بسم الله الرحمن الرحيم
نمونه اي از بهشتيان
ومن كتاب له (عليه السلام)
إلى معاوية جواباً
وهو من محاسن الكتب.
أَمَّا بَعْدُ، فَقَدْ أَتَانِي كِتَابُكَ تَذْكُرُ [فِيهِ] اصْطِفَاءَ اللهِ تعالى مُحَمَّداً(صلى الله عليه وآله) لِدِينِهِ، وَتَأْيِيدَهُ إِيَّاهُ بِمَنْ أَيَّدَهُ مِنْ أَصْحَابِهِ، فَلَقَدْ خَبَّأَ لَنَا الدَّهْرُ مِنْكَ عَجَبا، إِذْ طَفِقْتَ
تُخْبِرُنَا بِبَلاَءِ اللهِ عِنْدَنَا، وَنِعْمَتِهِ عَلَيْنَا فِي نَبِيِّنَا، فَكُنْتَ فِي ذلكِ كَنَاقِلِ الَّتمْرِ إِلَى هَجَر، أَوْ دَاعِي مُسَدِّدِهِ إِلَى النِّضَالِ.
وَزَعَمْتَ أَنَّ أَفْضَلَ النَّاسِ فِي الاِْسْلاَمِ فُلاَنٌ وَفُلاَنٌ، فَذَكَرْتَ أَمْراً إِنْ تَمَّ اعْتَزَلَكَ كُلُّهُ، وَإِنْ نَقَصَ لَمْ يَلْحَقْكَ ثَلْمُه، وَمَا أَنْتَ وَالْفَاضِلَ وَالْمَفْضُولَ، وَالسَّائِسَ وَالْمَسُوسَ! وَمَا
لِلطُّلَقَاءِ، وَأَبْنَاءِ الطُّلَقَاءِ، وَالـتَّمْييزَ بَيْنَ الْمُهَاجِرِينَ الاَْوَّلِينَ، وَتَرْتِيبَ دَرَجَاتِهِمْ، وَتَعْرِيفَ طَبَقَاتِهِمْ! هَيْهَاتَ لَقَدْ حَنَّ قِدْحٌ لَيْسَ مِنْهَا، وَطَفِقَ يَحْكُمُ فِيهَا مَنْ عَلَيْهِ الْحُكْمُ لَهَا!
أَلاَ تَرْبَعُ أَيُّهَا الاِْنْسَانُ عَلَى ظَلْعِكَ، وَتَعْرِفُ قُصُورَ ذَرْعِكَ، وَتَتَأَخَّرُ حَيْثُ أَخَّرَكَ الْقَدَرُ! فَمَا عَلَيْكَ غَلَبَةُ الْمَغْلُوبِ، وَلاَ لَكَ ظَفَرُ الظَّافِرِ!
وَإِنَّكَ لَذَهّابٌ فِي التِّيهِ، رَوَّاغٌ عَنِ الْقَصْدِ.
أَلاَ تَرَى ـ غَيْرَ مُخْبِر لَكَ، لكِنْ بِنِعْمَةِ اللهِ أُحَدِّثُ ـ أَنَّ قَوْماً اسْتُشْهِدُوا في سَبِيلِ اللهِ مِنَ الْمُهاجِرينَ،لِكُلٍّ فَضْلٌ، حَتَّى إِذَا اسْتُشْهِدَ شَهِيدُنَا قِيلَ: سَيِّدُ الشُّهَدَاءِ، وَخَصَّهُ
رَسُولُ اللهِ(صلى الله عليه وآله) بِسَبْعِينَ تَكْبِيرَةً عِنْدَ صَلاَتِهِ عَلَيْهِ!
أَوَلاَ تَرَى أَنَّ قَوْماً قُطِّعَتْ أَيْديِهِمْ فِي سَبِيلِ اللهِ ـ وَلِكُلّ فَضْلٌ ـ حَتَّى إذَا فُعِلَ بِوَاحِدِنَا كمَا فُعِلَ بِوَاحِدِهِمْ، قِيلَ: الطَّيَّارُ فِي الْجَنَّةِ وَذُوالْجَنَاحَيْنِ!
وَلَوْ لاَ مَا نَهَى اللهُ عَنْهُ مِنْ تَزْكِيَةِ الْمَرْءِ نَفْسَهُ، لَذَكَرَ ذَاكِرٌ فَضَائِلَ جَمَّةً، تَعْرِفُهَا قُلُوبُ الْمُؤْمِنِينَ، وَلاَ تَمُجُّهَا، آذَانُ السَّامِعِينَ.
فَدَعْ عَنْكَ مَنْ مَالَتْ بِه الرَّمِيَّةُ، فَإِنَّا صَنَائِعُ رَبِّنَا، وَالنَّاسُ بَعْدُ صَنَائِعُ لَنَا.
لَمْ يَمْنَعْنَا قَدِيمُ عِزِّنَا وَلاَ عَادِيُّ، طَوْلِنَا عَلَى قَوْمِكَ أَنْ خَلَطْنَاكُمْ بَأَنفُسِنَا، فَنَكَحْنَا وَأَنْكَحْنا، فِعْلَ الاَْكْفَاءِ، وَلَسْتُمْ هُنَاكَ! وَأَنَّى يَكُونُ ذلِكَ كَذَلِكَ وَمِنَّا النَّبِيُّ وَمِنْكُمُ الْمُكَذِّبُ،
وَمِنَّا أَسَدُ اللهِ وَمِنْكُمْ أَسَدُ الاَْحْلاَفِ، وَمِنَّا سَيِّدَا شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّةِ، وَمِنْكُمْ صِبْيَةُ النَّارِ، وَمِنَّا خَيْرُ نِسَاءِ الْعَالَمِينِ وَمِنْكُمْ حَمَّالَةُ الْحَطَبِ، فِي كَثِير مِمَّا لَنَا وَعَلَيْكُمْ!
فَإِسْلاَمُنَا مَا قَدْ سُمِعَ، وَجَاهِلِيَّتُنَا لاَ تُدْفَعُ، وَكِتَابُ اللهِ يَجْمَعُ لَنَا مَا شَذَّ عَنَّا، وَهُوَ قَوْلُهُ سُبْحَانَهُ: (وَأُولُو الاَْرْحَامِ بَعْضُهُمْ أَوْلَى بِبَعْض فِي كِتَابِ اللهِ)، وَقَوْلُهُ تَعَالَى: (إِنَّ أَوْلَى
النَّاسِ بِإِبْرَاهِيمَ لَلَّذِينَ اتَّبَعُوهُ وَهذَا النَّبِيُّ وَالَّذِينَ آمَنُوا وَاللهُ وَلِيُّ الْمُؤمِنِينَ)، فَنَحْنُ مَرَّةً أوْلَى بِالْقَرَابَةِ، وَتَارَةً أَوْلَى بِالطَّاعَةِ.
وَلَمَّا احْتَجَّ الْمُهَاجِرُونَ عَلَى الاَْنْصَارِ يَوْمَ السَّقِيفَةِ بِرَسُولِ الله(صلى الله عليه وآله)فَلَجُوا عَلَيْهِمْ، فَإِنْ يَكُنِ الْفَلَجُ بِهِ فَالْحَقُّ لَنَا دُونَكُمْ، وَإِنْ يَكُنْ بِغَيْرِهِ فَالاْنْصَارُ عَلَى
دَعْوَاهُمْ.
وَزَعَمْتَ أَنِّي لِكُلِّ الْخُلَفَاءِ حَسَدْتُ، وَعَلَى كُلِّهِمْ بَغَيْتُ، فَإِنْ يَكُنْ ذلِكَ كَذلِكَ فَلَيْسَ الْجِنَايَةُ عَلَيْكَ، فَيَكُونَ الْعُذْرُ إِلَيْكَ.
وَتِلْكَ شَكَاةٌ، ظَاهِرٌ عَنْكَ عَارُهَا وَقُلْتَ: إِنِّي كُنْتُ أُقَادُ كَمَا يُقَادُ الْجَمَلُ الْـمَخْشُوشُ حَتَّى أُبَايِعَ، وَلَعَمْرُ اللهِ لَقَدْ أَرَدْتَ أَنْ تَذُمَّ فَمَدَحْتَ، وَأَنْ تَفْضَحَ فَافْتَضَحْتَ! وَمَا عَلَى
الْمُسْلِمِ مِنْ غَضَاضَة، فِي أَنْ يَكُونَ مَظْلُوماً مَا لَمْ يَكُنْ شَاكّاً فِي دِينِهِ، وَلاَ مُرْتَاباً بِيَقِينِهِ!
وَهذِهِ حُجَّتِي إِلَى غَيْرِكَ قَصْدُهَا، وَلكِنِّي أَطْلَقْتُ لَكَ مِنْهَا بِقَدْرِ مَا سَنَحَ مِنْ ذِكْرِهَا.
ثُمَّ ذَكَرْتَ مَا كَانَ مِنْ أَمْرِي وَأَمْرِ عُثْمانَ، فَلَكَ أ َنْ تُجَابَ عَنْ هذِهِ لِرَحِمِكَ منْهُ، فَأَيُّنَا كَانَ أَعْدَى لَهُ،أَهْدَى إِلَى مَقَاتِلِهِ! أَمْ مَنْ بَذَلَ لَهُ نُصْرَتَهُ فَاسْتَقْعَدَهُ وَاسْتَكَفَّهُ، أَمْ مَنِ
اسْتَنْصَرَهُ فَتَرَاَخى عَنْهُ بَثَّ الْـمَنُونَ إِلَيْهِ، حَتَّى أَتَى قَدَرُهُ عَلَيْهِ، كَلاَّ وَاللهِ لَقَد عَلِمَ اللهُ الْمُعَوِّقِينَ، مِنْكُمْ وَالْقَائِلِينَ لاِِخْوَانِهِمْ هَلُمَّ إِلَيْنَا وَلاَ يَأَتُونَ الْبَأْسَ إِلاَّ قَليلاً.
وَمَا كُنْتُ لاَِعْتَذِرَ مِنْ أَنِّي كُنْتُ أَنْقِمُ عَلَيْهِ أَحْدَاثاً، فَإِنْ كَانَ الذَّنْبُ إِلَيْهِ إِرْشَادِي وَهِدَايَتِي لَهُ، فَرُبَّ مَلُوم لاَ ذَنْبَ لَهُ.
وَقَدْ يَسْتَفِيدُ الظِّنَّةَ الْمُتَنَصِّحُ.
وَمَا أَرَدْتُ (إِلاَّ الاِْصْلاَحَ مَا اسْتَطَعْتُ وَمَا تَوْفِيقِي إِلاَّ بِاللهِ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ)
وَذَكَرْتَ أَنَّهُ لَيْسَ لِي وَلاَ لاَِصْحَابِي عِنْدَكَ إِلاَّ السَّيْفُ، فَلَقَدْ أَضْحَكْتَ
بَعْدَ اسْتِعْبَار! مَتَى أُلْفِيَتْ بَنُو عَبْدِ الْمُطَّلِبِ عَنِ الاَْعْدَاءِ نَاكِلِينَ، وبِالسُّيُوفِ مُخَوَّفِينَ؟!
فَـ لَبِّثْ قَلِيلاً يَلْحَقِ الْهَيْجَا حَمَلْ.
فَسَيَطْلُبُكَ مَنْ تَطْلُبُ، وَيَقْرُبُ مِنْكَ مَا تَسْتَبْعِدُ، وَأَنَا مُرْقِلٌ نَحْوَكَ فِي جَحْفَل مِنَ الْمُهَاجِرِينَ وَالاَْنْصَارِ، وَالتَّابِعِينَ [لَهُمْ] بِإِحْسَان، شَدِيد زِحَامُهُمْ، سَاطِع قَتَامُهُمْ، مُتَسَرْبِلِينَ
سَرَابِيلَ الْمَوْتِ، أَحَبُّ اللِّقَاءِ إِلَيْهِمْ لِقَاءُ رَبِّهِمْ، قَدْ صَحِبَتْهُمْ ذُرِّيَّةٌ بَدْرِيَّةٌ، وَسُيُوفٌ هَاشِمِيَّةٌ، قَدْ عَرَفْتَ مَوَاقِعَ نِصَالِهَا فِي أَخِيكَ وَخَالِكَ وَجَدِّكَ وَأَهْلِكَ، (وَمَا هِيَ مِنَ
الظَّالِمِينَ بِبَعِيد)
از نامههاى امام عليه السلام در پاسخ معاويه
شريف رضى مىگويد: اين از نامههاى بسيار جالب است.
اما بعد!نامهات رسيد،در آن يادآور شدهاى كه خداوند محمد صلى الله عليه و آله و سلمرا براى دينش برگزيد و با اصحابش وى را تاييد كرد،راستى دنيا چه شگفتى-هائى دارد تو مىخواهى ما را از آنچه خداوند به ما عنايت فرموده آگاه سازى!و از نعمت وجود پيغمبر در ميان ما به ما خبر دهى!تو در اين راه به كسى ميمانىكه زيره به«كرمان»برد و يا همچون شاگرد تير انداز كه بخواهد به استادش درس تير اندازى دهد.و گمان كردهاى كه برترين اشخاص در اسلام فلانو فلانند،مطلبى را ياد آور شدهاى كه اگر راستباشد ابدا مربوط به تو نيست و اگر دروغ باشد كارى بتو ندارد،تو را با برتر و غير برتر و رئيس سياسىاسلام و زيردستانش چكار؟اسيران آزاد شده كفار جاهليت و فرزندانشان را باامتيازات بين مهاجران نخستين و ترتيب درجات و تعريف طبقاتشان چه نسبت؟!
هيهات!خود را در صفى قرار مىدهى كه از آن بيگانهاى،كار بجائى رسيده كهمحكومان حاكم شدهاند!اى انسان چرا سرجايت نمىنشينى؟!و چرا ازكوتاهى و ناتوانى خويش آگاه نمىشوى؟ !و چرا بجاى خودت باز نمىگردى؟!
غلبه مغلوب و پيروزى پيروزمند(در اسلام)با تو چه ارتباطى دارد؟
تو همان كسى هستى كه همواره در بيابان گمراهى سرگردانى،و ازراه راست و حد اعتدال منحرفى.
مگر نمىبينى-نه اينكه بخواهم خبرت دهم بلكه به عنوان شكر و سپاسگزارىنعمتخداوند مىگويم-جمعيتى از مهاجران و انصار در راه خدا شربتشهادت نوشيدند،و هر كدام داراى مقام و مرتبتى بودند،اما هنگامى كهشهيد ما«حمزه»شربتشهادت نوشيد به او گفته شد سيد الشهداء(آقاىشهيدان)و رسول الله هنگام نماز بر وى(بجاى پنج تكبير)هفتاد تكبير گفت.
و نيز مگر نمىدانى گروهى دستشان در ميدان جهاد قطع شد كه هر كدام مقامو منزلتى دارند،ولى هنگامى كه اين جريان درباره يكى از ما انجام شدلقب«طيار»به او داده شد«آنكس كه در آسمان بهشتبا دو بال خود پروازمىكند»!
و اگر نه اين بود كه خداوند نهى كرده كه انسان خويشتن را بستايدفضائل فراوانى را بر مىشمردم،كه دلهاى آگاه مؤمنان با آن آشنا استو گوشهاى شنوندگان از شنيدن آنها تحاشى ندارد..
بهر حال دست از اين سخنها بردار كه تو همچون شخصى هستى كهتيرش به خطا رفته.ما ساخته و پرورش يافته و رهين منت پروردگار خويشهستيم،ولى مردم پرورش يافته و ربيتشده مايند،آميزش و اختلاط مابا شما هرگز عزت و عطاهاى ما را بر شما از بين نمىبرد ما از طائفه شما همسر گرفتيم و به طائفه شما همسر داديم،همچون اقوامهمطراز،در حاليكه شما هرگز در اين پايه نبوديد،و چگونه ممكن است چنين باشد،
در حاليكه پيغمبر(محمد صلى الله عليه و آله و سلم)از ما است.و تكذيب كننده(ابو جهل)از شما،
اسد الله(حمزه)از ما است.و اسد الاحلاف(يعنى ابو سفيان)جمع كننده و قسمدهنده احزاب(براى جنگ با پيامبر)از شما،
دو سيد و آقاى جوانان بهشت(حسن و حسين)از مايند و كودكان آتش(اولاد مردان يا فرزندان عقبة بن ابى معيط)از شما،
بهترين زنان جهان(فاطمه)از ما است،و حمالة الحطب(همسر ابو لهب)از شما،و چيزهاى فراوان ديگرى از اين قبيل،درباره ما و شما!
دوران اسلام ما بگوش همه رسيده،و كارهاى ما در دوران جاهليتنيز بر كسى مخفى نيست، كتاب خدا قرآن آنچه را كه بر نشمرديم در يك آيه جمعكرده و نشان داده است!و آن گفته خداوند است كه:
«خويشاوندان در كتاب الهى نسبتبه يكديگر سزاوارترند».(سورهانفال(8)، آيه75.)
و نيز فرموده است:
«شايستهترين مردم به ابراهيم كسانى هستند كه از او تبعيت كردند و همچنيناين پيامبر و كسانى كه ايمان آوردهاند،و خداوند ولى و سر پرست مؤمناناست.»(سورهاعراف(7) آيه3و)
پس ما از يك طرف بوسيله قرابت از ديگران سزاوارتريم،و از طرف ديگردر اثر اطاعت آن روز كه مهاجرين در«سقيفه»با انصار گفتگو كردند توانستند باذكر قرابت و خويشاوندى با پيغمبر، بر آنها پيروز شوند،اگر اين دليل بر ترى استپس حق با ما است نه با شما،و اگر دليل ديگرى دارد ادعاى انصار بجاى خود باقىاست گمان بردهاى كه من بر تمام خلفا حسد ورزيدهام و بر همه آنها طغيانكردهام،اگر چنين باشد جنايتى بر تو نرفته است كه از تو عذرخواهى كنم!
و اين بگفته شاعر«نقصى است كه گرد ننگ آن بر تو نمىنشيند»!
و گفتهاى كه مرا همچون شتر افسار زدند و كشيدند كه بيعت كنم! عجبا،به خدا سوگند خواستهاى مذمت كنى و ناخود آگاه مدح و ثناگفتهاى،خواستهاى رسوا كنى ولى رسوا شدهاى.اين براى يك مسلمان نقصنيست كه مظلوم واقع شود مادام كه در دين خود ترديد نداشته باشد و در يقين خودشك نكند و اين خلاصه حجت و دليل من استحتى در برابر غير تو،من به همين خلاصهو كوتاهى اكتفا كردم كه جاى شرحش نيست!
سپس درباره وضع من با عثمان يادآور شدهاى و اين جوابش بعهده تواست كه از خويشان و بستگانش بودى كداميك از ما دشمنيش با او شديدتر بود وراه را براى كشندگانش مهياتر ساخت؟آيا كسى كه به ياريش پرداخت و از اوخواست كه بجايش بنشيند و دستبكشد؟و يا كسى كه(عثمان)از او يارىخواست و او تاخير كرد تا مرك بر سرش هجوم آورد و زندگيش به سرآمد؟نه،بخدا سوگند«خداوند مانعان از نصرت را خوب مىشناسد،و هم آنان كه بهبرادران خود مىگفتند:بسوى ما آئيد و بهنگام ناراحتى جز تعداد كمى بكمكنمىشتافتند». (سورهاحزاب(33)،آيه18.)
من نمىگويم:در مورد بدعتهائى كه بوجود آورده بود بر او عيبنمىگرفتم،مىگرفتم و از آن عذر خواهى نميكنم اگر گناه من هدايت و ارشاداو استبسيارند كسانى كه مورد ملامت واقع مىشوند و بىگناهند.
و به گفته شاعر:«گاهى شخص ناصح و خير خواه از بس اصرار درنصيحت مىكند،مورد تهمت قرار مىگيرد».
و من قصدى«جز اصلاح تا حد توانائى ندارم و موفقيت من تنها بلطفخدا است و توفيق را جز از خداوند نمىخواهم بر او توكل كردم و به او باز گشتم»(سورههود(11)،آيه88.)
و گفتهاى كه نزد تو براى من و اصحابم جز شمشير چيزى نيست،راستىمضحك استبعد از آن گريه كردن! كى به ياد دارى و چه وقتبوده كه فرزندان«عبد المطلب»به دشمنپشت كنند، و از شمشير بترسند؟!
«پس كمى صبر كن كه حريفتبه ميدان خواهد آمد»!.
بزودى آن كس را كه تعقيب مىكنى به تعقيب تو بر خواهد خواست،و آنچه را كه از آن فرار ميكنى،در نزديكى خود خواهى يافت و من درميان سپاهى عظيم از مهاجران و انصار و تابعان، به سرعتبه سوى تو خواهمآمد با كسانى كه جمعيتشان بهم فشرده است،به هنگام حركتشان غبار،آسمان را تيره و تار مىكند،لباس شهادت در تن دارند،بهترين ملاقاتبرايشان ملاقات با پروردگارشان است.همراه اين لشكر فرزندان بدرند،وشمشيرهاى هاشمى،كه مىدانى لبه تيز آنها چگونه بر پيكر برادر،دائىجد و خاندانت قرار گرفت!«و ما هى من الظالمين ببعيدو اين از ستمگراندور نيست.»(سورههود(11)،آيه83.)