. در حجيت خبر واحد دو مبناي مشهور وجود دارد :
الف )حجيت خبر ثقه ب) حجيت خبر موثوق الصدر .
مشهور و يا اشهر در نزد فقها و رجاليين و متكلمين قول دوم است . بلكه جماعتي از قدما مثل شيخ مفيد و سيد مرتضي و شيخ طوسي
به شدت با حجيت خبر واحد به صرف ثقه بودن راوي برخورد كرده ، در عمل به خبر واحدي كه مفيد علم و اطمينان است را شرط دانسته اند.
مراد اين اعلام خصوص علم به معني يقين نيست ؛ بلكه منظور ظن قريب به علم كه موجب اطمينان است مي باشد.
بسياري از ادله اي كه بر حجيت خبر قائم مي شود به لححاظ وثوق و اطمينان است ؛
بلكه حتي مراد از ثقه در خبر ثقه ، راوي است كه از كلامش وثوق و اطمينان حاصل مي شود .
روشن است تنها عدالت راوي و راستگويي و حسن سلوك و سيره در زندگي موجب وثوق به صدور نمي شود ؛
چرا كه اشتباه ، كيفيت ضبط ، قدرت علمي در تلقي و فراگيري ، قوۀ حافظه و قوت بيان ، اموري است كه مؤثر در اطمينان به صدور است .
از اين روست كه صفات راوي ، يكي از راه هاي وثوق است ؛ نه ، تنها راه رسيدن به اطمينان .
برخي اسباب موجب پيدايش وثوق و اطمینان در قالب هاي معيني ضبط شده متّصف به حجيت گرديده است؛
ولي به اين معني نيست كه تمام موضوع حجيت تنها این اسباب مانند ثقه بودن راوي است .
مجموعه اي از اسباب وثوق و اطمینان است که در جای خاصی ضبط نشده است ، و لکن به کمک قانون حساب احتمالات ، از
تراکم کیفی و کمّی آنها وثوق و اطمینان به دست می آید .
از اسباب قوي براي اطمينان به صدور ، صحّت مضمون است .
اگر صحت مضمون به قوت مضمون تبديل شود اين سبب اقوي خواهد شد . از طرف ديگر ، ضعف مضمون و يا منافات با محكمات از عوامل از بين برنده وثوق صدور است .
حال كه روشن شد پايه اساسي حجيت خبر ، وثوق به صدور است واضح مي گردد كه وثوق به صدور در اخبار و احاديث
باتوجه به تغيير مسائل و ابواب ، اسباب مختلفي را مي طلبد . تنها صفا ت راوي و آنچه كه تحت عنوان حجيت خبر ثقه مطرح مي گردد ،
دایره اي محدود از مسائل را شامل مي گردد . هر چه مسأله خطير تر گردد ، مجباتو قرائن وثوق متناسب با اهميت آن مسأله و حكم تغيير مي كند.
..::. جایگاه بحث مضمونی نسبت به بحث صدوری .::..
پاسخ با نقل قول
