هاردی - گاردی اولین ساز زهی است که مضرابهای آن به کلیدهایی متصل شده است. لغت فرانسوی Viella a Roue یا ویولون چرخان شیوه تولید صدا را در این ساز توضیح میدهد. حرکت قوسی شکل آرشه ویولون در اینجا با چرخی متصل به یک دسته کوچک، انجام میشود و در اصل ایجاد صدا با چرخاندن این دسته انجام میگیرد. لبه خارجی چرخ چوبی با صمغ پوشیده شده و وقتی حرکت دسته به چرخ منتقل میشود چرخش آن موجب لرزیدن سیمها یا زه های ساز میشود.

هاردی - گاردی (Hurdy-Gurdy)

همانطور که در ارگ، هوای ذخیره شده میتواند آوایی کشیده یا پایدر تولید کند، چرخ در این ساز با نگه داشتن زه در حالت ثابت صدایی کشیده و مداوم ایجاد میکند. به علاوه در هاردی- گاردی زه هایی هستند که اصولا صدایی ثابت دارند و باقی زه ها طوری کوک شده اند که بتوانند نتهای دیگر را ایجاد کنند. کلیدهای تعبیه شده در این ساز هنگام فشرده شدن با زه مماس شده و آنرا در محلی محکم میکند که نت مورد نظر از آن شنیده شود، کاری که نوازنده ویولون با انگشتانش انجام میدهد.

شواهدی در باره وجود هاردی-گاردی در قرن دوازدهم وجود دارند. قبل از سال 1300 این ساز گاهی چنان طویل بوده که توسط دو نفر نواخته میشده است، یک نفر به چرخاندن دسته و دیگری به فشردن کلیدها میپرداخته است. نوع کوتاه آن در قرن سیزدهم و هنگامی ساخته شد که هاردی-گاردی ساز محبوب موسیقی رقص بود.