شهرستان چابهار یکی از شهرستانهای جنوبی استان سیستان و بلوچستان است که از شمال به شهرستانهای ایرانشهر و نیک شهر ار خاور به مرز پاکستان از جنوب به دریای عمان و ار باختر به شهرستانهای جاسک و کهنوج محدود است
شهرستان چابهار به مرکزیت بندر چابهار از سه بخش مرکزی دشتیاری و کنارک 9 دهستان 557 آبادی دارای سکنه تشکیلشده است این شهذستان دارای 3 شهر به نامهای چابهار کنارک و نگور است شهر چابهاربا موقعیت جغرافیایی 60 درجه و 37 دقیقه طول شرقی و 25 درجه و 17 دقیقه عرض شمالی در فاصله 756 کیلومتری جنوب زاهدان و 2406 کیلومتری تهران و در مسیر راه آسفالته زاهدان-کنارک قرار گرفته است.چابهار در منطقه نیمه جلگه ای بلوچستان قرار گرفته است دشت پهناور دشتیاری در نواحی خاوری این شهرستان جای دارد و دیگر نواحی آن را ارتفاعات نه چندان بلند کوه کروچ با 1205 متر کوه گوز با 765 متر و کوه دیوانی با 708 متر ارتفاع فرا گرفته است که دره ها دشتهای پهناور و چند رودخانه در آن به چشم می خورد رودخانه باهوکلات که دشت پهناور دشتیاری را مشروب می کند با ریزابه هایی چون رودخانه کاجو عمده ترین رودخانه این شهرستان به شمار می رودرودهای کهیر بیشمونت و چند خشکرود دیگر نیز از جمله آن محسوب می شوند
آب و هوای چابهار
بندر چابهار با مساحت 11 کیلومتر مربع هم عرض جغرافیایی بندر میامی در شبه جزیره فلوریدا ی آمریگا است و شرایط آب و هوایی آن نیز دقیقا مشابه بندر میامی است میانگین حداکثر دمای سالانه آن 34 و میانگین حداقل دمای آن 10درجه سانتی گراد است و از این نظر یکی از خوش آب و هواترین بنادر جنوبی ایران به حساب می آید هوای شهرستان چابهار در فصل تابستان به دلیل وزش بادهای موسمی تابستانه (مونسون)اقیانوس هند بسیار دلپذیر است و یکی از خنک ترین شهرهای ایران در فصل گرم محسوب می شود
جنوبی ترين شهرستان بلوچستان است كه در فاصله 761 كيلو متري زاهدان قرار دارد. اين شهر در زمان های قديم " تيس" نام داشته كه در حال حاضر خرابه هاي آن در 5 كيلو متري چابهار امروزي به جاي مانده است .
بندر تيس در آن ايام اهميت و اعتبار فراوان داشت و يكي از مراكز مهم تجاري كرانه هاي درياي عمان بود، ولي در قرن گذشته در اثر كم توجهي از رونق آن كاسته شد. در سالهاي پس از انقلاب به علل مختلف ، بيش از پيش مورد توجه قرار گرفت .
اينک بندرچابهار اهميت سوق الجيشي ممتازي دارد و در حال حاضر يكي از مناطق آزاد تجاري ايران محسوب مي شود .
فهرست آثارتاريخى شهرستان چابهار:
انسانهاى سخت كوش در دوران مختلف با اهداف اقتصادى، فرهنگى و اجتماعى خاص زمان خود در سواحل زيباى درياى عمان سُكنى گزيده اند و از نعمتهاى بىشمار آن استفاده نموده اند از جمله مهمترين آثار سواحل درياى عمان در بندر تاريخى تيس ديده مىشوند كه توجه هر محققى را به خود جلب مىكنند. اطلاعات محققان در خصوص اين آثار ناچيز است كه نياز به پژوهشهاى دقيق و دراز مدت دارد.
آثار باستانى و ابنيه تاريخى شهرستان چابهار عبارتند از:
محوطه هاى باستانى: ويرانه هاى تيس كُوپان - محوطه باستانى كُنارَك - ويرانه هاى شَهْبازْبَند - ويرانه هاى تپه نِهادى .
قلاع: تيس - پيروزگت - بلوچ گَتْ - نوشيروان - باتِل - پيل بَنْد.
گورستانهاى تاريخى: مقابر سُنْتْ كُميلى - مَقابِر جِنانى كُچْ - گورستان زَرآباد - گورستان تپه نِهادى - مقابر كِراشيپ - مقابر شيرُك سُنت - قبور قديمى دَشْتيارى .
ساير آثار: غاربان مسيتى - سدهاى تيس - گودِانْگريز - مقبره سيّدغلامرسول - ساختمان قديمى تلگرافخانه- چاه باستانى پُلانْ - چاه باستانى تيس كُوپان - قدمگاه خِضْرْ.
قلعه پرتغالی ها: در جنوب شرقي ترين نقطه كشور و در امتداد جاده ساحلي چابهار در استان سيستان و بلوچستان بر فراز تپه اي تاريخي بنا نهاده شده است. اين قلعه به دليل پيشينه تاريخي، فرهنگي و سياسي اش در دوران هاي مختلف تاريخي كشور مورد توجه بوده است. پرتغالي ها در زمان استقرارشان در بندر چابهار آن را بنا نهاده و بعدها در دوران قاجاريه مورد بازسازي قرار گرفت. برخي معتقدند قدمت تپه اي كه اين قلعه بر فراز آن بنا نهاده شده به دوران ماقبل تاريخ باز مي گردد كه اثبات اين فرضيه، گواه حضور فرهنگ هاي صيادي هزاره سوم پيش از ميلاد در اين منطقه است.
از ديگر بناهاي تاريخي در چابهار مي توان به مقبره «سيد محمد» مشهور به «سيد غلام رسول» كه همواره زيارتگاه مسلمانان هند و پاكستان بوده است، اشاره داشت.
همچنين مقبره سنگي روستاي تيس، ديوارهاي شهباز بند و ساختمان قديمي تلگراف خانه انگليس، از ديگر جاذبه هاي فرهنگي، تاريخي اين شهر است.
محوطه باستاني «دمبكو» كه در 90 كيلومتري شمال چابهار جاخوش كرده و در بخش دشتياري، 5/2 كيلومتري آن طرف تر از شمال روستاي بلور مچي، در ناحيه باهوكلات قرار گرفته و دامنه خاوري اش از تدفين اجساد در اتاقك هاي سنگ چين درست شده است.
گورهايي كه اتاقك هاي سنگ چين آن، در ارتفاعات طبيعي و بدون استفاده از ملات بنايي شكل گرفته و تاريخ آن به دوره «پارتي ها» _ اولين اقوامي كه در ايران سكونت گزيدند _ رقم زده شده است.
طلوع و غروب خورشيد در بندر چابهار همراه با نور كشتي ها در شب، موقعيت نعل اسبي اش در اقيانوس هند، ساحل صخره اي با منظره برخورد موج بر صخره هاي پر ارتفاع كه گاهي ارتفاع موج به 5 متر مي رسد، انواع خرچنگ ها و لاك پشت هايي كه روي صخره همبازي موج اند و نسيم روح بخش كنار ساحل همه و همه جلوه نابي از طبيعت شاعرانه چابهار را به تصوير مي كشند.
اسكله هاي بزرگ «تيس» و «رمين» و فعاليت كشتي ها و قايق هاي صيادي صيادان بلوچ و صيد انواع ماهي از مناظر خاطره انگيز براي گردشگران است. در شمال غرب اين بندر و در 20 كيلومتري روستاي كهير، در مسير جاده تنك _ گالك، پديده، گل افشان كه فقط سه نمونه از آن در سراسر جهان گزارش شده است با تراوش گل سرد طوسي رنگ به اطراف تپه اي به وجود آورده كه نظر هر بيننده اي را جلب مي كند.
پوشش گياهي زيتون، توچ، كرچك، كتاني، بيدام، لول، خربزه درختي، هندي، كنار، كهور، خرما، استبرق، انجير معابد، حرا، نارگيل و موز، در سراسر منطقه به چشم مي خورد و زيستگاه بسيار مناسبي را براي تمساح پوزه كوتاه (گاندو) كه از نادرترين انواع تمساح در جهان محسوب مي شود و در كنار رودخانه سرباز و باهوكلات زندگي مي كند به وجود آورده است.
همچنين تالار ليپار را نبايد از قلم انداخت. در 15 كيلومتري شهر چابهار، در مسير جاده ساحلي چابهار _ گواتر، تنگه اي صخره اي مشرف بر دره كه از اوج آن روستاي ليپار به چشم مي زند، ميان دو كوه نه چندان از هم دور، آب بندي به وجود آورده كه آبهاي سرگردان اطراف را در «تالاب ليپار» به بزرگي 13 كيلومتر جمع مي كرده و اكنون به علت خشكسالي تنها مناظر زيباي اطراف آن كه از بوته ها و درختچه ها تشكيل شده بر جاي مانده است.
ليپار در دوران پر آبي به ميهمان نوازي از پرندگاني چون، چنگر، فلامينگو، حواصيل هاي سفيد و خاكستري، طاووسك، باقرقره، تيهو، جيرفتي، عقاب دشتي، خوتكا و دلينجه مي پرداخت و اكنون خالي از سكنه، به نظر مي رسد.
بندر چابهار در چند سال اخير پيشرفت چشمگيري از نظر اقتصادي داشته و مجاورتش با درياي عمان و راهيابي به اقيانوس هند، چابهار را به عنوان بندري استراتژيك راهروي مهم ارتباطي معرفي مي كند.
بيشتر مردم چابهار، بلوچ و اهل سنت هستند و اقتصادشان مبتني بر صيادي و كشاورزي است. البته در دهه اخير با حضور سرمايه گذاران در منطقه، صنعت، بازرگاني و خدمات توريستي از جمله مشاغل عمده چابهار به حساب مي آيد.
كنارك، شهر ساحلي مجاور چابهار با ساحل تيس و آلاچيق هاي زيبا و سينماي روباز تفرجگاه مردمان بومي و توريست ها است و بندري فعال در امر صيادي دارد.
بلوچ ها، نژادي آرياي هستند كه در روزگار كهن در شمال اروپا و آسيا زندگي مي كردند.
بعدها يعني حدود 4 هزار سال قبل از ميلاد، از اين سرزمين ها كوچ كرده و هر دسته به جانبي رهسپار و در آنجا اقامت گزيدند. قامتي بلند و كشيده، سر و صورتي پهن و پرومو، جمجمه اي بزرگ، بيني كشيده و چشماني درشت از صفات طبيعي عشاير بلوچ است.
آنان معتقدند چشمه هاي آبي در بلوچستان وجود دارد كه مي توان به وسيله آنها فرد گناهكار از بي گناه را تشخيص داد. آنان به جن اعتقاد بسياري دارند و بيماري هايي چون جنون، ديوانگي و اعصاب و روان را نتيجه حلول جن در تن بيمار مي دانند و روزهاي زوج را ميمون و مبارك و سه شنبه ها نحس ترين روز هفته برايشان محسوب مي شود.
ويژگيهاى جغرافيايى شهرستان چابهار
مساحت: شهرستان چابهار در جنوب بلوچستان و در كنار سواحل درياى عمان حدود 17155 كيلومترمربع مساحت دارد يعنى حدود 1/4درصد از مساحت كل كشور را شامل مىشود.
جمعيت: جمعيت آن براساس آخرين سرشمارى 164394 نفر و تراكم نسبى آن 9 نفر در هر كيلومترمربع است.
حدود: اين شهرستان از جنوب به درياى عمان با 300 كيلومتر مرز آبى، از شمال به شهرستانهاى سرباز و نيكشهر، از غرب به استان هرمزگان و از مشرق به كشور پاكستان محدود مىشود.
مركز شهرستان: شهر چابهار مركز شهرستان است كه ارتفاع آن از سطح دريا 7 متر مىباشد و در ْ60 طول شرقى و - ْ25 عرض شمالى قرار دارد. فاصله زمينى آن تا مركز استان 691 كيلومتر و تا تهران 1961 كيلومتر است، فاصله هوايى آن تا تهران 1456 كيلومتر است.
رودهاى مهم: باهَوكَلات - كاجَو - نيكشهر (كهير).
آب و هوا: آب و هواى شهرستان چابهار در تابستان گرم و مرطوب و در زمستان معتدل است. بادهاى باران آور موسمى در فصل تابستان و بادهاى غربى در فصل زمستان در اين منطقه موجب ريزش پراكنده باران مىشوند درجه حرارت متوسط شهر چابهار در سال 1375 و ميزان بارندگى ساليانه آن به ترتيب 2/27درجه و 9/158ميلىمتر بوده است.
تقسيمات كشورى: اين شهرستان داراى4شهر (چابهار، كُنارَك ،پلان ونِگور)و4بخش (دشتيارى، مركزى ،پلان، كنارك) است
پاسخ با نقل قول
