آنقوت (Ruddy Shelduck) با نام علمي Tadorna Ferruginae، عضو خانواده مرغابيان Anatidae (خانواده‌اي كه شامل اردك‌ها، غازها و قوها نيز مي‌شود) و زير خانواده اردك‌هاي غاز‌نما (Shelduck) يا Tadorninae مي‌باشد.
اردك‌هاي غاز‌نما داراي شكل ظاهري شبيه غاز بوده و نسبت به اردك، جثه‌اي كمي بزرگ‌تر و سر و گردني درازتر دارند.
در تبت و مغولستان، بودايي‌ها آنقوت را مقدس مي‌شمارند. در افسانه‌هاي اسلاو نيز آنقوت حيوان مقدسي است.

مشخصات
پرنده‌اي است به طول 58 الي 70 سانتيمتر كه عرض بال‌هاي آن در حالت باز، بين 110 تا 135 سانتيمتر مي‌باشد. آنقوت هم اندازه تنجه بوده و در واقع، اردكي شبيه غاز است. منقار نسبتاً كوچك و سياه رنگي دارد. بال و پر به رنگ قهوه‌اي مايل به نارنجي يك دست و سر و گردن كم رنگ‌تر مي‌باشد. روي تنه و زير تنه به رنگ نارنجي بلوطي و سر از نخودي روشن تا مايل به سفيد متغير است. پرهاي پروازي بال سياه رنگ مي‌باشد. روي بال به رنگ سبز براق و رنگين كماني و پيش بال و زير آن كاملاً سفيد است. پاها، دم‌گاه و دم سياه رنگ مي‌باشد. از دور، هر دو جنس شبيه به هم ديده مي‌شوند در حالي كه از نزديك، دو جنس متفاوت از هم هستند. در طول فصل جفت‌گيري (تابستان)، سر و گردن پرنده نر بالغ كرم رنگ با طوقي باريك و سياه در پايين گردن است ولي پرنده ماده و نابالغ فاقد اين طوق مي‌باشد. سر پرنده ماده كم رنگ‌تر و تقريباً سفيد بوده و در گونه‌ها و پيشاني، بخش‌هاي سفيد رنگ دارد.
در هنگام پر‌ريزي، ظاهر آنقوت تغييرات بسياري مي‌يابد هر چند كه روند پر‌ريزي تدريجي و نامحسوس است. در خارج از فصل جفت‌گيري، طوق گردني سياه رنگ در پرنده نر كم رنگ‌تر شده يا كاملاً محو مي‌شود به عبارت ديگر پرهاي گردن جنس نر سالي دو بار عوض مي‌شود.
جوجه‌ها بعد از تولد و در دوره‌اي كه هنوز پوشيده از كرك هستند داراي رو تنه قهوه‌اي تيره و زير تنه سفيد رنگ مي‌باشد. صورت اغلب سفيد و پاها و منقار خاكستري رنگ است. پرندگان نابالغ شبيه بالغين هستند ولي رنگ پر و بال آنها كم رنگ‌تر بوده و علائم خاكستري رنگ، روي بال‌ها دارند. پرواز آنقوت بيشتر شبيه غاز است تا اردك. پرواز آن، مانند اردك‌هاي سر سبز، سريع و مستقيم با بال زدن‌هاي آهسته مي‌باشد. در اين حالت، آنقوت را مي‌توان از روي قوس گردن و افتادگي شانه، از اردك‌هاي سر سبز تشخيص داد. در پرواز، پوش‌پرهاي سفيد بال كاملاً مشخص است.
آنقوت‌ها صداهاي بلند و خشن شبيه غاز توليد مي‌كنند. آنها هنگامي كه به طور گروهي روي آب شنا مي‌كنند يا در هوا پرواز مي‌نمايند، صداهاي شيپور مانندي شبيه «انگ- انگ» ( ang-ang ) در مي‌آورند.

زيستگاه و پراكندگي
آنقوت در مقايسه با تنجه، وابستگي كمتري به آب نشان مي‌دهد. زمستان‌ها را در سواحل ماسه‌اي، درياچه‌ها، كنار رودخانه‌ها، كشتزارها و حتي استپ‌هاي خشك مي‌گذراند. به طور كلي، آنقوت ساكن زمين‌هاي باز است.
گرچه جمعيت‌هاي بسيار كوچكي از آنقوت در شمال غربي آفريقا و اتيوپي وجود دارد ولي بيشتر اين پرنده در مناطق مركزي و جنوبي اوراسيا، از جنوب شرقي اروپا تا آسياي مركزي و جنوب شرقي چين و در زمستان تا هندوستان و اندونزي پراكنده است. در جنوب شرقي اروپا و جنوب اسپانيا بسيار كمياب مي‌باشد در محدوده آسيا به وفور يافت مي‌شود ولي آنقوت‌ها عمدتاً مهاجر بوده و زمستان را در جنوب آسيا مي‌گذراند.
آنقوت‌ها را مي‌توان در كشورهايي چون الجزاير، مصر و اتيوپي، فرانسه، آلمان، بلغارستان، بلژيك، بلاروس، كره، ژاپن، چين و هند يافت. اين پرنده در ايران و كشورهاي حاشيه آن نظير تركيه، ارمنستان، آذربايجان، تركمنستان و قزاقستان، افغانستان، پاكستان، عمان، امارات متحده عربي، عربستان، كويت و عراق نيز وجود دارد.
در ايران، ‌آنقوت‌ها در اغلب مناطق شمال، غرب و جنوب ايران ديده مي‌شوند. به طور كلي محدوده پراكندگي اين گونه در جهان بسيار گسترده است به طوري كه بر اساس تخمين‌هاي به عمل آمده، بين 1 تا 10 ميليون كيلومتر مربع را شامل مي‌شود. جمعيت جهاني آنقوت را 170 تا 220 هزار قطعه تخمين مي‌زنند.

تغذيه و رفتار
آنقوت‌ها همه چيز‌خوار بوده از علف‌ها، دانه‌ها، حشرات، نرم‌تنان و ماهيان تغذيه مي‌كنند. در مقايسه با اكثر اردك‌ها بيشتر خشكي‌زي بوده و بيشتر وقتشان را در خشكي و دور از آب صرف مي‌كنند. آنها در علفزارهاي خشك علف‌ها را مي‌چينند و حشرات را پيدا كرده و مي‌خورند و در داخل خاك‌هاي نرم به جستجوي لارو حشرات مي‌پردازند. همانند ديگر اردك‌ها، مي‌توانند روي آب نيز بچرخد و در هنگام تغذيه در آب‌هاي كم عمق با سر و ته شدن در داخل آب، به جستجوي حشرات و گياهان آبزي بپردازند.
آنها شناگران ماهري بوده و در هنگام شنا، سر خود را راست گرفته و جلوي بدن را پايين مي‌دهند.
اگر چه آنقوت‌ها ممكن است در سراسر سال، در برابر ديگر پرندگان، حالت ستيزه‌جو داشته باشند ولي در زمان توليد‌مثل، بيشتر طالب قلمرو هستند به طوري كه پرنده نر فعالانه از محدوده خودش دفاع مي‌كند و ديگر پرندگان آبزي را از آن دور مي‌كنند. ولي غير از اين زمان، اغلب سال را در همراهي با ديگران و بعضاً در قالب گله‌هاي چند هزارتايي مي‌گذرانند. گروه‌هاي خانوادگي (هم والدين و هم فرزندان يك ساله آنها) تمايل دارند در قالب يك واحد در كنار هم بمانند. آنقوت‌ها معمولاً به صورت جفت جفت يا گروه‌هاي كوچك ديده مي‌شوند و به ندرت گله‌هاي بزرگي مي‌سازند. در عين حال در درياچه‌ها يا رودهاي آرام اجتماعات زمستاني بسيار بزرگي ممكن است تشكيل دهند.
در اسارت، آنقوت‌ها خلق و خوي تهاجمي و غيراجتماعي دارند و بهتر است به صورت جفت جفت نگهداري شوند مگر آن كه محدوده خيلي بزرگي براي آنها در نظر گرفته شود. در اين صورت، مي‌توان آنها را با ديگر گونه‌ها يك جا نگه داشت هر چند در زمان توليد‌مثل، پرخاشگر هستند:
آنقوت‌ها پرندگان پر طاقتي بوده و قادر به تحمل آب و هواي بسيار سرد مي‌باشند.

توليد‌مثل
بين دو جنس، پيوندهاي جفتي قوي تشكيل مي‌شود كه معمولاً براي تمام عمر برقرار مي‌ماند. آنها عموماً در حفره‌هاي روي زمين و داخل شن‌ها و بعضاً در شكاف صخره‌ها و در سوراخ‌هاي داخل تنه درختان لانه مي‌سازند. لانه معمولاض به وسيله جنس ماده و از مواد گياهي در دسترس ساخته شده و با كرك آستر مي‌شود. بعضي مواقع، آنقوت‌ها چندين كيلومتر دور از نزديك‌ترين رودخانه يا درياچه به توليد‌مثل مي‌پردازند. پرنده ماده در داخل سوراخ، بين 6 تا 12 تخم سفيد صاف مي‌گذارد و روي آنها مي‌خوابد، جوجه‌ها بعد از 28 الي 30 روز از تخم در مي‌آيند. هر دوي والدين از جوجه‌ها مراقبت مي‌كنند. حدود 8 هفته طول مي‌كشد تا جوجه‌ها پر در بياورند.
پرندگان جوان تا دو سالگي قادر به توليد‌مثل نيستند.

وضعيت بقا
اين گونه در معرض تهديد نبوده و در ليست قرمز IUCN قرار ندارد. هر چند كه جمعيت آن در محدوده جهاني در نواحي غربي كاهش يافته است. به هر حال، حفاظت از مناطق توليد‌مثل اين پرنده و جلوگيري از شكار آن ضروري است.