آواز وال ها ( whale song ) ، صدایی است كه وال ها برای برقرای ارتباط تولید می كنند. واژه( song ) برای توصیف الگویی منظم و پیشگویی صداهایی كه به وسیله گونه هایی از وال ها تولید می شود ، مورد استفاده قرار می گیرد. این مكانیسم برای تولید كردن صدا در خانواده وال سانان و پستانداران دریایی شامل : دلفین ها ، وال ها و نهنگ های دندان دار ، كه به صدا برای ایجاد ارتباط بیشتر از حس های دیگر در پستانداران زمینی وابسته هستند ، استفاده می شود ، زیرا سایر حسها در آب اثر محدود تری دارد.
بینایی در پستانداران دریایی به دلیل اینكه نور در راه آب جذب می شود محدود است. بویایی هم اثر كمتری دارد ، زیرا مولكول ها در آب خیلی آهسته تر پراكنده می شوند تا در هوا. پستانداران دریایی از صدا ها برای برقرای ارتباط و تغذیه استفاده می كنند.
طرفداران محیط زیست و وال شناسان ( cetologist ) معتقدند كه افزایش صداها در اقیانوس های جهان به وسیله كشتیها و لرزه های دریای باعث صدمه به وال ها می شود.
● تولید صداها
انسانها صدا ها را با بیرون راندن هوا از میان حنجره تولید می كنند. تارهای آوایی داخل حنجره باز و بسته می شود و این امر برای تولید جریان هوا ضروری است ، این جریانات همراه با گلو ، زبان و لبها صدا ها را تولید می كنند.
وال ها صدا ها را با مكانیسم متفاوتی تولید می كنند. این مكانیسم در ۲ زیر خانواده عمده در وال ها متفاوت است: Odentoceti ( Toothed whale ، شامل دلفین ها ) و Mystceti ( Baleen wale ، شامل وال های بزرگ و وال های آبی )
● تولید صدا در Toothed whale
دلفین ها صداهای طولانی ، مكرر وپائینی مانند وال ها ایجاد نمی كنند. به جای آن صدایی سریع وبلند از تق ها و سوت ها ایجاد می كنند. صدای تق معمولا برای جهت یابی و مجموع تق ها و سوت ها برای ارتباط برقرار كردن استفاده می شود. یك گله دلفین ممكن است صداهای متفاوت و گوشخراشی تولید كنند كه مقدار خیلی كمی از آنها قابل تشخیص است.
صدا های مختلف در آنها به وسیله عبور دادن هوا از میان ساختارهایی در سر كه مانند عبور دادن هوا از بینی در انسانها ست تولید می شود ، كه این ساختارها لبهای آوایی ( Phonic lips ) نامیده می شوند.
هوا از یك مجرای خیلی باریك عبور میكند ، پرده لب های آوایی به داخل كشیده می شود و به وسیله بافت ها محاصره می گردد و به ارتعاش در می آید. این ارتعاش مانند ارتعاش حنجره در انسانها ست ، كه به طور آگاهانه و با یك حساسیت فوق العاده كنترل می شود.
تمام دلفین ها و یك گونه از وال ها Sperm wha*** ، ۲ لب آوایی دارند ، بدین نحو قادرند ۲ صدای مستقل ایجاد كنند. در یك نوع آن هوا از لب هایی آوایی عبور كرده و از Vestibular sac خارج می شود. و در نوع دیگر هوا دوباره به داخل بر می گردد و وارد قسمت پائینی بینی شده و دوباره تولید می شود و از سوراخ بینی نهنگ كه در بالای سرش قرار دارد خارج می شود.
در یك سری از تحقیقات نشان داده شده است كه یك گونه از دلفین ها به نام دلفین های پوزه دار(Bottlenose dolphins ) ، صدا را به وسیله تركیبات پیچیده بینی و ششها و با كمك عضله Platopharygeal تولید می كنند و صدای تولید شده تا زمانی كه دلفین ها نفس خود را در زیر آب حبس می كنند ، ادامه می یابد.
● تو لید صدا در Baleen whale
وال ها ساختارهای آوایی ندارند ولی به جای آن ساختارهایی شبیه حنجره دارند كه نقش تولید صدا را بر عهده می گیرند. اما فاقد تارهای آوایی هستند. به هر حال این فرآیند به طور كامل قابل مقایسه با انسانها نیست ، زیرا وال ها برای تولید صدا هوا را به بیرون نمی دمند. آنها هوا را در داخل بدنشان به چرخش در میآورند. ممكن است انحناهای جمجمه ای ( cranial sinuses ) در تولید صدا در وال ها نقش داشته باشند ، اما تا كنون فرآیند های سلولی آن مشخص نشده است.
چون والهای گوژپشت صداهای پیچیده ای تولید می كنند ، عده ای معتقدند كه صدا های ساده در این وال ها برای انتخاب جفت می باشد. صدا های ساده در دیگر وال ها در تمام طول سال استفاده می شود.
دلفین ها قادرند كه به وسیله صدا ها جهت یابی كنند ( به وسیله ارسال امواج فرا صوتی ) و قادرند به اندازه و موقعیت اجسام به طور دقیق پی ببرند. در صورتی كه وال ها این توانایی را ندارند. بویایی در وال ها پیشرفته نیست و صدا هایی كه برای انسان قابل شنیدن است در وال ها نقش قطب نما را دارد.
آواز های ۲ گروه از وال ها ، وال های گوژپشت و زیر گونه وال های آبی ، كه در اقیانوس هند زندگی می كنند مورد بررسی قرار گرفته است. وال های گوژ پشت نر یك آواز مخصوص در فصل جفتگیری دارند و دانشمندان حدس می زنند كه هدف از این آوازها انتخاب جفت است. به هر این آوواز ها یك رفتار تعاونی بین وال های نر برای انتخاب جفت است. به عبارت دیگر با این كار قلمرو خود را مشخص می كنند و در مقابل وال های ماده جلب توجه می كنند. این آوازها در وال های ماده دیده نشده است.
جالب توجه است كه در طول این آوازها وال ها تنها هستند و دنباله رو گله نمی باشند و به طور منفرد به وال ماده نزدیك می شوند.
۲ دانشمند به نام های Roger payne و Scotmcvay آنالیز آواز این وال ها را در سال ۱۹۷۱ طراحی كردند. این آنالیز دارای یك سلسله مراتبی است كه اساس وپایه آن ارسال صداهای منفرد در یك زمان كوتاه است. این صدا ها فركانسی بین ۲۰Hz تا ۱۰kHz دارند ، ( رنجی كه در انسان قابل شنیدن است۲۰Hz تا ۲۰kHz است ). اسپكتوگرام این صداها در تصویر بالا مشخص شده است. وال ها در این گزارش صدا هایی قطعه های مشابهی به طور مكرر در طول ۲ تا ۴ دقیقه دارند. كه این صداها به فراوانی در طول ساعت ها و روزها و به طور یكنواخت تكرار می شود.
تمام آواز وال های یك منطقه تقریبا یكسان و شبیه هم هستند و در طول زمان و به آهستگی تكامل پیدا می كنند. برای مثال در تحقیقات نشان داده شده است كه صداها ، در ابتدا به صورت خط صاف بالای تصویر می باشد و به آهستگی این خط صاف شروع به موج دار شدن می كند. در قسمت های بعدی صداها بلندتر است.
این تكامل در آواز وال ها در طول سال و به سرعت انجام می شود. و نمودارها در سال های بعدی دارای تفاوت هایی است.
وال ها در مناطق خاصی پیدا می شوند كه بیشتر شامل اقیانوس ها و خلیج های بزرگ است. وال های مناطق مختلف آوازهای كاملا متفاوتی دارند. تكامل آوازها در وال ها نشان می دهد كه الگو های قدیمی در مورد آنها فاقد اعتبار است. یك آنالیز از این آوازها كه در ۱۹ سال پیش در یك منطقه خاص تهیه شده ، دارای الگو و تركیبی است كه هرگز در آنالیزهای دیگر تكرار نشده است.
وال های گوژپشت دارای یك مراسم آواز خوانی خاص در دوران جفتگیری هستند. در نهایت وال های گوژپشت یك سری صدا تولید می كنند كه در تغذیه به آنها كمك می كند ( كه مدت آن ۵ تا ۱۰ ثانیه است ) وال ها معمولا به طور گروهی تغذیه می كنند. آنها به طرف اعماق دریا شنا می كنند و ناگهان به طور گروهی و همه با هم به سطح آب می آیند ، در این حركت رئیس گله صدایی تولید می كند كه گروه برای پاسخ دادن به این صدا همه با هم حركت می كنند.
بیشتر Ballen whale ، صداهایی در حدود ۱۵ تا ۲۰ هرتز تولید می كنند. با این حال تحقیقاتی كه زیست شناسان دریایی بر روی وال های شمال اقیانوس آرام برای ۱۲ سال انجام دادند متوجه شدند كه آواز آنها ۵۲ هرتز است.
دانشمندان تا كنون نتوانسته اند یك مجموعه قواعد و دستورات خاصی برای این آوازها مشخص كنند.
تو ليد صدا در Baleen whale