امروزه با پیشرفت تکنولوژی و بررسی و شناخت اصول تابش که در قرون گذشته بدان توجه زیادی نمی شد، سیستم های حرارتی نوینی همانند پنل های گرمایشی و بخاری های مادون قرمز معرفی و به بازار عرضه شده اند. در کشور ما نیز امکان استفاده از روش های گرمایشی وجود دارد و با استفاده از این سیستم ها می توان به صرفه جویی قابل توجهی در مصرف انرژی دست یافت.





این سیستم ها مزایای متعددی نسبت به سیستم های گرمایشی جابجایی دارند و منجر به صرفه جویی انرژی قابل توجهی در مقایسه با سیستم های رایج فعلی می شوند.
به طور كلي در ساختمان هاي موجود كه داراي سيستم هاي گرمايشي جابجايي هستند، روشهاي ارايه شده در بخش هاي گذشته جهت بهينه سازي سيستم هاي رايج موجود پيشنهاد مي شود. براي واحدهاي ساختماني جديد بي شك انتخاب سيستم گرمايشي تابشي كه تعريف آن ذكر شد، بهترين گزينه مي باشد. بايد اشاره كرد كه حتي تعويض سيستم هاي رايج با سيستم هاي تابشي در ساختمانهاي موجود نيز منجر به صرفه جويي هاي قابل توجه در مصرف انرژي خواهد شد و از نظر اقتصادي كاملاً به صرفه مي باشد. در ادامه دو تكنولوژي نوين تابشي كه در ايران نيزامكان استفاده از آنها فراهم شده است، معرفي مي گردد. در انتخاب اين دو نوع دو تكنولوژي نوين هدف اصلي مكان بكارگيري گرمايشي تابشي در ساختمان هاي موجود مطابق با تكنولوژي موجود در ايران بوده است. اين دو تكنولوژي نوين شامل گرمايش كفي با كاربرد بيشتر براي ساختمان هاي غيرصنعتي و بخاري هاي مادون قرمز با سوخت گاز طبيعي براي واحدهاي صنعتي و سالنهاي بزرگ با امكان انتقال حرارت موضعي است. در ادامه هر يك به تفصيل تشريح مي گردد :‌


پنل هاي حرارتي و سيستم گرمايش كفي
شايد واژه پنل هاي حرارتي از گرمايش كفي آشناتر به نظر برسد. به طور خلاصه در پنل هاي حرارتي غالب انتقال حرارت از طريق تباش به محيط صورت مي گيرد. پنل هاي حرارتي در جنس ها و با اشكال متفاوت ساخته مي شوند كه عمدتا از داخل آنها آب گرم عبور مي كند. پنل هاي حرارتي در سقف، كف و يا در ديوارهاي ساختمان نصب مي گردند و بالاي 50 درصد حرارت به صورت تابشي از آنها به هواي داخل ساختمان انتقال مي يابد. چنانچه پنل هاي حرارتي در كف ساختمان نصب شوند، اصطلاحاً سيستم گرمايش كفي ناميده مي شوند. با توجه به امكان بكارگيري سيستم گرمايش كفي درايارن در ادامه به بررسي سيستم گرمايش كفي پرداخته شده است. دليل اين امر را بايد در مزاياي اين سيستم جستجو كرد. سيستم گرمايش كفي تنها باعث صرفه جويي در مصرف انرژي نمي شود، بلكه مزاياي ديگري نيز دارد كه در ادامه بررسي شده اند.
گرمايش كفي عمدتا به يكي از صورتهاي زير مي باشد :
1- سيستم گرمايش از كف با هواي گرم
2- سيستم گرمايش از كف با جريان الكتريسيته
3- سيستم گرمايش از كف با آب گرم
به دليل اينكه هوا نمي تواند گرماي زيادي را در خود نگاه دارد، روش هواي گرم در منازل مسكوني چندان مقرون به صرفه نيست. روش الكتريكي نيز فقط زماني مقرون به صرفه است كه قيمت انرژي الكتريكي كم باشد. در مقايسه با دو روش ذكر شده، سيستم گرمايش با آب گرم (هيدروليك) مقرون به صرفه و خوشايندتر مي باشد و به اين علت است كه سالهاي متمادي در سراسر دنيا مورد استفاده قرار گرفته است. در ادامه بحث هر جا به گرمايش كفي اشاره مي شود، منظور همان سيستم هيدروليك مي باشد.



جايگاه سيستم گرمايش كفي در جهان :
بر خلاف آنچه كه ممكن است تصور شود، بزرگترين بازار گرمايش كفي جهان متعلق به كشور كره است. دليل اصلي اين امر روش گرمايش سنتي كره اي ها است. اين روش موسوم به ONDOL به معناي سنگ گرم، از 500 سال قبل از ميلاد در اين كشور استفاده مي شد و در آن حرارت توليد شده به سنگ هاي كف اتاق ها منتقل و حرارت سنگ ها فضاي اتاق را گرم كرد. با گذشت سالها اين روش گرمايش سنتي به سيستم گرمايش كفي، كه كره اي ها آن را كف لوله مي نامند، تبديل شده است، امروزه 95 درصد خانه هاي كره به گرمايش كفي مجهز هستند.
قديمي ترين سيستم گرمياش كفي، متعلق به سال 1200 قبل از ميلاد مي باشد كه در قصري در آناتولي كشف گرديده است. بعدها اين سيستم در المپيا (800 سال قبل از ميلاد ) به كار گرفته شد و رومي ها از 80 سالقبل از ميلاد اين سيستم را به دليل راحتي و آسايش آن به عوان يك سيستم مدرن استفاده مي كردند. در اين سيستم ها گرما از طريق گازهاي گرم حاصل از احتراق در كانال هايي كه در زير كف حفر شده اند، به كف فضاها انتقال پيدا مي كرد.
به مروز زمان استفاده از اين سيستم جهت گرمايشي ساختمانها به فراموشي سپرده شد، تا اينكه با عرضه تكنولوژي هاي جديد، مجددا به صورت جدي در دهه هاي آخر قرن بيستم مطرح گرديد با اين تفاوت كه اين بار تامين گرمايش، از طريق آب گرم يا المنت هاي برقي مورد توجه قرار گرفت. هم اكنون سيستم گرمايش كفي در نيمي از خانه هاي جديد اروپا استفاده مي شود.
بعد از كره، آلمان بيشتر ميزان استفاده را از سيستم گرمايش كفي دارد و رتبه سوم متعلق به ژاپن است كه براي محيط هاي مسكوني سيستم نويني را ابداع كردند. ژاپني ها روش متداول اروپا را بيشتر در محيط هاي عمومي مانند بيمارستانها، ورزشگاه ها و مدارس به كار مي برند.
استفاده از روش هاي گرمايش كفي در ايران قدمت چنداني ندارد. چند دهه قبل استفاده از لوله هاي آب گرم مصرفي در كف حمام ها براي گرمايش مروداس قرار گرفت، ولي به دليل پوسيدگي لوله ها، گسترش نيافت. در اواسط دهه گذشته چند مورد گرمايش كفي انجام شد، اما اجراي علمي اين سيستم با كسب دانش روز و تامين اقلام لازم مطابق با استانداردهاي بين المللي در كمتر از ده سال اخير آغاز شده است.



موارد كاربرد سيستم گرمايش كفي:
سيستم گرمايش كفي در موارد مختلفي كاربرد داد كه در ادامه به چندين نمونه از آنها اشاره مي گردد :
از سيستم گرمايش كفي براي گرمايش منازل مسكوني اماكن تجاري، استخرها و سالن هاي بزرگ مي توان استفاده كرد. همچنين مي توان از اين سيستم براي ذوب كردن يخ و برف پياده روها، لنگرگاههاي بارگيري، جاده ها، ورودي ساختمانها و بيمارستانها، باند فرود هواپيما و زمينهاي ورزشي (زمين فوتبال و ...)، كه در تمامي اين مكان ها دسترسي آسان و سريع به محل الزامي است، استفاده كرد. با استفاده از اين روش هزينه هاي برف رويي و نمك پاشي از بين مي رود و همچنين ساختار ساختمان با محل موردنظر نيز حفظ مي شود


منبع: نشریه تهویه و تاسیسات