چند صباحي گذشت تا دانستيم صرفه در اين است كه فرزند زمانه خويشتن باشيم! دانشمند زمانه شدن پيشكش! هرگاه خواستيد بدانيد مد روز لباس و آرايش چيست، ادامه تحصيل دهيد! كافي است وارد دانشگاه شويد تا با انواع مدل‌هاي پوشش، با كمترين پارچه‌ها و مرغوب‌ترين رنگ‌ها آشنا شويد. اطلاع‌رساني در حد المپيك!

ديگر تمركزي مي‌ماند؟!

با يك متخصص روانشناسي صحبت كرديم تا بدانيم اولاً چرا؟ واقعاً چرا؟ يعني ريشه‌هاي روانشناختي اين ماجرا كجاست؟ ثانياً حالا كه پوشش‌ها اينطور است، آيا مي‌شود درس خواند؟ تمركزي مي‌ماند؟!

دكتر محمود برجعلي در پاسخ به اين سؤال كه چرا دختران اين نحوه پوشش را انتخاب مي‌كنند، مي‌گويد: «حجاب فقط مختص خانم‌ها نيست؛ نوعي ديگر از پوشش براي آقايان هم بايد باشد. تأكيدي كه ما روي حجاب خانم‌ها مي‌كنيم، ممكن است به نوعي مقاومت و بازدارندگي در آنها منجر شود.»

چرا دانشگاه؟

«نوجوان از محيط بعضاً بسته خانواده وارد دانشگاه مي‌شود؛ ديگر خبري از آن مراقبت‌ها و حساسيت‌ها نيست. دانشجو شدن، جايگاهي اجتماعي براي افراد ايجاد مي‌كند. اين هم سبب مي‌شود محدوديت خانواده‌ها كمتر شود و هم باعث مي‌شود فرد احساس برتري كند. احساس مي‌كند در يك موقعيت و پوزيشن جديد قرار گرفته؛ پس تيپ جديدي مي‌زند. از طرف ديگر الگو هم نقش خيلي مهمي را ايفا مي‌كند. گروه هم‌سن و سال خيلي وقت‌ها براي فرد به منزله الگو قرار مي‌گيرد. حالا اين الگو هم مي‌تواند مثبت باشد و هم منفي. به هر روي، اينجا يك دگرديسي فرهنگي براي فرد به وجود مي‌آيد. در دوران طاغوت شايد شرايط به اين راحتي نبود تا افراد بتوانند فرزندانشان را تربيت ديني كنند. ولي همان نوجوان‌ها وقتي وارد دانشگاه شدند و به سال‌هاي دفاع مقدس رسيدند، دگرديسي مثبتي پيدا كردند و اين آنها را به جبهه‌ها كشاند. پس اين دگرديسي مي‌تواند به شكل مثبت هم اتفاق بيفتد.»

چشم وگوش

دكتر برجعلي درخصوص تأثير اين نحوه پوشش روي تحصيل افراد معتقد است: «وقتي يك پسر وارد دانشگاه مي‌شود، در سني قرار دارد كه اوج مسائل شهواني است. از محدوديت خانواده خارج شده و وارد محيطي شده كه ارتباطات در آنجا رودررو است. از طرف ديگر آقايان بيشتر از طريق چشم تأثير مي‌گيرند؛ بر عكس خانم‌ها كه بيشتر از طريق گوش تأثير مي‌پذيرند. پس اگر خانم‌ها پوشش را رعايت نكنند، قطعاً تمركز و توجه در آقايان كاهش پيدا مي‌كند. علاوه بر اين، طبق تحقيقات، خانم‌ها خودشان هم در اين لباس‌ها راحت نيستند و بنا به گفته‌هاي خودشان، به دليل فشار گروه هم‌سن و سال اين لباس‌ها را مي‌پوشند. شايد خودشان هم قبول دارند اين نحوه لباس پوشيدن، فلسفه خوبي ندارد؛ اما به خاطر مد يا جلب توجه به اين سمت كشيده مي‌شوند.»

تو كاري با دلم كردي كه فكرشم نمي‌كردم!

مي‌پرسم چه بايد كرد؟ دكتر محمود برجعلي پاسخ مي‌دهد: «من معتقدم برخوردهاي فيزيكي و سلبي كه متأسفانه بعضاً در دانشگاه‌ها زياد هم ديده مي‌شود، اولاً جواب نمي‌دهد؛ ثانياً اگر هم جواب دهد، كوتاه‌مدت و موقتي است. خيلي كم هستند بدحجاباني كه از سر عناد و با يك نوع برنامه‌ريزي سعي در تخريب افكار جوانان مي‌كنند. آنها كه عناد دارند سرشاخه‌ها هستند. ولي در بدنه، واقعاً هيچ نگاه منفي متمردانه تعمدي در كار نيست. بيشتر اين دخترها، اصلاً اطلاع ندارند اين نوع پوشش چه تأثيري روي جنس مخالف دارد و چه بيماري‌اي براي جامعه درست مي‌كند. مثلاً دختري ساده است كه از شهرستان به محيط دانشگاهي آمده و به اين شكل برمي‌خورد. بايد قبول كنيم پوشش جذابيت ايجاد مي‌كند. اگر كسي بخواهد به بهبود پوشش در جامعه كمك كند، بهتر است روش‌هاي مثبتي به افراد ياد دهد تا جذابيتي را كه مي‌خواهند، داشته باشند و هيجاناتشان ارضا شود. بخشي از اين خودنمايشي‌ها به لحاظ روانشناختي، طبيعي است. بايد به روش‌هاي ايجابي جذبي عمل شود. در تعريف نوجوان مي‌گوييم فردي نوجو است و چيزهاي جديد را دوست دارد؛ همان بحث مد. آقاي قرائتي اخيراً گفتند دانشجوها لباس‌هاي روشن بپوشند. خب اين پيشنهاد خوبي است. حتي در مدرسه‌هاي ما دخترها مانتوهاي تيره به تن دارند. خب اين دلزدگي مي‌آورد. پوشش بايد فرحبخش و شاد و انرژي‌زا باشد. رفتارهاي جزئي ما مي‌تواند نگاه بچه‌ها را تغيير دهد. مراكز فرهنگي بايد نگاه محبت‌آميز و خيرخواهانه‌اي داشته باشند. اگر جامعه و دانشگاه بسته باشد و كسي نتواند در آنها اظهار وجود كند، فعاليت‌ها به طور زيرزميني شكل مي‌گيرد. يعني تنها ظاهر كار را ساخته‌ايم؛ باطن همان است. پس اجبار بايد مرحله آخر باشد. تازه آن هم براي آنان كه سر عناد دارند وگرنه جواناني كه مي‌بينيم، بچه‌هاي ساده و سالمي هستند؛ كه فقط انگيزه‌هاي زندگي درشان ضعيف شده است. بايد روي اين انگيزه‌ها كار شود.»

بگذاريم درسشان را بخوانند!

اينكه آدم به‌روز باشد، اشكالي ندارد؛ ولي حتي منورالفكرها هم اين را قبول دارند كه هر لباس جايي و هر پوشش مكاني دارد! حتي در دانشگاه‌هاي خارج از كشور مسئله پوشش قانون‌هايي را به خود اختصاص داده است. در دانشگاه ايالتي فلوريدا براي دانشجويان فاقد پوشش مناسب نمره «صفر» لحاظ مي‌شود! پس بياييم هم خودمان درسمان را بخوانيم، هم بگذاريم درسشان را بخوانند!