اهل بیت علیهم السلام در قرآن
به نام خدا
اهل بیت (علیهم السلام )در قرآن
پیامبر اكرم (ص) فرمود : «من دو چیز گرانمایه در میان شما به یادگار می نهم : كتاب خدا و خاندانم. این دو هرگز از یكدیگر جدا نمی شوند تا آنكه در قیامت كنار حوض كوثر بر من وارد آیند.» (1)
این حدیث به حدیث ثقلین معروف شد و تمام فرقه های مسلمین آن را در كتب معتبر خویش نقل كردند
توسل به اهل بیت :
در ذیل آیه 62 سوره بقره امام (ع) فرمود : اگر آنها [یهودیان]با نیتی صادق و عقیده ای درست از عمق جان خدای را به «محمد و آل پاكش» می خواندند تا نگاهشان دارد ... حتما خداوند با كرمش به آنها پاسخ می داد؛ اما كوتاهی كردند ... (4)
سرزنش دشمنان اهل بیت :
در ذیل آیه 97 سوره بقره امام (ع) می فرماید : همانگونه كه یهود را به جهت دشمنی با جبرئیل (ع) ، مورد مذمت قرار داده ؛ دشمنان «اهل بیت» را نیز مشمول سرزنش خویش گردانیده است. زیرا به اعتقاد آنان نیز جبرئیل (ع) و فرشتگان مقرب خدا برای یاری رساندن به محمد (ص) و علی(ع) فرود می آمدند ... (5)
پیروی از اهل بیت :
امام (ع) به اشاره پدر گرامی اش حضرت امیرمؤمنان (ع) در توضیح مراد از «ناس» ، در آیه 199 سوره بقره می فرماید :
مقصود از آن ، ما اهل بیت هستیم و به همین جهت ، خداوند می فرماید : از همان جایی كه مردم (ناس) كوچ می كنند ، كوچ كنید. [و پیروی از اهل بیت را پیشه خویش سازید] (6)
در آیه 75 سوره انفال می خوانیم : ... و خویشاوندان نسبت به یكدیگر در احكامی كه خدا مقرر داشته [از دیگران] سزاوارترند.
امام (ع) فرمود : هنگامی كه این آیه نازل شد ، از رسول خدا (ص) در باره تأویل آن پرسیدم.
رسول خدا(ص) فرمود : به خدا سوگند ، جز شما كس دیگری را قصد نكرده است و شما همان خویشاوندان من هستید. پس هر گاه من از دنیا رفتم ، پدرت علی (ع) نسبت به من و جانشینی من سزاوارتر است ؛ و هر گاه پدرت از دنیا برود ، برادرت حسن (ع) بدان سزاوارتر است ؛ و آنگاه كه حسن(ع) از دنیا برود، تو بدان مقام سزاوارتری.
گفتم : ای رسول خدا، بعد از من چه كسی شایسته آن مقام است ؟
فرمود : پسرت علی
به همین ترتیب نام یكایك ائمه اطهار (علیهم السلام) را برشمرد ؛ هر كدام را بعد از دیگری شایسته تر به خلافت دانست و در پایان فرمود : غیبت در زمان نهمین فرزندت به وقوع می پیوندد. این ائمه نسل تواند ، خداوند علم و فهم مرا به ایشان عطا كرده است و سرشت آنها از سرشت من است. خدایا این مردم را چه می شود كه با آزار خاندانم مرا می آزارند ؟! خداوند شفاعتم را نصیب ایشان نگرداند. (7)
پاداش پیروی از اهل بیت :
در آیه 29 سوره رعد می خوانیم :
«آنان كه ایمان آوردند و عمل صالح انجام دادند ، طوبی و بهترین سرانجام ها در انتظارشان است.»
امام (ع) می فرماید : این آیه در مورد امیرمؤمنان نازل شده است. «طوبی» درختی است در خانه وی در بهشت و هیچ میوهای در هیچ خانه ای از خانه های بهشت نیست ؛ مگر آنكه شاخه ای از این درخت در آن وجود دارد. (8)
خداوند در آیه 71 سوره اسراء می فرماید : «روزی كه هر گروهی را با پیشوا و امام خویش می خوانیم ...»
امام (ع) فرمود : آری ، پیشوایان دو دسته اند ؛ امامی كه مردم را به هدایت دعوت می كند و مردم از وی پیروی می كنند و به سعادت میرسند و امامی كه مردم را به گمراهی فرا می خواند و مردم نیز از وی پیروی می كنند. [و در تباهی غوطه ور می گردند]
پرسش از ولایت اهل بیت در قیامت :
خداوند در آیه 36 سوره اسراء می فرماید : «چشم و گوش و دل ، تمامی اینها مورد پرسش و بازخواست قرار می گیرند.»
امام (ع) فرمود : [رسول خدا(ص) فرمود :] ... به عزت پروردگارم سوگند ، تمامی امت من در روز قیامت باز داشته می شوند و از ولایت امیرمؤمنان (ع) بازخواست می گردند. (9)
احترام به اهل بیت :
در آیه 82 سوره كهف می خوانیم : «... و اما آن دیوار ، از آنِ دو یتیم در آن شهر بود و زیر آن گنجی متعلق بدان ها وجود داشت و پدرشان مردی نیكوكار بود. پروردگارت می خواست آنها به حد بلوغ برسند و گنج خود را بیرون آورند...»
امام به یكی از منحرفان می فرماید : به خاطر احترام چه كسی آن دیوار برای این دو یتیم محفوظ ماند ؟
مرد گفت : پدرشان
امام فرمود : آیا پدر آنها بهتر بود یا رسول خدا ؟
آن مرد بدین وسیله به مقام و عظمت آن خاندان پی برد و سرافكنده و شرمسار گردید. (10)
جدال میان اهل بیت و بنی امیه :
شخصی از آن حضرت در باره آیه 19 سوره حج پرسید. خداوند در این آیه می فرماید : «اینان دو گروهند (دشمن یكدیگر) كه درباره پروردگارشان به جدال و نزاع برخاستند.»
امام پاسخ داد : ما و بنی امیه هستیم كه در باره خدای ـ عزوجل ـ به جدال و مخاصمه پرداخته ایم ؛ ما میگوییم خدای راست گفت ؛ و آنان می گویند : خدای دروغ گفت : پس ما و ایشان تا روز قیامت (نیز) دشمن یكدیگریم. (11)
اهل بیت ، حكمرانان الهی :
در آیه 41 سوره حج می خوانیم :
«(یاران خدا) كسانی هستند كه اگر در زمین بدان ها قدرت و مكنت بخشیم ، نماز را برپا داشته و زكات را می پردازند و امر به معروف و نهی از منكر می كنند و ...»
امام (ع) فرمود: این آیه در شأن ما اهل بیت فرو فرستاده شده است.
طهارت و عصمت اهل بیت :
خداوند در آیه 33 سوره احزاب می فرماید : «خداوند اراده كرده است كه پلیدی و گناه را تنها از شما اهل بیت دور سازد و شما را پاك گرداند. [و به مقام عصمت رساند]»
آن حضرت فرمود : رسول خدا (ص) در منزل ام سلمه بود كه برایش (غذایی به نام) حریره آوردند. آن حضرت علی و فاطمه و حسن و حسین (ع) را فرا خواند و همگی از آن خوردند. سپس عبای خیبری بر آنها افكند و آیه فوق را تلاوت فرمود. (12)
اهل بیت منبع علوم :
خداوند در آیه 12 سورء یس می فرماید : «و همه چیز را در امام آشكار كننده ای برشمرده ایم.»
آن حضرت فرمود : ... حضرت رسول خدا (ص) فرمود : مراد از «امام مبین» امیرالمؤمنین (ع) است ، بی تردید او همان امامی است كه خدای ـ تبارك و تعالی ـ در وی علم هر چیزی را به شماره درآورده است. (13)
پیوستن به اهل بیت و دوستی با ایشان :
در آیه 23 سوره شوری می خوانیم :
«[ای رسول ما، به امت] بگو : من از شما اجری نمی خواهم جز دوست داشتن نزدیكانم.»
امام حسین (ع) فرمود : آن خویشاوندی كه خداوند پیوند بدانها را فرمان داده و حق آنان را گرامی داشته و خوبی را در ایشان نهاده است ، خویشاوندی ما اهل بیت است. خداوند حق ما را بر هر مسلمانی واجب كرده است. (14)
اهل بیت هماره در حال عبادت :
خداوند در آیه 29 سوره فتح می فرماید : «... آنان [كسانی كه با رسول خدا (ص) در برابر كفار سرسخت و در میان خود مهربانند] را می بینی كه پیوسته در حال ركوع و سجودند ... »
امام (ع) فرمود : این آیه در باره علی بن ابی طالب(ع) نازل شده است. (15)
اهل بیت سرچشمه روشنایی ها :
در آیات آغازین سوره شمس می خوانیم :
«سوگند به خورشید و تابش و گسترش نور آن در هنگام بالا آمدن ...؛ و سوگند به ماه ، آن هنگام كه در پی خورشید برآید و سوگند به روز آن هنگام كه زمین را روشنایی می بخشد.»
امام (ع) فرمود : مراد از خورشید ، محمد رسول خدا است ؛ و مراد از ماه امیرمؤمنین علی است كه به دنبال محمد (ص) می آید و مراد از روز قائم آل محمد است كه زمین را از قسط و عدل پر می سازد. (16)
نعمت دینداری و ولایت اهل بیت :
در آیه 11 سوره ضحی می خوانیم : «... و اما نعمت پروردگارت را ، پس بازگو كن.»
امام (ع) فرمود : مراد از نعمت ، دین و اعتقاد به ولایت اهل بیت (علیهم السلام) است. (17)
اهل بیت و آگاهی از رویداد های آینده :
امیرالمؤمنین (ع) سوره قدر را تلاوت می فرمود. حسین (ع) گفت : پدر ، گویا این سوره [كه] از دهان شما (شنیده می شود) شیرینی خاصی دارد ! حضرت فرمود : ای فرزند رسول خدا و فرزندم ، من از این سوره چیزی می دانم كه تو نمیدانی.
هنگامی كه این سوره نازل شد ، جدّت رسول خدا (ص) مرا فرا خواند. وقتی به محضرش شرفیاب شدم ، آن را برایم قرائت فرمود ؛ سپس بر شانه راستم زد و گفت : ای برادر من و وصی من و سرپرست و والی امتم بعد از من ، و ای دشمن دشمنان من تا روزی كه همگان برانگیخته شوند ، این سوره بعد از من برای تو است و بعد از تو برای فرزندانت. (آری) جبرئیل (ع) برادر فرشته ام ، حوادث امتم را در سنت خویش برایم گفته است و همان ها را برای تو نیز بازگو خواهد كرد. این سوره در جان قدسی تو و جانشینان [من و تو] تا آن هنگام كه طلوع فجر قائم (ع) سرزند هماره نوربخش خواهد بود. (18)
اللهم عجّل فرج قائم آل محمد(ع)
پاورقی ها :
1ـ مسند ابن حنبل ، ج 3، ص 14، دارصادر ، بیروت
2ـ صحیفه نور ، ج 21، ص 170. (با تصرف)
3ـ آل عمران ، آیه 7
4ـ التفسیر المنسوب الی الامام العسكری (ع) ، مؤسسة الامام المهدی (ع)، قم ، ص 267
5ـ همان ، ص 448 به بعد
6ـ الكافی ، شیخ كلینی ، دار صعب ، بیروت ، ج 8، ص 244
7ـ كفایة الاثر، خزّاز قمی، انتشارات بیدار ، قم، ص 175
8 ـ مِائَة مَنقبة ، ابن شاذان ، ص 137 مدرسة الامام المهدی (ع)، قم
9ـ عیون اخبار الرضا (ع)، شیخ صدوق، ج 1، ص 280، مؤسسة الأعلمی ، بیروت
10ـ تاریخ ابن عساكر «ترجمة الامام الحسین (ع) ، ص 157، مؤسسه المحمودی ، بیروت
11 ـ الخصال ، شیخ صدوق ، ص 42، مكتبة الصدوق ، تهران
12ـ البرهان ، سید هاشم بحرانی، ج 3، ص 312، مؤسسه اسماعیلیان، قم
13ـ معانی الاخبار ، شیخ صدوق ، ص 95. جماعة المدرسین، قم
14 ـ البرهان ، ج 4، ص 124. موسسة اسماعیلیان ، قم
15ـ المناقب ، ابن شهرآشوب ، ج 2، ص 15
16 ـ تفسیر فرات كوفی ، ص 212
17ـ المحاسن ، شیخ برقی ، ج 1، ص 344. المجمع العالمی لاهل البیت (علیهم السلام) ، قم
18ـ بحارالانوار ، علامه مجلسی ، ج 25، ص70
پاسخ با نقل قول
