فرهنگ اصطلاحات هنری

[ghazaghi]

کاغذ کالک

کاغذی است مات که جهت برگرداندن طرح اصلی به صورت کپی روی هر چیز دیگری استفاده می شود.

منظره سراسری

panorama {پانوراما} . پرده نقاشی یا عکس تقریبا نیم دایره وبه اندازه طبیعی از یک چشم انداز که نگرنده را احاطه کند ومانند منظره واقعی به نظر آید.




نشانه شناسی

semiology.علم مربوط بهنظام های نشانه یی است.یعنی شناخت روشهای ارتباطی فردی و گروهی به مدد نشانه های فرهنگی . شاخه ای از این علم با عنوان نشانه شناسی گرافیک به شناخت قوانینی می پردازد که برساختار زبان بصری در تصویرهای دوبعدی حاکم اند.

مکتب

school.در معانی مختلف به کار برده می شود.معنای غیر دقیق آن معطوف به کشور یا سرزمین خاستگاه اثر هنری - بدون توجه به هنرمند – سبک – نگرش – یا دوره معین است.(مثلا مکتب فرانسوی).در معنای رایج تر . به یک شهر یا یک منطقه در کشورمعین (مثلا مکتب فلورانس) ویا به یک سبک مسلط بر دوره ی معین (مثلا مکتب فنتن بلو)اشاره دارد.همچنین این اصطلاح را می توان در مورد دستیاران یا شاگردان یک هنرمند خاص به کار برد(مثلا مکتب رافائل).همانندی دید وسبک چند هنرمند هم عصر شاید دقیق ترین مصداق این اصطلاح باشد(مثلا مکتب زباله دان).

نقاشیخط

اصطلاحی است برای توصیف نوعی نگارش توام با رنگامیزی که غالبا در آن از شگردهای خوشنویسی سنتی استفاده می شود.درایران نمونه های نقاشیخط را در دوره قاجار می توان دید.(مثلا در کار اسماییل جلایر).ولی شکلهای کنونی آن پس از پیدایی جنبش سقاخانه متداول شده است.گاهی به کاربردن قلمو ورنگماده روغنی ویا بهره گیری از اسلوب برجسته نمایی در ترسیم حروف .تنها جنبه نقاشی در این نوع آثار است.

[ghazaghi]

لوحه

صفحه فلزی ویا قطعه چوب سنگ- لینولئوم وغیره که طرح مورد نظر برای چاپ به طریقی بر رویه آن ثبت شده باشد.باید توجه داشت که هر نوع چاپ دستی. لوحه خاص خود را دارد.
گره سازی

{گره بندی}.روش سازماندهی نقوش هندسی به نحوی که طرحی درهم بافته وموزون بدست بیاید.در هنر اسلامی کاربرد زیادی داشته که نمونه های مختلف آن را در انواع هنرهای تزیینی و صنایع دستی می توان دید.

مجلس گفتگو

{conversation piece}گونه ای نقاشی از رده {مردم نگاری}است که در آن جمعی از اشخاص – معمولا افراد یک خانواده- در حال صحبت یا انجام کاری در اتاق یا باغ تجسم یافته اند.غالبا این نوع پرده ها را در اندازه کوچک نقاشی می کردند.

خنساها

رنگهایی که تقریبا همه طول موج های نور را یکباره از سطح خود منعکس میکنند.بنابراین بدون فام هستند و فقط جلوه روشن یا تیره دارند.مانند :سفید - خاکستریهای روشن و تیره

[ghazaghi]

مدول

module}}. اصطلاحی برای واحد مقیاس یا تناسب که بیشتر در معماری به کار برده می شود.در معماری یونان باستان ودوران رنسانس .قطر ستون (مدول )اصلی بود وتمامی اجزای ساختمان بر اساس ضریبها یا کسرهایی از آن نظم می یافتند.لوکوربوزیه نیز یک (سیستم مودولر) بر اساس پیکر انسان ابداع کرد.
مثنا

replica}مثنی}رونگاری دقیق ازیک پرده نقاشی توسط خود نقاش یا تحت نظارت او.غالبا این واژه را برای توصیف دو یا چند اثر هنری کاملا همانند که مسلم نیست کدامیک اصل است به کار می برند

[ghazaghi]

مالشکاری

frottage}}اسلوبی است برای انتقال طرح بر جسته(مثلا نقش روی سکه) به روی کاغذ.روش کار چنین است که ورق کاغذی را بر روی طرح مورد نظر می گذارند وبا مداد یا زغال برروی آن مالش می دهند.ماکس ارنست این اسلوب را در نقاشی های سوررئالیست خود به کار برد.
گل وبته

اصطلاحی برای توصیف طرح های متشکل از نقوش گیاهی که در تذهیب- کاشیکاری-قالیبافی ودیگر هنرهای سنتی مورد استفاده داشته اند(اسلیمی- ختایی وترنج از متداول ترین آنها به شمار می آیند).در دوران قاجار.الگوهای اروپایی(پیچک فرنگی-طرح چدنی-گل سرخ لندنی و...)نیز رایج شدند.
مجلس آرایی

اصطلاحی در نگارگری ایرانی که به نمایش گروه پیکره های نشسته وایستاده (بزم یا گفتگو) اشاره دارد.
لعابرنگ کاری

{glazing}اسلوب روی هم گذاردن لایه های رنگماده رقیق و شفاف که از قدیم به خصوص در نقاشی تمپرا و نقاشی آبرنگ رایج بوده است

[ghazaghi]

چاپ سیلک اسکرین

در این اسلوب از پارچه توری ظریف.مانند سطح تکیه گاهی برای ورقه استنسیل استفاده می شود.ورقه استنسیل را روی پارچه که به کلافی محکم شده می چسبانند.مرکب چاپ را با ابزاری تیغه مانند {اسکویی جی}بر سطح استنسیل می گسترانند که از بخش های نفوذ پذیر توری به سطح دیگری در زیر کلاف می رسد. به این ترتیب نقش مورد نظر را می توان با رنگهای مختلف بر روی سطوح مختلف چاپ کرد.این اسلوب توسط سموئل سیمن ابداع شد. که ابتدا استفاده تجاری و تبلیغاتی داشت و بعدها برای سریگرافی کاربرد هنری وسیعی داشت.
جفت کاری

(assemblage)اسلوبی است در ساختن آثار سه بعدی از طریق اتصال اشیای متفرقه به یکدیگر.گاهی برای این کار از قراضه های صنعتی استفاده می شود.
جسم نمایی

اصطلاحی در نقد هنری که گاه درباره نقاشی های به کار برده می شود که در آنها پیکر های دو بعدی به صورت سه بعدی و وزین جلوه می کنندوقابلیت تحرک در فضای تصویری دارند.ابن کیفیت غالبا به مدد تشدید سایه پردازی وتباین تیره –روشن حاصل می آید.

[ghazaghi]

تمپرا

در این اسلوب گرد رنگ را با ماده ژلاتینی {معمولا زرده یا زرده و سفیده تخم مرغ رقیق شده با آب }مخلوط میکنند. که به این ترتیب رنگهای کدر – پایدارو زود خشک شونده ای حاصل می آیند که پس از خشک شدن نمودی روشن تر دارند.در تمپرا برای برجسته نمایی از روش هاشور زنی با قلمو استفاده میشود.
دترامپ

اسلوبی قدیمی در نفاشی ورنگ کاری که در آن از مخلوط گرد رنگ با آب و چسب استفاده می شود.
ایتالیایی ها به آن تمپرا میگن که با اسلوب واقعی تمپرا کاملا متفاوت است.

تباین - کنتراست

کیفیتی حاصل از تفاوت بارز میان جلوه های دورنگ مقایسه شده با یکدیگر.ونیز با توجه به تفاوت های کیفی وکمی رنگ ها- هفت نوع تباین شناخته شده که عبارتند از:فام – تیره و روشن – اشباع-مکمل- همزمان- گرم و سرد- وسعت سطح.



پیوندگری

{مونتاژ}در هنرهای تصویری به معنای طرحی است که از چسباندن یک ماده برروی ماده دیگر حاصل می آیدو همچنین درمعنای فرایند ساختن چنین طرحی به کار برده می شود.

پیکرنما

{فیگوراتیو}مربوط به هنری که اشیا یا جانداران مخصوصا انسان_به طریقی درآن بازنمایی شده باشد.

[ghazaghi]

پیشطرح - اسکیس

نقاشی یا طراحی تند به منظور یادداشت ویا نمونه ای مقدماتی _غالبا کوچک اندازه_ازیک نقاشی که انگاری کلی از کار نهایی به دست می دهد.معمولا نقاشان برای حل مسائلی چون انتخاب قواره کار_ترکیب بندی و طرز نورپردازی _چنین طرح مقدماتی تهیه می کنند.

پرداز

در نقاشی و طراحی –اسلوبی است ظریف برای برجسته نمایی شکلها با استفاده از بیشمار نقطه ها یا ظربات ریز قلم مو.
افشان

اصطلاحی است برای تزیین صفحات در نسخه های خطی با نقطه رنگ های طلایی افشانده شده.{این واژه درمورد نوعی نقوش قالی_متشکل از صور نباتی و طرح های اسلیمی_نیزگفته می شود.

اسلیمی

اصطلاحی که به طور عام درمورد نقوش گیاهی در هم بافته یا طوماری به کار می رود وبه خصوص یکی از نقشمایه های شاخص در هنر اسلامی است.

اسلوب

techique){صناعت}:روش شخص کارآزموده در اجرای دقایق فنی اثر هنری است. مهرتی که هنرمند به کار میبرد تا در اثر خود به نتیجه بیانگر از پیش تععین شده ای دست یابد.صناعت آموزشی ترین جنبه هنر محسوب می شود وبا تمرین و ممارست در کاربست ابزار- مصالح و مواد معین حاصل می آید. اسلوب کار هنرمند به سبک او بستگی دارد.اما اسلوب لزوما از سبک پیروی نمی کند.