درجات والقاب نظامي ايران

[SENATOR]

در نیروی زمینی و هوایی ارتش =در نیروی دریایی ارتش
سرباز ۳، ۲ و 1= ناوی ۳، ۲ و ۱

سرجوخه =سرناوی

گروهبان ۳، ۲ و ۱= مهناوی ۳، ۲ و ۱

استوار ۲، ۱=ناواستوار ۲، ۱

ستوان ۳، ۲ و ۱=ناوبان ۳، ۲ و ۱

سروان=ناوسروان

سرگرد=ناخدا سوم

سرهنگ دوم=ناخدا دوم

سرهنگ=ناخدا یکم

سرتیپ=دریادار

سرلشگر=دریابان

سپهبد=دریابد

ارتشبد=دریاسالار


درجات و القاب نظامی ایران
--------------------------------------------------------- -----------------------------------
نیروی زمینی و هوائی
ارتشبد - سپهبد - سرلشکر - سرتیپ - سرهنگ - سرگرد - سروان - ستوان - استوار - گروهبان - سرجوخه - سرباز

------------------------------------------------------ -------------------------------------
نیروی دریایی
دریابان - دریادار - دریاسالار - مهناوی - ناواستوار - ناوبانیار - ناوبان - ناوسالار - ناوسروان - ناوی

-------------------------------------------------------- -----------------------
سپاه و نیروی مقاومت بسیج
مجاهد - دریادل - رزمجو - رزمنده - رزم‌یار - رزم‌دار - رزم‌آور

------------------------------------------------- ---------------------------------
القاب
بزرگ‌ارتشد اران - تیمسار - امیر - سردار - سرکار - جناب - افسر - همافر

[SENATOR]

ارتشبد
اَرتِشبُد یکی از درجات بالای ارتشی در ایران است. آن را گاهی با ردهٔ ژنرال یکی دانسته‌اند.
بعد از مارشال که همان شاه می‌باشد، «ارتشبد» بالاترین درجه نظامی است که بیشتر اوقات به آن فرمانده کل قوا نیز می‌گویند.
درجه ارتشبدی از روی ژنرال چهار ستاره درارتش آمریکا در سال ۱۳۳۷ توسط محمدرضا شاه پهلوی ایجاد شد. اولین کسی که در ایران به این درجه ارتقاء پیدا کرد ارتشبد عبدالله هدایت درهمین سال بود.
از سال ۱۳۳۷ تا سال ۱۳۵۵ حدود ۲۰ نفر از افسران ارتش به درجه ارتشبدی ارتقا پیدا کردند که یک نفر از نیروی دریایی، ۴ نفر از نیروی هوایی و بقیه از نیروی زمینی بودند.آخرین ارتشبد درارتش شاهنشاهی، عباس قره‌باغی فرمانده وقت ژاندارمری بود که درسال ۱۳۵۵ به این درجه رسید.
فهرست تعدادی از ارتشبدهای ارتش ایران
1-ارتشبد عبدالله هدایت
2-ارتشبد عبدالحسین حجازی
3-ارتشبد بهرام آریانا (حسین منوچهری)
4-ارتشبد نعمت الله نصیری
5-ارتشبد حسین فردوست
6-ارتشبد فتح الله مین باشیان
7-ارتشبد فریدون جم
8-ارتشبد غلامرضا ازهاری
9-ارتشبد غلامعلی اویسی
10-ارتشبد محمد خاتمی (ارتشبد) (فرمانده نیروی هوایی شاهنشاهی)
11-ارتشبد فضائل تدین (نیروی هوایی شاهنشاهی)
12-ارتشبد حسن طوفانیان (نیروی هوایی شاهنشاهی)
13-ارتشبد سعید اعزازی (نیروی هوایی شاهنشاهی)
14-دریابد فرج الله رسائی (نیروی دریایی شاهنشاهی)
15-ارتشبد جعفر شفقت
16-ارتشبد رضا عظیمی
17-ارتشبد عزت الله ضرغامی
18-ارتشبد عباس قره باغی
19-ارتشبد م. هوشیار

بالاترین درجه نظامی در ایران قبل وبعد از انقلاب همین درجه بوده است. گرچه پس از انقلاب درجه ارتشبدی به کسی اعطا نگردیده است.ضمناًبالاترین درجه نظامی در بسیاری از کشورهای جهان همین درجه می باشد. ازجمله درارتش آمریکا که ژنرال چهار ستاره نامیده می‌شود وبالاترین درجه نظامی درزمان صلح است. البته دراین کشور در زمان جنگ درجه بالاتری تحت عنوان ژنرال پنج ستاره وجود دارد که صرفاً در طی جنگ جهانی دوم یه ۱۰ نفر ازژنرال‌های آمریکایی داده شده است.

• منبع: روز شمار تاریخ ایران-ازمشروطه تا انقلاب اسلامی- جلد دوم .تالیف دکتر باقر عاقلی.


سپهبد
سپهبد نام یکی از درجات ارتشی است. سپهبد فرمانده یک سپاه از ارتش است. سپاه یکی از یگان‌های ارتشی است که معمولاً از بیش از ۳۰.۰۰۰ سرباز یعنی دو لشکر، تشکیل شده است.
دریاسالار
دریاسالار در نیروی دریایی معادل سپهبد در نیروهای زمینی و هوایی است.


سرلشکر
سرلشکر درجه نظامی بالاتر از سرتیپ و پایین تر از سپهبد می‌‌باشد. معادل آن در نیروی هوایی به همین نام و در نیروی دریایی ایران دریابان است. نشان آن شامل نشان تیمساری (که در هر ارتشی متفاوت است) به علاوهٔ دو ستاره می‌‌باشد. این نشان بالاترین نشانی که در حال حاضر در ایران به یک نظامی اهدا می‌شود. فرماندهان بلند پایه ی فعلی ارتش و سپاه ایران همگی سرلشگر هستند. فرمانده ی پلیس ایران معمولاً یک سرتیپ تمام میباشد.
• مانند: سرلشکر قاسمعلی ظهیرنژاد
• سرلشکر محمدعلی جعفری
• سرلشکر سید یحیی صفوی
• --------------------------------------------------------------- ------------------------------

سرتیپ
سرتیپ مقامی در ارتش که بالاتر از سرهنگ و پایین تر از سرلشگر است.
این مقام معادل درجه دریادار در نیروی دریایی است


سرهنگ
سَرهَنگ مقامی است در ارتش که بالاتر از سرگرد و پایین تر از سرتیپ.[۱]
• سرگرد
• سرگرد از درجه‌های نظامی ایران است.
• سَرگرد از اصطلاحات جغرافیایی در جنوب ایران است.


سروان
سَروان فرمانده یک گروهان ارتش است. گروهان یکی از یگان‌های ارتشی است که معمولاً از ۱۰۰ تا ۴۰۰ سرباز تشکیل شده است. درجه سروانی یکی از درجات ارتش است.سروان درجهء بالاتر از ستوان و پایینتر از سرگرد است.
در ایران پیش از دوره رضاشاه به سروان "سلطان" می‌گفتند. در فارسی دری افغانستان برای درجه سروان واژه تورن و برای سروان بلندپایه‌تر جکتورن بکار می‌رود.


ستوان
سُتوان نام یکی از درجات نظامی است. در ارتش به کسی ستوان گفته می‌شود که فرمانده یک دسته باشد. دسته از یگان‌های ارتشی است که معمولاً ۳۰ تا ۴۰ نفر تشکیل شده است. در مرحله ستوانی نیز امکان ارتقاء وجود دارد و به این منظور درجات ستوان یکمی و ستوان دومی نیز داده می‌شود. ستوان نخستین درجه از درجه‌های افسری است.
خود واژه ستوان یا استوان در فارسی به معنی محکم و قابل اعتماد و موثق است. تلفظ این واژه در پارسی‌میانه اُستیگان بوده است.
پیش از دوره رضاشاه به ستوان "نایب" می‌گفتند.


ُاستوار
استُوار درجه ايست در ارتش ایران ميان گروهبان و ستوان.
درجه استوار دو مرحله دارد:
• استوار دوم
• استوار يکم


گروهبان
گروهبان نام یکی از درجات نظامی است. در ارتش به کسی گروهبان گفته می‌شود که فرمانده یک گروه باشد. گروه، نام از یگان‌های ارتشی است که معمولاً از ۸ تا ۱۲ نفر تشکیل شده است. هر گروه خود معمولاً از دو جوخه تشکیل می‌شود.
درجه گروهبان در نیروی زمینی برابر با درجه مهناوی در نیروی دریایی است. پیش از دوره رضاشاه به گروهبان "وکیل" می‌گفتند.

سرجوخه
سرجوخه از درجه‌های ارتش است و به فرمانده ۴ یا پنج سرباز گفته می‌شود.
پیش از دوره رضاشاه به سرجوخه "سرجوقه" می‌گفتند. درجه سرجوخه بر روی دوش نصب نمیشود. در ارتش ایران بر روی قسمت پایین آستین و در سپاه بر روی بازو قرار میگیرد.
اخیراً در ارتش ایران کلیه درجات سربازان و سرجوخگان بر روی بازو نصب می گردد


سرباز
سَرباز در معنا کسی است که از جانش در پی آرمانی گذشته باشد.ولی معنای کاربردی این واژه برای کسی به کار برده می‌‌شود که پیشه نظامی‌گری داشته باشد و در ارتش خدمت کند که بدین معنا سپاهی و لشکری هم می‌‌گویند

[SENATOR]

دریابان
دریابان درجه نظامی پایین تر از دریاسالار در نیروی دریایی ایران است. معادل آن در نیروی هوایی و نیروی زمینی ایران سرلشکر است.


دریادار
دریادار درجه‌ایست برای افسران نیروی دریایی و هم‌سنگ سرتیپ در نیروی زمینی است.
دریادار معادل آدمیرال در زبان‌های اروپایی است. (خود واژه آدمیرال از واژهٔ عربی امیرالبحر گرفته شده است). تا قبل از فرهنگستان اول، در ترجمه‌های فارسی نیز از واژهٔ امیرالبحر استفاده می‌شد (در آن زمان خود ایران نیروی دریایی نداشت و این لفظ تنها در ترجمه به کار می‌رفت).


دریاسالار
دریاسالار بالاترین درجه نظامی در نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران


مهناوی
مهناوی ۳، ۲ و ۱ معادل گروهبان ۳، ۲ و ۱


ناواستوار
ناواستوار ۲، ۱ معادل استوار ۲، ۱


ناوبانیار
ناوبانیار



ناوبان
ناوبان ۳، ۲ و ۱ معادل ستوان ۳، ۲ و ۱


ناوسالار
ناوسالار


ناوسروان
ناوسروا ن معادل سروان


ناوی
ناوی ۳، ۲ و ۱ معادل سرباز ۳، ۲ و ۱


سر ناوی
سرناوی معادل سرجوخه

[SENATOR]

امیر (لقب نظامی)

امیرآخرین لقب نظامی در ارتش جمهوری اسلامی ایران است که به نظامیان دارای درجات نظامی بالاتر از سرهنگ که دوره دافوس (دانشگاه فرماندهی و ستاد) را گذرانده باشند بعد از لقب جناب اعطاء می شود و معادل این لقب در سپاه ، سردار و در زمان پیش از انقلاب تیمسار بوده است. این لقب شامل دارندگان درجات:سرتیپ دوم، سرتیپ یکم، سرلشگر، سپهبد و ارتشبد می شود.


تیمسار
لقبی احترام آمیزاست که تا اندکی پس از کشته شدن سرلشگر علی صیاد شیرازی در ارتش ایران برای دارندگان درجه‌ی نظامی سرتیپ و بالاتر از آن بکار می‌‌رفت. برای مثال؛ تیمسار سپهبد فضل اله زاهدی و تیمسار سرلشکر سید محمد خاوری .به صیاد شیرازی پس از مرگ درجه‌ی سپهبدی داده شد و تا مدتی در یادواره ها و خبر ها او را "تیمسار سپهبد صیاد شیرازی" می‌خواندند.




سردار
سردار لقبی است که در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به دارندگان درجه نظامی بالاتر از سرهنگ که دوره دافوس (دانشگاه فرماندهی و ستاد) را گذرانده باشند، اعطاء می‌شود. معادل این لقب در ارتش جمهوری اسلامی ایران امیر و در زمان پیش از انقلاب تیمسار بوده است

سرکار
سرکار در ارتش جمهوری اسلامی ایران اولین لقب نظامی و خطابه جمعی پرسنل نظامی کادر و سربازان است. این لقب شامل درجه دارانی است که درجه آنها روی بازو نصب می‌گردد که شامل درجات:سرباز سوم، سرباز دوم، سرباز یکم، سرجوخه، گروهبان سوم، گروهبان دوم، گروهبان یکم، استوار دوم و استوار یکم می‌شود

جناب
جناب دومین لقب نظامی در ارتش جمهوری اسلامی ایران است که به نظامیانی که دارای درجات نظامی بالاتر از استواریکم (افسر} هستند و بعد از لقب سرکار اعطاء می شود که شامل درجات نظامی: ستوانسوم، ستواندوم، ستوانیکم، سروان، سرگرد، سرهنگ دوم و سرهنگ تمام می شود.


افسر
معانی واژه اَفسَر:

* افسر کسي که در نظام داراي درجه باشد.
* افسر به معنی کلاه
* شيخ‌الرئيس متخلص به افسر از شاعران ایرانی
* افسر يکي از شعراي فارسي زبان ايران که در هند ميزيست
* افسر از شعراي فارسي زبان که بدربار عالمگير پادشاه در آمد و لقب معزز خان يافت و در بنگاله در گذشت
* داراب افسر بختیاری



همافر
هُمافر رسته ای در نیروی هوایی شاهنشاهی ایران بود که از سال ۱۳۴۹ تا ۱۳۵۶ نیرو جذب کرد.

همافران پس از استخدام به ایالات متحده آمریکا اعزام شده تا در دوره های تخصصی مختلف از قبیل: الکترونیک، مکانیک، الکترومکانیک، رادار، سیستم های شناسایی و غیره شرکت کنند. در نیروی هوایی شاهنشایی همافران به قشری روشن فکر و فرنگ رفته مبدل شده بودند که از بقیه رسته های نیروی هوایی بسیار متمایز بود.

نقش همافران در انقلاب ۱۳۵۷ بسیار پرنگ بود. در این دوران همافران درهای اسلحه خانه ها را به روی مردم باز کردند و مردم با داشتن اسلحه توانستند در مقابل گاردشاهنشاهی ایستادگی کنند. همچنین همافران در پایگاه های تهران، همدان و مشهد بارها دست به شورش زدند که خود موجب تحریک مردم آن شهرها شد. در ۱۹ بهمن ۱۳۵۷ در یک اقدام تعجب برانگیز همافران با لباس نظامی در مقابل آیت الله خمینی حاظر شده و با وی پیمان بستند که از آن پس این روز ،روز نیروی هوایی نام گرفت.

پس از انقلاب زمزه های نارضایتی در بین همافران بالا گرفت و حتی بارها تعدادی از همافران برای بازجویی توسط وزارت اطلاعات به اوین منتقل شدند پس از مدت زمانی دولت جمهوری اسلامی برای جلوگیری از اتحاد همافران اقدام به انجام طرح ادغام کرده و همافران را به رده افسری به عنوان "افسر فنی" تغییر درجه داد.

[SENATOR]

معادل درجات در نیرو های مسلح


نیروی هوایی وزمینی ارتش=نیروی دریایی ارتش = سپاه

سرباز ۳، ۲ و 1= ناوی ۳، ۲ و1 = سرباز ۳، ۲ و 1

سرجوخه =سرناوی= رزم یار

گروهبان ۳، ۲ و ۱= مهناوی ۳، ۲ و ۱=رزم آور۳، ۲ و ۱

استوار ۲، ۱=ناواستوار ۲، ۱=رزم دار ۲، ۱

ستوان ۳، ۲ و ۱=ناوبان ۳، ۲ و ۱= ستوان ۳، ۲ و ۱

سروان=ناوسروان= سروان

سرگرد=ناخدا سوم=سرگرد

سرهنگ دوم=ناخدا دوم= سرهنگ دوم

سرهنگ=ناخدا یکم= سرهنگ

سرتیپ=دریادار= سرتیپ

سرلشگر=دریابان= سرلشگر

سپهبد=دریابد=سرلشکر

ارتشب د=دریاسالار=ارتشبد