احكام لباسهايي كه پوشيدن آن براي مرد و زن حرام است
1. لباس شهرت
153. مسئله: پوشيدن لباس شهرت چه براي مرد و چه براي زن بنابر احتياط واجب جايز نيست. اگر چه به خاطر جنس لباس يا دوخت و طرح آن و يا رنگ، يا نحوه پوشيدن آن و يا ممزوجي از هر يك باشد.
امام، اراكى، فاضل و مكارم: عروه، (شرائط لباس مصلى)، مسئله 42.
خامنه اى: استفتاء.
فاضل: توضيح المسائل، مسئله 856.
مكارم: توضيح المسائل، مسئله 770.
بهجت، تبريزى، سيستاني و گلپايگانى:(44).
154. سؤال: مراد از لباس شهرت چيست.
جواب اول: لباسي كه پارچه يا رنگ يا دوخت آن و يا نحوه پوشيدن آن براي كسيكه مي خواهد آن را بپوشد معمول نيست.
امام و فاضل: عروه، (شرائط لباس مصلى)، مسئله 42.
امام: توضيح المسائل، مسئله 845.
بهجت: توضيح المسائل، مسئله 711.
فاضل: توضيح المسائل، مسئله 856.
جواب دوم: لباسي كه بواسطه داشتن خصوصيتي جالب توجه عموم و انگشت نما باشد.
امام: استفتاء از كتاب احكام بانوان، ص36.
اراكى، تبريزى، خامنه اى، سيستانى، گلپايگاني و مكارم:(45).
درنتيجه: اولاً: هر چيزي كه تلبس و پوشيدن به آن صدق كند مي تواند شامل اين حكم باشد، لذا لباسهايي نظير كفش، كلاه، پيراهن، دامن، روسرى، مقنعه، جوراب، شلوار، مانتو و... اگر به نحوي باشند كه به آنها صدق لباس شهرت بشود شامل اين حكم هستند.
ثانياً: شهرت به خاطر هر چيزي باشد فرق نمي كند چه به جهت جنس لباس باشد يا رنگ آن باشد مثل لباسهايي كه رنگهاي بسيار تند و زننده دارند و يا به خاطر مدل آن باشد مانند لباسهايي كه معروف به پانكي هستند و يا به خاطر نحوه پوشيدن آن باشد.
2. لباس مختص
155. مسئله: پوشيدن لباس مختص به مردان براي زنان و پوشيدن لباس مختص به زنان براي مردان بنابر احتياط واجب جايز نيست.
امام و فاضل: عروه، (شرائط لباس مصلى)، مسئله 42.
امام: توضيح المسائل، مسئله 846.
اراكى، بهجت، خامنه اى، سيستانى، گلپايگاني و مكارم:(46).
156. مسئله: مراد از لباس مختص مردان لباسي است كه معمولاً فقط مردان آن را مي پوشند و لباس مختص به زنان لباسي است كه معمولاً زنها آن را مي پوشند.
امام، اراكى، بهجت، خامنه اى، سيستانى، فاضل، گلپايگاني و مكارم: استفتاء.
157. مسئله: مراد از لباس مختص هر چيزي است كه بدان لباس صدق كند خواه بعد از پوشيدن ديده بشود مانند چادر، دامن، مقنعه و يا جوراب ساقه بلند براي مردان و يا كت و شلوار، كفش مردانه و... براي خانمها و خواه بعد از پوشيدن ديده نشود مانند لباس زير مردانه براي خانمها و يا لباس زير زنانه براي مردان.
امام و فاضل: استفتاء.
مكارم:(47).
158. سؤال: اينكه فرموده اند بنابر احتياط واجب مرد لباس زنانه و زن لباس مردانه نپوشد در اين رابطه سؤالات زير مطرح است:.
الف) آيا اين پوشيدن در اجتماع مطرح است يا اگر در جاي خلوت هم باشد اشكال دارد.
ب) بر فرض اشكال آيا پوشيدن دمپاييهاي مخصوص خانمها در منزل براي مردان اشكال دارد.
جواب الف) فرقي بين اجتماع و خلوت نيست.
جواب ب) اگر لباس مختص حساب شود جايز نيست علي الاحوط (احتياط واجب).
امام: استفتاء از كتاب احكام بانوان، ص36.
اراكي و فاضل: استفتاء.
بهجت، خامنه اى، سيستانى، گلپايگاني و مكارم:(48).
159. مسئله: پوشيدن لباس مختص بنابر احتياط واجب حرام است چه در خلوت باشد وكسي انسان را نبيند و چه دراجتماع باشد و در اين صورت بيننده مرد باشد يا زن، محرم باشد يا نامحرم، فرقي در حرمت ندارد.
امام: با استفاده از كتاب احكام بانوان، ص36.
اراكى: استفتاء.
بهجت، خامنه اى، سيستاني و گلپايگانى:(49).
160. مسئله: پوشيدن لباسهاي مشترك يعني لباسهايي كه عرفاً هم مرد آن را مي پوشد و هم زن (مانند شلوار و يا بعضي از پيراهنها و...) براي هر يك از مرد و زن اشكالي ندارد.
امام، بهجت، تبريزى، خامنه اى، سيستانى، فاضل، گلپايگاني و مكارم: استفتاء.
توجه: نام زنانه و يامردانه بودن لباسي آن را لباس مختص نمي كند بلكه استعمال آن فقط توسط مردان يا فقط توسط زنان آن را لباس مختص مي كند. بطور مثال پوشيدن دمپاييهايي كه در منزل عرفاً هم مردان از آن استفاده مي كنند و هم زنان ،براي هر يك از آنها اشكالي ندارد اگر چه نام آن دمپايي زنانه يا مردانه باشد. بله اگر دمپايي از نوعي است كه عرفاً فقط زنان آن را مي پوشند (مانند دمپايي كه در فرض سؤال قبل مورد نظر است) استفاده از آن براي مردان حتي براي يك لحظه و يا آوردن چيزي از مثلاً آشپزخانه جايز نيست.
161. مسئله: پوشيدن لباس مختص ديگري به هر منظوري باشد جايز نيست بنابر احتياط واجب خواه براي پرو باشد يا بازي كردن درتئاتر و سينما و يا خودنمايي كردن و يا... هر چيز ديگر.
امام و فاضل: استفتاء.
اراكى، بهجت، خامنه اى، سيستاني و گلپايگانى:(50).
.(51).
3. لباس مهيّج
164. مسئله: پوشيدن هرگونه لباسي كه عرفاً مهيج است و جلب توجه نامحرم مي كند حرام است چه براي زن و چه براي مرد.
امام: با استفاده از استفتاء از كتاب احكام بانوان، ص37.
اراكى، بهجت، خامنه اى، سيستاني و گلپايگانى: استفتاء.
فاضل: جامع المسائل، ج2 سؤال 1067.
مكارم:(52).
165. مسئله: مهيج بودن لباس خواه به خاطر رنگ آن باشد يا مدل آن يا جنس لباس و يا هر چيز ديگر باشد، لذا گاهي ممكن است. روسرى، مانتو، و مقنعه يا كفش خانمي بگونه اي باشد كه جلب نظر نامحرم كند و مهيج باشد كه در اين صورت پوشيدن آن جايز نيست.
امام، اراكى، بهجت، خامنه اى، سيستانى، فاضل، گلپايگاني و مكارم: با استفاده از مدارك مسئله قبل.
توضيح: مراد تهييج نوعي است نه فردى، يعني لباس كه عرفاً مهيج باشد پوشيدن آن جايز نيست اگر چه يك يا چند نفر تهييج نشوند.(53).
در نتيجه: لباسهايي مانند برخي دستكشهاي تورى، چادر يا روسري نازك توري يا آويختن چيزهايي مانند گل، گل سينه و يا برخي زينت آلات مانند زري دوزى، توري دوزي به روسري و يا چادر و يا مانتو و...، گذاشتن دگمه در محلهايي خاص از لباس، باز گذاشتن دگمه هايي از لباس اگر چه زير آن پوشش باشد و... همه اين گونه لباسها اگر مهيج باشد و جلب نظر كند حرام است و بايد از پوشيدن آن اجتناب نمود.
4. لباس غصبي
167. مسئله: پوشيدن لباس غصبي جايز نيست و شرعاً حرام است و نماز در آن نيز باطل است.
امام، اراكي و گلپايگانى: عروه، (شرائط لباس مصلى) شرط دوم.
امام: توضيح المسائل، مسئله 815.
اراكى: توضيح المسائل، مسئله 809.
بهجت: توضيح المسائل، با استفاده از مسئله 686 و استفتاء.
تبريزى: توضيح المسائل، مسئله 823.
خامنه اى: استفتاء.
سيستانى: منهاج الصالحين، (صلاة)، مسئله 521.
فاضل و مكارم:(54).
168. مسئله: اگر لباسي از پول غصبي نيز تهيه شده باشد حكم لباس غصبي را دارد و پوشيدن آن جايز نيست.
امام، اراكى، بهجت، فاضل، گلپايگاني و مكارم: عروه، (شرائط لبا س مصلى)، با استفاده از شرط دوم.
سيستانى: منهاج الصالحين، (صلاة)، مسئله 521.
169. مسئله: اگر بخشي از لباس غصبي باشد پوشيدن آن جايز نيست حتي اگر يك نخ يا دگمه يا زيپ يا آستر آن باشد.
امام، اراكى، فاضل، گلپايگاني و مكارم: عروه (شرائط لباس مصلى)، با استفاده از شرط دوم.
بهجت: توضيح المسائل، با استفاده از مسئله 688.
سيستانى: منهاج الصالحين، (صلاة)، مسئله 521.
170. مسئله: كساني كه خمس بدهكار هستند هر لباسي را كه باعين پول خمس نداده بخرند غصبي است و پوشيدن آن جايز نيست و نماز در آن نيز باطل است. مگر آنكه از حاكم شرع يا نماينده او اجازه گرفته باشند.
امام، اراكى، فاضل، گلپايگاني و مكارم: عروه، (شرائط لباس مصلى)، مسئله 9.
بهجت: توضيح المسائل، مسئله 691.
تبريزى: توضيح المسائل، مسئله 828.
سيستانى: منهاج الصالحين، (صلاة)، مسئله 521.
5. لباس مختص كفار
171. مسئله: پوشيدن لباسهايي كه فقط كفار از آنها استفاده مي كنند حرام است.
امام، فاضل و گلپايگانى: استفتاء.
اراكى، بهجت، خامنه اي و سيستانى:(55).
در نتيجه پوشيدن لباسهايي كه معروف به پانكي اند يا لباس كشيشان و راهبها و يا لباس مخصوص هندوها و يا برخي قبائل از كفار و...همگي براي يك مسلمان چه مرد و چه زن جايز نيست.
172. مسئله: پوشيدن لباسي كه مشترك بين مسلمانان و كفار است اشكال ندارد.
امام، بهجت، تبريزى، خامنه اى، سيستانى، فاضل، گلپايگاني و مكارم: استفتاء.(56).
پی نوشتها
========
44. فاضل: ستر عورتين از طفل مميز واجب است، اما غير عورتين در صورتيكه موجب مفسده و شهوت انگيز نباشد ظاهراً واجب نيست. استفتاء.
مكارم: بنابر احتياط مستحب زن بايد بدن و موي خود را از پسر نابالغ كه خوب و بد را مي فهمد و به حدي رسيده كه مورد نظر شهواني است (مميز باشد) مستور دارد. ولي پوشانيدن دست و صورت لازم نيست. توضيح المسائل، مسئله 2082.
45. بهجت و گلپايگانى: بلكه پوشيدن لباس شهرت حرام است.
بهجت: توضيح المسائل، مسئله 711.
گلپايگانى: توضيح المسائل، مسئله 853 و عروه، (شرائط لباس مصلى)، مسئله42.
تبريزي و سيستانى: در صورتي كه موجب هتك حرمت و خواري باشد پوشيدنش حرام است.
تبريزي و سيستانى: توضيح المسائل، مسئله 853.
46. اراكى: لباسي كه زىّ شخص نباشد. استفتاء.
توضيح: اين تعريف از لباس شهرت همان تعريف اول حضرت امام(رض) مي باشد و مراد از آن اين است كه انسان لباسي را كه براي او غير معمول است بپوشد لذا اگر انسان بزرگي لباسي با مدل بچه گانه بپوشد و يا كسي لباسي بپوشد كه بطور معمول در شان او نيست آن را لباس شهرت گويند. بنابراين پوشيدن چادر در كشورهاي خارج و يا پوشيدن لباسهاي محلي در محلي ديگر اگر چه ممكن است موجب جلب توجه شود لكن اگر اين لباس در شأن فرد باشد پوشيدن آن اشكال ندارد.
تبريزي و سيستانى: لباس شهرت لباسي است كه، پارچه يا رنگ يا دوخت آن براي كسي كه مي خواهد آن را بپوشد معمول نيست، در صورتي كه موجب هتك حرمت و خواري او باشد.
تبريزي و سيستانى: توضيح المسائل، مسئله 853.
خامنه اى: لباس شهرت لباسي است كه پوشيدن آن براي شخص، بخاطر رنگ يا كيفيت دوخت يا مندرس بودن آن و علل ديگر مناسب نيست، بطوري كه اگر آن را در برابر مردم بپوشد توجه آنان را به خود جلب نموده و انگشت نما مي شود. اجوبة الاستفتائات، ج2، سؤال 282.
گلپايگانى:به لباسي كه پارچه يا رنگ يا دوخت آن براي كسيكه مي خواهد آن را بپوشد معمول نيست و موجب توهين يا شهرت اومي شود لباس شهرت گويند. توضيح المسائل، مسئله 853.
مكارم: منظور از لباس شهرت لباسي است كه جنبه رياكاري دارد و مي خواهد بوسيله آن مثلاً به زهد و ترك دنيا مشهور شود، خواه از جهت پارچه يا رنگ يا دوخت آن باشد. اما اگر واقعاً قصدش ساده پوشي است و جنبه رياكاري ندارد نه تنها پوشيدن آن جايز است بلكه عملي است شايسته. توضيح المسائل، مسئله 770 و عروه، (شرائط لباس مصلى)، مسئله 42.
47. اراكى: پوشيدن لباس مختص زنانه براي مردان و بالعكس محل اشكال است. توضيح المسائل، ص599.
بهجت: اگر لباس مختص زن را مرد بپوشد و يا لباس مختص مرد را زن بپوشد در صورتي كه لباس شهرت بدان صدق كند حرام است والا بنابر احتياط واجب بايد از پوشيدن آن خودداري كرد. توضيح المسائل، مسئله 711.
خامنه اى: تا زماني كه آن را به عنوان لباس براي خود انتخاب نكرده باشند، اشكال ندارد. استفتاء.
سيستانى: اگر مرد لباس زنانه و زن لباس مردانه بپوشد، در صورتي كه زىّ خود قرار دهد و خود را به هيئت يكديگر درآورند بنابر احتياط واجب حرام است. توضيح المسائل، مسئله 854.
گلپايگانى: پوشيدن لباس مخصوص مردان براي خانمها و پوشيدن لباس مخصوص خانمها براي آقايان حرام است.
مجمع المسائل، مسئله 44، ص537.
مكارم: پوشيدن لباس مختص زنان براي مرد و پوشيدن لباس مختص مردان براي خانمها اشكالي ندارد مگر آنكه مستلزم حرامي باشد كه از آن جهت پوشيدن آن جايز نيست. اگر چه بنابر احتياط مستحب بهتر است در هر صورت مردان و زنان لباس مختص يكديگر را نپوشند. عروه، (شرائط لباس مصلى)، مسئله 42 و توضيح المسائل، مسئله 772.
48. مكارم: پوشيدن لباسهاي مختص ديگري كه پس از پوشيدن ديده نمي شوند (مانند لباسهاي زير) اشكال ندارد. استفتاء.
49. بهجت: در خلوت حرمت آن محل تأمل است. استفتاء.
خامنه اى: جواب الف) فرقي بين اجتماع و خلوت نيست.
ب) اشكال ندارد. استفتاء.
سيستانى: الف) چنانچه زن يا مرد خود را به هيئت يكديگر درآورند بنابر احتياط واجب جايز نيست حتي اگر در خلوت باشد.
ب) صرف پوشيدن دمپائي اشكال ندارد. استفتاء.
گلپايگانى: جواب الف) در خلوت حرمت آن معلوم نيست.
جواب ب) اشكالي ندارد. استفتاء.
مكارم: جواب الف) در خلوت پوشيدن لباس مختص ديگري اشكال ندارد.
استفتاء.
50. بهجت: در خلوت حرمت آن محل تأمل است. استفتاء.
خامنه اى: در صورتي كه هر يك از مرد و زن لباس ديگري را براي خود لباس قرار دهد، بنابر احتياط واجب جايز نيست و در اين مسئله فرقي بين اجتماع و خلوت نيست. استفتاء.
سيستانى: چنانچه زن يا مرد خود را به هيئت يكديگر درآورند بنابر احتياط واجب جايز نيست و در اين مسئله هيچ فرقي بين موارد فوق نمي باشد. استفتاء.
گلپايگانى: در صورتي كه بيننده نباشد حرمت آن معلوم نيست. استفتاء.
51. اراكى:پوشيدن زن، لباس مختص مرد را، محل اشكال است. استفتاء.
بهجت: پوشيدن لباس مخصوص زنان براي مرد و همچنين لباس مخصوص مردان براي زن، حرام است، ولي حرام بودن تا موقعي كه داخل در لباس شهرت نباشد مورد تأمل است. توضيح المسائل، مسئله 711 و استفتاء.
خامنه اى: در تئاتر و سينما اگر سبب فساد نگردد، بعيد نيست كه جايز باشد. استفتاء.
سيستانى: به هر منظوري زن يا مرد خود را به هيئت ديگري درآورند بنابر احتياط واجب جايز نيست. استفتاء.
گلپايگانى: سؤال: هرگاه زن در تئاتر و نمايش نقش مرد را ايفا مي كند و لباس مرد را بپوشد و در حضور زنان نمايش را اجرا كند جايز است.
جواب: اگر نامحرم آنها را نبيند اشكال ندارد. استفتاء.
52. سؤال: آيا مردان مي توانند از زينت آلات زنان مانند حلقه، ساعت، النگو، كمربند، گردنبند و... استفاده كنند با توجه به اينكه پوشيدن لباس زنانه براي مردان جايز نيست.
اراكى: از پوشيدن هر چيزيكه خلاف شأن او باشد اجتناب كند. استفتاء.
بهجت: تزيين هر يك از زن و مرد به زينت ديگري حرام است. توضيح المسائل، مسئله 711.
خامنه اى: اگر از جنس طلا باشد و يا از چيزهايي باشد كه استفاده از آنها مخصوص زنان است، استفاده كردن از آنها براي مردان جايز نيست. استفتاء.
سيستانى: اگر از طلاي زرد باشد حرام است و اگر طلا نباشد بنابر احتياط واجب جايز نيست. استفتاء.
فاضل: اگر تشبه زن به مرد يا مرد به زن محسوب شود جايز نيست.
جامع المسائل، ج2، سؤال.
گلپايگانى: استفاده از زينت آلات و لباس مخصوص زنان براي مردان جايز نيست. استفتاء.
سؤال: كوتاه كردن زن موي خود را بطوري كه شبيه مرد شود و يا بلند گذاشتن مو براي مرد بطوري كه شبيه زن شود، حكمش چيست.
بهجت: كوتاه كردن مو اشكالي ندارد. استفتاء.
فاضل: اگر تشبه زن به مرد يا مرد به زن محسوب شود، جايز نيست. جامع المسائل، ج2، سؤال 1071.
53. مكارم: پوشيدن لباسي كه مايه هتك و بي آبرويي انسان يا منشأ فساد مي شود اشكال دارد. توضيح المسائل، مسئله 771.
سؤال: آيا مردها مي توانند صورت خود را با لوازم آرايش خانمها زينت كنند و يا مانند خانمها زير ابرو بردارند.
بهجت: تزيين هر يك از زن و مرد به زينت ديگري حرام است. توضيح المسائل، مسئله 711.
سيستانى: اگر مردان خود را به هيئت زنان درآورند بنابر احتياط واجب جايز نيست. استفتاء.
فاضل: اگر تشبه زن به مرد يا مرد به زن محسوب گردد جايز نيست.
جامع المسائل، ج2، سؤال 1071.
گلپايگانى: اشكال دارد. استفتاء.
54. فاضل و مكارم: پوشيدن لباس غصبي حرام است و بنابر احتياط واجب نماز با آن باطل است.
فاضل: توضيح المسائل، مسئله 821 و عروه، (شرائط لباس مصلى)، شرط دوم.
مكارم: توضيح المسائل، مسئله 746 و عروه (شرائط لباس مصلى)، شرط دوم.
55. اراكى: در صورتي كه تأييد يا تقويت كفار باشد جايز نيست. استفتاء.
بهجت: تشبه به كفار احوط اجتناب است. استفتاء.
خامنه اى: بطور كلي پوشيدن هر لباسي كه لباس غير مسلمانان محسوب مي شود، بطوريكه پوشيدن آن منجر به ترويج فرهنگ منحط بيگانه شود جايز نيست. با استفاده از اجوبة الاستفتائات، ج2، سؤال 300 و استفتاء.
سيستانى: چنانچه شعار و آرم كفر به حساب مي آيد جايز نيست. استفتاء.
56. سؤال: كراوات از نظر اسلام چه صورت دارد.
بهجت: تشبه به بيگانه خلاف احتياط است. استفتاء.
خامنه اى: بطور كلي پوشيدن كراوات و يا ديگر لباسهايي كه پوشش و لباس غير مسلمانان محسوب مي شود بطوريكه پوشيدن آنها منجر به ترويج فرهنگ منحط اجانب شود جايز نيست.
با استفاده از اجوبة الاستفتائات، ج2، سؤال 300 و استفتاء.
سيستانى: في نفسه دليلي بر حرمتش نيست. استفتاء.
فاضل: كراوات مربوط به مسيحيها و شعار آنهاست، لذا بهتر است مسلمانان از آن اجتناب كنند. اگر چه با شيوع آن در بين مسلمانان از آن جنبه خارج شده است. جامع المسائل، سؤالهاي 253 و 2237.
گلپايگانى:جواب اول: كراوات از شعار مذهبي نصاري است كه با كمال تأسف بين مسلمين رايج گرديده است. مجمع المسائل، ج2، سؤال 22، مكاسب محرمه.
جواب دوّم: كراوات شعار مسيحيهاست و بر مسلمين لازم است از آن اجتناب كنند. مجمع المسائل، ج1، با استفاده از سؤال 123.
»» احکام پوشش ««
پاسخ با نقل قول
