کوچولو در امتداد شب

[. : : H@med : : .]

درباره مشکلات شبانگاهي کودکان چه مي‌دانيد؟
روز پرکاري داشته‌ايد و به سختي کار کرده‌ايد. زمان آن فرا رسيده است که کوچک‌ترها به شما شب‌بخير بگويند، به بستر بروند، چشمان‌شان را ببندند و به خواب بروند تا روز بعد در ساعت مناسبي، سرحال و شاداب از خواب برخيزند. ولي در خانه شما اوضاع به اين شکل نيست. کودک تقاضا مي‌کند قصه ديگري برايش تعريف کنيد تا به خواب برود. مي‌خواهد يک بار ديگر به دستشويي برود و يا اينکه نيم ساعت ديگر تلويزيون تماشا کند. در آخر مي‌خوابد اما نيم ساعت بعد از اينکه شما چرتتان ببرد دوباره بيدار مي‌شود و به اتاق شما مي‌آيد و اين بار مي‌خواهد کنار شما بخوابد.
در هر خانه‌اي حداقل گاهي، مشکلات خوابانيدن کودک در هنگام شب وجود دارد. راه رفتن در خانه، وحشت‌هاي شبانه، اضطراب از جدا شدن و بي‌خوابي ايجاد شده در اثر يک بيماري و يا هيجان بيش از حد مي‌تواند در هر زمان در هر خانواده‌اي روي دهد. اگر نيازهاي خواب کودکان و والدين يکسان بود، خوابيدن در هنگام شب براي همه خانواده بسيار آسان‌تر بود ولي چنين نيست. نوزادان و کودکان خواب سبک‌تري دارند. 80 درصد خواب افراد بالغ عميق است، در حالي که تنها 50 درصد خواب نوزادان عميق است.
بسياري از متخصصان کودک معتقدند که الگوي کلي خواب کودک به اين صورت است که يک کودک دو ساله به طور متوسط به 12 ساعت خواب در شب، به علاوه يک تا دو ساعت چرت بعدازظهر نياز دارد. در شش سالگي، کودک هنوز نيازمند 12 ساعت خواب ولي با چرت‌هاي کوتاه‌تري است.

کودکاني که به رختخواب نمي‌روند
کودکان به دلايل متعددي در مقابل رفتن به رختخواب مقاومت مي‌کنند. شايد آنها از تاريکي و يا بيدار نشدن به موقع مي‌ترسند و يا اينکه هنگامي که تنها هستند احساس ناامني مي‌کنند. بدون شک کودکان ترجيح مي‌دهند بازي کنند و يا اينکه تلويزيون تماشا کنند و به طور يقين دوست دارند که شما آنها را همراهي کنيد و يا به آنها توجه نشان دهيد.
هنگامي که کودکان بزرگ‌تر مي‌شوند، زندگي اجتماعي آنها اهميت پيدا مي‌کند. به هر ترتيب هر خانه‌اي بايد زمان مشخصي براي خوابيدن داشته باشد.

تعيين برنامه شبانگاهي
کودکان دوست دارند بدانند بعد چه اتفاقي مي‌افتد. يک برنامه منظم شبانگاهي مي‌تواند آنها را از اينکه هنگام خواب و استراحت فرارسيده آگاه کند. براي تعيين برنامه شبانه از راهنمايي‌هاي زير پيروي کنيد:
• سخت نگيريد: برنامه عادي خانواده و خواسته‌هاي کودک را در نظر بگيريد. الگويي را که تصميم به ادامه آن نداريد آغاز نکنيد. برنامه شبانه بايد در کل روز يک احساس امنيت و نزديکي آرام‌بخشي را ايجاد کند. اين برنامه مي‌تواند تنها صحبت درباره روزي که گذشت و آمادگي براي فردا باشد. آماده کردن لباس‌هاي مدرسه و مرتب کردن کتاب‌هاي فردا نيز برنامه مناسبي براي کودکان بزرگ‌تر خواهد بود.
• با علامت‌هايي برنامه را مشخص کنيد: کودک را از آغاز شدن برنامه شبانه آگاه کنيد. مي‌توانيد خيلي ساده به کودک بگوييد: «وقتي اين نمايش تموم بشه وقت خوابه» يا اينکه روي يک کاغذ رنگي يک دايره بکشيد. آن را به قسمت‌هايي که روي آنها برچسب زمان بازي، زمان خواب و زمان قصه چسبانيده شده‌اند، تقسيم کنيد. وسط کاغذ را سوراخ کنيد و روي آن يک فلش نصب کنيد. هنگامي که زمان خواب رسيد، فلش را به سمت زمان خواب بچرخانيد يا اينکه يک ساعت روي کاغذ بکشيد، طوري که زمان خواب را نشان دهد و آن را نزديک ساعت واقعي قرار دهيد. هنگامي که ساعت واقعي همان ساعتي را نشان داد که ساعت کاغذي نشان مي‌دهد، زمان خواب کودک فرارسيده است.
• پيش از خواب کودکان را آرام کنيد: کتک‌کاري در ميان کودکان و بازي‌هايي که نيازمند فعاليت زياد هستند، براي ساعت پيش از خواب مناسب نيستند. کودک بايد نيم ساعت پيش از زمان خواب به فعاليت‌هاي آرام بپردازد تا به تدريج براي خواب آماده شود. به جاي جنگ متکا و توپ‌بازي، برنامه پيش از خواب مي‌تواند شامل نظافت، مطالعه کردن، شنيدن قصه و يا موسيقي باشد.
• برنامه شبانگاهي را به طور مناسب برگزار کنيد: آماده شدن براي خواب بايد شامل نوازش کودک و زمان نزديکي و محبت ميان شما و او باشد. او بايد در اين هنگام احساس امنيت و آرامش بيشتري کند. بسياري از کودکان دوست دارند يک کتاب خاص پيش از خواب به طور مرتب خوانده شود. بعضي از کودکان دوست دارند که پدر و مادرشان برايشان قصه بگويند يا براي آنها ترانه‌هاي کودکانه خوانده شود.
• فکر نکنيد که کودکان بزرگ‌تر نيازمند برنامه شبانگاهي نيستند: حتي کودکاني که حدود 12 يا 13 سال دارند، نياز دارند که براي آنها داستان‌هايي خوانده شود. گاه از اين زمان براي صحبت کردن درباره يک موضوع مهم و يا پرس‌وجو درباره مسايلي که ممکن است مشکل‌زا شود، استفاده مي‌شود. زمان خوابيدن يک فرصت بسيار عالي را براي نزديک شدن به يکديگر فراهم مي‌کند. رسوم شبانگاهي که در کودکي آغاز مي‌شود، مي‌توانند به کودک در سراسر عمر کمک کند. بعضي ديگر يادداشت روزانه مي‌نويسند و يا اينکه براي روزهاي بعد برنامه‌ريزي مي‌کنند.
• انعطاف‌پذير باشيد ولي بدانيد که چطور برنامه را قطع کنيد: اگر ندانيد که چطور بايد در اين‌گونه موارد تصميم بگيريد که چراغ‌ها را خاموش کنيد و به خواب رويد، برنامه شبانه مي‌تواند خسته‌کننده و پايان نيافتني شود، اجازه وقت‌گذراني ندهيد. قانع نشويد که يک داستان ديگر را براي کودک بخوانيد. به جاي آن، تعداد داستان‌هايي را که شب بعد براي او مي‌خوانيد از پيش تعيين کنيد و تنها همان تعداد داستان را بخوانيد. اگر قرار دادن محدوديت براي شما مشکل ايجاد کرده است، مي‌توانيد از ساعت يا تايمر استفاده کنيد. به کودک خود بگوييد: «ساعت هفت و نيم زمان خوابه و چراغ‌ها بايد خاموش بشن.»

صحبت درباره ترس کودکان
همه و حتي کودکان ترس‌ها و تشويش‌‌هايي دارند که شب‌ها بيشتر خودشان را نشان مي‌دهند. کودک خود را تشويق کنيد که درباره مسايل و مشکلاتش با شما صحبت کند تا بتوانيد آنها را برطرف و به او کمک کنيد تا بخوابد، او را کمي نيز نوازش کنيد.