سوره مبارکه حج

[SENATOR]

بسم الله الرحمن الرحیم

سوره مبارکه الحج ّ


ترتیب : سوره 22 ؛

( جزء هفدهم ؛ ص 332)

محل نزول : مدینه

آیات : 78

بصورت text نیز در ذیل آمده است :

[SENATOR]

به نام خداوند بخشنده بخشايشگر

اى مردم! از (عذاب) پروردگارتان بترسيد، كه زلزله رستاخيز امر عظيمى است! (1)

روزى كه آن را مى‏بينيد، (آنچنان وحشت سراپاى همه را فرامى‏گيرد كه) هر مادر شيردهى، كودك شيرخوارش را فراموش مى‏كند;

و هر باردارى جنين خود را بر زمين مى‏نهد; و مردم را مست مى‏بينى، در حالى كه مست نيستند; ولى عذاب خدا شديد است! (2)

گروهى از مردم، بدون هيچ علم و دانشى، به مجادله درباره خدا برمى‏خيزند; و از هر شيطان سركشى پيروى مى‏كنند. (3)

بر او نوشته شده كه هر كس ولايتش را بر گردن نهد، بطور مسلم گمراهش مى‏سازد، و به آتش سوزان راهنماييش مى‏كند! (4)

اى مردم! اگر در رستاخيز شك داريد، (به اين نكته توجه كنيد كه: ) ما شما را از خاك آفريديم، سپس از نطفه، و بعد از خون بسته شده،

سپس از «مضغه‏» ( چيزى شبيه گوشت جويده شده)، كه بعضى داراى شكل و خلقت است و بعضى بدون شكل; تا براى شما روشن سازيم

(كه بر هر چيز قادريم)! و جنين‏هايى را كه بخواهيم تا مدت معينى در رحم (مادران) قرارمى‏دهيم; (و آنچه را بخواهيم ساقظ مى‏كنيم;)

بعد شما را بصورت طفل بيرون مى‏آوريم; سپس هدف اين است كه به حد رشد وبلوغ خويش برسيد. در اين ميان بعضى از شما مى‏ميرند;

و بعضى آن قدر عمر مى‏كنند كه به بدترين مرحله زندگى (و پيرى) مى‏رسند; آنچنان كه بعد از علم و آگاهى، چيزى نمى‏دانند! (از سوى ديگر،)

زمين را (در فصل زمستان) خشك و مرده مى‏بينى، اما هنگامى كه آب باران بر آن فرو مى‏فرستيم، به حركت درمى‏آيد و مى‏رويد;

و از هر نوع گياهان زيبا مى‏روياند! (5)

اين بخاطر آن است كه (بدانيد) خداوند حق است; و اوست كه مردگان را زنده مى‏كند; و بر هر چيزى تواناست. (6)

و اينكه رستاخيز آمدنى است، و شكى در آن نيست; و خداوند تمام كسانى را كه در قبرها هستند زنده مى‏كند. (7)

و گروهى از مردم، بدون هيچ دانش و هيچ هدايت و كتاب روشنى بخشى، درباره خدا مجادله مى‏كنند! (8)

آنها با تكبر و بى‏اعتنايى (نسبت به سخنان الهى)، مى‏خواهند مردم را از راه خدا گمراه سازند! براى آنان در دنيا رسوايى است; و در قيامت،

عذاب سوزان به آنها مى‏چشانيم! (9)

(و به آنان مى‏گوييم: ) اين در برابر چيزى است كه دستهايتان از پيش براى شما فرستاده; و خداوند هرگز به بندگان ظلم نمى‏كند! (10)

بعضى از مردم خدا را تنها با زبان مى‏پرستند (و ايمان قلبيشان بسيار ضعيف است); همين كه (دنيا به آنها رو كند و نفع و) خيرى به آنان برسد،

حالت اطمينان پيدا مى‏كنند; اما اگر مصيبتى براى امتحان به آنها برسد، دگرگون مى‏شوند (و به كفر رومى‏آورند)! (به اين ترتيب) هم دنيا را از دست داده‏اند،

و هم آخرت را; و اين همان خسران و زيان آشكار است! (11)

او جز خدا كسى را مى‏خواند كه نه زيانى به او مى‏رساند، و نه سودى; اين همان گمراهى بسيار عميق است. (12)

او كسى را مى‏خواند كه زيانش از نفعش نزديكتر است; چه بد مولا و ياورى، و چه بد مونس و معاشرى! (13)

خداوند كسانى را كه ايمان آورده و اعمال صالح انجام داده‏اند، در باغهايى از بهشت وارد مى‏كند كه نهرها زير درختانش جارى است;

(آرى،) خدا هر چه را اراده كند انجام مى‏دهد! (14)

هر كس گمان مى‏كند كه خدا پيامبرش را در دنيا و آخرت يارى نخواهد كرد (و از اين نظر عصبانى است، هر كارى از دستش ساخته است بكند)،

ريسمانى به سقف خانه خود بياويزد، و خود را حلق آويز و نفس خود را قطع كند (و تا لبه پرتگاه مرگ پيش رود); ببيند آيا اين كار خشم او را فرو مى‏نشاند؟! (15)

اين گونه ما آن ( قرآن) را بصورت آيات روشنى نازل كرديم; و خداوند هر كس را بخواهد هدايت مى‏كند. (16)

مسلما كسانى كه ايمان آورده‏اند، و يهود و صابئان ( ستاره‏پرستان) و نصارى و مجوس و مشركان، خداوند در ميان آنان روز قيامت داورى مى‏كند;

(و حق را از باطل جدا مى‏سازد;) خداوند بر هر چيز گواه (و از همه چيز آگاه) است. (17)

آيا نديدى كه تمام كسانى كه در آسمانها و كسانى كه در زمينند براى خدا سجده مى‏كنند؟! و (همچنين) خورشيد و ماه و ستارگان و كوه‏ها

و درختان و جنبندگان، و بسيارى از مردم! اما بسيارى (ابا دارند، و) فرمان عذاب درباره آنان حتمى است; و هر كس را خدا خوار كند،

كسى او را گرامى نخواهد داشت! خداوند هر كار را بخواهد (و صلاح بداند) انجام مى‏دهد! (18)

اينان دو گروهند كه درباره پروردگارشان به مخاصمه و جدال پرداختند; كسانى كه كافر شدند، لباسهايى از آتش براى آنها بريده شده،

و مايع سوزان و جوشان بر سرشان ريخته مى‏شود; (19)

آنچنان كه هم درونشان با آن آب مى‏شود، و هم پوستهايشان. (20)

و براى آنان گرزهايى از آهن (سوزان) است. (21)

هر گاه بخواهند از غم و اندوه‏هاى دوزخ خارج شوند، آنها را به آن بازمى‏گردانند; و (به آنان گفته مى‏شود: ) بچشيد عذاب سوزان را! (22)

خداوند كسانى را كه ايمان آورده و اعمال صالح انجام داده‏اند، در باغهايى از بهشت وارد مى‏كند كه از زير درختانش نهرها جارى است;

آنان با دستبندهايى از طلا و مرواريد زينت مى‏شوند; و در آنجا لباسهايشان از حرير است. (23)

و بسوى سخنان پاكيزه هدايت مى‏شوند، و به راه خداوند شايسته ستايش، راهنمايى مى‏گردند. (24)

كسانى كه كافر شدند، و مؤمنان را از راه خدا بازداشتند، و (همچنين) از مسجد الحرام، كه آن را براى همه مردم، برابر قرار داديم،

چه كسانى كه در آنجا زندگى مى‏كنند يا از نقاط دور وارد مى‏شوند (،مستحق عذابى دردناكند); و هر كس بخواهد در اين سرزمين از راه حق منحرف گردد

و دست به ستم زند، ما از عذابى دردناك به او مى‏چشانيم! (25)

(به خاطر بياور) زمانى را كه جاى خانه (كعبه) را براى ابراهيم آماده ساختيم (تا خانه را بنا كند; و به او گفتيم: ) چيزى را همتاى من قرار مده!

و خانه‏ام را براى طواف‏كنندگان و قيام‏كنندگان و ركوع‏كنندگان و سجودكنندگان (از آلودگى بتها و از هر گونه آلودگى) پاك ساز! (26)

و مردم را دعوت عمومى به حج كن; تا پياده و سواره بر مركبهاى لاغر از هر راه دورى بسوى تو بيايند... (27)

تا شاهد منافع گوناگون خويش (در اين برنامه حياتبخش) باشند; و در ايام معينى نام خدا را، بر چهارپايانى كه به آنان داده است،

(به هنگام قربانى‏كردن) ببرند; پس از گوشت آنها بخوريد; و بينواى فقير را نيز اطعام نماييد! (28)

سپس، بايد آلودگيهايشان را برطرف سازند; و به نذرهاى خود وفا كنند; و بر گرد خانه گرامى كعبه، طواف كنند. (29)

(مناسك حج) اين است! و هر كس برنامه‏هاى الهى را بزرگ دارد، نزد پروردگارش براى او بهتر است! و چهارپايان براى شما حلال شده،

مگر آنچه (ممنوع بودنش) بر شما خوانده مى‏شود. از پليديهاى بتها اجتناب كنيد! و از سخن باطل بپرهيزيد! (30)

(برنامه و مناسك حج را انجام دهيد) در حالى كه همگى خالص براى خدا باشد!هيچ گونه همتايى براى او قائل نشويد!

و هر كس همتايى براى خدا قرار دهد، گويى از آسمان سقوط كرده، و پرندگان (در وسط هوا) او را مى‏ربايند; و يا تندباد او را به جاى دوردستى پرتاب مى‏كند! (31)

اين است (مناسك حج)! و هر كس شعائر الهى را بزرگ دارد، اين كار نشانه تقواى دلهاست. (32)

در آن (حيوانات قربانى)، منافعى براى شماست تا زمان معينى( روز ذبح آنها) سپس محل آن، خانه قديمى و گرامى (كعبه) است. (33)

براى هر امتى قربانگاهى قرار داديم، تا نام خدا را (به هنگام قربانى) بر چهارپايانى كه به آنان روزى داده‏ايم ببرند، و خداى شما معبود واحدى است;

در برابر (فرمان) او تسليم شويد و بشارت ده متواضعان و تسليم‏شوندگان را. (34)

همانها كه چون نام خدا برده مى‏شود، دلهايشان پر از خوف (پروردگار) مى‏گردد; و شكيبايان در برابر مصيبتهايى كه به آنان مى‏رسد;

و آنها كه نماز را برپا مى‏دارند، و از آنچه به آنان روزى داده‏ايم انفاق مى‏كنند. (35)

و شترهاى چاق و فربه را (در مراسم حج) براى شما از شعائر الهى قرار داديم; در آنها براى شما خير و بركت است;

نام خدا را (هنگام قربانى كردن) در حالى كه به صف ايستاده‏اند بر آنها ببريد; و هنگامى كه پهلوهايشان آرام گرفت (و جان دادند)،

از گوشت آنها بخوريد، و مستمندان قانع و فقيران را نيز از آن اطعام كنيد! اين گونه ما آنها را مسخرتان ساختيم، تا شكر خدا را بجا آوريد. (36)

نه گوشتها و نه خونهاى آنها، هرگز به خدا نمى‏رسد. آنچه به او مى‏رسد، تقوا و پرهيزگارى شماست. اين گونه خداوند آنها را مسخر شما ساخته،

تا او را بخاطر آنكه شما را هدايت كرده است بزرگ بشمريد; و بشارت ده نيكوكاران را! (37)

خداوند از كسانى كه ايمان آورده‏اند دفاع مى‏كند; خداوند هيچ خيانتكار ناسپاسى را دوست ندارد! (38)

به كسانى كه جنگ بر آنان تحميل گرديده، اجازه جهاد داده شده است; چرا كه مورد ستم قرار گرفته‏اند; و خدا بر يارى آنها تواناست. (39)

همانها كه از خانه و شهر خود، به ناحق رانده شدند، جز اينكه مى‏گفتند: «پروردگار ما، خداى يكتاست!»

و اگر خداوند بعضى از مردم را بوسيله بعضى ديگر دفع نكند، ديرها و صومعه‏ها، و معابد يهود و نصارا، و مساجدى كه نام خدا در آن بسيار برده مى‏شود،

ويران مى‏گردد! و خداوند كسانى را كه يارى او كنند (و از آيينش دفاع نمايند) يارى مى‏كند; خداوند قوى و شكست ناپذير است. (40)

همان كسانى كه هر گاه در زمين به آنها قدرت بخشيديم، نماز را برپا مى‏دارند، و زكات مى‏دهند، و امر به معروف و نهى از منكر مى‏كنند،

و پايان همه كارها از آن خداست! (41)

اگر تو را تكذيب كنند، (امر تازه‏اى نيست;) پيش از آنها قوم نوح و عاد و ثمود (پيامبرانشان را) تكذيب كردند. (42)

و همچنين قوم ابراهيم و قوم لوط; (43)

و اصحاب مدين (قوم شعيب); و نيز موسى (از سوى فرعونيان) تكذيب شد; اما من به كافران مهلت دادم، سپس آنها را مجازات كردم. ديدى چگونه

(عمل آنها را)انكار نمودم (و چگونه به آنان پاسخ گفتم)؟! (44)

چه بسيار شهرها و آباديهايى كه آنها را نابود و هلاك كرديم در حالى كه (مردمش) ستمگر بودند، بگونه‏اى كه بر سقفهاى خود فروريخت!

(نخست سقفها ويران گشت; و بعد ديوارها بر روى سقفها!) و چه بسيار چاه پر آب كه بى‏صاحب ماند; و چه بسيار قصرهاى محكم و مرتفع! (45)

آيا آنان در زمين سير نكردند، تا دلهايى داشته باشند كه حقيقت را با آن درك كنند; يا گوشهاى شنوايى كه با آن (نداى حق را) بشنوند؟!

چرا كه چشمهاى ظاهر نابينا نمى‏شود، بلكه دلهايى كه در سينه‏هاست كور مى‏شود. (46)

آنان از تو تقاضاى شتاب در عذاب مى‏كنند; در حالى كه خداوند هرگز از وعده خود تخلف نخواهد كرد! و يك روز نزد پروردگارت،

همانند هزار سال از سالهايى است كه شما مى‏شمريد! (47)

و چه بسيار شهرها و آباديهايى كه به آنها مهلت دادم، در حالى كه ستمگر بودند; (اما از اين مهلت براى اصلاح خويش استفاده نكردند.)

سپس آنها را مجازات كردم; و بازگشت، تنها بسوى من است! (48)

بگو: «اى مردم! من براى شما بيم‏دهنده آشكارى هستم! (49)

آنها كه ايمان آوردند و اعمال صالح انجام دادند، آمرزش و روزى پر ارزشى براى آنهاست! (50)

و آنها كه در (محو) آيات ما تلاش كردند، و چنين مى‏پنداشتند كه مى‏توانند بر اراده حتمى ما غالب شوند، اصحاب دوزخند!» (51)

هيچ پيامبرى را پيش از تو نفرستاديم مگر اينكه هرگاه آرزو مى‏كرد (و طرحى براى پيشبرد اهداف الهى خود مى‏ريخت)، شيطان القائاتى در آن مى‏كرد;

اما خداوند القائات شيطان را از ميان مى‏برد، سپس آيات خود را استحكام مى‏بخشيد; و خداوند عليم و حكيم است. (52)

هدف اين بود كه خداوند القاى شيطان را آزمونى قرار دهد براى آنها كه در دلهايشان بيمارى است، و آنها كه سنگدلند;

و ظالمان در عداوت شديد دور از حق قرار گرفته‏اند! (53)

و (نيز) هدف اين بود كه آگاهان بدانند اين حقى است از سوى پروردگارت، و در نتيجه به آن ايمان بياورند، و دلهايشان در برابر آن خاضع گردد;

و خداوند كسانى را كه ايمان آوردند، بسوى صراط مستقيم هدايت مى‏كند. (54)

كافران همواره در باره قرآن در شك هستند، تا آنكه روز قيامت بطور ناگهانى فرارسد، يا عذاب روز عقيم ( روزى كه قادر بر جبران گذشته نيستند)

به سراغشان آيد! (55)

حكومت و فرمانروايى در آن روز از آن خداست; و ميان آنها داورى مى‏كند: كسانى كه ايمان آورده و كارهاى شايسته انجام داده‏اند، در باغهاى پرنعمت بهشتند; (56)

و كسانى كه كافر شدند و آيات ما را تكذيب كردند، عذاب خواركننده‏اى براى آنهاست! (57)

و كسانى كه در راه خدا هجرت كردند، سپس كشته شدند يا به مرگ طبيعى از دنيا رفتند، خداوند به آنها روزى نيكويى مى‏دهد;

كه او بهترين روزى‏دهندگان است! (58)

خداوند آنان را در محلى وارد مى‏كند كه از آن خشنود خواهند بود; و خداوند دانا و بردبار است. (59)

(آرى،) مطلب چنين است! و هر كس به همان مقدار كه به او ستم شده مجازات كند، سپس مورد تعدى قرار گيرد،

خدا او را يارى خواهد كرد; يقينا خداوند بخشنده و آمرزنده است! (60)

اين (وعده نصرت الهى) بخاطر آن است (كه او بر هر چيز قادر است; خداوندى) كه شب را در روز، و روز را در شب داخل مى‏كند; و خداوند شنوا و بيناست! (61)

اين بخاطر آن است كه خداوند حق است; و آنچه را غير از او مى‏خوانند باطل است; و خداوند بلندمقام و بزرگ است! (62)

آيا نديدى خداوند از آسمان، آبى فرستاد، و زمين (بر اثر آن) سرسبز و خرم مى‏گردد؟! و خداوند لطيف و آگاه است. (63)

آنچه در آسمانها و آنچه در زمين است از آن اوست; و خداوند بى‏نياز، و شايسته هر گونه ستايش است! (64)

آيا نديدى كه خداوند آنچه را در زمين است مسخر شما كرد; و (نيز) كشتيهايى را كه به فرمان او بر صفحه اقيانوسها حركت مى‏كنند;

و آسمان ( كرات و سنگهاى آسمانى) را نگه مى‏دارد، تا جز بفرمان او، بر زمين فرو نيفتند؟ خداوند نسبت به مردم رحيم و مهربان است! (65)

و او كسى است كه شما را زنده كرد، سپس مى‏ميراند، بار ديگر زنده مى‏كند، اما اين انسان بسيار ناسپاس است. (66)

براى هر امتى عبادتى قرار داديم، تا آن عبادت را (در پيشگاه خدا) انجام دهند; پس نبايد در اين امر با تو به نزاع برخيزند! بسوى پروردگارت دعوت كن،

كه بر هدايت مستقيم قرار دارى (و راه راست همين است كه تو مى‏پويى). (67)

و اگر آنان با تو به جدال برخيزند، بگو: «خدا از كارهايى كه شما انجام مى‏دهيد آگاهتر است! (68)

و خداوند در روز قيامت، ميان شما در آنچه اختلاف مى‏كرديد، داورى مى‏كند!» (69)

آيا نمى‏دانستى خداوند آنچه را در آسمان و زمين است مى‏داند؟! همه اينها در كتابى ثبت است (همان كتاب علم بى‏پايان پروردگار); و اين بر خداوند آسان است! (70)

آنها غير از خداوند، چيزهايى را مى‏پرستند كه او هيچ گونه دليلى بر آن نازل نكرده است، و چيزهايى را كه علم و آگاهى به آن ندارند!

و براى ستمگران، ياور و راهنمايى نيست! (71)

و هنگامى كه آيات روشن ما بر آنان خوانده مى‏شود، در چهره كافران آثار انكار مشاهده مى‏كنى، آنچنان كه نزديك است برخيزند

و با مشت به كسانى كه آيات ما را بر آنها ميخوانند حمله كنند! بگو: «آيا شما را به بدتر از اين خبر دهم؟ همان آتش سوزنده ( دوزخ)

كه خدا به كافران وعده داده; و بد سرانجامى است!» (72)

اى مردم! مثلى زده شده است، به آن گوش فرا دهيد: كسانى را كه غير از خدا مى‏خوانيد، هرگز نمى‏توانند مگسى بيافرينند،

هر چند براى اين كار دست به دست هم دهند! و هرگاه مگس چيزى از آنها بربايد، نمى‏توانند آن را باز پس گيرند! هم اين طلب‏كنندگان ناتوانند،

و هم آن مطلوبان (هم اين عابدان، و هم آن معبودان)! (73)

خدا را آن گونه كه بايد بشناسند نشناختند; خداوند قوى و شكست‏ناپذير است!(74)

خداوند از فرشتگان رسولانى برمى‏گزيند، و همچنين از مردم; خداوند شنوا و بيناست! (75)

آنچه را در پيش روى آنها و پشت سر آنهاست مى‏داند; و همه امور بسوى خدا بازمى‏گردد. (76)

اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد! ركوع كنيد، و سجود بجا آوريد، و پروردگارتان را عبادت كنيد، و كار نيك انجام دهيد، شايد رستگار شويد! (77)

و در راه خدا جهاد كنيد، و حق جهادش را ادا نماييد! او شما را برگزيد، و در دين (اسلام) كار سنگين و سختى بر شما قرار ندارد;

از آيين پدرتان ابراهيم پيروى كنيد; خداوند شما را در كتابهاى پيشين و در اين كتاب آسمانى «مسلمان‏» ناميد، تا پيامبر گواه بر شما باشد،

و شما گواهان بر مردم! پس نماز را برپا داريد، و زكات را بدهيد، و به خدا تمسك جوييد، كه او مولا و سرپرست شماست!

چه مولاى خوب، و چه ياور شايسته‏اى! (78)