آيا شما چاق هستيد؟

آيا شما دچار اضافه وزن يا چاقي هستيد؟اگر جواب مثبت است بدانيد که دچار يک بيماري با عوارض وخيم
مي باشيد. چاقي، عارضه اي بيش از يک مشکل زيبايي اندام است.
اضافه وزن، شما را در خطر ابتلا به فشار خون بالا و ساير مشکلات ديگر قرار مي دهد. ثابت شده است که حتي کاهش کمي از اضافه وزن مي تواند اثر زيادي روي بهبود سلامتي داشته باشد و در بسياري موارد با ورزش، رژيم غذايي سالم و تغيير در عادات زندگي فرد مي توان وزن اضافي را کاهش داد. ولي در صورتي که افراد به تغييرات روش زندگي پاسخ مناسبي ندهند، مي توان با تجويز دارو و حتي در مواردي خاص، با عمل جراحي براي کاهش وزن اقدام کرد .
علل چاقي :
چاقي چيزي نيست جز افزايش غير طبيعي مقدار چربي در بدن.
پزشکان براي تعريف چاقي از "شاخص توده ي بدني" يا bmi استفاده مي کنند که اين شاخص از تقسيم وزن بدن (برحسب کيلوگرم) بر مجذور قد (بر حسب متر) به دست مي آيد. منظور از مجذور قد اين است که مقدار آن را بر حسب متر دو بار در هم ضرب کنيد. براي مثال bmi فردي با قد 175 سانتي متر و وزن 105 کيلوگرم برابر است با 31/34.
تقسيم بندي افراد بر حسب bmi به صورت زير است :
کمتر از 19 کمبود وزن
19 تا 25 وزن طبيعي 25 تا 30 اضافه وزن
30 تا 40 چاق
بيش از 40 بسيار چاق
وزن اصولاً از تعادل بين مقدار کالري دريافتي توسط غذا و مصرف (سوزاندن) کالري براي فعاليت هاي روزانه تعيين مي شود. اگر شما بيش از مقدار مورد نيازتان کالري دريافت کنيد، دچار اضافه وزن خواهيد شد، زيرا بدن شما اين انرژي مازاد بر نياز را به صورت چربي ذخيره مي کند.
چربي يکي از اشکال ذخيره ي انرژي در بدن است. همچنين به عنوان عايقي محافظتي در زير پوست شما عمل مي کند. در حقيقت براي انجام اين گونه اعمال در بدن مقداري چربي مورد نياز است، ولي مصرف بيش از حد آن مي تواند با سلامتي شما تداخل داشته باشد.
عوامل خطر :
عواملي که باعث افزايش خطر چاقي در شما مي شوند عبارتند از :
- رژيم غذايي
مصرف مداوم غذاهاي پر انرژي مثل غذاهاي چرب و سرخ کرده، غذاهاي آماده (مثل پيتزا و ساندويچ) ، نوشابه ها، شيريني ها، دسرهاي شيرين و انواع سس مي تواند باعث افزايش وزن شود.
- کم تحرکي
افراد کم تحرک به خاطر اين که کالري مصرفي خود را نمي سوزانند و فعاليتي براي سوختن انرژي ندارند، مستعد چاقي هستند.
- عوامل روان شناختي
بعضي افراد براي مقابله با مشکلاتي مثل استرس و يا احساس کسلي، پُرخوري مي کنند.
- ژنتيک
اگر يکي از والدين شما يا هر دوي آنها چاق هستند، شانس بيشتري براي چاق شدن داريد. ژن ها ممکن است بر مقدار ذخيره ي چربي و توزيع آن در بدن نقش داشته باشند.
البته داشتن اين ژن ها به اين معني نيست که حتماً چاق خواهيد شد، بلکه عوامل محيطي مساعد نيز بايد براي بروز اين ژن ها وجود داشته باشند.
چه موقع نياز به مشورت پزشکي داريد؟
چه طور مي توانيد متوجه شويد که نياز به کاهش وزن براي حفظ سلامتي خود داريد؟ براي پاسخ به اين سئوال دو شاخص به شما

کمک مي کند:
1- شاخص توده ي بدني يا bmi :
همان طور که قبلاً اشاره شد bmi يا (body mass index) بين 25-19 نشان مي دهد که شما وزن مناسبي براي قد خود داريد و داراي چربي اضافه نيستيد. اما bmi بين30- 25 نشان مي دهد که شما دچار اضافه وزن هستيد وbmi بالاي 30 نشان دهنده ي چاقي شما است که در اين موارد بايد براي کاهش وزن و تأمين سلامتي خود با پزشک مشورت کنيد.
2- اندازه ي دور کمر:
افرادي که چربي را بيشتر در قسمت دور کمر خود ذخيره مي کنند( بالا تنه) به عنوان افراد با چاقي " سيب شکل" و آنهايي که چربي را بيشتر در پائين تنه ي خود (باسن، ران ها و لگن) ذخيره مي کنند به عنوان افراد با چاقي "گلابي شکل" معروف مي باشند. به ياد داشته باشيد از نظر سلامتي بهتر است شما به شکل گلابي باشيد تا سيب.
چاقي سيب شکل بيشتر در مردان و نوع گلابي شکل آن بيشتر در زنان ديده مي شود و براي همين است که در وزن برابر ، زن ها کمتر دچار عوارض چاقي مي شوند، زيرا چاقي آنها بيشتر مربوط به پائين تنه مي باشد.
چاقي سيب شکل باعث تجمع چربي به دور اندام هاي شکمي مثل روده ها مي شود که خطر بالاتري براي ايجاد مشکلات وخيم سلامتي در فرد دارد.
قابل توجه است که حداکثر مقدار مجاز دور کمر براي مردان 100 سانتي متر و براي زنان 87/5 سانتي متر مي باشد و اگر دور کمر شما از اين مقادير بالاتر است( که نشان دهنده ي چاقي سيبي شکل خطرناک است) بايد به پزشک براي کاهش وزن مراجعه کنيد.
هنگام مراجعه به پزشک براي توضيح مشکل چاقي خود صادق باشيد. مقادير غذايي که مي خوريد، ميان وعده ها، نوع غذاها ... همگي را به درستي و دقت بيان کنيد.
همچنين اگر مشکلات ديگري داريد که به چاقي مربوط مي شوند، مثل: پرفشاري خون، کلسترول بالا، ديابت يا التهاب مفاصل، آنها را نيز به پزشک خود اطلاع دهيد و بدانيد که با کاهش وزن قسمت مهمي از مشکلات فوق رفع خواهد شد.
غربالگري و تشخيص
پزشک مي تواند تعيين کند که آيا شما نياز به کاهش وزن داريد يا خير و اگر نياز داريد، چه مقدار بايد وزن خود را کاهش دهيد.
علاوه بر تعيين bmi و اندازه ي دور کمر، پزشک تاريخچه ي پزشکي شما را نيز بررسي مي کند و از مسائلي مانند کشيدن سيگار، مصرف الکل يا مقدار استرس در زندگي شما سئوالاتي خواهد کرد، زيرا اين مسائل مي توانند خطر و عوارض چاقي را افزايش دهند.
همچنين پزشک بايد ارزيابي کاملي از وضعيت سلامت فعلي شما داشته باشد. ممکن است شما هم زمان بيماري ديگري داشته باشيد که همراه با کاهش وزن بايد به آن نيز توجه کافي شود.