قسمت دوم

یورش و حمله غافلگیرانه متحدین مانند یک اره ، کل سیستم دفاع یکپارچه عراق IADS رو که عراقیها کلی بهش می نازیدند در زمان کوتاهی متلاشی کرد و از هم درید ، این یورش شاید حتی موچب وحشت کشورهای عضو پیمان ورشو که تماما از سیستمهای ساخت شوروی استفاده می کردند هم شد چون که اکثر سیستم پدافند عراق چه تجهیزات ، چه رادارها ، چه تسلیحات و موشکها و گوناگونی انها و حتی استراتژی چیدمان و آرایش عملیاتی اونها هم برگرفته از سیستمهای شوروی سابق بود . حمله نسبتا راحت و سهل متحدین که موجب زمین گیر شدن سریع و انهدام IADS شد گواهی بر وجود شکاف و پاشنه آشیل بزرگی در دکترین و تاکتیک این نوع آراایش و تاکتیک پدافندی بودند . اما واقعا چه اتفاقی رخ داد ؟
متحدین سیستم IADS عراق را به دقت و در طی چند دوره کاملا زیر نظر داشتند ، و در طی ان با توجه به اطلاعات بدست امده از نوع ارایش ومیزان تجهیزات مورد استفاده با خبر بودند اما کلید موفقیت غیر قابل انکاری داشتند و نقش اصلی در این کشف اطلاعاتی را ایفا می کردند شامل هواپیماهای تجسسی و جاسوسی و اکتشافی EC/RC-135 و TR-1 (U-2) و هواپیماهای نیروی دریایی امریکا شامل EP-3 و EKA-3B و نیروی هوایی سلطنتی انگلستان با Nimrod R.1 بودند . این هواپیماها توانستند با پوشش مناطق استراتژیک و اصلی سیستم IADS عراق ، در هنگام حمله هواپیماهای متحدین ، با رخنه و نفوذ به فضای هوایی عراق و انواع اقدامات الکترونیک ، رادارها را از کار بیاندازند و یا با ایجاد جنگ الکترونیک و فریب انها مکان انواع پدافندها را اشکار کنند .
البته باید این نکته را نیز اضافه کرد که بی کفایتی و عدم کالیبره کردن و سرویس رادارها و سیستمهای راداری و عدم امادگی لازم به دلیل جدی نگرفتن حمله هوایی ، از سوی ارتش عراق نیز به حمله بهتر و راحت تر متحدین کمک کرد .
یکی از دلایل اصلی انهدام پدافندها ؛ در گیری رادارها و عملیات به سمت اهداف ساختگی بود که توسط هواپیماهای نامبرده ایجاد می شد ، زیرا این اهداف ساختگی موجب پراکندگی و انتقال سیستمهای متحرک پدافندی و SAM به نقاطی غیر واقعی و در نتیجه سردرگمی و پراکندگی انها می شد . این پراکندگی موجب از بین رفتن نظم سیستم دفاع یکپارچه هوایی عراق شد و انها دیگر نتوانستند نظم قبلی خود را به دست بیاورند و در نتیجه قدرت این سیستم از بین رفت و به راحتی از هم پاشید .
این از هم پاشیدگی جز با اطلاعات دقیق حاصل نمی شد زیرا در اواسط ژانویه متحدین تصویر روشن و واضحی از سیستم پدافندی عراق داشتند و حتی می دانستند که خطرناک ترین SAM های عراق در کجا هستند و سخت ترین منطقه پوشش پدافندی در کجاست . کلید موفقیت متحدین در هنگام یورش اولیه برای از کار انداختن این سیستمها هواپیماهای F-4G بود . این فانتوم ها که از رادار پرقدرت (APR-47 RHAWS) برای اکتشاف و شناساسیی استفاده می کنند توسط هواپیماهای F-16C و F/A-18C ، مجهز به موشکهای HARM همراهی می شدند . تورنادوهای نیروی هوایی سلطنتی نیز برای ساپورت بیشتر این هواپیماها انها را مشایعت می کردند . همچنین گروهی از هواپیماهای A-7E و A-6E و EA-6B نیز برای پشتیبانی کامل در منطقه حضور داشتند که این به منزله پشتیبانی کامل هوایی بود .
وظیفه جمینگ و پارازیت در خطوط مواصلاتی و اخلال در انها و همچنین شنود مکالمات رادیویی نیز بر عهده هواپیماهای EC-130 بود که هواپیماهای EA-6B و EF-111A نیز در این امر شرکت داشتند .

تصاویری از EF-111A و RC-135V/W که نقش زیادی در جنگ الکترونیک داشتند


EF-111A
RC-135V/W


در حقیقت طراحان اتاق جنگ متحدین سه برنامه اصلی و استراتژیک برای رویارویی با عراق و پیروزی در جنگ هوایی و الکترونیک در نظر داشتند ؛
1 – سرکوب و باز نشانی دفاع هوایی عراق توسط جمینگ ، موشکهای ضد رادار ، و ایجاد اهداف ساختگی برای فریب که این امر توسط هواپیماهای متحدین SAED (suppression of enemy air defences ) انجام شد .
2 – اسیب رساندن به سیستم C3 عراق که در قبل اشاره شد یعنی (Command/Control/Communications )
3- استفاده از سیستمهای دفاعی ECM به وسیله هواپیماهای مخصوص این کار و از کار انداختن SAM های عراق قبل از فعالیت مفید .
بنابراین نقشه ای با دقت زیاد برای از کار انداختن شبکه C3 (Command/Control/Communications) ( توضیح ان در قسمت اول داده شد ) و رادارهای عراق طرح شد .
با ایجاد اهداف ساختگی توسط هواپیماهای متحدین ، رادارهای پدافندی عراق در ان قسمت فعال می شدند و این فعالیت موجب کشف و شناسایی انها می شد و سپس این رادارها توسط هواپیماهای ضربتی که برای این کار اماده شده بودند ( SAED) منهدم می شدند .
طراحان جنگ درجنگ خلیج برای اولین بار به طور بی سابقه و منحصر به فردی از شبیه سازهای کامپیوتری برای مدل سازی در همان روزهای اولیه جنگ استفاده کردند ، استفاده از برنامه شبیه سازی EADSIM/C3ISIM برای آنالیز سیستم IADS عراق کار ساز افتاد و کمک شایانی به فلج کردن این سیستم کرد ، برای مدلسازی و طرز برخورد با این سیستم اطلاعات گرداوری شده به برنامه فوق داده شد و با محاسبات آماری پیچیده نتایج احتمالی آن ارزیابی شد . با کمک این ارزیابی و شبیه سازی مدل IADS عراق ، انالیزورهای نیروی هوایی ایالات متحده توانستند شیوه مناسب برخورد و حمله به این سیستم را طرح و اجرا کنند . این برنامه به قدری دقیق بود که به ادعای مقامات امریکایی تنها 4 درصد در ساعات اولیه جنگ در تخمین و براورد در میدان نبرد دچار اشتباه و خطا شده بود .

17 ژانویه 1997 ، شروع ضربت
ضربت متحدین در حدود ساعت 3:00 بامداد به وقت محلی در 17 ژانویه آغاز شد . شروع حمله با ارسال پارازیت و ایجاد جمینگ در منطقه هوایی عراق به وسیله EF-111 های نیروی هوایی ایالات متحده و EA-6B های نیروی دریایی امریکا بود ، در ادامه نیز هواپیماهای EC-130 نیروی هوایی با ارسال پارازیت و اختلال در خطوط مخابراتی کار را برای عراق دشوار تر کردند . این نقطه ا؛ازی بر یک نبرد گسترده بود ، این اختلالات و جمینگها ، راه را برای ورود هواپیماهای ضربتی و موشکهای کروز هموار کردند تا نبردی تمام عیار شکل بگیرد .
موشکهای کروز و بمب افکن های نامریی F-117A ضربت خود را در ساعات اولیه حمله به مواضع C3 * عراق آغاز کردند ، در همان وقت به طور هم زمان ، 12 فروند F-4G نیروی هوایی آمریکا با همراهی 60 فروند F/A-18 نیروی دریایی ، در حالی از طرف یگانهای دیگری از هواپیماهای A-7 و EA-6B پشتیبانی می شدند ، با بارانی از موشکهای ضد رادار هارم AGM-88 HARM رابه سوی مواضع راداری استراتژیک و SAM های عمده و اصلی عراق روانه کردند . شدت این حمله برای عراق فوق العاده سنگین و سخت بود ، زیرا در همان دقایق اولیه صدها موشک هارم شلیک شد . طبق گفته سرگرد GEN GLOSSON از طراحان این حمله ، در همان اغاز حمله بیش از 200 موشک هارم شلیک شد و در طول این حمله تعدا این موشکها به 2000 فروند رسید . استفاده از این تعداد موشک هارم بسیار بی سابقه بود ، به طوری که طبق گزارش نیروی دریایی ، بیش از 80 درصد موشکهای بارگذاری شده در طی این حمله بر روی هواپیماها ، موشک هارم بود که بر روی F/A-18 و A-6B و A-7E و EA-6B نصب و حمل شد .
اما این پایان ماجرا نبود ، انبوهی از موشکهای کروز نیز به سوی شبکه های راداری عراق شلیک شدند و موجب انهدام تعداد زیادی از آنها شدند ، در ادامه حمله و با استفاده از اصل غافل گیری ، اسکادران 4468 ام نیروی هوایی ایالات متحده ، حمله سنگینی را به پایگاههای هوایی اصلی عراق از جمله H2 و H3 ( این پایگاه همان پایگاه معروفی بود که تیز پروازان نیروی هوایی با حمله به آن انگشت بر دهان کارشناسان هوایی دنیا گذاشتند و هنوز نیز این حمله زبانزد مدرسان این علم در دنیاست ) و بغداد و بصره اغاز کرد . همچنین پرواز هواپیماهای بدون سرنشین ( پهباد ) از سمت عربستان به سوی عراق نیز موجب فریب SAM های عراق شد و این سیستمها با اکتیو کردن رادارهای خود موجب لو رفتن وشناسایی خود شدند و این فرصتی بود تا هورنت ها موشکهای هارم خود را به سوی این اهداف شلیک کنند . نیروی دریایی نیز برای محافظت از هواپیماهای ضربتی خود SAED از تعداد زیادی پهباد موسوم به TALD استفاده کرد .
این حملات در ساعات اولیه جنگ وجب نابودی سیستم دفاع یکپارچه هوایی عراق IADS شد و این سیستم را عملا متلاشی کرد ، می توان گفت سرنوشت نهایی جنگ و شکست عراق در همان ساعات اولیه مشخص شد زیرا حملات متحدین به این سیستم و SAM های عراق به قدری سنگین و پاپی بود که فرصت ترمیم و بازسازی و حتی تفکر را از پدافند عراق گرفت و این سیستم را کاملا فلج کرد .
پس از حمله آغازین و انهدام رادارهای عمده و استراتژیک عراق به همراه SAM های اصلی این کشور ، موچ دوم حمله برای نابودی سیستمهای متحرک SAM که رنج کمتر و ارتفاعات پایین را پوشش می دادند آغاز شد . این حمله نیز به کمک هواپیماهای SAED انجام شد .
یک نکته جالب در ابتدای حمله متحدین به عراق ، حمله تعدای از بالگردهای آپاچی امریکا به رادارهای پیش اخطار در جنوب عراق بود . در این حمله که توسط بالگردهای AH-64 مجهز به موشکهای هل فایر هدایت لیزری انجام شد ، با اصل غافلگیری ، رادارهای پیش اخطار جنوب عراق منهدم شدند و در ادامه آن 8 فروند هواپیمای یگان 101 ام هوابرد موفق شدند تا عمق زیادی از خاک عراق نفوذ کرده و نیرو های چتر باز پیاده کنند . در حمله آپاچی ها ، بالگردهای MH-53J نیز برای هدایت و یافتن هدف حضور داشتند .
جنگ الکترونیک و حمله هواپیماهای ضربتی SAED و دیگر موارد ذکر شده را می توان کلید موفقیت متحدین برای تسخیر آسمان عراق و در هم شکستن سیستم یکارچه دفاع هوایی عراق دانست ، زیرا عملا در همان ساعات اولیه حمله ، با انهدام سیستمهای راداری هوایی و پدافندی ؛ و قطع ارتباطات رادیویی و مخابراتی بین خطوط فرماندهی ، و هدف قرار گرفتن فرودگاهها ، حتی نیروی هوایی عراق نیز نتوانست هیچ اقدام مثمر ثمری برای دفاع از قلمرو خود انجام دهد و هواپیماهایی هم که برخاستند ، مانند عقابی کور یا به سادگی هدف جنگنده های متحدین قرار گرفتند ، یا از میدان نبرد متواری شدند .
جنگ الکترونیک متحدین در جنگ خلیج را باید نبردی بی سابقه در تاریخ جنگهای EW دانست ، زیرا به طرز باور نکردنی ای سیستم پدافندی و راداری عراق را آن طور که قابل تصور نبود از کار انداخت . همچنین این جنگ فرسودگی و ناکارامدی رادارها و نوع آرایش سیستمهای راداری شرقی را اشکار ساخت به طوری که کشورهای دارنده و سازنده این سیستمها مانند روسیه را بر آن داشت تا به فکر اصلاح و تغییر ساختار آن باشند .
SEAD : defences suppression of enemy air

فهرست هواپیماهای EW امریکا در جنگ و کاربرد آنها و پایگاهایی که از آنها استفاده می کرد



Elint : Electronic Intelligence gathering

F-4G مجهز به موشکهای AGM-88 HARM که با رادارهای APR-47 خود نقش عمده ای در انهدام رادارهای عراق داشتند .


EC-130 در اختلال خطوط مخابراتی نقش داشت



موشکهای کروز نیز نقش مهمی در انهدام شبکه C3 عراق داشتند



F-117A


EF-11A که در جنگ الکترونیک نقش عمده ای داشت