آيت الله العظمی و مجاهد بزرگ مرحوم حاج آقا حسين طباطبائی قمی اعلی الله مقامه یکی از بزرگان علما و مراجع شيعه در قرن اخير بود که بعد از فوت آيت الله اصفهانی زعامت و مرجعيت شيعيان جهان به اين سيد بزرگوار منتهی شد، اما طولی نکشيد که دار فانی را وداع نمود.

زادگاهش شهرستان قم بود و از اوايل عمر به تحصيلات دينی و دروس علمی اشتغال داشت. مرحوم قمی در جوانی عازم عتبات شد. علم حديث را از مرحوم محدث نوری، و دروس عرفان و اخلاق را از علامه کشميری، و دروس علمی و مجاهدات را از مجاهد شيرازی، و دروس اجتهاد و مراتب استادی را از کرسی درس آخوند خراسانی و علامه یزدی فرا گرفت. و خود به درجات علمی و مراتب کمال و اخلاق ارتقاء یافت، سپس عازم ايران شد و در مشهد مقدس رجل اقامت افکند و معاصر با مرحوم حائری یزدی در رأس علمای حوزه مشهد بود (صاحب گنجينه دانشمندان و علمای معاصر می نويسند: عالم طراز اول از مراجع اماميه، فخر الفرقة المحقه، مصباح الشريعه، الآية الحجه، الفقيه المعظم و الرئيس المقدم، اورع اهل زمانه قولا مطلقا بلا خلاف، وازهدهم بلا مراء و جدال...)

اين آيت بزرگ و مرجع مجاهد دوران حياتش در ايران مواجه شد با حکومت ديکتاتوری و فجايع مختلف رضاخانی، ديری نگذشت که اين سيد مجاهد را که سدی بزرگ در مقابل مقاصد شوم خود و اربابان خويش ديدند از مشهد به شهر ری تبعيدش نموده، مدتی او را زير نظر داشتند و سرانجام ناگزير به رفتن عراق گرديد.

حدود ده سال متوالی در شهر کربلا اقامت داشت و تا ماداميکه در قيد حيات بود از فجايع و کشتار بی رحمانه مردم مسلمان و مسئله اهانت به روحانيت و کشف حجاب و جريان مسجد گوهر شاد رنج می برد و به هر نجوی بود با پخش اعلاميه و سخنان خود (در مشهد و تهران و شهر ری و کربلا) مسلمانان مخصوصا خواهران ايرانی را از عمال ضد اسلامی جنايتکاران بر حذر می داشت! و به مردم هشدار می داد!! تا آنکه (بعد از شهريور 20) در سال 1363 به قصد زيارت ثامن الحجج از کربلا عازم ايران شد. همين که مردم از قصد او مطلع شدند علما و رجال و اکثر شيعيان ايران شهر به شهر از او استقبال شايانی نمودند که چشم دشمنان اسلام و روحانيت کور شد و بار ديگر ملت در بند و مسلمان مستضعف علاقه خود را با اسلام و روحانيت ثابت و ظاهر نمود.

اين استقبال و مشايعت ها از قصر شيرين تا مشهد به معيت روحانيت و اکثر توده مردم مسلمان (از مغرب به مشرق) امتداد یافت و مرحوم آيت الله قمی بعد از زيارت مشهد در تهران از مسئولين امر خواستار آزادی حجاب بانوان و آزادی لباس علمای اعلام از دولت وقت گرديد که موافقت شد، و معظم له به عتبات مراجعت فرمود. اما ديری نپائيد که چند ماه پس از فوت مرحوم آيت الله اصفهانی در ربيع الاول سال 1366 جهان فانی را وداع نمود. مدفن او در نجف اشرف کنار قبر مولا عليه السلام جنب مرحوم آقا شريعت اصفهانی است.