در این شماره می‌خوانید: تهیه‌ی مبدل‌های کاتالیستی ارزان به کمک فناوری نانو، ارتقای خواص پلی‌استایرن تولید داخل به کمک فناوری نانو، حذف مواد رنگزای راکتیو از پساب‌ها به کمک نانوذرات کیتوسان، بهبود خواص سطحی پلی اتیلن به وسیله‌ی نانوذرات رس و ساخت نانوحسگر گاز اتانول در پژوهشگاه مواد و انرژی

[ نانوتكنولوژي ]


در اين شماره مي‌خوانيد: تهيه‌ي مبدل‌هاي كاتاليستي ارزان به كمك فناوري نانو، ارتقاي خواص پلي‌استايرن توليد داخل به كمك فناوري نانو، حذف مواد رنگزاي راكتيو از پساب‌ها به كمك نانوذرات كيتوسان، بهبود خواص سطحي پلي اتيلن به وسيله‌ي نانوذرات رس و ساخت نانوحسگر گاز اتانول در پژوهشگاه مواد و انرژي

تهيه‌ي مبدل‌هاي كاتاليستي ارزان به كمك فناوري نانو

مبدل‌هاي كاتاليستي ارزان قيمت به وسيله‌ي نانوذرات اكسيد فلزي براي حذف آلاينده‌هاي خروجي از اگزوز خودروهاي گازسوز در دانشكده‌ي فني دانشگاه تهران ساخته شد.
آنها توانستند نانوكاتاليست‌هاي مخلوط اكسيد فلزي را به روش سنتز احتراقي تهيه كنند. با وجود اين كه روش ذكر شده به لحاظ عملياتي شناخته شده‌است، اما استفاده از ماكروويو در فرايند سنتز از ابتكارات جديدي است كه در اين سنتز به كار رفته‌ و به ميزان قابل توجهي فرايند ساخت نانوذرات را تسهيل كرده‌است.
گفتني است ميزان فلز گران‌بهاي پالاديم به كار رفته در اين تركيب جديد، به ميزان قابل توجهي كاهش يافته‌است، اما فعاليت كاتاليستي اين تركيب همچنان بالا است. اين تركيب، مخلوطي از نانوذرات فلزي آهن و لانتانيم به همراه مقدار بسيار اندكي از فلز گران‌بهاي پالاديم است.

ارتقاي خواص پلي‌استايرن توليد داخل به كمك فناوري نانو

پژوهشگران دانشگاه صنعتي اميركبير موفق به سنتز نانوكامپوزيت پلي‌استايرن با استفاده از پليمريزاسيون راديكالي انتقال اتم شدند.
هدف از فعاليت اين محققان، ارتقاي خواص پلي‌استايرن توليد داخل با كمترين امكانات لازم و بهره‌وري از فناوري‌هاي نو و توليد گريدهاي جديد با كاربردهاي متفاوت بود.
در اين كار از روش پليمريزاسيون راديكالي انتقال اتم (پليمريزاسيون زنده)، كه توانايي كنترل بالاي پليمريزاسيون را داراست، براي سنتز نانوكامپوزيت پلي‌استايرن استفاده شده‌است.
به گفته‌ي محقق پژوهش با توجه به وجود صنعت مادر پتروشيمي و توليد پلي‌استايرن در پتروشيمي تبريز، افزايش خواص محصول توليدي در همان فرآيند ممكن بوده و نياز به تجهيزات بيشتري ندارد. لذا در كوتاه مدت مي‌توان از پروژه‌ي فوق در پتروشيمي تبريز بهره‌برداري كرد.
گفتني است كه با افزودن خاك رس علاوه بر كاهش قيمت پلي‌استايرن، خواص حرارتي آن، دماي تخريب و خواص مكانيكي محصول افزايش پيدا مي‌كند. سرعت تخريب حرارتي نيز كاهش مي‌يابد.

حذف مواد رنگزاي راكتيو از پساب‌ها به كمك نانوذرات كيتوسان

پژوهشگران دانشگاه صنعتي اميركبير با همكاري محققان پژوهشگاه صنايع رنگ ايران، با سنتز امولسيون حاوي نانوذرات كيتوسان، موفق به رنگبري پساب‌ها با بازده بالايي شدند.
هدف از اين مطالعه، سنتز امولسيون حاوي نانوذرات كيتوسان به وسيله‌ي فرايند ژل شدن يوني با وزن مولكولي بالا و مقايسه‌ي حذف سه ماده‌ي رنگزاي راكتيو با ساختارهاي شيميايي مختلف (راكتيو آبي 19، راكتيو قرمز 120 و راكتيو مشكي 5)، با استفاده از جاذب كيتوسان و امولسيون حاوي نانوذرات كيتوسان بودزيست پليمر كيتين و كيتوسان، از جمله مواد جاذب ارزان قيمت با ظرفيت جذبي بالا جهت كاهش غلظت آلاينده‌هاي آلي موجود در پساب‌ها هستند.
نتايج آزمايش‌ها حاكي از آن است كه رنگبري به وسيله‌ي امولسيون كيتوسان نسبت به كيتوسان معمولي در شرايط مورد بررسي، حساسيت كمتري به pH دارد.
بهبود خواص سطحي پلي اتيلن به وسيله‌ي نانوذرات رس
خواص سطحي پلي اتيلن به كمك نانوذرات خاك رس به همت پژوهشگران دانشگاه تهران با روش جديد فرآوري اغتشاشي اصطكاكي بهبود يافت.
اين پژوهشگران از روش فراوري اغتشاشي اصطكاكي براي توليد نانوكامپوزيت‌هاي پليمري سطحي تقويت شده با نانوذرات خاك رس استفاده كردند. بهره‌گيري از اين روش، موجب بهبود ميزان پراكنش نانوذرات رس در ماتريس پليمري مي‌شود كه اين امر منجر به افزايش خواص مكانيكي سطحي پليمر مي‌گردد.
با استفاده از اين روش جديد، آنها موفق به توليد نانوكامپوزيت سطحي از پلي اتيلن شدند كه پراكنش بسيار خوبي از نانوذرات خاك رس در آن نسبت به روش سنتي اختلاط مذاب مشاهده مي‌شود. همچنين آزمون سختي‌سنجي، افزايش 62 درصدي را در مقدار ميكروسختي نشان داد كه در مقايسه با عدد مربوط به نمونه‌ي اختلاط مذاب شده (22%) بسيار شگرف و قابل توجه است. آزمون‌هاي XRD و TEM نيز پراكنش بسيار خوب نانوذرات رس را در ماتريس پليمري نشان دادند، همچنين نتايج رئومتري مذاب نيز اين رفتار را تاييد كرد.

ساخت نانوحسگر گاز اتانول در پژوهشگاه مواد و انرژي

نانوحسگر گازي براي سنجش گاز اتانول با دماي كاري پايين، حساسيت بالا نسبت به اين گاز با زمان‌هاي پاسخ و بازيابي كوتاه و قابليت تشخيص گاز در غلظت‌هاي بسيار كم در پژوهشگاه مواد و انرژي ساخته شد. نانوساختارهاي تك‌بعدي به دليل نسبت سطح به حجم زياد و خواص فيزيكي و شيميايي ويژه‌اي كه دارند به عنوان بهترين گزينه براي ساخت حسگر گاز بسيار حساس مورد پژوهش اين محققان قرار گرفته‌اند.
در اين پژوهش ابتدا سنتز نانوالياف كامپوزيتي SnO2/ZnO به روش الكتروريسي با خلوص فازي و شيميايي بالا انجام شد. نانوالياف با توزيع اندازه قطر مطلوب و متوسط قطر 75 نانومتر به دست آمدند. قطر كم نانوالياف حاصل، بيانگر نسبت سطح به حجم بالاي آن است. گفتني است كه توليد ماده با سطح ويژه‌ي بالا موجب بهبود خواص آن ماده مي‌شود. در مرحله‌ي بعد با استفاده از نانوالياف تهيه شده حسگر گازي ساخته شد و حساسيت آن در برابر گاز اتانول بررسي شد.
نتيجه‌ي اين كار پژوهشي، ساخت حسگر گاز اتانول با دماي كاري پايين، حساسيت بالا نسبت به گاز اتانول با زمان‌هاي پاسخ و بازيابي كوتاه و قابليت تشخيص گاز در غلظت‌هاي بسيار كم است.
به گفته‌ي محقق طرح، حساسيت بالاي حسگر نسبت به گاز اتانول با زمان‌هاي پاسخ و بازيابي كوتاه، استفاده از روش و مواد ساده، ارزان و غير سمي براي توليد حسگر بدون نياز به پايه‌ي الكترود شانه‌اي از مزاياي اين روش است.