ایجاد روحیه در واحدهای نظامی

مقدمه
روحیه سرباز پراهمیت‌ترین عامل در جنگ است و شاید اغراق نباشد اگربگوییم در هیچ نوع عملکردی داشتن روحیه برای فرد به اندازه‌ای که برای یک جنگجو مهماست اهمیت ندارد. در میدان نبرد عوامل بازدارنده‌ای وجود دارد تا یک سرباز از ادامهنبرد سست کند. زیرا در آنجاست که انسان در دو راهیحیات و مرگقرار دارد و در آنجاست که کلوجود و هستی یک نفر مورد تهدید قرار می‌گیرد. و از این دو راه یکی را باید انتخابکند و نه تنها انتخاب کند بلکه بایستی با عشق و حرارت تمام بر سر این انتخابشوفادار و استوار باقی بماند.
البته روحیه سرباز عامل جدیدی نیست که بهتازگی مورد توجه فرماندهان قرار گرفته باشد. بلکه از روزگاران قدیم روحیه به عنوانیک عنصر اساسی در جنگها شناخته شده است و همواره سرباز شجاع نترس و بی‌باک موردتحسین همگان قرار گرفته است. و در نقطه مقابل افراد ترسو که شهامت جنگیدن رانداشته‌اند مورد مزمت قرار گرفته‌اند. اسکندر برای جلب روحیه سربازانش همواره بینآنها بذل و بخشش می‌کرد و حتی در طول جنگ آنهایی را که نیاز داشتند به سوی وطنشانبروند راهی مرخصی می‌کرد. زیرا خوب می‌دانست که سربازان بدون انگیزه نمی‌توانندجنگجوی خوبی برای او باشند.



تعریف روحیه
واژه روحیه در زمینه‌های متفاوتی چونصنعت،علوم تربیتی،پزشکی و همانندآن در ارتش بکار رفته است. اما به نظر می‌رسد که این واژه از نظر معنی در تمامزمینه‌های فوق دارای تفاوتهای بسیاری باشد. در یک تعریف آمده است: روحیه عبارت است از یک حالت روانی هیجانی که در این حالت فرددارای احساس خوشحالی ، امیدواری و داشتن اطمینان به دور از هرگونه احساس بی‌ارزش غموافسردگی است.

در تعریف دیگری روحیه را به عنوان توانایی انجام کار در شرایطو اوضاع دشوار با یک ظرفیت محدود توصیف کرده‌اند. بطور کلی اطمینان داشتن، ثابت قدمو راسخ بودن و فدا کردن نگرشهای خود در برابر وظایفی که از افراد خواسته می‌شود،ایمان به فرماندهان ، اعتقاد به پیروزی ، احساس سهیم بودن در ثمره کار گروهی ووفاداری نسبت به دیگر اعضای گروه نشانگر روحیه بالا می‌باشد.
عوامل موثر بر روحیه
در سال 1921مونسونبرای اولین بار شاخه‌ای بهعنوان بخش روحیه در ستاد ارتش آمریکا بوجود آورد و در این زمینه شروع به انجامتحقیقات گسترده‌ای نمود. عوامل مختلفی شناسایی شده‌اند که می‌توانند افراد را تحتتاثیر قرار دهند و عملکرد آنها را در واحدهای نظامی تغییر دهند.
عوامل فردی موثر بر ایجاد روحیه
این عامل به نیازهای بیولوژیکی وروانشناختی بستگی دارد. بهداشت خوب ، سلامتی ، غذای خوب ، استراحت مناسب و خوابکافی ، لباسهای خشک و تمیز ، در دسترس بودن حمام از عواملی هستند که موجب بوجودآمدن روحیه بالا می‌شوند. نظر بر این است که ارضای نیازهای اولیه سربازان از قوانینو روشها در میدان جنگ برای آنها الویت بیشتری دارد. بطوریکه یکی از شکایات سربازاندر زمان جنگ مربوط به غذا و خواب است. ناپلئون بناپارتدر خصوص اهمیت نیاز افرادبه غذا و جنگ می‌گوید: یکی از مارشهای نظامی مارش مربوط به شکم سربازان می‌باشد. چارلز مکدونالدیکی از فرماندهان یک گردان پیاده در جنگ جهانی دوم در یکجمله کوتاه چنین می‌گوید: هیچوقت برای من اتفاق نیافتاده که روحیه‌ام برابر زمانیباشد که در یگان حمام کرده باشم.

علاوه بر عوامل فیزیولوژیک موثر در روحیهفردی روانشناختی دیگری وجود دارد که نقش مهمی در روحیه سربازان بازی می‌کند. روحیهسرباز به عواملی چون هدف ، نقش اجتماعی در واحد و وجود یک دلیل برایاعتماد به نفسوابسته است. همچنین یکی ازعوامل موثر در ایجاد روحیه راایمان و ایدئولوژیمی‌دانند که می‌تواندموجب افزایش عملکرد نظامی افراد شود. میهن پرستی و داشتن ایدئولوژی و ایمان موجبکاهش خواسته‌ها و نیازهای افسرانی بوده است که دارای این ویژگیها بوده‌اند. از دیگرعوامل موثر در روحیه آموزش است که نقش محوری در ایجاد روحیه در یگان نظامی را ایفامی‌کند.
عوامل گروهی موثر در روحیه
اغلب توانایی و اراده سربازان درگیر در میدانرزم بستگی به دشمن مقابل آنها ندارد بلکه بیشتر وابسته به شرایط محیط اطراف وارتباطی است که با همرزمان خود دارد. گفته می‌شود داشتن هویت و تشخصص در میان گروهیکه خود هویت دارد شاید به عنوان یکی از مهمترین عوامل و اجزای تشکیل دهنده روحیه درمیدان نبرد باشد. ارتباط خوب حداقل با یک رفیق در یگان به ایجاد وحدت در یگان کمککرده و انجام ماموریت را تسهیل می‌کند و همچنین به بقای نفرات کمک می‌کند. داشتنمشترکات چنین ارتباطاتی را تسهیل می‌کند و موجب کاهش اختلافات ناشی از نامتجانسبودن نژادی ، طبقاتی ، اخلاقی و ... می‌شود. بطور کلی همبستگی گروهی و عواملی کهآنرا تقویت می‌کند در ایجاد روحیه واحدهای نظامی موثر هستند