بمب های پناهگاه شکن يا بانکر باستر "بمب های پناهگاه شکن " يا "بانکر باستر" (Banker Buster)، بمب هايی هوشمندند که بوسيله ی ماهواره هدايت می شوند. دولت اسراييل، تعداد 500 بمب پناهگاه شکن به مبلغ 319 ميليون دلار از آمريکا خريداری کرده است که احتمالا برای حمله به مراکز اتمی ايران به کار خواهد رفت. در اين مقاله طرز کار اين بمب ها، به زبان ساده، شرح داده شده است


طرز پرتاب بمب های پناهگاه شکن

بمب هایی که با اشعه ی ليزر هدايت می شوند، گرچه بسيار دقيق اند و بسياری از هدف های های جنگی را از بين می برند، اما در برابر پناهگاه های زيرزمينی، مانند پناهگاه اتمی نطنز که از بتون آرمه در اعماق زمِن ساخته شده است، تقريبا اثر چندانی ندارند. به همين دليل، ايالات متحده ی آمريکا، نسل تازه ای از بمب های پناهگاه شکن به نام "بی ال يو" (BLU) را توليد کرده است که در مقام مقايسه با بمب های معمولی ، دارای کلاهک و بدنه ی بسيار باريک تری است. اين کلاهک و بدنه ی باريک باعث می شود که اين بمب ها، بتوانند به عمق بيشتری از زمين نفوذ کنند. از سوی ديگر، فيوز و چاشنی ی بمب های پناهگاه شکن نيز با فيوز بمب های معمولی فرق می کند. در بمب های معمولی، به محض اصابت بمب به هدف، فيوز و چاشنی ی آن، بدون تاخير، عمل می کند و بمب در همان لحظه منفجر می شود. اما، در بمب های پناهگاه شکن، فيوز و چاشنی بلافاصله عمل نمی کند و مدتی طول می کشد تا فيوز آن فعال شود. به عبارت ديگر، بمب های پناهگاه شکن دارای فيوز تاخيری هستند که از نظر فنی به نام "فيوز اچ تی اس اف" (HTFS) مشهورند. اين فيوز ها را می توان طوری تنظيم کرد که پس از نفود در زمين و يا پس از عبور از ديواره های بتونی، فعال شوند. به اين ترتيب، بمب های پناهگاه شکن، برخلاف بمب های معمولی، در لحظه ی اصابت به زمين منفجر نمی شود و مدتی فرصت دارند تا به خاطر بدنه ی باريک شان در زمين فرو بروند و پس از رسيدن به عمق دلخواه، در آن جا منفجر شوند و پناهگاه های زيرزمِنی را نابود کنند.

" بمب پناهگاه شکن " از سه قسمت سکان و کلاهک و دم درست شده است:



قسمت های مختلف يک بمب "پناهگاه شکن"

سکان – اين قسمت در نوک بمب قرار دارد و دستگاه کامپيوتری ارتباط با ماهواره در این قسمت تعبيه شده است. سکان دارای چهار پره ی متحرک است که برای هدايت بمب به کار می رود. عضو هوشمند بمب همين سکان کامپيوتری است که می تواند مسير پرتاب بمب را، در حين پرواز، تصحيح کند و بمب را با دقت خارق العاده به سوی هدف هدايت کند.

کلاهک – اين قسمت بين سکان و دم قرار دارد. کلاهک يک محفظه ی فولادی است که در داخل آن، مقدار زيادی مواد منفجره قرار دارد. قدرت نفوذ بمب به خاطر باريکی اين محفظه و قدرت تخريبی آن به خاطر مواد منفجره ای ست که در اين قسمت وجود دارد.

دم – اين قسمت در انتهای بمب قرار دارد و از چهار پره ی درست شده است. هرچه اندازه ی پره ها بزرگ تر باشد، برد بمب بيشتر است. فيوز تاخيری، برای آن که کمتر صدمه ببيند، در اين قسمت جاسازی شده است.

بمب های پناهگاه شکن، بر حسب وزن و عرض و وزن و قدرت نفوذ آن ها، به چند گروه تقسيم می شوند که در زير به چهار نوع آن اشاره می شود:
***




اين بمب، به قطر37 سانتی مترو به طول 2.50 متر و به وزن 885 کيلوگرم می باشد و می تواند از يک ديوار بتونی به ضخامت 1.8 متر عبور کند. در کلاهک اين بمب مقدار 243 کيلوگرم مواد منفجره از جنس تريتونال (Tritonal) يا پی بی اکس (PBX) به کار رفته است.

تريتونال يک نوع ماده ی منفجره به رنگ نقره ای ست که از هشتاد درصد پودر"تی ان تی" و بِيست در صد پودر آلومينيوم درست شده است. پودر"تی ان تی" همان ماده ای ست که درساختن ديناميت به کار می رود. پی بی اکس يک نوع ماده ی منفجره ی پلاستيکی ست که نام کامل آن پلاستيک – باندد – اکسپلوسيو" (Plastic Bonded Explosive) می باشد. ماده ی "پی بی اکس" مانند پلاستيک قابل انعطاف است و می توان آن را مانند موم به هر شکلی درآورد.
***




اين بمب، به قطر37 سانتی مترو به طول 2.4 متر و به وزن 874 کيلوگرم می باشد و می تواند از يک ديوار بتونی به ضخامت 3.4 متر عبور کند. در کلاهک اين بمب مقدار 240 کيلوگرم مواد منفجره از جنس پی بی اکس (PBX) به کار رفته است.
***




اين بمب، به قطر37 سانتی مترو به طول 2.5 متر و به وزن 895 کيلوگرم می باشد و می تواند از يک ديوار بتونی به ضخامت 3.4 متر عبور کند. در کلاهک اين بمب مقدار 254 کيلوگرم مواد منفجره از جنس "ترموباريک" (Thermobaric) به کار رفته است.

ماده ی "ترموباريک" از نسل جديد مواد منفجره است که، در مقام مقايسه با بمب های معمولی، انرژی تخريبی خود را در طول زمان بيشتری آزاد می کند. بنابر اين، وفتی اين بمب در فضای سرپوشيده ی پناهگاه های زيرزمينی منفجر شود، فشار تخريبی آن به مدت طولانی تری در فضای بسته ی پناهگاه باقی می ماند و باعث تخريب بيشتری می گردد.
***




اين بمب، به قطر37 سانتی مترو به طول 2.88 متر و به وزن 2000 کيلوگرم می باشد و می تواند از يک ديوار بتونی به ضخامت 6 متر عبور کند. در کلاهک اين بمب مقدار 285 کيلوگرم مواد منفجره از جنس تريتونال (Tritonal) به کار رفته است.
***

دقت در هدف گيری

ارتش آمريکا برای اندازه گيری دقت بمب ها در اصابت به هدف از فرمول مخصوصی به نام "دايره ی احتمال خطای اصابت" یا "سيرکولار – ارور – پروبابيليتی" (Circular Error Probability :CEP) استفاده می کند. برای محاسبه ی اين عدد، دايره ای بر گرد هدف ترسيم می کنند به نحوی که بمب مزبور از صد بار، پنجاه بار در داخل اين دايره اصابت کرده باشد. سپس شعاع اين دايره را برای نشان دادن دقت بمب مزبور به کار می برند.

شعاع "دايره ی احتمال خطای اصابت" برای بمب های غيرهوشمندی که آمريکا در جنگ ويتنام به کار برد، حدود 45 متر بود. يعنی در پنجاه در صد موارد، اين بمب ها در دايره ای به قطر 90 متر در اطراف هدف، به زمين اصابت می کردند و تلفات جانبی زيادی به وجود می آوردند.

شعاع "دايره ی احتمال خطای اصابت" برای بمب های هوشمند "پناهگاه شکن" حدود 3 متر است. يعنی در پنجاه در صد موارد، اين بمب ها در دايره ای به قطر 6 متر در اطراف هدف، به زمين اصابت می کنند و بنابراين تلفات جانبی زيادی به وجود نمی آوردند.
***

نتيجه گيری
" بمب های پناهگاه شکن " يا "بانکر باستر" (Banker Buster)، بمب هايی هوشمندند که بوسيله ی ماهواره هدايت می شوند. دولت اسراييل، اخيرا تعداد 500 بمب پناهگاه شکن به مبلغ 319 ميليون دلار از آمريکا خريداری کرده است که احتمالا برای حمله به مراکز اتمی ايران به کار خواهد رفت. در اين مقاله طرز کار اين بمب ها، به زبان ساده، شرح داده شد. 1- بمب " بی ال يو – صد و نه" BLU-109 Penetrator 2- بمب "بی ال يو – صد وشانزده" BLU-116 Advanced Unitary Penetrator 3 - بمب "بی ال يو – صد وهيجده" BLU-118/B Thermobaric Warhead 4 - بمب "بی ال يو – صد و سيزده" BLU-113 Super Penetrator