بومادران

[!MAHSA!]

«بومادران» گیاهی است پایا، چند ساله با ساقه افراشته با ارتفاع ۲۰ تا ۹۰ سانتیمتر.
قسمت مورد استفاده: سرشاخه های گلدار و برگ آن که طمعی تلخ و بوی قوی دارد، شاخه برگدار و گاهی گل های آن نیز به تنهایی مورد استفاده قرار می گیرند.
ترکیبات شیمیایی: سرشاخه های بومادران دارای اسانس و نوعی هیتروزیدمولد اسید سیانیدریک به مقدار ۳ میلی گرم درصد می باشد.
● خواص درمانی:
بومادران دارای اثر مقوی، نیرودهنده، ضد تشنج، رفع بواسیر، قاعده آور، بندآورنده خون، التیام دهنده زخم و جراحات، ضدالتهاب و اسپاسم است. دم کرده سر شاخه گلدار بومادران، در رفع نفخ و ترش کردن معده، اثر نافع و مفیدی را ظاهر می کند بومادران به علت دارا بودن تانن و مواد تلخ و عطری برروی سلسله اعصاب و قلب تاثیر بسزایی دارد. همچنین در بیماری های اعصاب مانند: هیستری، صرع و قولنج های تشنج آور، نتایج مفیدی می دهد. بومادران بر اثر قابض بودن در رفع ترشحات زنانگی، بند آوردن خون، بواسیرهای خونی و اسهال های ساده اثر معالج دارد و علیه دردهای عادت ماهانه هم به کار می رود. مصرف شیره تازه این گیاه موجب می گردد که اثر قابض بر روی مخاط ظاهر شود و موجبات رفع و تسکین ناراحتی های اعضای ملتهب فراهم گردد. با این عمل، ارزش آن در درمان شقاق، مسلم می شود. فرآورده های بومادران، در درمان بواسیر ساده بسیار موثر است. این گیاه به علت اثر مدر که دارد در ازدیاد حجم ادرار و دفع سنگ کلیه نیز نافع است.
به علاوه بادشکن و تب بر نیز می باشد. بومادران در مغز استخوان ها اثر مثبت دارد. در استعمال خارجی شیره آن یا دمکرده اش به دلیل خاصیت التیام دهنده زخم ها، اولسرها، خراش و شکاف پوست بدن، جوش ها، اگزما و ترک دست ها مورد استفاده قرار می یگرد. جوشانده بومادران اگر بر روی پوست سر مالیده شود از ریزش مو جلوگیری به عمل می آورد. با بومادران و یا اسانس آن مخلوط در روغن کنجد، نوعی کرم بهداشتی جهت تامین سلامت پوست در مقابل نور خورشیده تهیه می شود. سرشاخه های گلدار گیاه برای تهیه لوسیون ها، حمام و همچنین به کار بردن به صورت تنقیه استفاده به عمل می آید. با افزودن ۲۰ گرم اسانس بومادران به ۴۵ گرم پماد کامفره نوعی پمادی تهیه می شود که برای مالیدن بر روی محل دردناک رماتیسم استفاده می گردد. همچنین برای دفع صفرا و رفع خارش شدید ۵۰ گرم گیاه را در آب بجوشانید و بعد ازخنک شدن، بدن را با آن بشویید که این عمل در رفع خارش شدید بسیار موثر است. توجه داشته باشید که مصرف خودسرانه گیاهان دارویی بدون تجویز پزشک معالج، ممکن است عوارضی را به دنبال داشته باشد.

[!MAHSA!]

بومادران :


نام علمی : Achellea millefolium

نام عمومی : Yarrow – Leaf – Wound wort – Thousand
نام انگلیسی : Milfoli
نام خانواده : Compositeae ( گل مینا )
گیاهشناسی :
بومادران گیاهی پایا ،‌به ارتفاع 20 تا 90 سانتیمتر ؛ برگ های دارای بریدگی های زیاد و باریک و بدون دمبرگ است. گلهای سفیدرنگ آن بصورت کاپیتول کوچک و مجتمع ، گل آذین دیهیم در قسمت انتهایی ساقه قرار گرفته اند. کلیه قسمت های گیاه دارای بوی نافذ و تلخ مزه است . قسمت مورد استفاده آن ، سرشاخه های گلدار گیاه است.
تاریخچه :
بومادران ،‌بومی اروپا و آسیاست و به آمریکای شمالی نیز آورده شد. مصرف غذایی و دارویی آن به زمان های بسیار قدیم ،‌جنگ تروجان ، حدود 1200 سال قبل از میلاد باز می گردد. در افسانه ها امده است که آچیلس بنا به توصیه ی Centaur ،‌از گیاه بومادران به سربازان خود داد. تا هنگام زخمی شدن در جنگ ( تروجان ) ، برای جلوگیری از خونریزی و عفونت ،‌بروی زخم خود بگذارند و بدین ترتیب پیروزی در جنگ را از آن خود کرد. از برگ بومادران ،‌چای کیسه ای درست می شود ، همچنین برگ های جوان و گل آن درسالاد به مصرف می رسد.افزون بر آن ،‌ دم کرده ی بومادران خاصیت دارویی و پاک کنندگی آرایشی را دارد. گونه ای از آن در پودر های عطسه آور استفاده می شود. بومادران از نظر درمانی ، بصورت داروی تلخ تقویتی و بنداورنده ی خون ( قابض ) بکار می رود. جویدن برگ تازه ی آن ،‌برای تسکین درد توصیه و از روغن به دلیل خاصیت التیام موضعی ، در ساخت شامپو ها مصرف می شود.
ترکیبات مهم :
قسمت های هوایی بومادران حاوی 2/0 تا 1 درصد اسانس می باشد که در نواحی مختلف متغیر است. یکی از مهمترین ترکیبات اسانس کامازولن به میزان 50٪ می باشد. ترکیبات مهم دیگر اسانس شامل سینئول ، کامفور و لیمونن می باشند. برگ های این گیاه دارای اسانس کمتری نسبت به گل ها هستند . ترکیبات دیگر آن فلاونوئید ها از جمله آپی ژنین ، لوتئولین ، سورتی زین ، اسید های فنلی ، تری ترپنوئید ها و استرول ها ، همچنین الکالوئید های آن از جمله آکی لتین و استاکیدرین ، کولین ، بتائین در آن گزارش شده است.
اثرات مهم :
بومادران یکی از گیاهان دارویی بسیار با ارزش است که دارای خواص نسبتاً زیادی است. از جمله خواص اصلی آن ،‌اثرات ضد اسپاسم ،‌ضد نفخ ، ضد ورم ( ضد التهاب )، مقوی معده ، صفراآور و برطرف کردن بی اشتهایی است. مصرف خوراکی آن جهت برطرف کردن مشکلات رودی ای – معدی از جمله اسهال و دل درد بسیار موثر است.
بومادران سالیان دراز در طب عوام بعنوان بند آورنده خون ریزی از جمله هموروئید و قاعدگی مصرف می شود. اثر بنداورنده خون این گیاه را مربوط به آلکالوئید آکی لتین می دانند که باعث کاهش زمان انعقاد می شود.
بومادران در مشکلات پیش قاعدگی ( PMS ) باعث منظم شدن قاعدگی ،‌کاهش خونروی ماهیانه و کاهش درد می گردد. اثر دیگر آن بهتر نمودن جریان گردش خون بوده و بعنوان یک داروی ضد ترومبوز مغزی و شریانی می تواند مورد استفاده قرار گیرد. همچنین تقویت رگ های واریسی از دیگر آثار خوب این گیاه است.
اثر ضد میکروبی قوی و کاهش پرفشاری خون بومادران نیز مکرراً گزارش شده است. از اثررات دیگر آن می توان خاصیت ضد حساسیت آن را ذکر نمود. همچنین می توان بعنوان یک گیاه معرق آن را در سرماخوردگی ها مصرف نمود.
عوارض جانبی :
با وجودی که بومادران جزو گیاهان با حداقل عوارض جانبی است لیکن ممکن است بصورت معدود باعث درماتیت شود ،‌ایجاد این حساسیت به احتمال قوی مربوط به گواینولید ها از جمله آلفا – پروکسی آشی فولید می باشد. در صورت ایجاد حساسیت ، مصرف دارو باید متوقف شود.
تداخل دارویی : مقدار مصرف زیاده از حد ممکن است تداخلاتی با داروهای ضد انعقاد ، فشار خون ،‌ادرارآور و مسکن ایجاد نماید.
احتیاط : بهتر است در زمان حاملگی و شیردهی از این گیاه استفاده نشود.
طریقه و مقدار مصرف :
مقدار 2 تا 4 گرم سرشاخه های گلدار با حدود یک لیوان آب به مدت 10 دقیقه می جوشانیم ؛ سپس صاف کرده و پس از سرد شدن میل می شود. این مقدار مصرف را می توان بین یک تا سه بار درروز ( هنگام صبحانه ، ناهار ،‌شام )تکرار کرد. جوشانده حاصل بسیار تلخ است و می توان آن را با نبات یا عسل تا حدی تغییر مزه داد.
مهمترین اثرات گزارش شده بومادران :
ضد درد ، ضد باکتری ،‌ضد تب ضد ورم ، ضد اسپاسم ، ضد کرم ، ضد ادم ، ضد ویروس ،‌ضد نفخ ، ضدعفونی کننده مجاری ادرار، معرق ، ادرار آور ، قابض ، خلط اور ، ضد خونروی ، ملین ، مسکن ، محرک ، پشه کش ، حشره کش ، کاهش دهنده قند خون ، کاهش دهنده پرفشاری خون ، صفراآور و قائده آور .
نکات قابل توجه :
1: بومادران گونه ی Millefolium دارای گل های سفیدرنگ می باشد و در مناطق شمالی و البرز وجود دارد ولی آنچه در بیشتر نقاط ایران بنام بومادران مشهور است ، گونه ی Sentolina میباشد که از نظر اندازه گیاهی کوچکتر و دارای گل هایی به رنگ زرد با بویی معطر و نافذ ست . با توجه به اینکه موارد استفاده درمانی این نوع بومادران که از قدیم در ایران مورد استفاده بوده بسیار شبیه به گونه قبلی است ،‌لذا بنظر می رسد که این دو گونه از نظر اثرات ،‌تفاوت چندانی ندارند ولی تحقیقات جهت اختلافات مواد و در نتیجه اثرات ان ها ضروری است.
2: گونه های دیگر بومادران با گل های زرد و بسیار شبیه گونه Santolina در نقاط مختلف ایران به منظور اثرات بومادران استفاده می شود.
3: گونه ی دیگری از Achillea ،‌به نام علمی Zchillea eriophora Dc با نام فارسی برنجاسف می باشد که اکثرا در نواحی جنوبی ایران بخصوص در استان فارس می روید. این گیاه تا حدی شبیه بومادران گونه Santolina است و بمنظور اثراتی شبیه به بومادران مصرف می شود. برنجاسف از قدیم در ایران در ناراحتی های گوارشی مانند دل درد ،‌دل پیچه و اسهال ، همچنین بعنوان ادرارآور و تب بر مصرف می شود.
4:‌نام عمومی بومادران ‌Santolina yarrow و نام عمومی برنجاسف Erio yarrow میباشد.
5: طریقه و مقدار مصارف هر سه گیاه مذکور مشابه بوده و اکثراً به منظورهای یکسان مصرف می شوند. همچنین باید اضافه کرد بسیاری از اثرات اثبات شده آنها شبیه به هم است.