چینه شناسی

[RUBY]

چینه شناسی

مختصرى از زمين شناسى ايران قبل از سرى اليگوسن







چينه‌شناسى Stratology متشکل از دو واژه يونانى Strata به معناى چينه و Logy به معنى شناسايى است.چينه‌نگارى Stratigraphy متشکل از دو واژه يونانى Strata و graphy به معناى شکل نگاشتن و ترسيم است.

[RUBY]

گروه چينه شناسى

باتاسيس سازمان زمين شناسى کشوردرسال 1338بخشى به نام زمين شناسى منطقه اى باهدف تهيه نقشه هاى زمين شناسى بوجود آمد که درسال هاى بعد نام آن به گـــــروه چينه شناســــــى تغييريافت.از آغازتشکيل، اين گروه همکارى نزديک وپيوسته اى با گروه هاى مختلف سازمان چون سنگ شناسى ، فسيل شناسى،اکتشاف وزمين شناسى مهندسى داشته ونتيجـــــــه ايــــن همکـارى ها،گزارش هاومقاله هاى بيشمارى است که چه درداخل وچه در خارج از کشورچاپ ومنتشرشده است.تهيه نقشه زمين شناسى خاورميانه درچهارچوب تهيه نقشه هاى زمين شناســــــى جهـــــــان بيانگربنيه علمى وعملى بالاى اين گروه تا سطح جهانى است.


حاصل کارکارشناسان گروه چينه شناسى نقشه هاى زمين شناسى بامقياس هاى گوناگون است کــــه هرکـــــــدام کاربردعلمى،اقتصادى وعمرانى بخصوصى دارد. در برداشتهاى صحرايى ، زمين شناسنان پديده هاى زمين شناختى را مورد توجه و دقت قرارمى دهند تا بتواننداين پديده ها را بصورت نشانه هايى بر روى نقشه ها نمايش دهند . از مهمترين آنها مواد معدنى هسنتد که دانسته هاى مربوط به آن در اختيار گروههاى اکتشافى گذاشته مى شود. افزون بر اين زمين شناسان پديده هاى زمين ساختى و زمين شناسى مهندسى مانند شکستگى ها ، چين خوردگى ها ، زمين لغزشها و گسله هاى فعال و غيرفعال را چه از ديدگاه علمى و چه از نظر داده هاى پايه براى عمليات دقيقتر و اجراى طرحهاى عمرانى- ملى معرفى مى کنند . کارشناسان گروه چينه شناسى با برداشتهاى صحرايى و مطالعه نمونه هاى سنگى لازم به بررسى حوضه هاى رسوبى گذشته پرداخته و به نوع و فرايندهاى پيدايش آنها پى مى برند . با بررسى رخساره و ستبراى رسوبها ، کارشناسان به آب و هواى ديرينه در زمانهاى مختلف نيز پى خواهند برد. که هر کدام از اين مقوله هاى مطالعاتى مى تواند کمک شايانى در شناخت خواستگاه مخازن هيدروکربورى و يا انواع ذخاير ذغال سنگها باشد.

[RUBY]

مختصرى از زمين شناسى ايران قبل از سرى اليگوسن


فصل اول

اليگوسن،ميوسن،پليوسن

عنوان فصل : پيشگفتار
عنوان زير فصل : پيشگفتار


پيشگفتار

پس از گذشت نزديک به يک قرن کار منظم در زمين شناسى ايران وانبوه اطلاعاتى که در شرکت ملى نفت ايران، سازمان زمين شناسى کشور، شرکت ملى فولاد ايران، وزارت نيرو، سازمان برنامه و بودجه و مؤسسه هاى آموزش ـپژوهشى گردآمده، هنوز مباحث گونا گون زمين شناسى ايران بطور جامع ارزيابى و تدوين نشده است. چين است که در دانشگاهها، کار تعليم زمين شناسى به برداشتهاى استوار گشته که گاه به ذوق و سليقه و عقايد شخصى بستگى پيدا ميکند.
تدوين کتاب جامع زمين شناسى ايران، همکارى جمع دانشوران جامعه زمين شناسى را مى طلبد تا بتوند مقبول همگان افتد چرا که ((همه چيز را همگان دانند)). از تعليم و تعلم که بگذريم، براى علاقمندان به زمين شناسى و امور معدنى و دست اندر کاران برنامه هاى کشور، اطلاعاتى جامع و استاندارد شده در دست نيست تا بتواند حتى المقدور منعکس کننده واقعيات موجود باشد و بکار آنان بيايد. شمار فراوانى از دانسته ها نيز نزد کسانى است که گذر زمان آنانرا مى پرا کند و خود و دانسته ها رابه فراموشى و چه بسا به نيستى مى سپارد.
چنين بود که انديشه تدوين کتاب جامع زمين شناسى ايران شکل گرفت و درسال1363 مقبول مرکز
نشر دانشگاهى افتاد ولى چون پشتوانه مالى نيافت انجام اين طرح صورت نگرفت. سپس در سال 1364 مسئولين سازمان شناسى اجراى اين کار را به صواب ديدند ولى به همان دليل ماضى از مرحله دستورهاى ادارى فراتر نرفت .
سرانجام، پس از گذشت نزديک به پنجم سال طرح تدوين کتاب زمين شناسى ايران بتصويب وزارت معادن وفلزات رسيد. براى اجراى اين امر شوراى مرکزى کتاب زمين شناسى ايران مرکب از :
معاونت طرح وبرنامه
مشاور معدنى مقام وزارت
مديريت دفتر تحقيقات صنعتى ومعدن
نماينده وزارت نفت
نماينده شرکت ملى ايران
رياست مؤسسه آموزش ــ پژوهشى
نماينده سازمان زمين شناسى کشور
دراسفند1368 سامان داده شد تا خط و مشى کلى طرح را تعيين نموده ودر حين اجراى آن براى رسيدگى به امور جارى تشکيل جلسه دهد.
تا طرح تدوين کتاب، از هزار چم مقررات ادارى ـمالى بگذرد، زمستان 1369 فرا رسيد واز آن پس کارها بجدَ آغاز گشت. بنا شد تا کتاب جامع زمين شناسى ايران، در
مباحث: چينه شناسى
زمين شناسى اقتصادى
تکتونيک
متامورفيسم
ماگماتيسم
ژئومورفولوزى
تا پايان سال 1372 تدوين و با تلفيق زمين شناسى ـ تکتونيک ـ سايزموتکتونيک ـ توزيع کانسارها ــ متالوژنى ــ ماگماتيسم ــ متارموفيسم ــ ژئومورفولوژى ــ آبکوه نگارى واقليمى در مقياس يک به يک ميليونيم همراه گردد.
طرح تدوين کتاب زمين شناسى ايران با اقبال جامعه زمين شناسى مواجه گشت و تا سال دوم اجراى آن بيش از 55 تن از دانشوران و دست اندرکاران علوم و فنون زمين شناسى ايران براى نگاشتن موضوع هاى گونا گون با اين طرح پيمان بستند و شد آنکه همه چيز را همگان فراهم آورند.
توجه مستمر مقام وزارت جناب آقاى مهندس محلوجى، بدين طرح در خور ستايش است بينش گسترده و فراخ دستى ايشان باعث گشته تا گره از کارها گشوده شود،طرح شکوفاگردد و ياور بسيارى از استادان و دانشجويان گردد که موضوع رسالهاى تحقيقاتى خود را در راستارى مباحث کتاب جامع زمين شناسى ايران مى جويند.
دکتر محمود احمد زاده هروى و مهندس رضا حاجى زاده امينى اين کار سترگ را بنيان گذاشتند ودر تمام مراحل اجراى آن مسئولانه به يارى دست اندرکاران طرح شتافتند.

[RUBY]

عنوان فصل : فصل اول
عنوان زير فصل : مزوزوئيک





مزوزوئيک
سنگهاى ترياس در البرز با آهک ورميکوله آغاز شده ورميکوله آغاز شده و سپس با دولوميت ،آهک تخريبى و آهک متبلورادامه مى يابد (سازنداليکا).در شرق ايران ترياس با سرخ شيل (شيل رس دار و شيل آهکى قرمزرنگ)آغازمى گردد دربخش بالاتر دولوميتى وسپس تبديل به آهک متبلورمى گردد (آهک آسپهک). اين رسوبات بنام سازند شترى نام گذارى شد است(1965,.(J.stocklin et al. بر روى اين سازند مجموعه اى از شيل، ماسه و گاهى آهک قرار مى گيرد که سازند ناى بند خوانده مى شود و سن ترياس پسين دارد. سنگهاى مشابه اى از يزد و گلپايگان نيز گزارش شده اند. رديف ضخيمى از اين سنگها در نزديکى انارک وجود دارد که به آن گروه نخلک گفته مى شود.
درکوهاى کپه داغ نهشته هاى ترياس شامل شيل، ماسه سنگ، لايه هاى زغالى، کنگلومرا، آهک و مواد ولکانيکى است. اين نهشته هاى فسيلهاى ترياس ميانى و بالائى هستند. نهشته هاى ژوراسيک دراغلب نقاط ايران با رخساره شيل و ماسه سنگ داراى آثار گياهى و زغالسنگ آغاز مى گردد (سازند شمشک). اين رسوبات بيشتر ساحلى ــ مردابى بوده که هرچند گاه با دريا ارتباط نزديک داشته اند. سازند شمشک با ناپيوستگى همشيب (Disconfmity) و يا با ناپيوستگى (unconformity) روى سازندهاى قديمى تر قرار مى گيرد.
بر اساس مطالعه فسيلهاى گياهى سن اين سازند لياس مى باشد. در ژوراسيک ميانى ــ بالائى شرايط دريائى حاکم مى گردد. ابتدا آهکهاى مارنى با درون لايه هاى شيل ــ مارن دار ته نشست مى شوند(سازند دليچاى).اين سازند حاوى آمونيت هاى باژسين بالاِِئى ــ کالوين زيرين مى باشد. سپس در ژوراسيک بالائى آهکهاى چرت دارلارته نشست مى شوند که دربعضى از قسمتهاى البرزمرکزى خود توسط يک افق از رسوبات تخريبى قرمز رنگ اواخرژوراسيک پوشيده مى شود درمنطقه کرمان سازند بادامو بر روى سازند شمشک قرار گرفته که از آهگ آمونيت، بلمنيت و مرجان دار تشکيل شده است. يک رديف ماسه سنگ، شيل آهک و زغال برروى آن قرار مى گيرد که بنام سازند هجدک ناميده مى شود.
در منطقه کرمان و طبس آهکهاى ژوراسيک بالائى همراه با تبخيريها مى باشند و به نامهاى سازند نمکى ژوراسيک بالائى، آهک پکتن در و خساره ژيپس، سازند بيدو و طبقات قرمز گردووGaredu)) خوانده مى شوند. در بعضى مناطق مثل همدان سنگهاى گرانيتى و دگرگونى به سن ژوراسيک ديده شده است. کاملترين رديف نهشته هاى کرتاسه در کوههاى کپه داغ وجود دارد. اين نهشته هاى شامل شيلهاى دريايى، مارن وآهک بوده وبنظر مى رسد داراى تمام آشکوب هاى کرتاسه باشد. در کوهاى البرز سنگهاى کرتاسه گسترش وسيعى دارند وبيشتر ازآهک ومارن تشکيل شده اند. بغيراز چند استثنا، رسوبات نئوکمين تقريبا درهمه جاغايب هستند. در منطقه کرمان، رسوبات تخريبى قرمزرنگى که محتوى ژپيس نيز مى باشند آغاز گر رسوبات کرتاسه هستند وخود توسط آهک اوربيتولين دار(سازند تيز کوه البرز) پوشيده مى شود. بطور کلى رسوبات کرتاسه ازآهک تخريبى،آهک ريفى، مارن وشيل تشکيل شده است که توسط طبقات قرمز رنگ يا نبودهاى رسوبى ودگرشيبى ها قطع مى گردد.
در ايران مرکزى در قاعده سنگهاى کرتاسه اغلب دگر شيبى زاويه دار ديده مى شود و توسط رسوبات دريائى دنبال مى گردد. قاعده اين رسوبات دريائى داراى سن مختلفى از نئوکومين (منطقه بيارجمند ــ پرتوآذر، نبوى 1977) تا آپتين (اغلب نقاط ايران مرکزى) مى باشد در ايران مرکزى علاوه بر آهک اوربيتولين دار قاعده کرتاسه، رخساره ديگرى ازشيل تيره رنگ وجود دارد که شيل بيابانک نامگذارى شده است ( pelissier 1968 Haghipour). در کرتاسه بالائى پس از پائين رفتن سطح آب دريا،و سپس بالا آمدن آن رسوباتى بحالت دگر شيب (Discordance) بر روى رسوبات قديمى ته نشست مى شود. اين رديف جديد گاهى اوقات با گنگلومرا آغاز مى گردد و سپس با آهک ومارن و رخسارهاى عميقتر (آهک پلاژيک ــ راديولاريت) درپايان دوره دنبال مى شود. اين رخساره که بيشتر در بلوچستان وبطور محدودى در مناطق مرکزى، شرقى غرب ايران گسترش دارد همراه با افيوليت مى باشد و آميزه رنگين (Doloured mélange) ناميده مى شود. فعاليت هاى پلوتونيکى ولکانيکى بطور محدود در زمان کرتاسه وجود داشته است که از آن جمله مى توان از بخش مرکزى البرز شمالى (نبوى،1976)، البرز مرکزى (1966 ,Steiger ــ 1966 ,Allenbach ) چهار گوش رشت (1957 ,.Annells et) و يا درايران مرکزى از مناطق يزد و عقدا نام برد.
درزمان کرتاسه بالائى ــ پالئوسن، فاز کوه زائى لارامين سبب توقف رسوبگذارى و ايجاد ديگرشيبى در قاعده سنگهاى ترسيرى گرديد. اين ديگرشيبى در اغلب نقاط ايران بجز کپه داغ، مناطق مرزى ايران و پاکستان و در بعضاز نواحى آميزه رنگين ديده مى شود.
تصور مى شود رسوبگذارى از پرمين به ترياس در زاگرس ادامه داشته که در بيشتر جاها با لايه هاى آهکى داراى آثار کرم فراوان آغازمى گردد و سپس با سنگهاى دولوميتى و لايه هاى گچى که نشانگر وجود محيطى تبخيرى است خاتمه مى پذيرد(سازند خانه کت).
تشکيلات نيريز از شيل و لايه هاى کربناتى تشکيل شده و به لياس نسبت داده مى شود. اين سازند برروى سنگهاى کربناتى سازند خانه کت قرارمى گير.افزايش عمق حوضه رسوبى مجموعه اى از رسوبهاى آهکى و دولوميتى و مارن تشکيل مى گردد، که تحت نام گروه خامى تقسيم بندى شده انداين گروه شامل سازند آهکى دولوميتى سورمه است که بيشترين ضخامت را دارد (672 متر) و در جهت جانبى به لايه هاى آهکى مارنى تبديل مى گردد که در مناطق خوزستان و لرستان گسترش دارد و بطور غير رسمى به نامهاى ديگرى خونده مى شود. در اواخر ژوراسيک با کاهش ژرفاى حوضه رسوبى در نهشته هاى تبخيرى در لرستان، خوزستان و بخش ساحلى فارس بر روى سازند سورمه تشکيل مى گردند. گروه خامى داراى دو سازند ديگر به نامهاى فهاليان و داريان مى باشد که هر دو آهکى هستند و به کرتاسه تعلق دارند. اين دو سازند دربخشى از خوزستان وفارس به مارنهاى گادوان ودرلرستان به تناوب سنگ آهک و مارن سازند گرو تبديل مى گردند. گروه بنگستان که بر روى گروه خامى قرار مى گرد از سنگهاى آهکى و مارن،آهک مارنى و شيل تشکيل شده است. اين گروه شامل سازندهاى کژدمى (شيل)، سروک (آهک) و ايلام (آهک) مى باشد. در اغلب مناطق از غير لرستان سنگهاى آهکى ايلام با پيوستگى همشيب بر روى سازند سروک قرار مى گيرد (نبود رسوبات تورونين ــ کونياسين) که سپس با ارتباط انگشتى تبديل به شيل و مارنهاى گورپى مى شود. در استانهاى خوزستان و لرستان يک بخش آهک مارانى به نام بخش امام حسن در داخل نهشته هاى گورپى قرار دارد و در استان فارس اين شيلهاى تبديل به آهکهاى تاربور مى شود کرتاسه پسين در لرستان با رسوبات فليش گونه سازند اميران مشخص مى گردد که در جهت افقى به ارتباط انگشتى به سازند گورپى تبديل مى شود

[RUBY]

عنوان فصل دوم


سنوزوئيک
در ايران مرکزى، شمال غرب ايران، کوهاى البرز وشرق دشت لوت رسوبات دريائى تريسر (Tertiary) زيرين توسط آهک وکنگومراى آلوئولين ونوموليت دار آغازمى گردد(کنگلومراى فجن وآهک زيارت). براساس مطالعات فسيل شناسى سن کنگلومراى فجن پالئوسن ــ ائوسن مى باشد.
در منطقه کرمان رسوبات کرتاسه بالا بتدريج تبديل به يک واحد کنگلومراى بنام کنگلومراى کرمان (Huckriede et al.,1962) مى گردد.
حرکت هاى خشکيزائى در پايان ائوسن بالائى سبب گسترش عمومى خشکيها شده و در رابطه با اين حرکت هاى تکتونيک است که آتشفشانها فعال شده و رديفى از سنگهاى ولکانيکى و توف را بضخامت حدود 4000 متر به وجود آورده اند. سن اين سنگها لوتسين ميانى ــ بالائى مى باشد. در بخشى از ايران مرکزى بخصوص در زون اروميه ــ دختر يک کمربند ولکانيکى بطور مورب از درياچه اروميه تا آتشفشان بزمان وجود دارد که آنرابه ائوسن بالائى، شيل و ماسه سنگ (Brackish water)، اليگوسن ويا به زمانهاى جوانتر نسبت مى دهند. آهکهاى دريائى تا لب شور، تشکيل دهنده نهشته هاى ائوسن واليگوسن کپه داغ مى باشد. در بلوچستان ضخامت زيادى از ماسه سنگ وشيل (فليشهاى ائوسن واليگوسن ) معرف دوسرى فوق هستند. حدود 800 متر رسوبات دريائى در زمان پالئوژن در حوضه رسوبى زاگرس نهشته شده است. سازند پابده که از شيل هاى خاکسترى، لايه هاى نازک آهک مارنى وآهک چرت دار تشکيل شده، معرف تمام زير سيستم پالئوژن است. تغيير رخساره از شيل ها ومارنهاى سازند پايده به سنگهاى آهکى سازند جهرم در تمام مناطق فارس، خوزستان ولرستان ديده مى شود. واحدهاى ديگرى که هم ارزهاى زمانى بخشى از سازندهاى پابده وجهرم مى باشند عبارتند از:
سازند کشکان در منطقه لرستان که از ماسه سنگ وکنگلومر ا تشکيل شده وبطرف جنوب شرق با آهکهاى تله زنگ وشهبازان جايگزين مى شود. سازند ساچون در فارس از رسوبهاى قرمز رنگ، مارن، فورش سنگ ولايه هاى گچى مقدارى سنگ آهکى ودولوميت تشکيل يافته وضخامت آن به 1414 متر مى رسد

[RUBY]

عنوان فصل دوم



عنوان زير فصل : مقدمه

مقدمه

مطالعات چينه شناسى بر روى نهشته هاى اليگوسن، ميوسن پليوسن در ايران بر اساس مدارک موجود در نيمه دوم قرن نوزدهم آغاز گرديره است. ازاين زمان به بعد رويدادهاى مختلف که هرکدام نقطه عطفى درتاريخ زمين شناسى ايران بوده اند، سبب ايجاد تغييرت وتکامل درنحوه مطالعات زمين شناسى ايران گرديده است. اين رويدادها عبارتند از تاسيس شرکت ملى نفت ايران در سال1950 وتاسيس سازمان زمين شناسى کشوردرسال1959 .
با توجه به دو رويداد فوق، تاريخچه مطالعات زمين شناسى ايران از جمله نهشته هاى اليگوسن تا پليوسن رامى توان به دو بخش تقسيم نموده.
ــ مطالعات انجام شده قبل از 1950
ــ مطالعات انجام شده بعد از 1950

[RUBY]

عنوان فصل دوم



عنوان زير فصل : مطالعات انجام شده قبل از 1950


1950
تقريباً مى توان گفت که مطالعات زمين شناسى قبل ازسال 1950 بيشتر توسط هياتها واشخاص خارجى انجام شده که به دلايل مختلف به ايران سفر نموده اند. اين اشخاس يا بطور تصادفى ويا با مطالعه وشناسائى قبلى مناطقى راکه بيشتردر دسترس بوده، مورد مطالعه قرارداده اند. چنين مناطقى يا ازنظراقتصادى اهميت داشته است ويا داراى جاذبه زمين شناسى خاصى بوده است.
براساس گزارشات موجود اولين نهشته هائى که مورد مطالعه وبروسى هيأت هاى خارجى قرار گرفته، رسوباتى است که امروزه آنها رابنام طبقات استخوان دار مراغه(Maragheh bone beds) مى شناسيم. درسال1840 هيأتى روسى به سرپرستى خانيکوف(Khanikoff) از دانشگاهDopat (اکنون دانشکاه Estonina Tortustat ناميده مى شود)،طبقات استخواندار (Bone beds ) مراغه رامورد بررسى قرار داد (Tadao kamel et al.,1977). اولين گزارش علمى در مورد فسيلهاى موجود در نهشته هاى فوق در سال 1857توسط H.W. Abichنوشته شد. از اين تاريخ تا سال 1950 زمين شناسان متعددى با مليت هاى مختلف بطور پراکنده نهشته هاى اليگوسن تا پليوسن ايران را مورد مطالعه قرار داده اند. فهرست نام اين اشخاص، تاريخ ونام رسمى سازندهاى باستثناى زاگرس در جدول شماره 1 گرد آورى گرديده است. مطالعات زمين شناسى در زاگرس از اواخر قرن نوزدهم آغاز گرديد. پس از کشف اولين چاه نفت در مسجد سليمان توجه بيشترى به منطقه شده وبسيارى از مناطق دگر ايران توسط زمين شناسان شرکت نفت انگليس مورد مطالعه قرار گرفت. قبل از سال 1950 منطقه اى به وسعت يک صد هزار مايل مربع در حوزه علمياتى زمين شناسان شرکت نفت قرار داشت.
اين شرکت فبلاً بنام Oil.Co.Ltd.Persian - Anglo وبعدها بنامIranian Oil.Co.Ltd. ـ Anglo شناخته مى شود. منطقه اى را که شرکت مزبور تحت مطالعه وبررسى داد شامل برخ مناطق کرمانشاه، لرستان وخوزستان، بخش جنوبى ناحيه اصفهان، بيشتر منطقه فارس، وبخش جنوبى کرمان تا طول جغرافيايى 60 درجه شرقى گرينويچ بود(S.Elder,1957).
گزارشهاى متعددى توسط زمين شناسان اين شرکت نوشته شده که تعدادى از آنها چاپ نشده ودسترسى به آنها اگر غيرممکن نباشد، مشکل است. در ضمن بخاطر اين که در زمان مطالعه اين مناطق فرهنگ چينه شناسى جامعى تدوين نشده ومقاطع تيپ مشخص نگرديده بودند، لذا گاه يک واحد ليتولوژيکى در مکانهاى مختلف بنامهاى مختلف بوده ويا بر حسب نظر زمين شناسان جزو سازندزيرين وزمانى جزوسازند بالائى تقسيم بندى مى گرديد.
S.Elder(1957) اطلاعات جمع آورى شده در مدت چهل سال کار در جنوب غرب ايران را در قالب فرهنگ چينه شناسى جنوب غرب ايران تهيه نمود. اين فرهنگ بر اساس گزارشات چاپ شده زمين شناسانAnglo-persian Oil.Co.Ltd. و Oil. Co. Ltd. Anglo- Iranian تهيه گرديده است. در اين فرهنگ چينه شناسى نيز کوششى در جهت اصلاح نامهاى موجود، استفاده از واژه هاى جديد و معرفى مقاطع تيپ نشده است.
جدول 1 ــ فهرست اشخاصى که تا قبل از سال 1950 برروى نهشته هاى اليگوسن ايران مطالعه داشته اند (بغيراز زاگرس)

[RUBY]

8 7 6 5 4 3 2 1 Year/Fm. Name
▐ 1941 R.Furon
▐ ▐ 1940 H.G. Schenk
▐ 1939 L.&j.Marellet
▐ 1939 R. Furon et al
▐ ▐ ▐ 1935 H. Rieben
▐ ▐ 1934 A. Rviere
▐ 1933 O.Kuhn
▐ 1930 F.G.Clapp
▐ ▐ 1929 H.Debockh et al
▐ 1917 D.Golubiatnikoff
▐ ▐ 1911 A.F.Stahl
▐ 1929 E.Cakkeghan
▐ 1924 R.de Mecquenem
▐ 1908 G.E.Pilrim
▐ ▐ 1901 E.Verdenburg
▐ 1899 R.T.Funther
▐ 1890 A.Gaudry et al
▐ 1886 R.Lydekker
▐ 1886 H.Pohling
▐ 1885 E.kittel
▐ 1885 A.Rodlre
▐ ▐ ▐ 1875 E.Tietze
▐ 1872 W.T.Blanford
▐ 1859 C.A.Murray
▐ 1858 H.Abich
▐ ▐ ▐ 1855 W.K.Loftus
1= qom Fm., 2= Upper red Fm., 3= Bon beds, 4= Fish beds, 5= Hezardareh Fm., 6= Makran, 7=Sarmatian, 8= Akchegile
A.rodler داراى گزارشهايى نيز در سالهاى 1889 و 1890 مى باشد. R.de Medquenem نيز در سالهاى 1905، 1906، 1908 و 1911 در مورد موضوع فوق گزارشهايى داشته است.
زمين شناسانى که تا سال 1950 نهشته هاى اليگوسن ــ پليوسن زاگرس را مورد مطالعه وبررسى قرار داده اند. بترتيب زمان اولين گزارششان عبارتند از:
ـG.E.Pilgrim(1908) ـ ـًW.R.Smellie(1920)
ـH.G.Busk & .H.T.Mayo(1918)
ـR.K.Richardson(1942)
ـ J.A.Douglas(1928)
ـH.deBock,G.M. lees,F.D.S,Richardson (1929)
ـM.W.Strong(1937)
ـM.Reichel (1936ـ1937)
ـG.M.lees,F.D.S.Richarson.A.N.Thamas(1948 aـb)
ـC.A.E.Oٌ Brien(1948)
ـF.R.S. Henson (1950a)
ـA.N. Thomas(1950a)
بررسى زمين شناسى کوههاى مکران از سال 1935باکارهاى Harrison, Falcon (1936) وHarrison. (1935-6) آغاز گرديد. اين مطالعات براى شرکت ملى نفت ايران انجام گرفت واولين بررسى زمين شناسى در منطقه مى باشد.

[RUBY]

عنوان فصل دوم


عنوان زير فصل : مطالعات انجام شده بعد از سال 1950


مطالعات انجام شده بعد از سال 1950
در سال 1950 شرکت ملى نفت ايران شروع به کار نمود واز سال 1954 مطالعات منظم و اصولى چينه شناسى در زاگرس ومناطق مجاور توسط زمين شناسى خارجى وايرانى آغاز گرديد. نظر به اين که آهک آسمارى سنگ مخزن نفت در زاگرس مى باشد لذا گزارشات مختلفى در مورد چينه شناسى، فسيل شناسى، تغيير رخساره نهشته هاى اليگوسن ـ پليوسن و زمين شناسى مناطق نفتى وارتباط آنها با سازندهاى مشابه در کشورهاى مجاور نوشته شده است. در برخى از آنها عبار تند از D.C. Ion, S. Elder, A.E. Pedder(1951) در مورد منطقه نفتى آغاجارى، P.e.Kent,F.C.P.Slinger &A.N.Thomas(1951) درباره چينه شناسى غرب ايران و A.N. Thomas(1952) در مورد تغيير رخساره آهک آسمانى درسال 1956 شرکت نفت انگليس همراه با گزارش نفت وگاز، نقشه زمين شناسى ومقاطع جنوب غرب ايران رادربيستمين نشست کنگره بين الملى زمين شناسى درمکزيکو ارائه نمود.
فالکون N.L.Falcon) ) درسال 1955 مناطق نفتى ايران وارتباط آنها رابا محيط رسوبيشان مورد مطالعه قرارداد. پارکرو ديگران al) et (L.E.T.Park درسال1959 در رابطه بازمين شناسى لارستان وکرمان گزارش چاپ شده اى ارائه نمودند. سلينگر و کريچتون (F.C.P.Slinger & J.C.Crichton) درسال 1959 درباره زمين منطقه گچساران به فعاليت پراختند. در سال1962 ي.پرن و ج. حق شنو مطالعاتى درمورد چينه شناسى، تاريخچه زمين شناسى وپيدايش هيدروکربورها در ايران انجام دادند. بالاخره درسال 1965 فرهنگ چينه شناسى مناطق مورد توافق کنسر سيوم نفت ايران توسط G.A. James & J.G. Wynd تدوين گرديد. در اين فرهنگ ضمن انتخاب مقاطع تيپ، واحدهاى سنگى چينه شناسى از ترياس تا پليوسن نامگذارى و با رديفهاى سنگى عراق ــ کويت و عربستان سعودى مقايسه شده است. الف.ستوده نيا در سال 1971 بر اساس کارهاى انجام شده تا اين تاريخ بخش دوم فرهنگ چينه شناسى جنوب غرب ايران را تدوين نمود و سپس م.جلالى در سال 1988 باترجمه فرهنگ چينه شناسيG.A.James & J.G. Wynd چينه شناسى حوضه زاگرس را منتشر نمود. در ساير نقاط ايران نيز مانند زاگرس مطالعات اصولى چينه شناسى در مرکز، شمال و شرق ايران آغاز گرديد و مناطقى مثل قم، کوير مرکزى، جنوب دريايى مازندران و کپه داغ مورد مطالعه قرار گرفت. بخصوص پس از تاسيس سازمان زمين شناسى کشور در سال 1962 بسيارى از نهشته هاى اليگوسن تا پليوسن در سطح ايران، يا بصورت موضوعى و يا در چهار چوب تهيه نقشه هاى زمين شناسى مورد مطالعه قرار گرفتند. باتوجه تعداد زياد اين گزارشات و بخاطر اين که از تمام اين کارها در تدوين نوشتار استفاده شده لذا در اين جا از ذکر نام اين مولفين خوددارى و در هر جا که بکار آنها مراجعه شود، نام برده مى شوند.
ناحيه مکران در جنوب فرورفتگى جاز موريان و زون نهبندان ــ خاش، در گذشته و در مقايسه با ساير منطقه سختارى کشورمان مثل البرز، زاگرس و ايران مرکزى، کمتر مورد بررسيهاى زمين شناسى قرار گرفته است.
Stocklin (1952) و Huber (1952) با مطالعه ميکروفسيلها و ماکروفسيلها، نقشه اى با مقياس 000 00 1 : 1 براى کمربند ساحلى مکران تهيه نمودند.
در 1962 زمين شناسان شرکت ايتاليائى AGIP/SIRIP با استفاده از عکسهاى هوائى فتوژئولوژى نقشه زمين شناسى قسمت جنوبى چهار گوش طاهروئى را تهيه نمودند.
در سالهاى 60ــ 1959 بخشى از مکران داخلى توسط ايتال کنسولت مطالعه و تعدادى ازکانى زائى هاى کروميت مشخص گرديد. شرکت (Farquhar et al.,1961)Tidewater Oil نقشه اى از منطقه کوه بيرک تهيه نمود و سپس نقشه قسمتى از مکران داخلى توسط H.Bozorgnia، M.G.A.Boeuf و همکاران تهيه گرديد. گزارش کامل منطقه فوق به کمپانى شل لندن ارسال گرديده محرمانه است. در سالهاى بين 1971 تا 1977 مطالعات ديگرى در زمينه هاى کانى سازى، تکتونيک و افيولت هاى منطقه مکران انجام شده که اسامى مولفين آنها عبارت است از:
Urdea& Mallakpour(1971), Mallakpour & Ghasemipour (1971), Falcon(1976), Berberian (1976), Vitaـ Finzi (1975,1976), Shearman (1976),Hushmandzadeh(1977), Booth (1977).
جديدترين مطالعات زمين شناسى در منطقه مکران توسط شرکت Paragon-Contech(1985) انجام شده که در بخش چينه شناسى مورد استفاده قرار گرفته است

[RUBY]

عنوان فصل : فصل سوم - گسترش نهشته هاى اليگوسن، ميوسن و پليوسن در ايران
عنوان زير فصل : گسترش نهشته هاى سرى اليگوسن در ايران

گسترش نهشته هاى اليگوسن ،ميوسن و پليوسن در ايران

رسوباتى که در محدوده سنى سريهاى اليگوسن ــ ميوسن و پليوسن قرار مى گيرند، در ايران گسترش وسيعى داشته ودراغلب نقاط يافت مى شوند. ولى بخاطر تنوع حوضه رسوبيشان اين نهشته هاى رخسارى ــ رسوبى (نبوي1976 )، گسترش رسوبات اليگوسن،ميوسن وپليوسن را در مناطق ايران مرکزى،آذربايجان، مغان ودامنه شمالى البرز مکران وزاگرس مورد بررسى قرارمى دهيم