استرس چیست ؟

[saynaz]

پاسخ بدن به محرک های بیرونی و درونی را استرس یا فشار روانی نامیده اند.
یقینأ استرس می تواند اثرات نا مطلوبی بر سلامتی فرد داشته باشد. برخی از عوارض جسمی مانند زخم های گوارشی غالبأ توسط پاسخ های فیزیو لوژیکی همراه با هیجانات منفی ایجاد می شوند. برخی از اختلالات نیز از قبل حمله های قلبی ،سکته های مغزی، آسم، مشکلات قاعدگی، سر دردها و جوش های پوستی می توانند به واسطۀ استرس به وخامت گراید .
واکنش های هیجانی فرد در برابر استرس باعث انطباق بیشتر فرد با رویدادهای زود گذر می شود. یکی از این واکنش ها پاسخ ستیز یا گریز نام دارد که بدن را برای مقابله یا فرار از موقعیت آماده می کند.
قدر مسلم نمی توان از همۀ شرایط استرسزا اجتناب کرد. علل اصلی استرس مسایلی چون تغییرات عمدۀ زندگی، گرفتاریها و نا ملایمات، ناکامی ها و تعارضات، مسایل جسمانی، مالی تحصیلی و ... هستند. در نتیجه برای مقابله با منابع استرس زا فرد باید با گسترش مهارت های زندگی، منابع مقابله را در شخصیت خود گسترش دهد. در اینجا به ذکر برخی از آنها می پردازیم .
1- سلامتی و توانایی : عامل استرس زا موجب تغییرات فیزیولوژیک می شود و سلامتی فرد را به خطر می اندازد . هر اندازه فرد ، از سلامتی و نیرومندی بیشتری برخوردار باشد ، مبارزۀ بهتری با استرس خواهد داشت . ورزشهایی چون : شنا ، پیاده روی و ..... باعث سلامتی و شادابی فرد و در نتیجه مقابلۀ بهتر با شرایط ناگوار می شود .
2- افکار مثبت : نگرش و تصویر ذهنی مثبت از خود ، اعتماد به خود ، استفاده از راهبردهای سازگاری با مسائل ، اعتماد به دیگران در کمک کردن به فرد در حل مسئله ، و ایمان به خدا باعث کاهش اضطراب ناشی از استرس خواهد شد .
3- منبع کنترل : فرد باید این احساس را در خود ایجاد کند و خود قادر است کنترل امور مختلف را بر عهده بگیرد و رویدادهایی از قبیل شانس ، تصادف نقشی در ادارۀ زندگی وی ندارد .
4- توانایی اجتماعی شدن : قدرت اجتماعی شدن به فرد اجازه می دهد تا آرزوها ، تمایلات و نیازهای خود را به راحتی به دیگران انتقال دهد .و در صورت لزوم از دیگران کمک بخواهد .
5- حمایت اطرافیان : حضور دوستان و آشنایان در کنار فردی که دچار مشکل است باعث آرامش وی می شود .
6- امکانات مالی : یاد گرفتن مهارت های مدیریت پولی باعث بدست گرفتن کنترل استرس است که در ادامه به طور اختصاصی به آن می پردازیم.

(( مهارت های حل مسأ له ))
همان طور که می دانیم مسائل حل نشده ، و کارهای ناتمام انرژی روانی زیادی را از ما می گیرد و بتدریج مشکلات فردی و اجتماعی عدیده ای را باعث می شود . در نتیجه برای ایجاد حس کنترل بر شرایط در خود بهتر است از مهارت های زیر که مبتنی بر منطق و عقل سلیم است استفاده کنیم :

(( قدم اول )) اصلاح باورهای غلط خود نسبت به مسئله .
حذف عباراتی چون : همیشه ، هیچ وقت ، باید ، نباید ... از افکار خود .
مانند : (( من همیشه نمره ام پایین می شود )) (( من هیچ وقت خوشبخت نبودم )) (( من باید شاگرد اول بشوم )) (( او نباید به من بی احترامی می کرد ))
در نظر گرفتن نکات مثبت و اجتناب از فاجعه انگاری مسئله (( همۀ زندگی ام نابود شد ..... )) در این قسمت جای دارد .

((قدم دوم )) تعریف دقیق مسئله
در این مرحله فهرستی از مسائل با یقین اولویت ها تهیه می کنیم .
برای این کار باید بتوانیم به سوالات زیر پاسخ دهیم :
1- مسئلۀ حاضر چیست ؟
2- کی شروع شد ؟
3- کجا شروع شد ؟
4- چه کسی یا کسانی در این مسئله نقش دارند ؟

(( قدم سوم )) پیدا کردن راه حل های زیاد ، چه خوب چه بد و یادداشت کردن آنها
هر راه حلی را که به نظرتان می رسد بدون توجه به کیفیت آن یادداشت کنید .

(( قدم چهارم )) ارزیابی راه حل ها و انتخاب
مزایا و معایب هر راه حل را در 2 ستون جداگانه یادداشت می کنیم در این راستا به سوالات زیر پاسخ می دهیم : آیا این راه حل مرا به هدف اصلی ام می رساند ؟ آیا برای خودم و اطرافیانم مفید است یا مضر ؟ آ یا راه حل متناسب با ارزشهای من و جامعه ام می باشد ؟

(( قدم پنجم )) انتخاب راه حل های مناسب
بهترین راه حل را با توجه به مرحلۀ قبل با بیشترین مزایا و کمترین معایب انتخاب می کنیم .

(( قدم ششم )) اجرای راه حل مفید
تنظیم برنامۀ زمان بندی مشخص ، برای اجرای راه حل نهایی بسیار ضروری است . در این مرحله می توانیم راه حل مورد نظر را به گام ها ی کوچکتر و ساده تر تقسیم کنیم .

(( قدم هفتم )) ارزیابی راه حل ها و جایزه دادن به خود

در صورت غیر مؤثر بودن هر گام می توانیم راه حل و یا شیوه های مناسب دیگر را بیابیم و هنگام موفقیت به خود پاداش دهیم؛ مثلاً رفتن به مسافرت یا خریدن شیء مطلوب و .....