زنگ مدرسه که ‌زده مي ‌شود، تعدا زيادي کودک‌ دبستاني که صورت‌هايشان را با رنگ و اکليل گريم کرده‌اند و شکل موش و خرگوش و گربه شده‌اند، با شوق و ذوق هرچه تمام‌تر از در مدرسه بيرون مي‌ پرند و در رسيدن به پدر و مادرهايشان با هم مسابقه مي‌ گذارند تا زودتر چهره جديدشان را به آنها نشان دهند. چند سالي است که نقاشي کردن روي صورت کودکان در جشن‌هاي مدرسه و يا در نمايشگاه‌هاي مختلف رواج پيدا کرده است. ولي آيا اين رنگ‌ها که صورت کودکان را براي سرگرمي، زيباتر مي‌ کنند؛ براي کودکان بي ‌خطر هستند؟

با دکتر بهروز باريک‌بين، متخصص پوست و مو در اين مورد به گفتگو نشسته‌ايم.

گه گاه در نمايشگاه‌هاي گوناگون با غرفه‌هايي روبرو مي‌ شويم که مشغول رنگ‌آميزي صورت بچه‌ها هستند و کودکان و والدين آنها، خوشحال از اجراي اين مراسم، در صف ايستاده‌اند، همچنين در جشن‌هاي مدارس و نيز در برخي مهد کودک‌ها در برخي شهرهاي بازي با بچه‌هايي که صورت رنگ‌آميزي شده دارند مواجه مي‌ شويم، شما هم ديده‌ايد؟

بله، کودکان عاشق اين سرگرمي هستند، غافل از اينکه مصرف اين رنگ‌ها بر روي صورت چه عوارضي مي‌ تواند داشته باشد. بايد توجه داشته باشيم که به هر حال کودکان دوست دارند که نقش‌هاي فانتزي روي صورت‌شان کشيده شود و آن را نوعي تفريح مي ‌دانند، اما والدين بايد از شيوه انجام کار و عواقب احتمالي اين کار آگاهي داشته باشند.


از چه رنگ‌هايي براي اين کار استفاده مي ‌شود؟
براي رنگ‌آميزي صورت کودکان، از وسايل مختلفي استفاده مي‌ شود، مثل ماژيک‌هاي معمولي، وسايل آرايشي خانم ها، آبرنگ و رنگ گوآش. افراد حرفه‌اي‌ هم از رنگ‌هاي گريم براي اين کار استفاده مي‌ کنند که به آن رنگ فون مي گويند.

رنگ‌هاي فون دو نوعند: فون خشک که آن را " پن‌کک(paint cake)" و فون چرب که آن را " پن‌استيک (panit stick)"مي‌ نامند.

از فون چرب براي گريم بازيگران سينما و آرايش عروس استفاده مي ‌شود.


کدام بهتر است؟
براي رنگ‌آميزي صورت کودکان گاهي از فون خشک استفاده مي کنند که با آب و صابون يا شيرپاک‌کن به سادگي قابل پاک‌کردن است. اگر از آبرنگ استفاده مي ‌شود، بايد پوست صورت زود شسته شود. به طور کلي استفاده از ماژيک و رنگ گواش براي رنگ‌آميزي صورت بچه‌ها اصلا توصيه نمي ‌شود، زيرا رنگ‌ها به سادگي از روي پوست پاک نمي‌ شوند و مي ‌توانند مضر باشند.

در هر حالتي(حتي با فون خشک) نبايد رنگ براي مدت طولاني روي صورت کودکان باقي بماند و حداکثر طي چند ساعت بايد با آب و صابون يا شيرپاک‌کن پاک شوند.

همچنين کودک نبايد به اين تفريح عادت کند.


آيا اين رنگ آميزي عارضه‌اي هم دارد؟
استفاده از هر نوع ماده شيميايي از جمله رنگ، روي صورت مي‌ تواند با عوارضي همراه باشد. شايع‌ترين اين عوارض حساسيت پوستي است. به عنوان مثال اگر کودکي به نوعي رنگ حساسيت داشته باشد ممکن است در مرتبه اول استعمال آن روي پوست، مشکل خاصي ايجاد نشود، اما در مرتبه دوم استفاده، پوست دچار قرمزي، تورم و خارش‌شود که مي ‌تواند عوارض ناخوشايندي را به همراه داشته باشد. در اين شرايط مراجعه به متخصص پوست و مو ضروري است.

مشکل‌ ديگري که به خصوص با استفاده از رنگ‌هاي چرب و در کودکان بزرگ تر و نزديک سن بلوغ، امکان بروز آن وجود دارد، زدن جوش‌هاي غرور جواني(آکنه) است، به اين ترتيب که با مسدود شدن منافذ پوست و تجمع چربي‌هاي پوست در اين منافذ، ابتدا جوش‌هاي سرسياه و سرسفيد روي پوست به وجود مي ‌آيند و سپس در صورت ادامه مصرف رنگ‌هاي چرب روي پوست، اين جوش‌ها تبديل به جوش‌هاي التهابي و چرکي خواهند شد.

در درجه اول توصيه ما اين است که از اين رنگ‌آميزي‌ها روي صورت کودکان استفاده نکنيد، و در درجه بعد، اگر به هر دليل مايل به امتحان اين تفريح براي فرزندتان هستيد، فقط يک بار اين کار را انجام دهيد و بعد از آن سريعا رنگ‌ها را از روي پوست کودکتان پاک کنيد.


علايم حساسيت پوست صورت کودک به رنگ نقاشي چيست؟
علايم حساسيت پوستي به صورت ايجاد قرمزي، تورم و خارش است که اين ها علايم يک اگزماي تماسي آلرژيک هستند. گاهي ممکن است اين حساسيت به صورت ضايعاتي شبيه کهير نمايان شوند.

به هر حال اگر بعد از نقاشي، در پوست صورت کودک خود متوجه قرمزي و تورم شديد و يا اگر کودک از خارش پوست شکايت کرد، بلافاصله رنگ را با آب و صابون بچه يا شامپوي بچه بشوييد.


حال اگر صورت کودک به رنگ حساسيت داشت، چه کار کنيم؟
با بروز حساسيت پوستي، قدم اول شست‌شوي رنگ از صورت است. در مرحله بعد بايد به يک متخصص پوست و مو مراجعه کنيد تا تحت نظر وي از داروي ضد التهاب موضعي و نيز از داروهاي ضد حساسيت و ضد خارش خوراکي (در صورت لزوم) استفاده کنيد و يادتان باشد هرگز رنگ‌آميزي روي صورت کودک خود را تکرار نکنيد، زيرا با تکرار آن، مشکلات به وجود آمده، دو برابر خواهد شد.


بهترين روش پاک کردن اين رنگ‌ها در خانه چيست؟
بهترين روش شستن اين رنگ‌ها همانطور که ذکر شد، استفاده از آب معمولي و صابون بچه يا شامپو بچه است تا کمترين تحريک پوستي را ايجاد کند. گاه مي ‌توان از شيرپاک‌کن نيز براي اين منظور استفاده کرد و بعد صورت را با آب خالي شست. بعد از شستشوي کامل رنگ از روي پوست، بهتر است از يک مرطوب‌کننده ساده پوست (مانند وازلين يا اوسرين) استفاده کنيد، تا آسيب رسيده به پوست در اثر استفاده از رنگ و نيز صابون به حداقل برسد.

اگر پوست صورت کودکان دچار قرمزي شد، هنگام مواجهه با آفتاب بايد ضدآفتاب نيز براي وي استفاده شود.


بچه‌ها چند ساعت مي ‌توانند با اين صورت‌هاي رنگي ذوق کنند؟
رنگ‌ها بهتر است طي يکي دو ساعت از روي پوست پاک شوند تا مشکلات احتمالي به حداقل برسند. يادتان باشد نگذاريد فرزندتان با رنگ‌ صورت، شب تا صبح را بخوابد.


اصلا آيا درست است کودکان از لوازم آرايش بزرگسالان استفاده کنند؟
به طور کلي استفاده از لوازم آرايش و گريم بزرگسالان براي کودکان به چند دليل صلاح نيست، زيرا:

اولا) فرهنگ غلط استفاده از لوازم آرايش را عملا به کودکان‌مان آموزش مي ‌دهيم و آنها را در بزرگسالي با مشکلات جدي مواجه خواهيم کرد.

ثانيا) پوست کودکان بسيار حساس‌تر از بزرگسالان است و امکان بروز آلرژي و حساسيت پوستي در آنها بيشتر است؛ به خصوص اين مساله در کودکان مبتلا به آلرژي‌هاي پوستي (اگزماي سرشتي) و تنفسي (آسم) شايع‌تر است.

ثالثا) امکان دچار ‌شدن پوست کودکان به آکنه(جوش غرور جواني) در سن پايين وجود دارد.