عوامل دگرگون ساز
مهمترين عوامل فيزيكي فشار و درجه حرارت است كه باعث فعلانفعالاتي مانند چند شكلي (پليمورفيسم ) تبلور دوباره و تبادل يوني ميشود. هر كاني در فشار و درجه حرارت معيني تشكيل ميگردد و اگر شرايط دما و فشار تغيير كند ناپايدار گشته و براي رسيدن به حالت تعادل با اين شرايط به كانيهاي ديگري تبديل ميشود
به غير از عوامل فيزيكي فوق ميتوان به زمان، سيالات، آب، حتي مواد فرار گازها نيز اشاره نمود.
حال نگاهي كوتاه به تأثيرات اين عوامل در فرآيند دگرگوني مياندازيم.
وقتي شرايط حالت بحراني داشته باشد سيالهاي گازي مثل مايعات عمل ميكنند. آنها در شكاف سنگها نفوذ كرده در آنها باقي مانده و بر سنگ تأثير ميگذارند. اين تأثيرات ممكن است كه يا به صورت جذب در سنگ تبادل يوني و يا دگرسان كردن سنگ و تجزيه آن جلوه كند.
حضور آب باعث سرعت در فرآيند تبلور دوباره بوده و حالت كاتاليزور در فرآيندهاي دگرگوني دارد.
حتي اگر تمام شرايط مورد لزوم فراهم باشد زمان هم مثلاً كانيها در كنار برخي سيالهاي فعال در حالت تبادل باشند باز هم در اثر گذر زمان در اين سيستم بسته نيز به عنوان مثال حتي اگر شرايط دگرگوني ايجاد شده و فعل انفعالاتي چون دگرساني و يا تعادل يوني صورت ميگيرد همچين گذر زمان باعث آزاد شدن و ايجاد گازهايي چونCO2و H2O ميباشد كه فشار اين گازها خود عاملي براي ايجاد تركهايي در سنگ ميگردد.
بسته به عوامل مؤثر در دگرگوني درجات دگرگون شدن سنگها متفاوت است.