سنیل ختایی

[!MAHSA!]

طبیعت آن گرم و تند است.
قسمتهای مورد استفاده گیاه سنبل ختایی:
1- برگ های سنبل ختایی: عمدتاً برای مشکلات سوء هاضمه و اختلالات تنفسی استفاده می شود.
2- ریشه سنبل ختایی: برای بیماریهای گوارشی و تنفسی مصرف می شود و باعث تقویت کبد شده و نیز اشتهاآور می باشد. در تسکین دردهای روماتیسمی و آرتروز موثر بوده و باعث افزایش تعرق بدنمی شود.
3- میوه سنبل ختایی: میوه آن خواصیت محرک و معرق و نرم کننده سینه می باشد.
4-
اثرات سنبل ختایی بر بدن:
ضد اسپاسم ، ضد نفخ ،افزایش دهنده تعرق بدن ، ضد التهاب موضعی ، خلط آور ، ادرارآور ،تقویت کننده دستگاه گوارش ، ضد روماتیسم ، محرک رحم ،خونساز ،ملین.

درمان:
دم کرده 20گرم ریشه خشک آن در یک لیتر آب جوش مفرح و معرق و نیرو دهنده ، مقوی ، بادشکن ، خلط آور ، قاعده آور ، و ضد تشنج است. کم خونی را درمان می کند.


هشدار :

از مصرف منظم و زیاد این گیاه در هنگام بارداری خودداری نمایید زیرا محرک رحم می باشد.

[!MAHSA!]

در كتب طب سنتی با نامهای «سنبل ختایی» و «حشیشه الملائك» آمده است.به فرانسوی Angelique و به انگلیسیAngelica گفته می شود. گیاهی است از خانوادهUmbelliferae نام علمی آن L. archangelica Angelicaو مترادف آنArchangelica officinalis Hoffm می‌باشد.
● مشخصات:
آنژلیك گیاهی است علفی دو ساله بلند ،ارتفاع آن متجاوز از یك متر است.معطر با برگهای بزرگ دارای بریدگی و تقسیم بندی شده ،هر یك از تفسیمات برگ نوك تیز دندانه دار می باشد. ساقه آن شیار دار استوانه ای به رنگ سبز مایل به قرمز . گلهای آن سفید به صورت چتر در انتهای شاخه گل دهنده ظاهر می شود.از برگ و ساقه و ریشه آن در طب استفاده می شود.
این گیاه در مناطق شمالی اروپا ،شبه جزیره اسكاندیناوی و كوهستانهای مركزی اروپا تاروسیه میانه انتشار دارد. در هندوستان در كشمیر می روید.در شمال اروپا به عنوان گیاه سبزی خوراكی مورد استفاده و توجه است و كاشته می شود و ریشه های آن را به صورت خام یا پخته می خورند .در سایر مناطق اروپا علاوه بر خوراكی بودن از خاصیت خوشبو بودن آن نیز در قنادی استفاده می شود و از میوه آن برای تهیه یك نوع نوشابه به نامRatafia d,Angelique استفاده می شود.به علاوه خواص طبی آن در سطح وسیعی مورد توجه است و كاربرددارد.
تكثیر آنژلیك از طریق كشت بذر آن صورت می گیردبه این ترتیب كه بذر آن را در بهار در هوای آزاد و یا در پاییز در پناه شاسی می كارند و پس از آن نهال های جوان را به مزرعه منتقل كرده و می كارند.معمولا چند ماه پس از كاشت نهالها آماده انتقال می شوند بنابراین كشت بهاره در پاییز به مزرعه منتقل می شود و كشت پاییزه در بهار منتقل می گردد.
● تركیبات شیمیایی
از نظر تركیبات شیمیایی و مواد عامله ،ریشه و قسمت زیر زمینی خشك آنژلیك در حدود ۳۵/۰درصد اسانس روغنی فرار دارد و در میوه آن (۳/۱-۲/۱)درصد اسانس یافت می شود. مواد عمده موجود در اسانس آنژلیك عبارتند از بتا فلاندرن و به علاوه در اسانس ریشه آنژلیك كه در هوا خشك شده باشد مواد د-الفا-فلاندرن،آلفا-پینن و هایدروكسی پنتادكانوئیك اسید و آلفا-متیل بوتیریك اسید یافت می شود.
در ریشه ها و ثمر آنژلیك چند فروكامارین نظیر آنژلیسین،برگاپتن،كزانتوتو كسین و...وجود دارد و به علاوه اومبلی پرنین و چند فنل نیز در آن مشخص شده است.‌(G.I.M.P).
بررسی های شیمایی جدیدتری نشان می دهد كه كیفیت اسانس آنژلیك با شرایط اقلیمی محل رویش طبیعی آن ارتباط داردهر چقدر ارتفاع از سطح دریای محل رویش طبیعی آن بیشتر باشد ،عطر بیشتر و با كیفیت بهتری می دهد.
از گیاه آنژلیك ۹ نوع ماده كومارین جداشده است از جمله یك كومارین جدید به نام آركی سین در آن مشخص شده است.(S.G.I.M.P).
● خواص و كاربرد
آنژلیك معمولا در سال اول گل می دهد ولی چون ریشه آن رشد كافی نكرده برداشت ریشه در سال دوم انجام می گیرد و در آغاز سال دوم ساقه های فرعی سال اول را قطع می كنند و فقط ساقه اصلی باقی می ماند كه رشد كافش بنماید و از ساقه های قطع شده و برگهایی كه در خلال سال اول قطع شده نیز پس از خشك كردن استفاده می شود. میوه گیاه وقتی كاملا رسید كه معمولا در اوخر تابستان است ،آماده برداشت می شود.
از نظرخواص ریشه آنژلیك و میوه آن محرك و نرم كننده سینه و معرق است و ریشه آن بخصوص مقوی ،ضد تشنج،بادشكن،خلط آور،قاعده آور و معرق می باشد.
در فرانسه در مراجع طب سنتی آن دیار مرسوم بوده است كه از دم كرده ریشه آنژلیك به نسبت۱۰-۲ گرم ریشه خشك در یك لیتر آب جوش و با از تنطور الكلی ریشه آنژلیك۱۰-۲گرم به عنوان نیرو دهنده و. هاضم استفاده می كنند و از دم كرده میوه آن نیز به عنوان مفرح و نیرو دهنده خیلی استقبال می شود.
گونهAngelica sylvestris L. را نیز در بعضی اسناد به نام سنیل ختایی می نامند. گیاهی است پایا به بلندی تا ۱۵۰سانتی متر و معطر این گیاه در اروپا و از جنوب غربی چین تا نپال در آسیا می روید.
قسمت نرم ریشه این گیاه به عنوان دارو مصرف می شود ،جوشانده ان برای رفع بی حسی اعصاب ،رفع گرفتگی در اعضای بدن ،روماتیسم و ‌‌‌[چیو] ،سردرد،سرگیجه ناشی از سرماخوردگی و تورم در پاها به كار می‌رود.