حكایت اول
به عقیده برخی كارشناسان، اعتیاد یك بیماری است و از وابستگی شدید روحی و جسمانی فرد بیمار(معتاد) به مواد مخدر حكایت دارد. پژوهشگران یكی از مهمترین علل اعتیاد را بیكاری عنوان كرده اند، چنانچه اگر فرد بیكار باشد، دچار فشار اطرافیان می شود كه برای آرامش دست به مصرف مواد مخدر می زند زیرا تصور می كند مواد مخدر منشأ آرامش روحی و روانی او هستند. مواد مخدر به داروهایی اطلاق می شود كه در انسان اعتیاد جسمی و روانی و یا هر دو را پدید می آورد. امروزه بیش از یكصد نوع ماده مخدر در جهان وجود دارد كه پژوهشگران بر اساس دیدگاههای خود آنها را طبقه بندی كرده اند. به طور مثال مخدرهایی كه دستگاه عصبی را تحت تأثیر قرار می دهند و در آغاز احساس نشاط و شادی و سبكی ایجاد می كنند، اما بعد سستی و بی حالی؛ مانند تریاك، هروئین، الكل و قرصهای اكستازی. در زمینه مقابله و درمان معتادان به این نوع مواد مخدر پژوهشهای زیادی انجام گرفته است ولی دو روش برای درمان مورد اتفاق نظر است. یك روش معطوف به جنبه جسمانی است و در روش دوم باید معتاد از لحاظ روانی ترك داده شود. در درمان جسمانی با ساختار سلولی انسان سر و كار است و فعالیت بدن تحت تأثیر قرار می گیرد. برای درمان جسمانی، راهبردهایی از قبیل درمان پزشكی و دارویی از یك طرف و ورزش درمانی از طرف دیگر وجود دارد.مرحله روان درمانی فرآیند پویایی است كه بدان وسیله به تعدیل كژرفتاری یا درمان اختلالات و غیره اقدام می كند و برای افزایش كارآمدی فرد است.از جمله عوامل مهمی كه در روان درمانی معتاد مؤثر است، رفع وابستگی روانی است، چون این عامل در گرایش مجدد اعتیاد نقش كلیدی دارد. حكایت سكه دورو
در بحث ترك معتادان در واقع وابستگی جسمانی و روانی از مهمترین دلایل میل به برگشت و یا اعتیاد مجدد است. تمام معتادان همچون سكه دو رو دارند، یك رو تمایل قوی به ترك و یك رو تمایل به ادامه اعتیاد است كه این دو حالت دو روی تفكیك ناپذیر سكه اند.گروهی كه علاقه به ترك دارند واقعاً تصمیم به ترك می گیرند، زیرا از مشاهده وضع جسمانی خود و مشكلاتی كه برای اطرافیان به وجود آورده اند عذاب می كشند. از آنجایی كه برخی در هر زمینه ای به جنبه منفی و همچنین سودجویی خود اهمیت می دهند از ترك دادن معتادان هم سوء استفاده كرده و با استفاده از داروهای غیرمجاز این افراد را از چاله در آورده و به چاه می اندازند. از جمله داروهایی كه به صورت غیرمجاز و قاچاق توسط افراد سودجو كه به عبارتی هدف سود بیشتر را همچون مافیای مواد مخدر دنبال می كنند و تنها تفاوتشان در ترك افراد - البته به ظاهر است- با تولید كننده و پخش كننده مافیای مواد مخدر هستند.
آرش نصیری، معاون امور فرهنگی و پیشگیری سازمان بهزیستی كرمانشاه در این مورد می گوید: بسیاری از افراد مصرف این نوع مواد را به دلایل جنبه تبلیغات دارویی آن شروع نموده و به اعتیادی با پیامدهای خطرناك و جبران ناپذیر دچار شده اند.
وی می افزاید: تعدادی از انواع داروهای شناخته شده خطرناك خانواده "بوپره نورفین" است كه به شكل آمپول و قرصهای زیرزبانی موجود است.
این مقام مسؤول خاطرنشان می كند: این داروها تحت عناوین تمجیزك، تی دی جیزك، دی جیزك، جسینور، نورجیزك و... به فروش می رسد و میزان وابستگی به فرآورده های تزریقی آن به مراتب خطرناكتر از هروئین و مورفین است.
 همسایه های دردسرساز
حمید جمعه پور، كارشناس درمان شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان خراسان نیز در مورد چگونگی راهیابی این داروهای غیرمجاز كه میزان وابستگی شدیدی به وجود می آورند، می گوید: این داروها به صورت غیر رسمی از مرز پاكستان و از سیستان و بلوچستان وارد ایران شد و قبل از قرصهای اكس حتی سر از داروخانه ها هم در آورد ولی به سرعت غیرمجاز اعلام شد.
وی تأكید كرد: هم اكنون این داروها غیرمجاز هستند و به صورت قاچاق وارد كشور می شوند و در مطبهای شخصی و حتی منازل افراد، معتادان به صورت گروهی به ظاهر ترك داده می شوند و افراد سودجو با گرفتن مبالغ هنگفتی، كلاهبرداری می كنند.
 امان از دست این سودجوها
حمید جمعه پور در مورد چگونگی ورود این گروه افراد سودجو به استان خراسان می گوید: اولین گروهی كه درمان معتادان را با استفاده از این داروهای غیرمجاز در استان خراسان باب كردند از نواحی شمال و اهل ماسوله بودند و از بهمن ماه 83 اقدام به درمانهای محفلی كردند.
وی می افزاید: این گروه در شهرهایی همچون تربت جام، فریمان، سرخس، تایباد و حواشی شهر مشهد این به اصطلاح گروه درمانی را آغاز كردند و با استفاده از آمپولهای غیرمجاز و خوراندن برخی مشروبات به افراد اقدام به ترك معتادان می كردند.
این كارشناس ارشد روانشناسی بالینی تصریح كرد: بعد از گذشت سه ماه تمام افرادی كه در این مراكز غیرمجاز ترك داده شده بودند دوباره به مصرف مواد مخدر روی آوردند و خوشبختانه هم اكنون استقبال عمومی از این مراكز به دلیل عود بسیاری از معتادان ترك داده شده در این مراكز، از بین رفته است.
مراكز زیرزمینی
محمود احسان فر، جانشین دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان خراسان در مورد مبادی ورودی این مواد به استان خراسان اظهار می دارد: این داروها نیز مانند تمام كالاهای قاچاق از مبادی غیرقانونی توسط مسافران، اتومبیل و غیره وارد كشور می شوند كه از دسترس نیروها خارج است.
وی تأكید كرد: وارد كنندگان این مواد از هر جایی كه بتوانند این داروهای غیرمجاز را وارد می كنند ولی بیشتر از مرز پاكستان به استان سیستان و بعد خراسان و همچنین از مرز عراق به كشور وارد می شوند.
وی در مورد مراكز غیرمجاز ترك خاطرنشان می كند: در كلینیكهای مجاز اصلاً از این داروها استفاده نمی شود بلكه این داروها در مراكز درمانی غیرمجاز و بیشتر در قالب یك مهمانی و به صورت زیرزمینی توسط افراد استفاده می شود.
 ما می خواهیم معتادان تزریق نكنند ولی...
به گفته جمعه پور، یكی از دلایل اصلی غیرمجاز بودن بوپره نورفین وابستگی فرد معتاد از لحاظ تزریق این داروست.
وی می گوید: این مواد وقتی تزریق می شوند ممكن است معتاد را دچار آلودگی كند و وی از آن به عنوان روش آسانی سوء استفاده كند، زیرا او با نوع تزریق آشناست پس بدون حضور پزشك خودسرانه اقدام به تزریق می كند.
اما وی یادآور می شود كه: با این كه این اقلام دارویی غیرمجاز هستند و به صورت تزریقی مجوز قانونی ندارند، اما در آینده قرار است به صورت قرصهای زیرزبانی و همزمان با نظارت پزشك برای درمان در كلینیكهای مجاز مورد استفاده قرار گیرد.
وی میزان وابستگی این مواد را همانند متادون توصیف می كند و می افزاید: این داروها با متادون فرقی ندارند به طوری كه اگر تحت نظر پزشك استفاده نشود خود باعث اعتیاد می شود.
با این حال جمعه پور تأكید می كند: این داروها برای سم زدایی و درمان كوتاه مدت و دراز مدت توصیه شده و مطالعات مختلفی حاكی از اثربخشی این مواد به عنوان نگاه دارنده است به طوری كه این مواد به صورت قرص می تواند در ترك معتادان مؤثر باشد.
وی معتقد است اگر از این داروها استفاده سوء شود می توان آنها را جزو مواد مخدر صنعتی محسوب كرد و از این لحاظ هیچ فرقی نمی كند. بهانه ای به نام "شناخته نشده"
به گفته دكتر غلامحسین حقدادی كارشناس پیشگیری از اعتیاد در بهزیستی خراسان، استفاده از این داروها روش پرخطری است كه شدت وابستگی زیادی ایجاد می كند.
وی می گوید: این داروها به شكل قاچاق به صورت آمپول چندین سال است كه توسط افرادی استفاده می شود.
وی تأكید می كند: این داروها برای ترك اعتیاد مؤثر هستند ولی متأسفانه به روشی اشتباه هم اكنون در كشور ما رایج شده است و بنابراین از نظر پزشكی جایگاه علمی ندارد.
دكتر حقدادی با انتقاد از این كه بسیاری از مسؤولان و متولیان به بهانه ناشناخته بودن این اقلام دارویی در ابتدا جلوی ورود این داروهای غیرمجاز را نمی گیرند، می گوید: این داروها از همان ابتدا به صورت قاچاق وارد سیستم دارویی شد در حالی كه در هیچ جای دنیا شناخته شده نیست و از هیچ كشوری مجوز قانونی برای مصرف ندارد.
وی خاطرنشان می كند: بسیاری از مراكز غیرمجاز برای جذب مشتری از این داروها برای تبلیغ استفاده می كنند و با هدف رسیدن به سود بیشتر اقدام به فروش این داروها به مراجعه كنندگان می كنند. آنها آزاد هستند
با این كه خانواده بوپره نورفین، خانواده خطرناكی در بین داروهای شناخته شده محسوب می شوند، اما به گفته محسن وزیریان مدیر كل پیشگیری از سوء مصرف مواد مخدر وزارت بهداشت، علاوه بر متادون به عنوان داروی نگهدارنده مؤثر در ترك اعتیاد، داروی بوپره نورفین نیز به تازگی به صورت پایلوت در چند مركز كشور به زودی آغاز می شود.با این حال آرش نصیری با اشاره به خطرناك بودن این مواد تأكید می كند: مصرف كنندگان این مواد به سرعت مصرف خویش را افزایش می دهند و ترك جسمی این مواد ساده ولی ترك روانی آن بسیار دشوار است.همچنین مدیر غذا و داروی دانشگاه علوم پزشكی جندی شاپور اهواز عرضه داروهای بوپره نورفین را در مراكز عرضه مجاز دارو در خوزستان آزاد اعلام كرده است.
دكتر حسین برزگر با تأكید بر این كه اقلام مجاز این دارو در مراكز عرضه مجاز موجود است، می افزاید: این اقلام دارویی در مراكز ترك اعتیاد به تعداد مورد نیاز و بر اساس اعلام معاونت درمان دانشگاه تحویل داده می شود و تاكنون كمبودی در این زمینه وجود نداشته است.
گفتگو بهترین راه حل است
سرانجام ما نفهمیدیم بوپره نورفین، داروست یا ماده مضر!، اما بهترین روشی كه امروزه توصیه می شود روش درمان معتادان با گفتگودرمانی و عمل درمانی است. در مراكزی، معتادانی كه قصد ترك اعتیاد دارند جمع می شوند و تجارب خود را به دیگر معتادان انتقال می دهند. این مراكز كه به naمشهورند تحت حمایت هیچ سازمانی نیستند. بسیاری از افراد شركت كننده در این مراكز معتقدند از آنجایی كه یك فرد بهبود یافته از اعتیاد بهتر درد یك معتاد را می داند بهترین روش گفتگودرمانی است زیرا تنها راه ممكن برگشت یك معتاد به سلامتی، اراده است كه باید در فرد معتاد شكل بگیرد.