باتوجه به اینکه باطری یک جزء مصرفی محسوب میشود و شامل گارانتی نمیگردد اهمیت موضوع بیشتر میشود چون قیمت باطری میتواند بین 5 تا 20 درصد قیمت خود ابزار دیجتال متغیر باشد.
اگر مطلب قبلی را مطالعه کرده باشد میدانید که باطریهای ابزارهای دیجیتال مانند موبایل و تبلت و نوت بوک در حال حاضر از نوع یون لیتیومی Li-ion و یا لیتیوم پلیمری Li-Po است. البته لیتیوم پلیمرها نوع پیشرفته همان باطریهای یون لیتیومی ساده هستند و با همان مکانیزم کار میکنند اما به دلیل برخی تغییرات مزیتهایی بیشتری دارند.
اما روش صحیح کارکرد باطری چیست؟
حالتهای مختلفی در مورد کاربرد باطری متصور است که با هم یکی بررسی می کنیم.
الف-نوت بوک من مدام به برق شهر وصل است آیا باطری را دربیاورم؟
به عنوان یک قاعده کلی باطری باید کار کند تا خراب نشود. به همین دلیل هیچ گاه در مورد نوت بوک اقدام به خارج کردن باطری و کارکردن با برق شهر نکنید به این امید که باطری شما سالم بماند!
اگر به طور مداوم نوت بوک شما به برق شهر وصل است هر هفته یکبار اجازه دهید با باطری کار کند تا به حدود 10 درصد شارژ باقیمانده برسد و سپس مجددا” آن را تا 100 درصد شارژ نمایید.
دقت کنید در نوت بوکها و برای باطریهای Li-ion یک مکانیزم طراحی شده است که مانع از شارژ باطری تا قبل از رسیدن به میزان مشخصی از کاهش گردد. مثلا” اگر شما با باطری کار کنید اما به زیر 90 درصد نرسد با اتصال به برق شارژ نخواهد شد. با این کار جلوی شارژ مکرر گرفته میشود زیرا آن سلولی که مدام شارژ میشود به سرعت خراب میشود.
اگر باطری نوت بوک شما Li-Po است (مانند مک بوک) نیازی به رعایت اینکه به 10 درصد برسد و مجدد شارژ کنید نیست اما در هر حال اگر مدام به برق شهر وصل هستید باید هفته ای یکبار اجازه دهید باطری کار کند.
در مورد باطریها هرگز اجازه ندهید که شارژ آنها کامل تخلیه شود. باطریهای Li-ion با هربار تخلیه کامل بخشی از توان خود را از دست میدهند. البته همه سیستمهای عامل مانند ویندوز و لینوکس و مکینتاش به طور پیش فرض با رسیدن به مرز 10 درصد اخطار شارژ میدهند و اگر شارژ نکنید نوت بوک را خاموش میکنند تا باطری آسیب نبیند. دقت کنید که باطریها شامل چند سلول هستند که با یکدیگر سری کار میکنند و به همین دلیل اگر یکی از آنها اسیب ببیند اثر چشمگیری دارد.

ب-اگر به مدت طولانی دستگاه کار نمیکند باطری چگونه نگهداری شود؟
اگر موبایل، تبلت و یا نوت بوک را قصد دارید به مدت بیش دو هفته خاموش و بیکار نگه دارید برای حفط باطری باید آن را تا 100 درصد شارژ و سپس از دستگاه خارج کرده و جداگانه نگه دارید. همانگونه که در بسته بندی خرید می بینید. هرگز باطری تخلیه شده را بدون شارژ کردن به مدت طولانی نگه ندارید. برخی دستگاه ها مانند آیفون و آیپد امکان خروج باطری ندارند که مشکلی ندارد زیرا از نوع لیتیوم پلیمری هستند اما در هر حال تا 100 درصد شارژ و سپس خاموش کنید.

ج-باطری را مدام شارژ نکنید!
اگر باطری دستگاه شما به خصوص از نوع Li-ion است به طور مداوم باطری را شارژ نکنید بلکه اجازه دهید تا باطری کار کند. برخی عادت دارند تا باطری موبایلشان به نیمه رسید آن را شارژ کنند. همین عادت عامل خرابی زودرس باطری است زیرا بخشی از سلولها مدام پر و برخی مدام در حال کار هستند. پس اجازه بدهید باطری تا حد آستانه 10 درصدی تخلیه پیش برود. باطریهای لیتیوم پلیمری از شارژ نیمه پر و خالی آسیب نمی بینند اما برای آنها هم لازم است که همه سلولها کار کنند تا واکنشهای شیمیایی تخریبی در آنها رخ ندهد.

د-عمر مفید باطری چقدر است؟
بسته به کیفیت باطری و در صورت کارکرد صحیح از طرف کاربر باطریهای Li-Po حدود 500 تا 1000 سیکل شارژ-دشارژ و باطریهای Li-ion حدود 300 تا 500 سیکل کارکرد کامل دارند. پس از آن بخشی از توان خود را از دست میدهند.
اگر دستگاه شما مانند محصولات اپل باطری داخلی دارد باید بدانید معمولا” این شرکتها بهترین نوع باطری Li-Po را به کار میگیرند. مثلا” آیفون و آیپد حدود 1000 سیکل کامل کار میکنند و تا حد 2000 سیکل تا 70 درصد توان اولیه کارکرد دارند و کل عمر مفید دستگاه را پوشش میدهند. پس نگران تعویض باطری نباشید.

ه-تعمیر باطری ممکن است؟
اگر باطری شما از نوع چند سلولی باشد قابل تعمیر است. زیرا سلولها را یک یک از نظر توان چک میکنند و سلول معیوب را تعوض میکنند. اما اگر به روشهای مانند منجمد کردن در فریزر و … دل بسته اید بهتر است یک باطری نو خریداری کنید!

و-شارژ طولانی مضر است؟
با رسیدن به شارژ کامل به طور اتوماتیک شارژر از مدار خارج میشود و بنابراین پس از تکمیل شارژ شما یک قرن هم صبر کنید اتفاق خاصی نخواهد افتاد.

ز-ترکیدن باطری واقعیت است؟
در مورد باطریها لیتیوم یونی این اتفاق به طور بسیار نادر (کمتر از یک در ده میلیون) رخ میدهد اما در مورد باطریهای لیتیوم پلیمری اساسا” این اتفاق بی معناست مگر انکه عمدا” این باطریها با مکانیزم غیر استاندارد over charge شوند. مادامیکه شما از شارژر استاندارد استفاده کنید این خطر عملا” قابل صرفنظر است. اما برای ایمنی بیشتر موبایل و یا تبلت در حال شارژ را به خصوص در حین خواب نزدیک به خود نگذارید.