در اينجا فهرست وار به بعضى از خدمات آن حضرت كه در راستاى مسئوليت اصلى امت يعنى حفظ اسلام بوده است اشاره مى نماييم و سپس برخى از آن خدمات را بررسى و بيان خواهيم كرد.
1ـ جمع آورى قرآن
حضرت امير (ع) بعد از دفن پيامبر(ص) قرآن را بصورت منظم به همان ترتيب كه پيامبر فرموده بودند جمع آورى نمودند.
2ـ راهنمأى خلفا خصوصاً در احكام قضاوت
موارد زيادى در تاريخ نقل شده كه خلفا احكامى را بر خلاف حق صادر مى كردند و حضرت امير (ع) آنها را به اشتباهشان واقف مى نمودند.
3ـ پاسخ به سوئالات علماى اهل كتاب
پس از انتشار اسلام در بيرون جزيرة العرب و ورود اسلام به روم شرقى و ايران, دانشمندانى از يهود و نصارى براى تحقيق به مدينه مىآمدند و در پس شناسايى پيامبر و اوصيا او بودند ،
و چون دست اندركاران حكومت, تخصصى در معارف اسلامى نداشتند و در پاسخ سوئالات علمى آنان مى ماندند ناگزير به على (ع) متوسل مى شدند ،
و آن حضرت به سوئالات پاسخ مى دادند و مشكلات علمى آنان را حل مى كردند.
4ـ فعاليتهاى اقتصادى
بعد از وفات پيامبر (ص) حكومت, عليه بنى هاشم و اهل بيت نقشه زيان آور اقتصادى طرح ريزى كرد و آنها را از حقوق مالى شان محروم ساخت.
حضرت امير (ع) در مقابل اين نقشه يك سلسله فعاليتهاى اقتصادى انجام داد و آن توطئه را خنثى نمود.
5ـ شكست نظام طبقاتى
خلفاى سه گانه بر خلاف دستور قرآن و سنت پيامبر (ص) در تقسيم اموال بيت المال و مناصب اجتماعى, نظام طبقاتى ايجاد كردند و قريش را بر ساير عرب و عرب را بر عجم برترى دادند.
امير الموئمنين على (ع) پس از قبول حكومت اين نظام طبقاتى را درهم شكست و با برخورد عادلانه, امتيازات نابجا را از بين برد.
6ـ نشر معارف و تبليغ اسلام صحيح
خلفا با منع صحابه از نقل حديث پيامبر (ص) و تعيير احكام الهى از جانب خود باعث تحريف سنت پيامبر (ص) و در نتيجه احكام اسلام شدند.
حضرت على (ع) پس از قبول حكومت با آزاد گذاشتن صحابه در نقل حديث, معارف اسلام واقعى را به جامعه باز گرداندند.
7ـ نفى حجيت سيره خلفا
مدرك احكام اسلامى, قرآن و سنت پيامبر (ص) است, اما با تدبير خليفه دوم در بيعت گرفتن براى خليفه سوم, سيره شيخين يعنى سيره ابوبكر و عمر به آن اضافه شد ،
بطوريكه مسلمين به احكامى كه خلفا در مقابل نص قرآن و سنت قطعى پيامبر (ص) بر حسب اجتهاد خود عمل كرده بودند پاى بند شده و آنها را جز دين بحاب مىآوردند.
حضرت امير (ع) با نپذيرفتن حكومت به شرط عمل به سيره شيخين و سپس عمل نكردن به سيره آنها در دوران حكومت خود,
سيره خلفا را از حجيت انداخته و نشان دادند كه تنها قرآن و سنت پيامبر (ص) مدرك احكام الهى است نه سيره خلفا.
ادامه دارد ...