9 مرداد 1390- مقایسه مشخصات هلال ماه نو در شامگاه یک‌شنبه 9 مرداد 1390 با رکوردهای جهانی هلال نشان می‌دهد که مشاهده این هلال جز با استفاده از ابزارهای رصدی قوی در نواحی جنوب کشور امکان‌پذیر نیست.

[ اخبار فيزيك ]


مقايسه مشخصات هلال ماه نو در شامگاه يك‌شنبه 9 مرداد 1390 با ركوردهاي جهاني هلال نشان مي‌دهد كه مشاهده اين هلال جز با استفاده از ابزارهاي رصدي قوي در نواحي جنوب كشور امكان‌پذير نيست.

هر ماه قمري با حالتي به نام ماه نو شروع مي‌شود. در اين حالت، ماه بين خط واصل زمين و خورشيد قرار دارد و سطح نوراني ماه دقيقاً در طرفي است كه ما نمي‌توانيم آن را ببينيم. يك يا دو روز بعد، فاصله زاويه‌اي ماه از خورشيد بيشتر شده و ماه به صورت هلال ديده مي‌شود. مطابق حكم شرعي، اگر هلال ماه در شامگاه بيست‌ونهمين روز ماه قمري رويت شود، آن ماه به پايان رسيده و روز بعد، اول ماه قمري جديد خواهد بود، ولي اگر هلال ماه در شامگاه روز بيست‌ونهم رويت نشد، آن ماه قمري 30 روزه خواهد بود و ماه قمري جديد از 2 روز بعد آغاز خواهد شد.

عوامل نجومي موثر در رويت هلال ماه
در نگاه اول به نظر مي‌آيد كه هر چه مدت زمان گذشته از مقارنه (كه از آن به سن هلال ماه تعبير مي‌شود) بيشتر باشد، رويت آن آسان‌تر است. با افزايش سن هلال، ماه فرصت بيشتري دارد تا از خورشيد فاصله بگيرد و جدايي زاويه‌اي آن افزايش يابد و در نتيجه، سطح درخشان آن نيز بيشتر مي‌شود. اما اين تمام ماجرا نيست و عوامل مختلفي در رويت هلال ماه موثرند كه به چند مورد آن اشاره مي‌شود:

ارتفاع هلال: يكي از اصطلاحات رايج در بحث هلال ماه، ميزان ارتفاع ماه از افق است. ارتفاع، زاويه‌ي بين افق و جسم مورد نظر است. ارتفاع هلال ماه يكي از مشخصه‌هاي تأثير‌گذار در رؤيت هلال ماه است. هر چه ارتفاع هلال كمتر باشد، نور رسيده از آن از لايه‌هاي ضخيم‌تري از جوّ عبور مي‌كند و با كاهش روشنايي، رويت آن مشكل‌تر مي‌شود.

مدت مكث : هلال‌هاي شامگاهي پس از غروب خورشيد، غروب مي‌كنند. فاصله زماني بين غروب خورشيد و غروب ماه را مدت مكث مي‌گويند. هر چه مدت مكث بيشتر باشد، ماه مدت بيشتري در آسمان حاضر خواهد بود و با تاريك‌تر شدن آسمان، شرايط رويت تسهيل مي‌شود.

فاصله ماه از زمين : مدار ماه به دور زمين بيضي است و مطابق قانون دوم كپلر، سرعت گردش ماه به دور زمين ثابت نيست. اگر مقارنه زماني اتفاق بيفتد كه ماه در حوالي حضيض مدارش (يعني نزديك‌ترين فاصله به زمين) باشد، با سرعت بيشتري از خورشيد فاصله مي‌گيرد و جدايي آن سريع‌تر افزايش مي‌يابد. چنين هلالي در مقايسه با هلال ماه هم‌سن كه در اوج است (در دورترين فاصله از زمين قرار دارد) به مراتب راحت‌تر رويت مي‌شود.

ضخامت بخش مياني: يكي ديگر از واژگان مورد استفاده در زمينه‌ي هلال ماه، «ضخامت بخش مياني» هلال است. هلال ماه مانند كاسه‌اي است كه در بخش مياني خود بيشترين ضخامت را دارد و هر چه به سمت لبه‌هاي هلال حركت كنيم، از ضخامت آن كاسته مي‌شود. منظور از ضخامت مياني هلال ماه، پهناي بخش مياني كمان هلال است كه بر حسب دقيقه قوسي بيان مي‌شود (هر60 دقيقه‌ي قوس برابر 1 درجه است). طبيعي است كه هر چه جدايي زاويه‌اي هلال بيشتر باشد، ضخامت كمان هلال نيز بيشتر خواهد بود.

فاز ماه: ماه در يك دوره‌ي چرخش خود به دور زمين، از ديد ناظر زميني به شكل‌هاي متفاوتي ديده مي‌شود و ميزان سطح روشن آن تغيير مي‌كند. اصطلاحاً به نسبت سطح روشن ماه به كل سطح آن، فاز ماه مي‌گويند. معمولاً فاز ماه را بر حسب درصد بيان مي‌كنند.

پيش‌بيني وضعيت رويت‌پذيري هلال ماه رمضان 1432ه.ق


كارشناسان براي پيش‌بيني وضعيت رويت‌پذيري، ابتدا مشخصه‌هاي نجومي هلال ماه را در شامگاه روز 29 ماه قمري محاسبه و استخراج كرده و سپس، با مقايسه اين مقادير با ركوردها و معيارهاي نجومي، نظر خود را در مورد شروع ماه بعدي اعلام مي‌كنند. منظور از ركورد، بحراني‌ترين ميزان مشخصه‌هاي تأثيرگذار هلال در لحظه‌ي رويت است. به همين منظور مهم‌ترين مشخصه‌هاي نجومي اين هلال در روز يك‌شنبه نهم اَمرداد 1390 در چند شهر محاسبه شده است.

جدول1 : مشخصات نجومي* هلال ماه رمضان 1432 در شامگاه يك‌شنبه 9 اَمرداد 1390 در شهرهاي مختلف ايران
نام شهر
جدايي زاويه‌اي
)درجه)
ارتفاع ماه
)درجه)
فاصله ماه
از زمين (km)
مدت مكث
(دقيقه)
ضخامت
(دقيقه قوسي)
سن هلال
(ساعت)
فاز
(درصد)
تهران
12.16
1.94
368713
13
0.36
21.01
1.17
اصفهان
12.04
2.53
368726
5/15
0.36
20.86
1.16
شيراز
11.91
3.10
368743
18
0.35
20.73
1.14
كرمان
11.78
2.87
368775
17
0.34
20.45
1.12
اهواز
12.10
2.85
368709
17
0.36
21.04
1.18
بندرعباس
11.70
3.48
368779
19.5
0.34
20.41
1.11
زاهدان
11.62
2.94
368806
17
0.33
20.17
1.09
محاسبات در زمان غروب خورشيد به صورت راصد مركزي و با در نظر گرفتن اثر شكست انجام شده است.

با نگاه به اين مشخصه‌ها، مشخص است كه هلال رمضان امسال داراي جدايي زاويه‌اي مناسبي است، ولي ارتفاع هلال در زمان غروب خورشيد پايين و در نتيجه مدت مكث آن كم است. اين عوامل باعث مي‌شود كه رويت اين هلال با چشم غيرمسلح ممكن نباشد. بنابراين بايد توجه خود را به رويت با چشم مسلح معطوف كنيم. اين داده‌ها با بهترين ركوردهاي مشابه كه در آنها هلال ماه در ارتفاع كم رويت شده، مقايسه مي‌شود (جدول2).

تاريخ
محل رصد
جدايي زاويه‌اي
(راصد مركزي)
ارتفاع ماه
(درجه)
فاصله ماه از زمينkm) )
ابزار
توضيحات
4 اكتبر 2005
كوه پنجه- اصفهان
12.96
4.90
392299
دوربين دوچشمي
120 × 20
شامگاهي
رمضان 1426
4 اكتبر 2005
اطراف شيراز
12.96
5.47
392306
دوربين تك چشمي
50 × 20
شامگاهي
رمضان 1426
2 دسامبر 2005
فريدن- اصفهان
12.80
3.60
371001
دوربين دوچشمي
80 × 15
شامگاهي
ذي‌القعده 1426
23 سپتامبر 2006
سميرم- اصفهان
11.76
3.86
405878
دوربين دوچشمي
120 × 20
شامگاهي
رمضان 1427
12 سپتامبر 2007
ارتفاعات كامه- تربت حيدريه
11.83
2.80
401000
تلسكوپ شكستي 120 ميلي‌متري
هلال رمضان1 : دقايقي قبل از غروب خورشيد رويت شد
12 سپتامبر2007
فريدن-اصفهان
12.07
3.33
401060
دوربين دوچشمي
80 × 15
شامگاهي
رمضان 1428
12 سپتامبر2007
كوهپايه-اصفهان
11.99
3.40
401044
تلسكوپ 14 اينچ
شامگاهي
رمضان 1428
19 سپتامبر2009
سي سخت- دنا
11.87
0.1 -
371329
تلسكوپ 14 اينچ
هلال شوال2: دقايقي قبل از غروب خورشيد رويت شد


مقايسه مشخصات هلال رمضان امسال با ركوردهاي جهاني رويت هلال نشان مي‌دهد كه رويت هلال رمضان امسال مشكل است، ولي امكان رويت اين هلال در نهم اَمرداد 1390 با استفاده از تلسكوپ‌هاي مجهز وجود دارد. با اين شرايط رويت اين هلال پس از غروب خورشيد در جنوب كشور امكان‌پذير است، ولي در نواحي مركزي و شمال كشور به علت ارتفاع كم، رويت هلال قبل از غروب خورشيد (مانند ركوردهاي رديف 5 و 8) يا در روشنايي روز با استفاده از تلسكوپ امكان‌پذير است.

رويت‌پذيري هلال رمضان 1432 در سراسر جهان
بررسي ويژگي‌هاي هلال رمضان 1432 در سراسر جهان نشان مي‌دهد كه در شامگاه شنبه 8 مرداد مقارن با 30 جولاي، هلال ماه نو در هيچ نقطه‌اي از زمين قابل مشاهده نيست.

در روز بعد يعني شامگاه يك‌شنبه 9 مرداد 1390 مقارن با 31 جولاي 2011، نقشه رويت‌پذيري هلال بر اساس معيار يالوپ نشان مي‌دهد كه جنوب استراليا، نخستين جايي است كه مي‌توان هلال را با استفاده از تلسكوپ مشاهده كرد. پس از آن، هلال با استفاده از ابزار در آسياي جنوب شرقي و جنوب آسيا مشاهده خواهد شد. در نيمه جنوبي آفريقا و بخش وسيعي از آمريكاي شمالي و تمام آمريكاي جنوبي، هلال به‌راحتي با چشم غيرمسلح قابل مشاهده است، اما در آسياي شرقي، آسياي ميانه، اروپا و شمال آمريكاي شمالي اين هلال قابل مشاهده نخواهد بود.




علي‌رغم وضعيت مشخص‌شده در نقشه، آغاز ماه مبارك رمضان در كشورهاي اسلامي الزاما يكسان نخواهد بود، چراكه فتاواي مختلفي درمورد اثبات آغاز ماه قمري وجود دارد. براي اطلاع از كم‌وكيف اين فتاوي مي‌توانيد

منبع: خبرآنلاين