متاسفانه در چند سال اخير شاهد كاهش شديد جمعيت پرنده هاي شكاري در طبيعت بوده ايم.كه اين مساله بسيار ناراحت كننده اي براي عاشقان طبيعت و نگران كننده براي كارشناسان مي باشد.يادمه وقتي كتابي كه در باره پرندگان ايران كه حدود20 سال پيش تاليف شده بود را مطالعه ميكردم(در زمان حال!من سنم پايينه!)انتهاي شرح هر پرنده در رابطه با تعداد آنها در ايران اين جمله را زياد مي ديدمبومي و فراوان)و يا حتي(بومي و بسيار فراوان)اما يك سال بعد(سال 1389) كتاب پرندگان ايران كه در سال 1387 تاليف شده را مطالعه ميكنم از اون جمله ها خبري نيست!جاي آنها را مشاهده اندك و يا حتي ((حفاظت ويژه)) گرفته كه بسيار درد آور است...!!چه اتفاقي افتاده كه حال و روز اين بيچاره ها به اينجا رسيده..........؟
ما انسان ها چه كاري كرديم كه جاي اونها را حتي تو آسمون تنگ كرديم؟!!!
اين گروه از پرنده ها نقش بسيار مهمي را در كنترل جمعيت پرنده ها و پستانداران كوچك و همچنين پاك سازي طبيعت دارا مي باشند كه نمي توان هرگز آنها را حذف كرد.نكته جالبي در رابطه با اين پرنده ها هست اينكه اين پرنده ها علارغم قدرت زياد و جثه بزرگشان در برابر تهديدات بسيار آسيب پذير هستند.جالب تر اينكه هرچه جثه پرنده هاي شكاري بزرگ تر باشد اين تهديدات بيشتر دامن گير آنها مي شود.
عوامل زيادي در كاهش نسل اين پرنده ها وجود دارد.قصد دارم كه تنها به دو عامل اصلي تخريب زيستگاه هاي آنها و شكار آنها بپردازم كه بيشترين تاثير را در كاهش تعداد آنها داشته است:
1_تخريب زيست گاه ها:
بدون شك كاهش زيستگاه ها تخريب مناطق زندگي آنها و تقسيم شدن اراضي عمده ترين تاثير در كاهش نسل همه پرنده ها مي باشد.خود همين مساله به دو طريق به پرنده هاي شكاري آسيب مي زند.اول اينكه مثل ساير پرنده ها جايي براي لانه سازي ايجاد قلمرو و .... نخواهند داشت و دوم كاهش شكار براي آنهاست چون زندگي اين پرنده ها به ساير حيوانات بستگي دارد و با كم شدن پرنده ها خرگوش ها و....تعداد آنها نيز كاهش مي يابد.فشار ها و تغييرات وارد بر زيستگاه ها علاوه بر كاهش پرندگان و ساير زيستمندان در آنها باعث مي گردد كه بعضي از گونه هاي يك جمعيت به اطراف پراكنده گرديده و جمعيت هاي كوچكتر را به وجود آورند همين امر باعث بالا بردن آسيب پذيري و ريسك انقراض آنها مي گردد. در ارتباط با اين قسمت عوامل تهديد زاي ديگري مانند آلودگي محيط زيست توسط انسانها هم وجود دارد كه در مجموع باعث شده 3/2 پرندگان دنيا در خطر انقراض قرار گيرند.
2_شكار پرنده هاي شكاري
شكار اين پرنده ها يكي از مهم ترين عوامل كاهش تعداد آنها درهمه مناطق مي باشد. به سه دليل پرنده هاي شكاري به دست انسان ها صيد مي شوند.
1- براي تفريح و يا تهيه تاكسيدرمي
2- جهت جلوگيري از خسارت و آسيب دام و حيوانات اهلي توسط پرنده هاي شكاري
3- صيد زنده براي تربيت
دو مورد اول در كشور ما زياد رواج ندارد اما بايد براي جلوگيري از آنها هم اقدامات لازم صورت گيرد.اما مورد سوم كه بلاي جان پرنده ها شده،از اصلي ترين عوامل تهديد به خصوص برايي خانواده شاهين ها به شمار مي رود.كشور ما داراي گونه هاي ارزشمندي مثل بالابان،شاهين،بحري،طرلان، لاچين،قرقي و عقاب طلايي است كه در قوش بازي طرفدار هاي زيادي را به خصوص در كشورهاي همسايه دارا مي باشد.تا آنجا كه حاظرند براي بعضي از اين گونه ها مانند بالابان هزينه هاي زيادي را متحمل بشوند.در نتيجه بازاري براي قاچاقچيان پرنده هاي شكاري ايجاد شد.مسولين ما بايد به فكر راه حل اين مشكل باشند.بايد جلوي اين خائنين به طبيعت را گرفت والا اعراب بي ملاحظه تمام پرنده هاي جام طبيعت زيباي ما را با ولع تا آخرين قطره نوش جان مي كنند!! البته خود من هم علاقه به تربيت پرنده شكاري دارم گاهي هم از قوش بازي حرف زدم اما نه با گونه در حال انقراض!!!!
در داخل كشورمان هم پرنده هايي مثل دليجه سارگپه عقاب صحرايي و... مورد هدف شكارچيان براي فروش قرار مي گيرند كه سرانجام اكثر آنها مرگ زود هنگام و يا ناقص شدن برا هميشه است.مي توانيد به آساني حضور اين پرنده ها را در قفس هاي پرنده فروشي ها ديد كه به شكل بسيار بدي از آنها نگه داري مي شود.
در آخر پيشنهاداتي دارم كه اميد وارم مورد توجه مسولين قرار گيرد:
1_تهيه سايت تكثير پرنده هاي شكاري جهت ارائه به بازار حوضه خليج در نتيجه در امان ماندن پرنده هاي موجود در زيست گاه ها
2_آزاد شدن قانون نگهداري و تربيت پرنده هاي شكاري(بعد ها مفصل توضيح خواهم داد)
3_جلوگيري از تخريب زيستگاه ها
4_تشكيل كارگروه پرنده هاي شكاري كه به طور تخصصي در اين زمينه فعاليت كنند.
5_فرهنگ سازي در جوامع روستايي و شهري به خصوص روستايي.در بعضي روستاها اين پرنده ها به دليل حمله به دام و طيور به عنوان آفت شناخته شده و به طروق مختلف توسط كشاورزان از بين مي روند.