ناگفته‌هايي از منبع تغذيه
ناگفته‌هايي از منبع تغذيه مقدمه
حداقل 30 درصد اشکالات و عيوب قطعات سخت‌افزاري، به نوعي مربوط به انتخاب و نصب پاورهاي غير استاندارد و يا عدم تناسب پاور با سخت‌افزار مربوطه مي‌باشد. جالب است که اکثر افراد حاضرند با پرداخت هزينه‌هاي گزاف، نسبت به خريد و يا ارتقاي پردازنده خود اقدام نمايند. درحالي که عدم توجه به تناسب پاور با سخت‌افزار مربوطه که عموما هزينه آن 30 درصد قيمت يک پردازنده روز در بازار مي‌باشد، مي‌تواند در بهترين حالت کارآيي و سرعت پردازنده ايشان را با اختلال مواجه سازد. با توجه به اين مقدمه مختصر، لازم است که در هنگام خريد پاور به موارد ذيل توجه بيشتري داشته باشيم که در ادامه به آن مي‌پردازيم.
1 ـ تناسب ويرايش پاور با توجه به سخت‌افزار بکار برده شده
در سيستم‌هاي امروزي استفاده از پاورهاي ويرايش ATX 12V V2.0 , 2.01, 2.2 الزامي مي‌باشد. قابليت اصلي اينگونه پاورها در افزايش قدرت شاخه 12 ولت آنها مي‌باشد و در اينگونه ويرايش‌ها، خروجي 12 ولت را در حداقل 2 لاين مجزا ارائه مي‌نمايند. مهمترين دلايل اين مسئله، عدم آسيب مسير عبوري ولتاژ با شدت جريان بالاتر از 18 آمپر و همچنين عدم تاثير گذاري نويز و هارمونيک ايجاد شده از طرف الکتروموتورهاي تغذيه شونده از شاخه اول ولتاژ 12 بر روي شاخه دوم ولتاژ 12 مي‌باشد. همچنين توصيه مي‌شود براي سيستم‌هاي حرفه‌اي جديد، از پاورهاي سري EPS، که قابليت‌هاي ويژه‌اي دارند، استفاده گردد.
2 ـ تناسب توان پاور با توجه به سخت‌افزار بکاربرده شده
عموما اين سوال براي ما پيش آمده که سيستم انتخابي ما چقدر مصرف مي‌کند. قبل از پاسخ به اين سوال، يک اصل را هميشه در نظر داشته باشيد و آن اين است که پاور به عنوان قلب سيستم شما، آخرين انتخاب سخت‌افزاري شما بايد باشد. چرا که نوع قطعات انتخابي شما، نشادن دهنده ميزان مصرف آنها از پاور خواهد بود. عموم سخت‌افزارهاي امروزي، به پاورهايي با توان حقيقي حداقل 400 وات نياز دارند و در مورد سخت‌افزارهاي حرفه‌اي اين رقم به صورت تصاعدي افزايش مي‌يابد. در اين مورد نياز به بحثهاي بيشتري مي‌باشد.
3 ـ توجه به توان واقعي پاور الزامي است
اکثر شرکت‌هاي ايراني و يا واردکننده، پاور 150 تا 200 واتي خود را با درج اعداد و ارقام نجومي بر روي ليبل‌هاي خود ( 500 تا 700 وات ) به بازار عرضه مي‌نمايند و هيچ مرجعي قادر به پيگيري اين موضوع نمي‌باشد. بنابراين توجه به توان واقعي پاور از موارد مهم است.
نکته‌اي ديگر در اين خصوص مسئله‌اي به نام Peak است. Peak يک کلمه کاملا بازاري مي‌باشد که البته توجيه فني هم دارد. مثلا عموم پاورها تا لحظه‌اي که Over Power Protection آنها فعال شود قادرند حدود50 تا70 درصد بالاتر از حد توان واقعي خود را تحمل کنند. آن هم در مدت زماني کمتر از يک دقيقه! ولي اين اصلا و ابدا نبايد براي مصرف کننده ملاک انتخاب باشد. متاسفانه در بازار ايران، اغلب توليدکنندگان بر روي توان Peak مانور مي‌دهند.
4 ـ تعبيه محافظهاي ايمني در مباني ورودي و خروجي پاور الزامي است
وظيفه و هدف از تعبيه محافظهاي ايمني در پاور، جلوگيري از آسيب رساني پاور به سخت‌افزار مي‌باشد. چرا که اين محافظ‌ها هستند که در موارد اضطراري و غير طبيعي که به هر دليلي ممکن است براي يک پاور به وجود بيايد، با عملکرد سريع خود مي‌توانند مانع از آسيب رسيدن به سخت‌افزار گردند.
در زير به نمونه‌هايي از اين محافظ‌ها اشاره شده است :
SHORT CIRCUIT PROTECTION) SCP) : در صورت به وجود آمدن اتصال كوتاه درهر يك از شاخه‌هاي خروجي، منبع تغذيه به صورت خودكار خاموش مي‌شود.
OVER POWER PROTECTION) OPP) : در حدود تعيين شده در استاندارد، در صورت افزايش بارمصرفي خارج از توان حداكثر، منبع تغذيه به صورت خودكار خاموش مي‌شود.
OVER VOLTAGE PROTECTION) OVP) : در حدود تعيين شده در استاندارد، در صورت افزايش ولتاژ در هر يك ازشاخه‌هاي خروجي، منبع تغذيه به صورت خودكار خاموش مي‌شود.
UNDER VOLTAGE PROTECTION) UVP) : در حدود تعيين شده در استاندارد، درصورت کاهش ولتاژ ورودي پاور، منبغ تغذيه به صورت خودکار خاموش مي‌شود.
OVER CURRENT PROTECTION) OCP) : در حدود تعيين شده در استاندارد، در صورت اضافه بار خارج از توان بر روي هر يك از شاخه‌هاي خروجي، منبع تغذيه به صورت خودكار خاموش مي‌شود.
5 ـ اهميت راندمان در صرفه جويي مصرف انرژي
توجه به راندمان پاور مي‌تواند شما را از پرداخت هزينه اضافي جهت انرژي اتلاف شده، نجات دهد. در بسياري از موارد يک پاور با راندمان بالاي 80 درصد، قادر است هزينه خريد خود را در طول يک تا دوسال اول مصرف، از طريق قبض برق شما جبران نمايد. به صورت عموم، توصيه مي‌شود از پاورهاي با راندمان بالاتر از 70 درصد، استفاده فرماييد. اغلب ما در هنگام تهيه يک محصول الکترونيکي توجه کمي به ميزان مصرف انرژي آن داريم. راندمان يک مبحث مهم در بخش مصرف انرژي مي‌باشد. اگر به تبليغات تلويزيوني که اين روزها پخش مي‌گردد توجه کرده باشيد، برروي اين موضوع در لوازم برقي، لوازم گازسوز و خلاصه هرآنچه که با انرژي سرو کار دارد، مانورهاي زيادي داده مي‌شود. شما وقتي پي به اهميت اين مسئله مي‌بريد که ميزان مصرف انرژي دو محصول يکسان، با دو راندمان مختلف را با يکديگر مقايسه نماييد. ممکن است در بعضي مواقع اختلاف هزينه پرداختي شما بابت انرژي مصرف شده در طول مدت يک سال رقمي معادل يکصد هزار تومان باشد! البته اين مورد، با ميزان ساعات استفاده نمودن شما از آن وسيله هم مرتبط مي‌باشد.
حال بحث را برروي يکي از لوازمي متمرکز مي‌کنيم که راندمان آن در ميزان مصرف انرژي الکتريکي کامپيوتر شما دخيل مي‌باشد. به طور واضح تر سخن بگوييم. شما اگر يک پاور 500 واتي از بازار تهيه نماييد، به منزله آن نمي‌باشد که سيستم شما 500 وات مصرف مي‌نمايد، بلکه اين رقم نشان دهنده مقدار توان خروجي پاور شما در حالت ماکزيموم مصرف آن مي‌باشد. ميزان انرژي مورد مصرف يک سيستم، مرتبط به نوع قطعاتي مي‌باشد که شما برروي سيستم خود نصب نموده‌ايد. مثلا ممکن است شما يک پاور 500 واتي داشته باشيد ولي سيستم شما بيشتر از 300 وات مصرف نکند. در حقيقت ميزان مصرف کامپيوتر شما 300 وات در نظرگرفته مي‌شود. در اينجا مقوله ميزان اتلاف انرژي در جهت تامين 300 وات انرژي مصرفي کامپيوتر شما، اهميت پيدا مي‌کند.
راندمان به صورت کلي، ضريب انرژي ورودي دستگاه به انرژي خروجي دستگاه مي‌باشد. به عنوان مثال ؛ شما يک لامپ 100 واتي را در نظر بگيريد. از 100 وات انرژي که لامپ مصرف مي‌کند، تقريبا 30 وات آن به صورت روشنايي در اختيار ما قرار مي‌گيرد و چيزي در حدود70 وات آن به صورت انرژي گرمايي، تلف مي‌گردد، به عبارتي لامپ مورد نظر داراي 30 درصد راندمان مي‌باشد. اين رقم در مورد پاور ساپلاي سوئيچينگ، عموما بين 60 تا80 درصد ( بسته به نوع طراحي ) متغير مي‌باشد. همانطورکه مستحضريد پاورهاي سوئيچينگ درصدي از انرژي ورودي خود را در طول مسير تا خروجي، به صورت انرژي گرمايي و امواج مغناطيسي ازدست مي‌دهند . اين ميزان اتلاف هرچه کمتر باشد، طبيعتا در مصرف بهينه انرژي و عمر پاور تاثير گذار خواهد بود . مقايسه عملي آن، در مورد دو نمونه پاور 300 واتي با راندمان‌هاي مختلف جالب به نظر مي‌رسد . نمونه پاور 300 واتي اول که راندمان 70 درصدي داشت، در حالت فول لود 95 / 1 آمپر از برق ورودي مصرف مي‌نمود در حالي که نمونه دوم که راندمان 80 درصدي داشت، در حالت فول لود 7 / 1 آمپر از برق ورودي مصرف مي‌نمود ( ولتاژ ورودي در هر دو نمونه 220 ولت در نظر گرفته شده است. ) اين ( عدد 25 / 0 آمپر ) اختلاف مصرف شايد در نگاه اول رقم تعجب برانگيزي نباشد، ولي در صورت مصرف طولاني مدت به رقم چشمگيري تبديل مي‌گردد و تاثيراتش را در قبض برق مصرفي شما نمايان خواهد کرد.
با استفاده از جدول شماره 1 و فرمول ارائه شده در شکل 1، به وضوح تاثير راندمان را در قبض برق مصرفي سه نمونه پاور 500 واتي با راندمان‌هاي مختلف را، ملاحظه مي‌کنيد. اين رقم‌ها شايد شما را مجاب نمايد که در هنگام تهيه پاور، براي راندمان آن اهميت ويژه‌اي قائل شويد، چرا که گاها معادل قيمت خود پاور، مابه التفاوت قبض پرداختي شما در طول يک سال مي‌باشد و شما با انتخاب صحيح خود مي‌توانيد هزينه خريد يک پاور با راندمان بالاي 80 درصد را، از طريق قبض برق خود جبران نماييد! به عنوان يک فرد ايراني، قطعا با در نظر گرفتن موضوع راندمان در هنگام خريد هر نوع کالا، به مجموعه تليد و چرخه انرژي در سطح کشور کمک خواهيد نمود.
شکل 1
پاسخ با نقل قول
