از آن را به کودکان، سالمندان، زنان باردار و مبتلایان به صرع و سکته توصیه نمی کند. اما دلیل این اخطار چیست؟
نتایج بررسی های گروهی از محققان نشان داده که تماشای تلویزیون سه بعدی می تواند سبب بروز حالت تهوع، استفراغ و گرفتگی عضلات شود. تماشای این تلویزیون ها، فشار غیرمعمولی را به بدن وارد می کند و به میزان شدیدی چشم ها و مغز را دچار آشفتگی و پریشانی می کند و می تواند باعث بروز حمله و غش در مبتلایان به صرع شود. طبق آمار، برخی افراد با تماشای برنامه در این تلویزیون ها دچار مشکلاتی همچون صرع، مشکل تخمین فاصله، سرگیجه، تهوع، انقباض عضلات، تشنج و حرکات غیرارادی مانند تکان های ناگهانی چشم و عضلات بدن می شوند. در این میان کودکان، سالمندان، زنان باردار، مبتلایان به صرع و سکته بیشتر در معرض خطر هستند. به همین دلیل توصیه می شود این دسته از افراد بین زمان های تماشای تلویزیون سه بعدی استراحت های کوتاه داشته باشند و از فاصله مناسب به تلویزیون نگاه کنند.


● طرز کار تلویزیون سه بعدی
آیا تا به حال فکر کرده اید که چرا وقتی به اجسام واقعی نگاه می کنیم آنها را سه بعدی می بینیم ولی تصویر همان اجسام در تلویزیون دوبعدی است؟ تنها تحریک محیطی که باعث ایجاد تصاویر در مغز می شود، نور است. وقتی جسمی در دوردست قرار دارد، بازتاب شعاع های نوری که از آن به چشم های ما می رسد، با یکدیگر موازی هستند. ولی وقتی همان جسم نزدیک می شود این شعاع ها دیگر موازی نیستند. این خطوط از اجسامی که در نزدیکی چشم ما هستند، به طور همگرا گسیل می شوند و چشم ما برای دیدن آنها باید کمی تغییر حالت دهد. هرچه یک شی ء به ما نزدیک تر می شود، چشم ۲ حرکت طبیعی انجام می دهد؛ اول اینکه کره چشم حرکت دورانی به سمت بینی پیدا می کند. دوم اینکه خمیدگی چشم تحت فشاری قرار می گیرد که در اثر آن شکل آن متناسب با وضعیت می شود تا بتواند بر هدف تمرکز کند. این تغییرات توسط مغز کنترل شده و میزان تغییرات آن نیز ثبت می شود. همین اطلاعات به مغز کمک می کند تا فاصله اجسام تا چشم را تخمین بزند. ایده کلیدی پخش تصاویر سه بعدی هم دقیقا از همین عملکرد مغز و چشم گرفته شده است. در تلویزیون سه بعدی سعی می شود تصاویری ارایه شود که برای هر چشم در محل متفاوتی قرار داشته باشد تا مغز آنها را به صورت غیرمسطح و عمق دار تشخیص دهد. برای این منظور از عینک های مخصوصی استفاده می شود.


● سردرد و سرگیجه
طبق تحقیقی که اخیرا در هلث دی منتشر شده برای آنکه بفهمید چشمان سالمی دارید یا نه، کافی است یک فیلم سه بعدی تماشا کنید. اگر با تماشای فیلم سرتان گیج رفت، یعنی چشمانتان هنوز سالم است.
در فیلم های سه بعدی برای ایجاد تصاویر با عمق متفاوت از عینک های مخصوص کمک می گیرند که هریک تصویری متفاوت برای هر چشم پخش می کند.
تمرکز هر چشم روی این تصاویر متفاوت به این معنی است که میزان تقعر و نقطه تمرکز هر چشم با دیگری نمی خواند و در نتیجه مغز در تحلیل ثبت اطلاعات سردرگم می شود. همین امر علت سردرد و سرگیجه است. از سوی دیگر برخلاف حالت طبیعی با نزدیک شدن یک شیء به پرده سینما و تلویزیون، چشم به جای دو حالت طبیعی توضیح داده شده تنها حالت اول یعنی بازگشت کره چشم به سمت داخل را اجرا می کند و این امر سبب یک لحظه تاری موقت می شود.


● عوارض تلویزیون های سه بعدی برای تماشاچی
هرچه فاصله ۲ دوربین حین فیلم برداری یک فیلم سه بعدی از هم دورتر باشد، عمق و ژرفای فیلم نهایی بیشتر و در نتیجه فیلم موفقیت آمیزتر خواهد بود. این موضوع اگرچه به نفع کارگردان است اما هرچه فاصله ۲ دوربین از هم بیشتر باشد، به هم پیوند دادن ۲ نما برای تماشاچی سخت تر است. محققان می گویند دلیل اصلی درد و خستگی چشم در تماشاچیان فیلم های سه بعدی این است که بیننده ۲ تصویر مبهم با فرکانس بالای ۱۰۰ تا ۲۰۰ هرتز یکی برای چشم راست و یکی برای چشم چپ را دریافت می کند. این تصویرها به شکل متناوب برای چشم راست و چپ ارسال می شود و چشم ها باید مرتبا خود را با تنوع تصاویر وفق دهند. این در حالی است که مغز آنها را به صورت پیاپی جمع آوری کرده و سعی می کند یک تصویر واحد تعریف کند. این تضاد در کار مغز و چشم است که سبب خستگی و استرس چشم و مغز می شود. متخصصان معتقدند تماشای طولانی مدت و ناصحیح این نوع فیلم ها می تواند نه تنها سبب خستگی چشم، بلکه در طولانی مدت سبب مشکلات دید شود. تماشای این گونه فیلم ها در کودکانی که بینایی شان در حال تکامل است هم می تواند مشکل ساز باشد.


● چه بایدکرد؟
اگر می خواهید فیلم سه بعدی تماشا کنید، در درجه اول باید فاصله مناسب تا تلویزیون را رعایت و اتاق را تاریک کنید. برای طولانی مدت نیز نباید پای برنامه تلویزیونی بنشینید و باید هرازگاهی چند دقیقه به خود استراحت بدهید.