در سال‌هاي اخير رونق برنامه‌هاي آشپزي در تلويزيون زياد شده است و تقريبا تمام شبكه‌هاي سيما از اين آيتم در برنامه‌هاي خود استفاده مي‌كنند.
اما مدتي است كه حضور بازيگران در اين برنامه‌ها زياد شده ‌ و بازيگران هم به نوعي آشپز يا دستيارسرآشپز برنامه‌هاي مختلف شده‌اند و اين هنر خود را نيز به نوعي به رخ مي‌كشند و تهيه كننده‌ها هم از اين حضور استقبال مي‌كنند چون همين حضور باعث جذب مخاطب بيشتر براي برنامه شان مي‌شود. نبايد اين اصل را از ياد‌برد كه چون مردم كشورمان تا حدي نسبت به جذب انواع ويتامين‌ها وكلسيم و آهن بي‌توجه هستند، اين استفاده ابزاري و تبليغي از بازيگران باعث مي‌شود كه در يك زمان كوتاه بتوانند غذاهايي را آموزش دهند كه به نوعي درعين سادگي و كم هزينه بودن، سبد غذايي مخاطب را نيز تغيير داده و مخاطبان را از غذاهاي سرد و فست فود‌ها دور كرده و به صرف غذاهاي گرم ايراني و گاهي اوقات خارجي دعوت كنند.
نادركاشاني يكي از تهيه‌كنندگان قديمي تلويزيون است كه به نوعي مي‌توان گفت اولين دوره ساخت برنامه‌هاي آشپزي را ‌ وارد برنامه‌هاي گروه خانواده كرد. او كه اين روزها برنامه «بهونه» را با اجراي سامان گلريز از شبكه 3 سيما در حال پخش دارد مي‌گويد: «استفاده از بازيگران به‌عنوان مجري به فرم برنامه باز مي‌گردد و هر چقدر اين فرم بهتر باشد، مخاطب بيشتري را جذب خواهد كرد.»
وي معتقد است: «اگر در فرم برنامه‌هاي آشپزي هم آن تنوع را ايجاد كنيد، خيلي‌ها فكر مي‌كنند ساخت برنامه‌هاي آشپزي راحت است‌ اما اين طور نيست و بايد با فرهنگ مردم جامعه همخوان باشد.» به‌نظر وي مخاطب ديگر فرصت ديدن برنامه بلند را ندارد و در زمان كوتاه اين آموزش‌هاي لازم به او داده مي‌شود.
بازيگران محبوبند


سامان گلريز از آشپزاني است كه درگويش جذابيت خاصي دارد و با شيريني خاصي صحبت مي‌كند. او دراين سال‌ها به دانش خود افزوده و با دستي پر وارد شده است زيرا مي‌داند كه اين برنامه كلاس درس نيست و تلويزيون متفاوت با اين فضاست، پس تبحر كافي دراين زمينه به دست آورده است. او مي‌داند كه چطور در مخاطب ايجاد انگيزه كند و چقدر تاثير‌گذار باشد. او مي‌گويد:« در زندگي ماشيني امروز فرصت حتي براي غذا درست كردن نيست، ولي با استفاده از آشپزي جديد مي‌توان اين انگيزه را ايجاد كرد كه در زمان كوتاه هم مي‌توان مفيد‌ترين غذا را درست كرد.
دراصل هدف پنهان ما هدايت مردم به سمت كمبودهايي است كه وزارت بهداشت اعلام كرده و سعي كرده‌ايم اين اصول را در برنامه‌مان رعايت كنيم.» اما سامان گلريز خود به‌عنوان سرآشپز اين برنامه و تنها مجري آن مي‌گويد: «استفاده از بازيگران در كنار سر آشپزان در برنامه‌هاي آشپزي و آموزشي مفيد است چرا كه بازيگران هميشه و در همه جاي دنيا الگو هستند و مردم دوست دارند آنها را ببينند، با نحوه زندگي‌شان آشنا شوند و بدانند كه كجا مي‌روند، چه مي‌خورند و چه مي‌كنند.




ما درواقع يكي از بهترين كارهايي كه مي‌توانيم انجام دهيم تا مردم، خانم‌ها و جوان‌ها را با آشپزي آشتي دهيم، همين است ؛ كار كردن روي علايق آنها و اينكه مردم را تشويق كنيم براي آشپزي. ضمن اينكه از نظر تبليغي و تشويقي هم براي مردم ايده خوبي است.» به‌نظر وي حضور بازيگران نه تنها از كيفيت كار نمي‌كاهد بلكه برعكس كيفيت كار را نيز بالا مي‌برد. وقتي بازيگر مطرحي به تلويزيون مي‌آيد تهيه‌كننده خود را مجاب مي‌كند كه سطح برنامه‌اش بالا برود و هزينه مي‌كند. بازيگر فهيم هم وقتي ببيند همه چيز خوب است كار مي‌كند. بازيگر به نوعي كلاس برنامه است و وجودش باعث پيشرفت مي‌شود.
وي معتقد است كه هر چقدر زمان برنامه آموزشي كوتاه‌تر باشد پراثرتر است. او در ادامه مي‌گويد:«هر چقدر برنامه طولاني باشد اين اثر منفي خواهد بود. هر اثري اصولا هر چقدر كوتاه‌تر باشد -كه بيننده خسته نشود - بهتر است. به شخصه ترجيح مي‌دهم برنامه كوتاه ، سريع و تميز باشد، ضمن اينكه مردم ما بايد از قديمي بودن خارج شده و به روز شوند. مردم بايد تمرين كنند و همه چيز را ياد بگيرند. آدمي كه توجه مي‌كند همان يك بار برايش كافي است.»
گلريز يكي از عوامل موفقيتش در كار را تحقيق و مطالعه مي‌داند و مي‌گويد: «براي اين برنامه چند نفر كار مي‌كنند؛ از خودم وكتابخانه‌ام تا تحقيقات و غذاهايي كه انتخاب مي‌شود، همه برنامه ريزي شده و همه با فكر است. خيلي‌ها اهل خواندن نيستند و اهل ديدن هستند. من پزشك نيستم ولي از مراجع علمي براي اطلاع رساني استفاده مي‌كنم؛ فقط به‌دليل شرايط محدود نمي‌توانم نقل قول كنم اما عملا از اين مطالب و ايده‌ها در برنامه استفاده مي‌شود. اينترنت و مطبوعات هم كمك بسزايي به من مي‌كنند. ما يك لابراتوار دربرنامه داريم كه عادي نيست اما جود آن لازم است براي اينكه پشت كارمان يك هدف قرار دارد و همه چيز به همين دليل مستند است.»
فقط معرفي كالا


گاهي هم حضور بازيگران جنبه تبليغ كالايي را دارد كه به نوعي وابسته به اين نوع برنامه‌هاست و آنجاست كه بازيگر فقط در نقش ارائه دهنده و معرفي‌كننده اين محصول وارد قاب جادو شده و به معرفي كالا مي‌پردازد. اينجاست كه ديگر خيلي فرقي نمي‌كند كه اين برنامه در چه تايمي ساخته مي‌شود، چون بازيگر تنها به ارائه كالا مي‌پردازد. مهرانه مهين ترابي چنين كاري را در پرونده خود ثبت كرده است. او مي‌گويد: «استفاده از بازيگران در اين زمينه و در اينگونه برنامه‌ها يك امر خيلي عادي و معمولي است و يك اتفاق عجيب نيست بلكه بيشتر به سرگرمي مي‌ماند.»به‌نظر وي كساني كه سازنده اين برنامه‌ها هستند هدفي دارند؛ «وقتي برنامه‌اي مانند آنچه من كار كردم برنامه‌اي است تبليغاتي‌ براي محصولي خاص، من نظر كارشناسي ندارم. به‌نظرم هر برنامه‌اي مستلزم تحقيق است و آدم‌هايي كه در ارتباط با اين برنامه قرار مي‌گيرند خواسته و نظرشان پرسيده مي‌شود. به‌نظرم حضور بازيگران مطرح و غيرمطرح نمي تواندچندان مهم باشد مگراينكه نوع ارائه برنامه ‌ جذاب باشد.»

جذب مخاطب و تبليغ كالا



معمولا در اينگونه برنامه‌ها بازيگر به‌عنوان يك عنصر معرفي‌كننده ايفاي نقش مي‌كند اما گاهي هم بازيگراني هستند كه خودشان يك پا سرآشپز هستند و به تنهايي مي‌توانند از عهده ساخت و اجراي چنين برنامه‌هايي برآيند ولي گاهي سابقه كاري بازيگر باعث مي‌شود كار او در اينگونه برنامه‌ها جدي گرفته نشود و بيشتر به نوعي به پاي خنده و طنز گذاشته شود، از جمله اين بازيگران حسين رفيعي است كه هر روز از شبكه اول سيما و در برنامه خانواده حضور يافته است. او به خوبي غذاها و خواص مواد غذايي را مي‌داند و به شناخت گياهان دارويي هم علاقه خاصي دارد. رفيعي خودش را نه بازيگر مي‌داند و نه مجري و به گفته خودش تنها كاري را انجام مي‌دهد كه از او مي‌خواهند. رفيعي سال گذشته نيز اجراي مسابقه «نان ونمك» را برعهده داشت كه كاري متفاوت با برنامه‌اي كه دردست دارد بود.
رفيعي مي‌گويد: «من آشپزي مي‌كنم و از اين كار هم لذت مي‌برم. بستگي دارد حضور بازيگران در اينگونه برنامه‌ها را با چه زاويه‌اي نگاه كنيد.نحوه انتخاب بازيگر در سينما و تلويزيون براي جذب مخاطب است و در همه جاي دنيا هم براي تبليغ يك كالا از هنرمندان و ورزشكاران استفاده مي‌كنند و تهيه‌كننده از ابزاري استفاده مي‌كند كه در اين كوران موفق باشد.» به‌ نظر رفيعي هر چيزي مقدار كم‌اش لذت بخش است: «وقتي تشنه هستيد، آب خوردن زماني لذت دارد كه رفع عطش كند‌ ولي وقتي بيش از اندازه آب بخوريد، حالتان به هم خواهد خورد. همين كوتاه بودن مفيد است.بچه‌هاي طنز معمولا شعاري دارند؛ هر چقدر كار كوتاه و موجز باشد، جذابيت بيشتري دارد و بيننده بلافاصله كانال را عوض نمي‌كند.
حضور بازيگران در برنامه‌هاي آموزشي مي‌تواند به گونه‌هاي مختلف باشد و همه اينها باز مي‌گردد به سياست‌هاي سازمان بزرگي به نام صداو سيما كه بايد هم اقشار مختلف جامعه را در نظر بگيرد و هم از ايده‌هاي جديد سازندگان دراين عرصه‌ها استفاده كند. برنامه‌هايي كه معمولا به يك شكل ساخته مي‌شوند و چندان تنوع خاصي در آنها ديده نمي‌شود، بعد از مدت نه چندان دوري مخاطب خود را از دست مي‌دهند.
اين روزها سياست‌هاي جديد سازمان و سياست‌هاي وزارت بهداشت باعث شده است برنامه‌هايي كه ساخته مي‌شوند در جهت بهبود و سلامت جامعه قدم بردارند كه اميدواريم اين اتفاق رخ دهد ولي معمولا غذاهايي كه دراينگونه برنامه‌ها ساخته مي‌شوند، چنان هزينه‌هاي گزافي دارند كه مخاطب عطايش را به لقايش بخشيده و ترجيح مي‌دهد ديده به روي چنين برنامه‌هايي ببندد.»